Jeltsin verzacht roebelmaatregel
Resultaat Israels optreden
blijft 'onvermijdelijk' uit
Buitenland
Zoeken naar slachtoffers
Verdeeldheid over ontwerp-Grondwet Zuid-Afrika
Bosnische moslims moeten realistisch zijn
Bezit dollars
in Cuba niet
meer illegaal
Israël opnieuw actief in Libanon
DINSDAG 27 JULI 1993
Generaal Ridgway overleden
Dev
sterren generaal Matthew Bunker Ridgway,
een held in zowel de Tweede Wereldoorlog
als de Koreaanse oorlog, is gisteren op 98-
jarige leeftijd in Pittsburgh overleden.
Ridgway leidde in de Tweede Wereldoorlog
het 18e Luchtlandingskorps bij operaties in
Nederland en de Ardennen en bij de aan
val over de Rijn. Hij was begin jaren vijftig
opperbevelhebber van de geallieerde troe
pen in Europa, waar hij generaal Dwight
Eisenhower opvolgde, archieffoto reuter
Christen-democraten Italië hernoemd
rome» De Italiaanse christen-democraten hebben gisteren aan
het einde van een vierdaags congres met overweldigende meer
derheid ingestemd met een naamswijziging van hun partij. De
door corruptieschandalen geteisterde Democrazia Cristiana
(DC) moet onder de naam Partito Populare Italiano (PPI Ita
liaanse Volkspartij) het vertrouwen van de bevolking herwinnen.
De leden van de DC moeten de komende week het.voorstel offi
cieel goedkeuren.
Honger bedreigt 200.000 Liberianen
Monrovia» De hulporganisaties in Liberia hebben gisteren, een
dag na de ondertekening van een vredesakkoord dat een einde
moet maken aan de burgeroorlog, de alarmklok geluid over een
dreigende hongersnood in het Westafrikaanse land. In het noor-
den«dreigt voor 200.000 mensen de hongerdood. Het Hoge
Commissariaat voor de Vluchtelingen overweegt een luchtbrug
op te zetten.
Lachgas veroorzaakt longproblemen
frankfurt Het chemieconcern Hoechst AG zal 330.000 ton
lachgas terugnemen omdat een aantal patiënten longproblemen
heeft gekregen na gebruik van het narcosemiddel. Volgens het
bedrijf gaat het om een voorzorgsmaatregel; of het lachgas
(distikstofoxide) werkelijk onzuiver is, wordt nog onderzocht.
Distikstofoxide staat bekend als een van de veiligste narcose-
middelen omdat het weinig schadelijke bijwerkingen heeft.
Russen krijgen langer de tijd om geld om te wisselen
De Russische president
Jeltsin heeft gisteren de
drastische maatregelen om
de roebel te 'zuiveren' aan
zienlijk verzacht. In Rus
land en in negen andere
voormalige Sovjet-repu
blieken waar de roebel
wettig betaalmiddel is,
heerste gisteren grote pa
niek over de plotselinge af
schaffing van alle voor
1993 gedrukte roebelbiljet
ten.
moskou» hans geleijnse
correspondent
In een decreet bepaalde Jeltsin
dat burgers tot eind augustus de
tijd hebben om 100.000 roebel
(circa 200 gulden) aan oude
coupures in te wisselen voor
nieuwe. Daarmee wil hij „de
rechten en legitieme belangen
van de burgers beschermen".
De bevolking werd zaterdag
overrompeld door het besluit
van de bank om alle oude Sov
jetbankbiljetten die sinds 1961
zijn uitgegeven, uit de circulatie
te halen, evenals enkele Russi
sche coupures van vorig jaar.
Aanvankelijk hadden geldbezit
ters tot 7 augustus de tijd om
een bedrag van hooguit 35.000
Het inwisselen van roebels verliep gisteren niet vlekkeloos omdat de banken niet voldoende nieuwe roeBei-
biljetten in voorraad hebben. Deze vrouw kon in Moskou haar geld niet omruilen. foto epa hector mat a
roebel (ongeveer 68 gulden) in
te wisselen.
Bovendien blijven tot eind
augustus de (Sovjet-)biljetten
van 1, 3, 5, 25 en 50 roebel van
kracht als 'wisselgeld'. En de
eind vorig jaar in omloop ge
brachte biljetten van tiendui
zend roebel mogen onbeperkt
worden ingewisseld.
