'Nederlands weer? Mooi weer!' Iep binnen enkele jaren uitgestorven 'Ik vind 'n blauwe hemel vervelend' Het Gesprek van de Zomerdag Boeing in problemen op Schiphol --mi s N '-ïA Strijd om vervroegd opeisen lening Fokker DINSDAG 27 JUL11993 15 CHEF WILLEM SPIERDIJK. 071 -356439, PLV -CHEF MEINDERT VAN DER KAAIJ, 071 -356442 „Lekker uitrusten in Nederland", zegt K. Alblas(l), nu hij deze vakantie niet naar Turkije kan. I. Ornek probeert het volgende week via Italië, terwijl A. Ozdemyr (voorover leunend) net teruggevlogen is. foto henkbouwman Toeristen over het slechte zomerweer in Holland En daar zit-ie dan, de hele zo mer in Nederland. 5500 kilome ter van zijn Oost-Turkse ge boorteplaats Diyarbakir. Alphe- naar K. Alkan (44) mist de warmte van familie en kennis sen, maar niet die van de zon. Voor hem hoeft het overdag geen 41 graden Celsius te zijn, zoals in Diyarbakir. 16 graden is ook goed. „Nederlands weer? Mooi weer! Lekker rustig bijkomen", zegt hij in een Turkse koffiehuis in het Leidse centrum. Het is wel even wennen. De laatste 22 jaar nam hij altijd de auto. In 4,5 dag reed hij via Oostenrijk, Joego slavië en Bulgarije naar zijn ge boortestad. Dit jaar blijft hij hier. Alkan voelt er namelijk niks voor om dagen te wachten bij de grens tussen Roemenië en Bulgarije. Daar moeten de Turken langs nu Joegoslavië door de burgeroorlog te onveilig is geworden. „Als ik aan de heenreis negen dagen kwijt ben en aan de te rugreis ook, heb ik niets meer aan mijn vakantie", zegt hij. Ook is hij geschrokken van ver halen over grenswachten die 'minstens 300 mark' voor een doortocht eisen en roofzuchtige bendes in Roemenië. Een vriend van hem werd laatst nog in zijn slaap beroofd op een Roemeense parkeerplaats. Hij werd er wakker in een lege auto. A. Ozdemyr (28) is net nog naar zijn vaderland gevlogen. Het beviel hem prima. Maar, beseft hij, je zult maar een vrouw en vier kinderen hebben. Voor een lijnvlucht naar het afgelegen Diyarbakir moet dan je al snel 1500 gulden neertellen, terwijl je daar met de auto voor nog geen 3000 gulden naartoe rijdt. Stunt Nederlanders vliegen soms voor 300 tot 400 gulden naar Turkije, maar Turken hebben weinig aan dergelijke stuntaanbiedin gen. Je moet dan binnen tien tot veertien dagen terug zijn en er nog een hotel bij nemen ook. Charters heb je al voor 800 tot 1000 gulden. „Maar dan weet je het maar nooit op de terug weg", meldt Ozdemyr. „Het vliegtuig zal maar volzitten." „En als je dan een paar dagen moet wachten, ben je misschien je baan kwijt", vult Alphenaar Alkan aan. Zelf zou hij nooit vliegen. Hij heeft vliegangst. Al leen toen zijn broer overleed, vloog hij. Anders was hij nooit op tijd op de begrafenis ge weest. Alkan werkt al 22 jaar in Neder land en heeft vijf weken vakan tie. Hij spaart al die dagen op en 'koopt' er meestal een weekje bij, zodat hij in de zomer zes weken naar zijn vaderland kan. Toen hij op de tv de ellende op de Balkan zag, zat hij dagenlang te dubben. Zóu hij nog gaan? Hóe zou hij gaan? Eind vorige week hakte hij de knoop door. Hij ging niét. Zijn familie hoort dat nog per brief. Zijn baas ver telde hij dat hij dit jaar geen zes maar vier weken vakantie wil. Het vijfde weekje hoopt hij vol gend jaar te kunnen opnemen. Dan hoeft hij zijn zesde week niet te 'kopen'. Een weekje wintersport zegt hem namelijk niks: „Voor jullie Nederlanders is vakantie va kantie. Als jullie naar Turkije gaan, willen jullie oude gebou wen zien of aan het strand lig gen. Ik wil veel bij mijn familie DEN HAAG MONICA WESSELING Ze sneuvelen met honderden per week: de Nederlandse ie pen. Stuk voor stuk vallen ze ten prooi aan de uiterst besmettelij ke iepziekte. Deskundigen vre zen dat de iep, een oer-Hol- landse boom dié 5000 jaar gele den hier al groeide, eind deze eeuw uit het Nederlandse land schap zal zijn verdwenen. De bestrijding van de ziekte schiet schromelijk tekort sinds dit niet meer wettelijk verplicht is. Westerschouwen werd verle den jaar het zwaarst getroffen en