i 1
'Een goede soap is
als een roman
van Dickens'
Bergen verzetten
ZATERDAG 24 JUL11993
Onze Taal
Volgens een oude legende moet
Mohammedeens tegen een berg
gezegd hebben: 'Kom hier!'. Zonder
resultaat: de berg bleef gewoon
waar hij was. Waarop Mohammed
de gedenkwaardige woorden sprak:
'Als de berg niet tot Mohammed ko
men wil, dan moet Mohammed
naar de berg gaan.'
Volgens kenners is het puur verzonnen.
Maar 't is zo aardig verzonnen, dat we er
een spreekwoord aan over gehouden heb
ben. En niet alleen wij, want in andere talen
zegt men het ook zo. Een spreekwoord voor
als iemand weinig toeschietelijk is, of niet
wil toegeven en men zelf dan maar de min
ste wil zijn. Waarom verzint iemand zo'n
verhaal? Ik heb er geen idee van. Je kunt je
voorstellen hoe een vrome islamiet, om be
paalde deugden uit te leggen, ze haast van
zelf aan Mohammed in de mond legt: de
belangrijkste profeet van de islam.
Maar was dat wel handig? Want Moham
med komt in deze legende eigenlijk niet zo
snugger over. Had hij echt gedacht dat die
berg gehoorzaam naar hem toe zou komen?
Was hij zo dom, of had hij het zo hoog in de
bol? Ik kan het niet bewijzen, maar 't zou
me niet verbazen als we in deze legende
over Mohammed en de berg een verre echo
horen van iets wat ook al in de bijbel staat.
In het Nieuwe Testament lezen we namelijk
verscheidene keren dat Jezus zegt: 'Indien
gij een geloof hebt als een mosterdzaad,
zult gij tot deze berg zeggen: verplaats u
vanhier daarheen en hij zal zich verplaatsen
en niets zal u onmogelijk zijn.' (Matt. 17:
20).
En even verderop: 'Ik zeg u, wie tot deze
berg zou zeggen, hef u op en werp u in de
zee, en in zijn hart niet zou twijfelen, maar
geloven, dat hetgeen hij zegt geschiedt, het
zal hem geschieden.' (Marc. 11:23). Ook
Paulus gebruikt deze woorden: 'Al ware het
dat ik al het geloof had, zodat ik bergen
verzette, méar ik had de liefde niet, ik ware
niets.' (1 Cor. 13:2).
Bergen kunnen verzetten is in de bijbel
kennelijk een manier om aan te geven
dat het geloof tot veel in staat is. De beden
ker van de Mohammed-legende zal dat ook
wel gewèten hebben. En dan komt het ver
haal in een heel ander daglicht. Moham
med is dan niet dom, en ook niet een
macho die denkt dat hij alles kan: hij berust
erin dat zijn persoonlijk geloof misschien
wel niet groot genoeg is.
Of Jezus trouwens echt gedacht heeft aan
zulke ingrijpende verbouwingen van de na
tuur, mag ondertussen worden betwijfeld.
Het verzetten van bergen wordt namelijk
niet voor niets in verband gebracht met een
mosterdzaadje: 'Het Koninkrijk der heme
len is gelijk aan een mosterdzaadje, dat ie
mand nam en in zijn akker zaaide. Het is
wel het kleinste van alle zaden, maar als het
volgroeid is, is het groter dan de tuingewas
sen en het wordt een boom, zodat de vo
gelen des hemels in zijn takken kunnen
nestelen.' (Matt. 13:31-32).
Het beeld is duidelijk: zoals een piepklein
zaadje tot een reusachtige boom uitgroeit,
zo kan een klein geloof tot iets heel groots
worden. En die boom is in staat om met
zijn wortels die op de berg groeien, de hard
ste rotsen te doen splijten. Zodat het kleine
zaadje uiteindelijk zelfs sterker is dan de
berg. Dat is de beeldspraak.