Ruslands openbaar aanklager
Valentin Stepankov noemde de
actie illegaal, en werd daarin
bijgevallen door minister Boris
Fjodorov van fipanciën. „Deze
maatregel om de inflatie te be-
Boze oogvan
premier Bolger:
Wie volgt er?
wellington afp
De Nieuwzeelandse minister
president Jim Bolger lijkt zijn
collega's ongeluk te brengen.
Behalve tot nu toe de
Britse premier Major, zijn alle
premiers die hij ontmoet heeft
enige tijd later op straat ko
men te staan. Dat constateert
de Nieuwzeelandse krant The
Dominium.
Zijn voorlopig laatste slacht
offer was de Japanse eerste mi
nister Mjyazawa. Maar ook Mi-
chel Rocard en Edith Cresson
van Frankrijk en Walter Lini
van Vanuatu waren na een ge
sprek met Bolger gedwongen
op te stappen. En de lijst
'jachttrofeeën' is langer. Ook
de Canadese premier Mulro-
ney, zijn Australische collega
Hawke en de Poolse Suchoka,
ja zelfs de Amerikaanse ex-pre
sident Bush en de Russische
vice-president Roetskoj kon
den niet ontkomen aan het
'boze oog' van Bolger.
The Dominium vraagt zich
dan ook of de Amerikaanse
president Clinton Bolgers uit
nodiging om in september
naar Nieuw-Zeeland te komen
wel moet aannemen.
seoul» Het vliegtuigongeluk gisteren in Zuid-Korea heeft aan zeker 66
mensen het leven gekost. Een Boeing 737-500 van de luchtvaarmaat
schappij Asiana stortte neer bij het dorp Haenam in de buurt van de
zuidwestelijke havenstad Mokpo. De piloot die bij de ramp om het
leven kwam zou een beoordelingsfout hebben gemaakt door te pro
beren zijn toestel in slecht weer en met weinig zicht toch aan de grond
te zetten.
JOHANNESBURG Rtr-DPA-AFP-AP
De onderhandelaars in het
meerpartijenoverleg over een
democratisch Zuid-Afrika heb
ben gisteren de tekst van de
ontwerp-Grondwet bekendge
maakt. Het belangrijkste artikel
stelt dat Zuid-Afrika wordt be
stuurd door een direct en de
mocratisch gekozen regering
die de gelijkheid tussen man
nen en vrouwen van alle rassen
probeert te bereiken.
Verder wordt in het ontwerp
gepleit voor een sterke centrale
regering. Territoriale onafhan
kelijkheid of autonomie, zoals
door sommige minderheden is
voorgesteld, wordt van de hand
gewezen, Het gelijkheidsprin
cipe en de culturele vrijheid
maken dergelijke verlangens
overbodig, aldus de opstellers
van het ontwerp.
In de ontwerp-Grondwet zijn
voorts de volgende zaken gere
geld: de Nationale Vergadering,
de Senaat, de regionale wetge
ving, wettelijke procedures, het
Constitutionele Hof en de in
stelling van een ombudsman
voor mensenrechten. Het ont
werp gaat uit van een 400 leden
tellend parlement en een Se
naat, bestaande uit tien regio
nale afgevaardigden. Beide hui
zen moeten een grondwetge
vende vergadering vormen die
de definitieve Grondwet moet
uitvoeren.
De twee belangrijkste politie
ke groeperingen in het land, de
regering van president De Klerk
en het Afrikaans Nationaal Con
gres (ANC) van Mandela, heb
ben gematigd positief gerea
geerd op het behaalde resultaat.
„Het moet nu lukken een rege
ling te bereiken die een einde
betekent voor de apartheid", al
dus ANC-secretaris-generaal
Ramaphosa. Regeringsonder
handelaars Meyer en De Villiers
benadrukten dat het document
„niet meer is als een eerste ont-
ACHTERGROND
LONDEN REUTER-ANP
Westerse diplomaten proberen Izetbegovic ervan te
overtuigen dat hij eieren voor zijn geld moet kiezen. De
Servische troepen rukken steeds verder op naar de
Bosnische hoofdstad Sarajevo en naar andere gebieden
die nog in handen van de moslims zijn. Hoe langer
Izetbegovic wacht, hoe kleiner het Bosnië zal zijn dat
hem rest.
„Als er geen vooruitgang wordt geboekt", zo dreigde
afgelopen weekeinde EG-bemiddelaar Owen, „dan
zullen de Serviërs hun zaak in handen geven van
generaal Mladic, die met veel plezier zijn troepen door
Bosnië zal dirigeren." Ratko Mladic, de bevelhebber van
de Bosnische Serviërs, veroverde afgelopen jaar al
tweederde van de republiek.