raakte 20.000 iepen kwijt. Le lystad verloor 2750 bomen aan de schimmel. In deze regio wer den onder meer Noordwijker- hout (260 bomen), Katwijk (186) en Lisse (88) zwaar getroffen. Nederland telt nog enkele mil joenen iepen, maar de 'voor raad' krimpt snel. In 1991 heeft het ministerie van landbouw, natuuurbeheer en visserij de landelijk campagne ter bestrij ding van iepziekte stopgezet. Gemeenten en andere landeige naren moesten vanaf dat mo ment de bestrijding van de ziek te zelf betalen. „En daar is op veel plaatsen niets van terecht gekomen. Gevolg is dat we in middels tienduizenden, mis schien wel honderdduizenden iepen kwijt zijn", zegt J. Voorn, landelijk coödinatrice iepziekte. De iep is met name in de kustpfovincies en Groningen een populaire boom. Hij weer staat zonder moeite zeewind, droogte en is als stadsboom ideaal omdat bastbeschadigin- gen snel helen. De schimmel Ophiostoma ulmi velt de boom genadeloos. Die schimmel ver stopt de houtvaten waardoor de iep uitdroogt. De iepespintkever brengt de schimmel over van zieke naar gezonde bomen. Iep- ziekte is in de hand te houden door aangetaste bomen te kap en kennissen zijn. Ze wonen al lemaal in dezelfde stad. Binnen een uurtje kun je ze allemaal zien." Uitwisselen En hier? Hier wisselen de be zoekers van het koffiehuis rustig vakantietips uit. Die is naar de dierentuin geweest, die naar zee en die naar een aardig stadje. Een gezamenlijk tripje zit er echter niet in. Daarvoor lopen de interesses te veel uiteen. Vooral tegen 'stappen' wordt heel verschillend aangekeken. In het gezelschap is I. Ornek (24) de enige die toch met de auto naar Turkije gaat. Hij rijdt volgende week via Italië en vaart voor 600 gulden over naar Griekenland, samen met broer, vrouw en kinderen. Reisbe- stemming is zijn geboortestad Trabzon, aan de Zwarte Zee: „En daar hebben ze precies het zelfde weer als hier. Als het twee dagen droog is, weet je dat het morgen gaat regenen." PAUL VAN DER KOPIJ» 'The weather is crazy!', schreeu wen twee Engelsen op een tan dem me toe als ik roep wat ze vinden van de Hollandse zo mer. En daarin hebben ze gelijk. Wie op de Katwijkse boulevard kijkt naar de toeristen heeft het gevoel alsof het al diep in de herfst is. Voorovergebogen lo pende mannen en vrouwen, vrolijke zomerjacks die worden gezandstraald door de wind, ijs papiertjes en kranten die in dui zelingwekkende snelheid over het plaveisel buitelen, vlaggen die strak aan de mast staan, kortom: chaos. „Ze zeggen wel eens dat ieder een krijgt wat-ie waard is", zegt mevrouw Bilsen uit Essen ril lend. „Maar zo slecht zal God het toch niet met ons voor heb ben. Dif hier is niet meer nor maal. We staan hier op de bou levard met een camper en die gaat af en toe gewoon heen en weer als een kartonnen doos. Dat is niet leuk als je het hele jaar hebt gewerkt en naar een beetje zon verlangt. Tussen de buien door proberen we nog wel wat zonnestraaltjes op te vangen, maar dat lukt niet echt. Ik weet wel dat ik ga sparen voor een zonnebank. Dan haal 'Hz- f ik de Costa Brava gewoon in huis. Meestal gaan we namelijk naar Spanje, maar we dachten voor de afwisseling deze keer eens naar Nederland te gaan. Nou, nooit meer. En een geld dat we uitgeven! Je gaat van het ene restaurantje naar het ande re. Want wat moet je anders? Ik voel me hier soms geen toerist meer maar een vluchteling." Optimistisch Het is een van de weinige nega tieve geluiden die wij noteren uit de mond van toeristen aan de Hollandse kust. De meeste landgenoten van mevrouw Bil sen zijn juist opvallend optimis tisch. Neem de familie Behr uit Gelsenkirchen. Onder alle weersomstandigheden gaat ze naar buiten. Ze blijven niet in hun pension zitten, o nee. Me vrouw Behr: „We gaan heel veel wandelen. Langs het strand en door de duinen. Dat is voor ons een hele belevenis. We komen uit het Ruhrgebied, dus dan weet u het wel. Maar ja, je geeft natuurlijk wel veel meer uit als het slecht weer is." Meneer Behr staat er wat verloren bij in zijn dunne