Overigens is 'mosterdzaad' verkeerd ver
taald: mosterd wordt geen boom. Er moet
een ander soort bedoeld zijn. Maar hoe dan
ook, de gedachte aan 'bergen verzetten'
komt door de beeldspraak van het kleine
zaadje dat tot iets groots uitgroeit. Maar er
is in onze taal weinig van over: bergen ver
zetten betekent tegenwoordig alleen nog
maar: 'erg veel doen', 'bergen werk verzet-
Als je de achtergrond vergeet, lijkt Mo
hammed een rare kwibus, maar ik vermoed
dat de legende meer wijsheid bevatte dan
wij er tegenwoordig in horen.
Caroline en Brooke: de een sterft
en keert terug als haar onbekende
tweelingzus, de ander heeft een
relatie met de vader van haar
vroegere minnaar.
twijfeld duizelen bij al die namen. Het valt
dan ook niet mee om het verhaal beknopt
uit te leggen. Heel simpel gezegd: The Bold
draait om de steenrijke familie Forrester:
vader Eric, moeder Stephanie en hun kin
deren Ridge, Thorne, Felicia en Kristen.
Daartegenover staat de sluwe Sally Spectra.
Het verhaal speelt zich af in de modewe
reld, maar dat is bijzaak. Het verhaal draait
voornamelijk om relaties. Complicaties op
dit gebied vieren hoogtij in de serie.
Zo was Caroline, echtgenote van Ridge,
eens de wouw van diens broer Thorne. De
nieuwe vriendin van vader Eric Forrester,
Brooke Logan, is de gewezen minnares van
Ridge. Pikant: Brooke's moeder hield het
woeger ook met Eric Forrester. En Brookes
zus Donna Logan liep een blauwtje bij
Thorne Forrester, die op zijn beurt weer wat
ziet in Macy, de dochter van concurrente
Sally Spectra. Zo kunnen we uren doorgaan.
De kijkers van The Bold and the Beautiful
krijgen steeds weer nieuwe, soms uiterst
verrassende wendingen voorgeschoteld.
„Daarin schuilt ook het succes van een
soapserie", vertelt Lee Philip Bell, samen
met haar man William. J. Bell de grote ini
tiator van de serie. „Er lopen in een afleve
ring soms wel twaalf verhaallijnen door el
kaar. Voor iemand die de serie nog nooit
gezien heeft, kan dat verwarrend zijn, maar
kijkers die de serie een beetje volgen, raken
nieuwsgierig naar meer. Soap is versla
vend."
Radioserie
In de Verenigde Staten zijn deze eeuwigdu
rende series al tientallen jaren gewild kijkers-
voer. Er bestaan tientallen fanclubs voor de
verschillende series, er zijn speciale soap
magazines en er is een uitgebreide merchan-
dising-industrie. Op dit moment worden
twaalf belangrijke soapseries uitgezonden
door verschillende TV-maatschappijen. Wat
kijkcijfers betreft staat The Bold and the Be
autiful op de derde plaats, de NBC-serie All
my Children is een goede tweede. De absolu
te nummer-één in Amerika, The Young and
the Restless, bestaat nu twintig jaar en heeft
meer dan 5.000 afleveringen achter de rug.
Ook deze serie, die zich afspeelt in de parfu
mindustrie, is afkomstig uit de stallen van de
Bells, die in Amerika dan ook omgedoopt zijn
tot The first family of Soap.
William Bell begon in 1957 bij de Writers
Staff van Guiding Light. Deze soap begon in
1937 als radioserie en werd vanaf 1952 op TV
uitgezonden. Guiding Light loopt nog steeds.
Bell stapte na een paar jaar over naar As the
world turns, al dertig jaar op TV, en ook bij
soap van een half uur tijdens het middaguur.
Ze stapten naar William Bell, die met hulp
van de rest van het gezin binnen een
maand een concept klaar had. De serie zou
eerst Rags (vodden) gaan heten, omdat de
mode-industrie in Amerika ook wel als rag-
trade wordt betiteld. Omdat er net een
Broadwayshow in première ging onder de
zelfde naam, werd het The Bold and the Be
autiful. Voor de rollen zocht Bell voorname
lijk acteurs aan die hij al kende, uit bij voor
beeld The Young and Restlesss.
