'Het is vaak allemaal erg liefdeloos'
'Haag van militairen
rondom Macedonië'
Kerk Samenleving
VRIJDAG 30 JUL11993
Katholieke prominenten voelen zich minder thuis in kerk
Oud-KRO-voorzitter mr. B.
Schmitz en oud-minister M.
Gardeniers-Berendsen voelen
zich niet meer zo thuis in de
Rooms-Katholieke Kerk. „Ik
vind het vaak allemaal erg lief
deloos. Ik vind dat mensen zo
gemakkelijk op de veroordeel-
stoel gaan zitten. Zoiets van: zo
moet het gebeuren", zegt Gar
deniers-Berendsen in het pro
gramma 'Dromen en signalen',
dat zondagavond door
KRO/RKK wordt uitgezonden.
In het programma reageren
vijf prominente rooms-katholie-
ken en voorzitter prof. mr. J.
Glastra van Loon van het Hu
manistisch Verbond op uitspra
ken van mgr. R.Ph. Bar die in
maart onverwacht aftrad als
bisschop van Rotterdam. Zij
hebben allen meegewerkt aan
het vriendenboek voor Bar, die
gisteren 65 jaar werd. Het boek
is hem vorige week vrijdag in de
benedictijnenabdij van Che-
vetogne aangeboden door initi
atiefneemster mevr. C. Schmel-
zer en oud-kamerlid C. Kleister-
lee.
Programmamaker C. Brink
huizen heeft ook Bar benaderd
voor een gesprek, maar deze
bleek daartoe niet bereid. Hij
heeft het programma inmiddels
gezien en via mgr. Ernst laten
weten zeer ontroerd te zijn.
Alle gesprekken zijn opgeno
men in de kathedrale kerk van
Rotterdam, waar eind maart
nog een 'dienst van droefheid
en rouw rond de lege bis
schopszetel' werd gehouden.
De meeste gesprekspartners
blijken zich soms flink te erge
ren aan de kerk. Schmitz stoort
zich zeer aan het voortdurend
gepraat over wat wel en niet
ma^ en aan de manier waarop
de kerk met de oecumene om
gaat. Hij pleit voor een paus Be-
nedictus XVI die net als paus
Benedictus XV in 1914 snel een
einde maakt aan de conserva
tieve achterklap en roddel en
een open klimaat in de kerk cre-
eert.
De socioloog prof. dr. R. de
Moor, oud-rector-magnificus
van de Katholieke Universiteit
Brabant, heeft grote moeite met
de machtsuitoefening in de
kerk. Hij heeft het idee dat Ro
me zich veel te veel laat leiden
door angst, veel te weinig kijk
heeft op de moderne werkelijk
heid en veel te sterk uitgaat van
de gedachte dat het zich moet
verdedigen tegen de heidense
omgeving. De socioloog droomt
van een kerk die gekenmerkt
wordt door 'christelijke liefde
onder elkaar waarin machtsuit
oefening achterwege blijft'.
Bisschop Ernst van Breda
voorspelt dat de kerk als leven
de gemeenschap kapot zal
gaan, als de verschillende groe
peringen de dialoog blijven mij
den. Ernst geeft toe dat hij door
de verdeeldheid van de Neder
landse kerk soms dingen heeft
moeten laten die hij graag had
gedaan, zoals het bezoeken van
een manifestatie van de pro-
gressief-katholieke Acht Mei Be
weging. Zijn droom is 'een kerk
van verstandhouding waar
mensen voor elkaar instaan'.
Ernst betreurt het dat hij reeds
76 jaar is en vorig jaar zijn ont
slag aan de paus heeft moeten
aanbieden. Hij was graag tien
jaar jonger geweest om aan de
noodzakelijke dialoog mede ge
stalte te geven.