zomerjack. „U bent toch zeker niet van Banana Split, hè?", vraagt hij lachend. Joke en haar vriendin Boukje uit Gouda zijn ook nog goed ge mutst. Ze zijn dan ook vandaag pas vertrokken. Met hun fiets aan de hand staan ze op de boulevard te overleggen welke richting ze uit zullen gaan. Een hele trap zeker met die wind? „Dat valt mee", zegt Joke. „Je moet er rekening mee houden datje hier in Nederland tachtig procent kans hebt op westen wind. Nu, daar kun je dus op in spelen. Je kunt het zo uitkienen dat je meestal wind mee hebt. Maar is het nu echt zulk slecht weer? Eigenlijk alleen gisteren was het bar en bos. Vandaag hebben we toch nog een zonne tje. En kijk die vliegers daar eens boven het strand staan. Met zo'n sterke wind vind ik dat toch een prachtige gezicht." Vlieger Boven hun hoofden ratelt een driedubbele vlieger. Het ding neemt vervaarlijke duikvluch ten. Is er eigenlijk al eens ie mand door zo'n vlieger getrof fen?, vraag ik me af. Op het strand staat een man die het ding met nylon lijnen in be dwang houdt. Met zijn verbeten gezicht doet hij me denken aan de Romeinse paardenmenners in de film Ben Hur. TWee jonge Duitsers uit Berlijn, hij metselaar en zij architecte, staan wat verloren te overleggen op de Katwijkse boulevard. De metselaar: „Ik haat die hitte. Ik vind dit weer prima. Moet je eens kijken wat een mooie dra matische wolkenluchten. Ruys- dael, maar dan hemelsbreed. Een strakblauwe lucht vind ik vervelend. Niks aan. We zijn gisteren uit Enschede komen fietsen en dat ging best." De ar chitecte: „Nou, een beetje zon zouden we toch wel kunnen ge bruiken. hoor. Gisteren zijn we weggeregend uit de tent. Het grondzeil leek wel een meer." Achter de duinen gaat de zee te keer. Golven komen met don derend geraas op de kust af. Vlaggetouwen klapperen onop houdelijk tegen de masten. Ker mis der elementen. Zo is het al jaren in Nederland, denk ik en zo zal het nog jaren doorgaan, Als je er vanaf wilt is het enige wat je kunt doen: in een duin pan gaan liggen en dan de dek sel erop. CEES VAN HOORE Minder huizen, meer bewoners DEN HAAG Het aantal inwoners van Zuid- Holland is de afgelopen vijf jaar bijna twee keer zo snel gegroeid als in de vijf jaar daarvoor. Er kwamen de laatste jaren 112.500 inwoners bij. tegenover 67.500 in de vijf jaar daarvoor. De groei van het aantal wonin gen nam echter af, blijkt uit een nota van de provincie. In Zuid-Holland zijn er de laatste vijf jaar 87.000 huizen bijgebouwd. In de jaren 1982/1986 werden 108.000 nieuwe huizen in gebruik geno men. De afgelopen jaren zijn er minder mensen vanuit de ste den naar het platteland ver huisd. SCHIPHOL» Een Boeing 707 van de Libanese maatschappij TMA (Trans Me- diterranenan Airways) is gister middag in de problemen ge raakt toen het rechter hoofdlan dingsgestel in de vleugel schoot. Het vrachttoestel met als be stemming de Libanese hoofd stad Beiroet, moest het vertrek afbreken. Volgens een woordvoerder van TMA kon de Boeing op ei gen kracht terugtaxiën. De oor zaak van het mankement kon gistermiddag niet worden be paald. Een woordvoerder ver moedde dat er sprake was van metaalmoeheid bij het 25 jaar oude toestel. Reparatie duurt vier tot vijf dagen, Een inspec teur van de Rijksluchtvaart dienst (RLD) onderzoekt het toestel i jf 'wai -amsm Joke en haar vriendin Boukje uit Gouda: Je kunt het zo uitkienen dat je meestal wind mee hebt." FOTO JAN HOLVAST Een vergadering van houders van obligaties Fokker heeft gisteren in Amsterdam bij meerderheid van stemmen de Vereniging van Effectenbezit ters (VEB) opgedragen de trustee, de vertegenwoordiger van de obligatiehouders, te verzoeken de lening ver vroegd op te eisen. Mocht de trustee niet binnen 14 dagen ingaan op het verzoek van de VEB, dan zal de vereniging overgaan tot rechtsmaatrege len. Een vertegenwoordiger van Fokker liet weten de rechts geldigheid van de vergadering te betwisten zodat niet tot een geldige opeising kan wor den overgegaan. „Deze verga dering kan ook besluiten dat