Inmiddels worden jaarlijks 250 afleverin
gen opgenomen, vijftig weken per jaar, negen
uur per dag. Er staan achttien sterren onder
contract, die minimaal zo'n duizend dollar
per dag verdienen. De contracten gelden ge
woonlijk voor drie of vier jaar. De acteurs en
actrices zitten letterlijk vast aan de serie. Om
dat de scripts doorgaans pas laat gereed zijn,
weet je immers nooit wanneer je moet op
draven. Dat legt een zware druk op de mede
werkers, al is de beloning natuurlijk lang niet
slecht.
Voor Joanna Johnson, die de rol van Caro
line Spencer voor haar rekening nam, was die
gebondenheid reden om de serie de rug toe
te keren. In Nederland is ze nog even als Ca
roline te zien. Na anderhalf jaar kreeg ze spijt
en keerde toch terug naar The Bold, mede
omdat het publiek haar node miste. Ze keer
de terug, maar niet als Caroline, die immers
een wisse dood was gestorven, maar als haar
onbekende tweelingzus Faith.
Dat soort situaties lijdt tot wonderlijke sce
nariowijzigingen. Thorne Forrester bij voor
beeld werd \Toeger gespeeld door Clayton
Norcross. Op een ochtend zagen we hem
ontwaken met een heel nieuw uiterlijk: nu
wordt hij gespeeld door acteur Jeff Trachta.
In het uiterste geval word een vaste acteur
tijdelijk vervangen. Zoals Ron Moss, alias
Ridge Forrester. Hij werkte aan een speelfilm
mee en was dus enkele wekén afwezig. Ac
teur Len Davis verving hem. Bell: „We moes
ten wel. We konden Ridge niet zomaar op
reis laten gaan, zoals we in die gevallen wel
eens plegen te doen als oplossing. Ridge is de
hoeksteen van het programma.
Personeelswisselingen, het blijft een pro
bleem. Stel: een van de actrices wordt zwan
ger. Dan moeten we beslissen of we haar
zwanger en wel in de serie houden of dat
we haar 'op reis sturen'. We krijgen duizen
den brieven per week, maar gek genoeg ho
ren we betrekkelijk weinig reacties op zo'n
tijdelijke wijziging in de cast. Het publiek ac
cepteert, die veranderingen kennelijk, omdat
ze zo n personage liever enkele weken moe
ten missen, dan dat ze hem of haar helemaal
kwijtraken. De liefde zit diep. hoor!"
tiful dus.
Het is feest in CBS Television City
in Hollywood. Een deel van het
gigantische studiocomplex,
waar normaal de twee populairste soapse
ries van de Amerikaanse televisie The
Young and the Restless en The Bold and the
Beautiful worden opgenomen, is omge
toverd tot receptieruimte. Vandaag werd de
1.500ste aflevering van 'The Bold' op film
gezet, en dat is voor de makers voldoende
reden eens flink uit te pakken: er is cham
pagne, bier, een koud buffet en een reus
achtige taart.
De spelers zelf lopen wat verdwaasd
rond, lichtelijk vermoeid na een lange op
namedag. De boomlange, magere Ron
Moss, die de rol van Ridge Forrester voor
zijn rekening neemt, probeert de in groten
getale aanwezige pers met handige ma
noeuvres te ontwijken. Alleen de fotografen
kunnnen rekenen op een routinematige
glimlach. „Een intiem feestje voor de cast
was ook aardig geweest", sist hij collega Ka-
theryn Kelly Lang in het voorbijgaan toe.
Lang, die zonder make up en sluik haar
weinig gelijkenis vertoond met haar perso
nage Brooke Logan, haalt haar schouders
op. Geduldig poseert ze voor de fotografen.
Tussendoor houdt ze haar kinderen in de
gaten. Elke dag worden ze ondergebracht in
de studiocrèche. „Voor een actrice is het
ideaal om een rol in een soap-serie te heb
ben", zegt ze. „Ik kan mijn kinderen mee
nemen naar mijn werk. Toen ik zwanger
was, kon ik gewoon doorspelen, omdat
Brooke in de serie ook zwanger was." In
Amerika is haar echte zoon zelfs al in 'The
Bold' te zien als het kind van Brooke en Eric
Forrester.