De verdeeldheid binnen het presidium van Bosnië,
waarin Kroaten en Serviërs althans nominaal nog zijn
vertegenwoordigd, is groot. Verscheidene moslim
leiders, onder wie de Bosnische vice-president Ejup
Ganic, zouden voorstander zijn van doorvechten. Zij
voelen niets voor het voorstel van Kroaten en Serviërs
om Bosnië om te vormen tot een confederatie van drie
ministaatjes op etnische basis.
Izetbegovic zegt dat hij de eenheidsstaat niet wil
opgeven, maar heeft al twee keer laten blijken dat hij
misschien wel zal moeten. Het oude voorstel van de
Zes weken heeft de Bosnische president Alija Izetbe
govic zijn boycot volgehouden en weigerden de mos
lims te praten over driedeling van Bosnië-Hercegovi-
na. In die tijd is de boodschap van het Westen aan de
moslims hard en duidelijk geweest: onderhandel nu er
nog iets te onderhandelen valt. Izetbegovic had geen
keus. Vandaag schuift hij met een grote delegatie
weer bij de onderhandelingstafel aan, voor een 'mara-
thonoverleg' dat de bemiddelaars pas willen afsluiten
als een akkoord is bereikt.
internationale bemiddelaars voor een federatie van tien
semi-autonome provincies is twee maanden geleden
door de Serviërs en Kroaten effectief getorpedeerd. Een
wederopstanding van dit Vance-Owenplan lijkt
uitgesloten.'
Owen en zijn nieuwe collega-bemiddelaar Stoltenberg
noemen het nieuwe plan voor drie mini-staatjes verre
van ideaal en ook Westerse regeringen, die Bosnië vorig
jaar nog massaal erkenden, wagen zich niet aan een
openlijke steunverklaring. Maar, zo zeggen ze wel, in
feite is het voorstel voor een confederatie het enige
realistische.
Westerse diplomaten, die voor de televisiecamera's de
Serviërs de meeste verwijten maken, hebben achter
gesloten deuren de moslims bekritiseerd omdat ze
tegen beter weten in zijn blijven hopen op een'
buitenlandse interventie. De onderhandelingen die in
september vorig jaar begonnen, zijn herhaaldelijk
onderbroken.
Veel van het bloedvergieten had volgens de diplomaten
kunnen worden voorkomen als de moslims niet vorig
jaar waren weggelopen van de onderhandelingstafel
nadat ze al hadden ingestemd met een EG-plan voor de
opdeling van Bosnië in cantons, een voorstel dat veel
weg heeft van de confederatie die nu wordt besproken.
„Onderhandelen biedt de enige uitweg", zegt een
diplomaat. „Niemand zal deze oorlog voor Izetoegovic
vechten."
De huiver van Westerse regeringen om betrokken te
raken bij de gevechten en te worden meegezogen in een
moeras, blijkt ten overvloede nog eens uit de aarzeling
om troepen te leveren voor de verdediging van Sarajevo
en vijf andere gebieden die door de VN 'veilig' zijn
verklaard. Zelfs op steun vanuit de lucht moeten de zes
'veilige gebieden' wachten. De VN schortten de
luchtoperatie vorige week op, volgens diplomaten in
Brussel om Izetbegovic kort voor het vredesoverleg niet 1
het idee te geven dat buitenlands ingrijpen nog altijd
mogelijk is.
strijden is niet alleen zinloos,
het is ook nog schadelijk",
klaagde hij. Fjodorov zat in de
Verenigde Staten toen de lei
ding van de centrale bank en
enkele ministers, onder wie Vik
tor Tsjernomyrdin, zaterdag de
stap goedgekeurden.
Het vliegtuig was bezig aan zijn derde landingspoging toen het tegen
een heuvel vloog op 50 kilometer van de landingsbaan. Van de 110
passagiers en bemanningsleden kwamen er 66 om. Vierenveertig men
sen overleefden het ongeluk, sommigen in kritieke toestand. De sterk-
sten onder hen wisten na de ramp te voet Haenam te bereiken, waar de
hulpdiensten (foto) werden ingeschakeld. Het vliegtuig, dat uit Seoul
kwam, was op dat moment al twee uur vermist. foto afp
werp". De extreem-rechtse
Conservatieve Partij (CP) noemt
het een „communistische
grondwet" en de Zulu-bewe-
ging Inkatha zal het naar ver
wachting ook afkeuren. Ook de
regeringen van de thuislanden
KwaZulu, Bophuthatswana en
Ciskei en de Groep van Bezorg
de Zuidafrikanen (Cosag) zullen
de Grondwet afkeuren.