Ook minister Hirsch Ballin
van justitie waarschuwt dat de
kerk zich niet moet opsluiten in
een 'clericaal getto'. Hij is het
eens met een uitspraak van Bar
dat de kerk door haar stand
punten over onder meer homo
seksualiteit, abortus en eutha
nasie kil óverkomt, terwijl zij
juist aan de mensen veel te zeg
gen zou hebben, als ze open
zou staan voor mensen van heel
verschillend ras, overtuiging,
geslacht en seksuele geaard
heid.
Glastra van Loon, zoon van
een rooms-katholieke Limburg
se en een agnostische Fries,
meent dat het Humanistisch
Verbond van de kerken kan le
ren, hoe mensen met dezelfde
overtuiging maatschappelijk
noodzakelijke dingen kunnen
aanpakken. Van de manier
waarop kerken met macht om
springen, kan het Verbond le
ren, hoe het niet moet. Glastra
van Loon kritiseert onder meer
de starheid van de Rooms-Ka
tholieke Kerk tegenover de
vrouw in het ambt en het ver
plichte priestercelibaat. Als hij
bisschop zou zijn - 'een hele ge
dachte-exercitie' - zou hij her
vorming nastreven, zonder 'van
de ene op de andere dag alles
omver te gooien, want dan stort
je je in een avontuur waar je
ook niet van weet wat het ople
vert'.
Het programma wordt ko
mende zondag om 23.31 uur
uitgezonden.
Bisschop Ernst van Breda 'was graag tien jaar jonger geweest om aan
Mgr. R.Ph. Bar vierde gisteren zijn 65-ste verjaardag. foto anp de noodzakelijke dialoog mede gestalte te geven'. foto anp
oral vandaag kans gp
temperatuur vandaag
Luxemburg rond 26 gra
den, verder meest tussen
de 18 en 21 graden.
Noord- en Midden-Frank
rijk:
Vandaag vanuit het westen wolkenvel-
i vooral in de oostelijke departe
menten kans op fors onweer. Morgen
perioden met zon en op veel plaatsen
langs het Kanaal tot 24 graden in de Vo
gezen en Jura; in de Haut Savoie wordt
het dan nog 27 graden.
Portugal en Madeira:
Portugal: Overwegend zonnig, in het
noorden vandaag nog kans op wolken
velden. Middagtemperatuur langs de
kust tussen 27 en 31 graden, vandaag
aan de Costa Verde flink lager. Maxima
'n het binnenland rond 35 graden. Ma-
leira: Perioden met zon, ook kans op
enkele wolkenvelden.. Droog. Middag-
temperatuur ongeveer 25 graden.
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanjé: Overwegend zonnig. In het n
L lagedruk
H hogedruk
VR
ZA
ZO
MA
o%
30
30
50
50
Neerslagkans
60
50
10
30
Minimumtemp.
12
12
13
Middagtemp.
23
19
22
23
Wind
var3
w5
zw3
zo3
Zon op 05.58 Zon onder 21.29
Maan op 20.03 Maanonder03.48
Waterstanden Katwijk
Hoog water 02.22 14.59
Laag water 10.51 23.06
Weerrapporten 29 JULI 20 uur:
lan de Costa's 30 graden of iets hoger.-
In het binnenland geleidelijk iets min
der heet, met morgen maxima van 29
graden zuid van de Pyreneeën tot 28
graden in Andalusië. Langs de Golf van
Biskaje vandaag 20 graden, morgen iets
Canarische Eilanden: In het al
gemeen zonnig. Maxima aan de zuids-
tranden ruim boven de 30 graden.
Marokko en Tunesië:
Marokko: Zonnig, vooral landinwaarts
ook kans op enkele-wolkenvelden. Mid
dagtemperatuur aan zee 30 graden of
iets tioger. Tunesië: Zonnig. Maxima
e rond 32 graden.
Zuid-Frankrijk:
Flinke perioden met zon, vooral vandaag
later op de dag toenemende kans op on-
Morgen waait de Mistral. Middag-
temperaturen vandaag van 23 graden
rond Bordeaux tot ruim boven de 30 ten
zuiden van Lyon; morgen vooral in de
Provencé lagere temperaturen.