het nu buiten sneeuwt." De vertegenwoordiger bleek ook niet bereid contact op te ne men met het bedrijf om te be zien of de lage rente van de lening van 4,75 procent kan worden bijgesteld tot 5,25 procent. Een obligatiehouder had om dit gebaar gevraagd teneinde een gang naar de rechter te voorkomen. De uitkomst van de verga dering was niet onverwacht. Tijdens twee eerdere verga deringen was al gebleken dat een meerderheid van de hou ders van converteerbare ach tergestelde obligaties met een looptijd tot 1999 van mening is dat de lening vervroegd kan worden opgevraagd nu Fok ker in andere handen is over gegaan. De trustee was in de tweede vergadering op 8 juli van mening dat daartoe een tweederde meerderheid ver eist was. Die mening werd op de vergadering fel bestreden. Toen er slechts een gewone meerderheid aanwezig bleek, besloot de trustee die opeising dan ook te weigeren. De VEB besloot daarop zelf een vergadering uit te schrij ven. De vergadering van obliga tiehouders kon op de vorige vergadering niet tot een twee derde meerderheid komen omdat de stichting aandelen bezit Fokkerpersoneel en het pensioenfond Delta Lloyd sa men over 39.190 obligaties beschikken en tegen de opeising zijn. Gisteren spra ken houders van ongeveer 42.300 obligaties zich vóór de vervroegde opeising uit. De obligatiehouders heb ben de rol van het trustkan toor tot nu toe fel bekritiseerd omdat het een dochteronder neming van ABN Amro is, de huisbankier van Fokker. Ge zien de precaire financiële si tuatie bij de vliegtuigonder neming zou de bank niet ge baat zijn bij vervroegde opne ming van de lening. Gisteren werd ook gesugge reerd Fokker te vragen de conversiekoers van f 51 te ver lagen, maar een obligatiehou der maakte snel duidelijk dat Fokker hier nooit toe zal over gaan. „Dasa moet krachtens de overnemingsovereen komst altijd een belang van 51 procent in Fokker houden. Uitbreiding van het aandelen kapitaal kost Dasa dus geld om dat percentage op peil te houden". Zieke en inmiddels verwijderde iepen langs de Oude Vest in Leiden. Vrijwel alle steden zijn inmiddels 'verminkt' door het kappen van deze bomen. archieffoto jan hol vast dan natuurlijk een veel groter bereik." pen en te vernietigen. „Eenvoudige hygiënische maatregelen die, als ze conse quent en nauwgezet worden uitgevoerd, afdoende zijn", zegt E. Ros van het iepziekteberaad. Voorn en Ros constateren ech ter dat h^t aan dat consequent uitvoeren, nogal ontbreekt. Met name de natuurbeschermgins- organisaties met land in eigen dom, laten het volgens het tweetal afweten. „Ze hebben óf geen geld, óf ze vinden dat de natuur haar gang moet kunnen gaan. Leuk idee, maar het werkt desastreus uit." Noch Voorn noch Ros ziet veel heil in de mogelijke pre ventieve maatregelen. „Dat geeft maar schijnzekerheid". Er bestaan rassen die minder vat baar zijn voor iepziekte. Daar naast is het mogelijk iepen te injecteren met een soort vaccin. Voorn: „Beide bieden onvol doende bescherming als de in- fectiedruk erg hoog wordt." Ros denkt dat nogal wat landeigena ren de bestrijding van de ziekte laten versloffen als er preventie ve maatregelen .zijn getroffen. „En dan loopt het dus gierend uit de hand. Dat zie je nu im mers". Nu al sneuvelen er honder den iepen per week en de in schatting van Voorn en Ros is dat de zaak nog verder zal ver ergeren. De kevers die de ziekte overbrengen, hebben een ac tieradius van tien kilometer. „Na drie kilometer vliegen be gint de schimmel, die ze aan de poten meenemen, in te drogen. Maar een kever kan ook met een auto meerijden en heeft Verwijderen De enige manier waarop vol gens Ros en Voorn de ziekte de kop in kan worden gedrukt, is door in grote aaneengesloten gebieden alle aangetaste iepen direct en juist te verwijderen. Dhar is geld en een wettelijke verplichting voor nodig. IJet iepziekteberaad blijft bij staats secretaris Gabor van landbouw, natuurbeheer en visserij hierop aandringen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1993 | | pagina 15