De roebelmanoeuvre leidde
gistermorgen tot paniek bij de
Spaarbanken. Rijen van boze,
vooral oudere mensen kwamen
voor gesloten deuren. Tot het
middaguur bleek het Sberbank-
personeel geen instructies te
hebben gekregen. Pas daarna
kon het wisselen beginnen en al
spoedig bleek dat veel banken
te weinig nieuwe biljetten in
huis hadden.
De president van de Centrale
Bank van Rusland, Viktor Ge-
rasjtsjenko, heeft de volledige
verantwoordelijkheid op zich
genomen voor de 'geldzuive-
ring'. In een interview met het
dagblad Izvestia verklaart Ge-
rasjtsjenko vanmorgen, dat het
initiatief voor de monetaire
operatie van hem afkomstig is.
Gerasjtsjenko gaf geen direct
antwoord op de vraag of presi
dent Jeltsin van tevoren op de
hoogte was gesteld. Volgens
hem was het in 'Jeltsins kring'
bekend.
Evenmin gaf hij een duidelijk
antwoord op de vraag of de
operatie tot in detail met de re
gering was afgesproken. Vol
gens Gerasjtsjenko was de geld-
zuivering bedoeld om duidelijk
heid te scheppen in de roebel
zone. „Republieken die in deze
zone wilden blijven, zouden on
middellijk nieuwe roebelbiljet
ten krijgen", aldus de bankier.
De Cubaanse staats- en partij
leider Fidel Castro heeft giste
ren aangekondigd dat het ver
bod op het bezit van buiten
landse valuta op het Caribische
eiland wordt opgeheven. In een
toespraak ter ere van de veertig
ste verjaardag van de Revolutie
beloofde het 66-jarige staats
hoofd ook dat Cubaanse ballin
gen in de toekomst makkelijker
een visum voor familiebezoek
krijgen. De maatregelen worden
binnenkort door de staatsraad
goedgekeurd, aldus Castro. Cu
ba heeft een nijpend tekort aan
deviezen.
Tot nu toe mochten alleen
bepaalde mensen, zoals perso
neelsleden van buitenlandse
bedrijven en ambassades, dol
lars bezitten. Zij konden daar
mee in speciale deviezen win
kels produkten kopen die in an
dere winkels in Cuba niet meer
te krijgen waren. Veel van deze
goederen werden op de zwarte
markt overigens weer doorver
kocht.
Het ministerie van buiten
landse zaken in Washington
heeft al laten weten dat de
Amerikaanse sancties legen Cu
ba niet worden gewijzigd. Cu
baanse ballingen in de Verenig
de Staten mogen niet meer dan
300 dollar (570 gulden) naar
huis sturen.
nabatiyeh Rtr-/
Israëlische gevechtsvliegtuigen
hebben vanochtend opnieuw
aanvallen uitgevoerd op stellin
gen van het verzet in Zuid-Liba-
non. Volgens VN-waarnemers
hebben artilleriebeschietingen
zware schade aangericht in ze
ker twintig dorpen in het zuiden
van Libanon, waar Israël de
aanwezigheid van Hezbollah-
strijders vermoedt. Het doden
tal onder de burgerbevolking is
volgens berichten uit Bayrut ge
stegen tot 28.
De Israëlische premier Rabin
heeft gisteravond gedreigd het
zuiden van Libanon onleefbaar
te maken als de beschietingen
van de pro-Iraanse Hezbollah
doorgaan. De Israëlische staats
televisie meldde dat de operatie
tot een „massale vlucht" van de
bedreigde dorpelingen naar
Bayrut moet leiden, „om de Li
banese regering te destabilise
ren en onder druk te zetten de
Hezbollah in te perken".
In het door Israël bezette ui
terste zuiden van Libanon sneu
velde gisteren een Israëlische
Drie soldaten raakten bij de
aanval gewond. Nieuwe salvo's
op de stad Kiryat Shemona, in
Noord-Israël, verwondden een
De VN-Veiligheidsraad komt
pas vanavond bijeen om zich te
buigen over de Israëlische aan
vallen. De Libanese regering
had gisteravond al een spoed
zitting gewild.
jeruzalem ad bloemendaal
correspondent
Wat opvalt in de Israëlische
commentaren op de nog niet
beëindigde strafexpeditie in Li
banon is het gebruik van het
woord 'onvermijdelijk'. Ingrij
pen was onvermijdelijk, is de
strekking van de hoofdartike
len in de meeste kranten. Het
was onvermijdelijk geworden
de shi'itische Hezbollah en ra
dicale Palestijnse groepen een
lesje te leren. En al e
mijdelijk was de boodschap
aan de Syrische president Ha-
fez al-Assad: stop de steun
Hezbollah.