Mallorca en Ibiza:
Flinke perioden met zon en droog. ,Maxi-
a rond 33 graden.
Italië, Corsica en Sardinië:
:alië: In het noorden enkele wolkenvel-
en en vooral morgen kans op onweer.
i het midden en zuiden zonnig. Maxi-
ia op veel plaatsen tussen de 32 en 35
graden". Corsica en Sardinië: Droog en
flinke perioden met zon. Maxima onge-
ir 33 graden.
Griekenland en Kreta:
Aanhoudend zonnig en warm. Middag-
temperatuur langs de kust en op de ei
landen rond 32 graden, op het Griekse
vasteland op veel plaatsen boven de 35
graden.
Turkije en Cyprus:
Zonnig. Middagtemperatuur langs de
kusten ongeveer 32 graden.
Duitsland:
Vandaag perioden met zon, in de loop
n de dag vanuit het westen enkele for-
onweersbuien. Middagtemperatuur
n 23 graden in Sleeswijk-Holstein tot
im boven de 30 in Beieren. Morgen
wisselend, bewolkt, plaatselijk een re
gen- of onweersbui en koeler.
Buenos Aires
Casablanca
Los Angeles
HET WEER
Warmte krijgt meer kans
De warmte boven het zuiden van
Europa krijgt de komende dagen
meer kans om af en toe tot onze
contreien door te dringen. De dag
van gisteren liet dit eigenlijk al
zien, toen achtereen warmtefront
de warme én aanzienlijk drogere
lucht vanuit het zuiden eindelijk
kon binnenstromen. In het zuiden
van Nederland bereikte de lucht
temperatuur op 1,5 meter hoogte
om 16,30'uur al de 25 graden Cel
sius (in de schaduw gemeten). Ook
in onze regio steeg het kwik tot bo
ven de 20 graden uit en konden al
le thuisblijvers opgelucht adem ha
len. Het warmtefront zelf bleef wel
de hele middag boven het noorden
van het land aanwezig, waarbij de
zuidelijke randbewolking nog een
tijd lang boven onze regio bleef
hangen. Verder naar het zuiden
kwam het kwik al snel boven de 25
graden met toppers van bijna 30
graden in het noorden van Frank
rijk. Boven het noorden van Spanje
en boven de Golf van Biscaye te
kenden zich in de middag alweer
de eerste voortekenen van onstabi
liteit af (zichtbaar op de satellietfo
to).
Boven de Britse eilanden formeer
de zich een koufront dat langzaam
maar zeker naar het oosten be
woog. Vandaag komt zowel dit front
als de onstabiliteitszone boven de
Golf van Biscaye boven ons land te
liggen. Vermoedelijk komt onze re
gio na de passage van dit koufront
aan het einde van de dag achter al
le storingsgebieden te liggen,
waarin het verder kan gaan opkla
ren. Het midden en oosten van Ne
derland moet eenter rekening hóu
den met'meer buien waarbij de oiï-
weerskansen een stuk hoger lig
gen.
Op zaterdag stroomt een aanzien
lijk koeler portie lucht van. de At
lantische Oceaan over ons gebied
üif,.waarin zon en stapelwolken el
kaar afwisselen. De kans op een
bui blijft tot de avond nog vrij
groot. Daarna breidt een rug van
hogedruk zich uit tot over Neder
land en stabiliseert het weer zich
snel. De zondag belooft een mooie
dag te worden als de as van de nte'
gedrukuitloper vrijwel over ons
heen ligt. Bij niet al te veel stro
ming en veel zon kan het 20 tot 23
graden worden.
Begin volgende week wordt het tij
delijk nog iets warmer, als de stro
ming naar het zuiden draait. Ech
ter deze zuidelijke component in
de stroming manifesteert zich al
leen in de onderste twee kilometer
van de troposfeer. Hogerop over
heersen de westenwinden en die
zullen waarschijnlijk later in de. -
week opnieuw wisselvalligheid ge-
HET WEER IN EUROPA
BUITENLAND KORT
Verkiezingen (1)
Religieuze leiders in Zuid-
Afrika hebben gisteren een
comité gesticht voor vrije
en eerlijke verkiezingen vol
gend jaar april.
Het comité staat onder
leiding van de secretaris
generaal van de Raad van
Kerken, dr. Frank Chikane,
en voorzitter ds. Gerrie
Lubbe van de Zuidafrikaan-
se afdeling van de Wereld
conferentie voor Gods
dienst en Vf ede.
De 21 leden van het co
mité zien het als hun plicht
zich bezig te houden met
de manier waarop in Zuid-
Afrika politieke macht
wordt uitgeoefend en de le
vensomstandigheden van
alle gemeenschappen beïn
vloedt, zo blijkt uit een ver-
Jdaring.
Verkiezingen (2)
Het comité is ervan over
tuigd dat alle Zuidafrikanen
er het grootste belang bij
hebben aan de verkiezin
gen deel te nemen. Het is
de plicht van godsdienstige
leiders tussenbeide te ko
men, als het verkiezings
proces gevaar loopt.
Het grootste gevaar komt
volgens de godsdienstige
leiders van het aanhouden
de geweld, dat kan leiden
tot 'extreme terreur en el
lende' voor het Zuidafti-
kaanse volk.
In het comité hebben on
der anderen zitting de voor
zitter van de rooms-katho
lieke bisschoppenconferen
tie van Zuidelijk Afrika,
aartsbisschop Wilfred Na
pier, opperrabbijn Cyril
Harris, aartsbisschop Des-
ipond Tutu en prof. Pieter
Potgieter, voorzitter van de
Nederduitse Gereformeerde
Kerk, eens steunpilaar van
het apartheidssysteem.
Züid-Libanon (1)
De Raad van Kerken in het
Midden-Oosten (MECC)
heeft het Israëlische offen
sief tegen Libanon veroor
deeld en aangedrongen op
een onmiddellijke stopzet
ting van de gevechten.
„In plaats van dat Israël
VN-resolutie 425 uitvoert
(waarin van het land wordt
geëist dat het zich uit Zuid-
Libanon terugtrekt), valt het
nieuwe gebieden in Liba
non aan en veroorzaakt het
daarmee verdere verwoes
tingen en de dood van on
schuldige mannen, vrou
wen en kinderen", schrijft
de MECC in een verklaring
die gisterenis gepubliceerd.
Zuid-Libanon (2)
De MECC roept de Verenig
de Naties op eraan mee te
werken dat er 'voor eens en
.altijd' een einde komt aan
zulk optreden van de Israë
liërs en dat Israël wordt ge
dwongen een constructieve
vredesdialoogte beginnen.
Israël bestookt sinds zon
dag vanuit de lucht en met
tanks Zuid-Libanon, nadat
zeven soldaten waren ge
dood door guerrillastrijders
van de pro-Iraanse Hezbol
lah.
Ongeveer 2ÖO.ÖOO mensen
zijn inmiddels uit Zuid-Li
banon naar noordelijker
streken gevlucht.
HEINZ
Secretaris Raad van Kerken bezorgd over Servische aanval
De Europese Gemeenschap zou een haag van militairen
om Macedonië heen moeten leggen, meent de secretaris
van de Raad van Kerken in Nederland, dominee W.R. van
der Zee. Hij keerde gisteren terug van een bezoek van
een week aan deze republiek in het voormalige Joegosla
vië. „De interne etnische spanningen kan Macedonië wel
aan, maar als de buren, waaronder Servië, gaan etteren,
kan er van alles gebeuren."
in Kosovo wonen, massaal naar
Macedonië vluchten, hetgeen
daar tot etnische conflicten kan
leiden. Als de Servische minder
heid in Macedonië zich door de
Albanezen bedreigd voelt, kan
zij Servië te hulp roepen en
breekt de oorlog los", vreest
Van der Zee.