De televisiejournaals tonen de
onvermijdelijke beelden van ro
kende puinhopen in vluchtelin
genkampen en Libanese dor
pen. De Israëli's omschrijven
die onvermijdelijk als voltreffers
op terroristische bases, waar
terroristenleiders juist de laatste
hand legden aan plannen voor
een nieuwe terreuraanval in Is
raël. En bij dezelfde beeldert
huilen shi'itische en Palestijnse
leiders onvermijdelijk tranen
met tuiten over scholen vol
weerloze kinderen en zwangere
vrouwen, ten prooi aan Israëli
sche agressie.
De beelden uit Libanon vormen
een film met een open einde,
die het publiek al honderden
malen is getoond. En dat terwijl
de Israëlische regering zich vast
had voorgenomen ditmaal niet
in de val te lopen. Ditmaal zou
alleen de luchtmacht in actie
komen en binnen een paar uur
zou de strafexpeditie ten einde
zijn.
Premier Rabin kreeg de steun
van zijn kabinet, al stelden een
paar ministers van de links-Iibe-
rale Meretz-partij lastige vra
gen. „Wat gaat er gebeuren als
Hezbollah besluit zijn katjoesja-
raketten op het noorden van Is
raël af te schieten in plaats van
ze ijlings terug te trekken?"
vroeg minister Sarid (milieu)
zich hardop af. Hij zei alleen
maar te kunnen hopen dat hij
ongelijk zou krijgen en gaf mei
zijn partijgenoten deopeiatie
zijn zegen.
Sarid kreeg het gelijk dat hij niet
wilde hebben en de eerste dag
van de onvermijdelijke strafex
peditie eindigde met de dood
van twee Israëlische burgers
doorkatjoesja-raketten.
Wat nu? Rabin stelde zondag
voor de operatie met onvermin
derde kracht voort te zetten,
maar Meretz haakte af. Niet dat
ze een kabinetscrisis in de zin
hadden, maar de liberale minis
ters moeten zich beelden van
een jaar of tien geleden te bin
nen zijn geschoten. Zeshonderd
Israëlische soldaten bekochten
de invasie van Libanon met de
dood.
Het dagblad Hadashotschreef
gisteren bang te zijn dat de les
van de invasie van 1982 niet is
geleerd. Het adviseert Rabin het
Israëlische publiek de harde
waarheid te vertellen, namelijk
dat er geen enkele garantie is
dat het aantal slachtoffers in het
grensgebied met Libanon zal
verminderen „zelfs als de ope
ratie van het leger zal worden
afgesloten met het best mogelij
ke resultaat". Israël moet zich
volgens het commentaar niet
laten verleiden tot „een dodelijk
ping-pong spel".
Rabin ziet zich nu gesteld voor
een maar al te bekend pro
bleem: hoe de operatie in Liba
non te beëindigen zonder on-
Aanval door
Hezbollahstrijders met
Katjoesjaraketten op
Israëlische doelen en
SLA (pro-Israëlische
Zuidlibanese Leger).
middellijk de indruk te wekken
dat alles voor niets is geweest.
Zolang de vergeldingsaanvallen
op het noorden van Israël
voortduren kan hij de actie
moeilijk afblazen. Maar effectief
optreden tegen de mobiele af-
vuurinstallaties voor de raketten
en tegen de Hezbollah-aanhan-
gers die deze onvermoeibaar
van de ene-plaats naar de ande
re slepen, vraagt om een optre
den van infanterie en tanks in
het gebied ten noorden van de
'veiligheidszone'. Meretz en een
aantal ministers van Rabins ei
gen partij Arbeid verzetten zich
daartegen omdat het zou kun
nen leiden tot een nieuw uit
zichtloos avontuur.
Doorgaan op de huidige voet
betekent echter nieuwe jour
naalbeelden met rokende puin
hopen en meer slachtoffers on
der de Libanese burgerbevol
king. Met als gevolg grotere irri
tatie in de wereld. Israël veroor
looft zich tenslotte wel erg veel
vrijheid op het soevereine
grondgebied van een land dat
manhaftig pogingen doet zich
na zeventien jaar burgeroorlog
te herstellen.