De secretaris wil gesprekken
op gang brengen tussen de Ma-
cedonisch Orthodoxe Kerk en
de Wereldraad van Kerken. Net
zoals de republiek zelf verkeert
ook deze kerk in een isolement,
Een Servische aanval is de
grootste bedreiging voor Mace
donië, zei Van der Zee tegen
over de pers. Hoe groot de kans
hierop is, durft hij niet aan te
geven. Een directe aanval acht
hij onwaarschijnlijk. Maar als
Kosovo bij de burgeroorlog in
het voormalig Joegoslavië be
trokken raakt, pakt dit volgens
hem nadelig uit voor Macedo
nië.
„Dan zouden Albanezen die
heeft Van der Zee
ze kerk heeft zich in 1968 afge
scheiden van de Servisch Or
thodoxe Kerk en is nog door
geen enkele andere orthodoxe
kerk erkend. Het gevolg is dat
de kerk ook geen lid is van de
Wereldraad van Kerken en de
Konferentie van Europese Ker
ken (KEK)", legt hij uit.
De religieuze leiders van de
orthodoxen, katholieken en
moslims in Macedonië hebben
volgens Van der Zee een goed
contact met elkaar. Een oecu
menische traditie is er echter
nog niet. „Ik was eigenlijk de
eerste oecumenische gast die de
Orthodoxe Kerk ontving."
Van der Zee heeft de reis op
persoonlijk initiatief onderno
men. Het doel was om contac
ten te leggen en de Nederlandse
kerken op de hoogte te stellen
van de situatie in deze jonge
Balkan-republiek.
Humanistische onderscheiding
voor auteur Karlheinz Deschner
De Internationale Unie van Humanisten (IHEU) heeft haar jaar
lijkse onderscheiding toegekend aan de Duitse auteur Karlheinz
Deschner (69), schrijver van boeken waarin het christendom fel
wordt aangevallen. Tot de boeken die hij heeft geschreven, be
hoort Criminele geschiedenis van het christendom'.
De IHEU kent de prijs, waaraan geen geldbedrag is verbon
den, toe aan mensen die opkomen voor de Verlichting, het hu
manisme en de bescherming van de mensenrechten. Vorig jaar
werd tijdens het IHEU-congtes in Arasterdam de prijs uitgereikt
aan Jelena Bonner, weduwe van de Russische strijder voor de
mensenrechten Andrej Sacharov. Bovendien werd de Neder
landse anesthesist P. Admiraal onderscheiden voor zijn pio
nierswerk op het gebied van de euthanasie.
Verdrag tussen Polen en Vaticaan
kerk en staat de wens uit nauw
samen te werken, aldus minis
ter van buitenlandse zaken Kr-
zysztof Skubiszewski.
Volgens de minister is het
concordaat een model-verdrag
voor andere voormalige com
munistische staten. „Midden-
Europa zoekt naar oplossingen
die recht doen aan de politieke
veranderingen. Met het Poolse
concordaat bieden wij een op
lossing waarmee andere landen
hun voordeel kunnen doen."
Na maandenlange onderhande
lingen hebben het Vaticaan en
Polen in Warschau een concor
daat ondertekend. Het is het
eerste verdrag van het Vaticaan
met een staat in het voormalige
communistische Oost- en Mid
den-Europa.
In het concordaat staat dat de
RK Kerk, die in Polen vanouds
een grote invloed heeft, en de
staat onafhankelijk van elkaar
zijn. Tegelijk echter spreken
COLOFON
KNMI
Weersvooruitzicht
zaterdag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Wolkenvelden, nu en dan
ook wat zon. Vandaag vrij
wel overal enkele buien,
mogelijk met onweer; mor
gen vooral in Wales en En
geland afnemende neer
slagkans. Middagtempera
tuur van 15 graden langs
de Schotse westkust tot
circa 20 graden in zuid-
oost-Engeland.
België en Luxemburg:
Half tot zwaar bewolkt en
paar /comt-/e' 7&ch a/oo/t
acatte&, paar taa almere/