The Bold and the Beautiful is een interna
tionaal succes, dat is zeker. De soapserie,
die in maart 1987 op het Amerikaanse sta
tion CBS in première ging, wordt inmiddels
uitgezonden in 22 landen, waaronder Grie
kenland, Spanje, Zwitserland, Canada en
Taiwan. In Nederland trekt de serie, die elke
werkdag door RTL 4 op het scherm wordt
gebracht, nu dagelijks ruim 1,7 miljoen kij
kers. Vorig jaar, bij de start van het win
terseizoen verplaatste het commerciële sta
tion de serie van de middag naar de vroege
avond, wat een verdubbeling van het aantal
kijkers opleverde. Onlangs heeft RTL nog
750 afleveringen aangekocht. Dat betekent
dat de kijkers in elk geval nog drie jaar lang
de belevenissen van Stephanie, Eric en
Brooke, Caroline en Ridge, Thorne en Ma
cy, Sally, Clarke en alle anderen op de voet
kunnen volgen.
Flet zal de niet getrainde soapkijker onge-
----
|.V Jv.
0-y'
i
Sally Spectra: de boze aartsvijandin.
RTL4 te zien. Lee Phillip Bell: „Het was de tijd
dat soaps nog live werden uitgezonden. Dat
was elke dag weer een zenuwslopende toe
stand. Als iemand weer eens zijn tekst vergat
zat je met het zweet in de handen. Daarnaast
hadden we veel last van de filmkeuring. Er
modht bijna niets. Het heeft heel lang ge
duurd voor alles wat vrijer werd. Het woord
'condoom' kon je hier op televisie tot zes jaar
geleden absoluut niet gebruiken. Je mocht
absoluut niet vloeken, anders kreeg je last. Er
Familie Bell scoort
opnieuw met The Bold
and the Beautiful
bestond ook de regel dat twee i
waren ze getrouwd, niet in één bed mochten
liggen. Dat zie je in al die oude films terug. Er
zijn nu gelukkig niet veel restricties meer."
Inmiddels heeft William Bell tienduizen
den episodes geschreven voor vijftien soaps.
Bovendien selecteert hij de acteurs en houdt
hij zich intensief bezig met de produktie. Zijn
vrouw Lee Phillip had voordat ze ging mee
werken in het bedrijf Bell Phillip Television
Productions, dertig jaar lang een eigen talk
show op WWBM-TV, een lokaal station in
Chicago. Zoon Bill jr is onder meer producer
van The Bold. Binnenkort begint hij met de
produktie van een nieuwe soap: 'Coming of
age'. Zoon Bradley schrijft en dochter Laura
Lee heeft een van de hoofdrollen in The
Young and Restless. De woonkamer van het
gezin Forrester in The Bold is overigens een
getrouwe kopie van de Bell-residentie. Zelfs
het uitzicht is exact hetzelfde. De namen van
de personages in deze serie zijn 'geleend' van
vrienden en kennissen uit de omgeving van
de Bells.
Drama als basis. Daarnaast
een snufje sex, een fikse dosis
intriges, wat overspel, veel
liefde en massa's haat. Laat
het geheel vooral héél lang
durig sudderen. Ziehier het
geheim van een goede soap
serie. De makers van Ameri
ka 's populairste soaps hebben
het recept nauwkeurigen
met succesgevolgd. Sterker
nog, de familie Bell, 'the first
family of soap' heeft het inge
nieuze concept uitgevonden.
Inmiddels zijn ze vijftien
soaps en enkele tienduizen
den afleveringen verder. Hun
laatste produkt, The Bold
and the Beautiful, steekt suc
cesvolle voorgangers inmid
dels naar de kroon. Want:
„Een soap moet zijn als een
I Oman l'an Charles Dickens. De famj|je Forrester, van links naar rechts Felicia, Ridge, moeder Stephanie, vader Eric en Thome.
Zoals The Bold and the Beau-
„We kunnen Ridge
niet even een paar
weken op reis sturen.
Hij is de spil waar al
les om draait."
Het succes van de 'eeuwigdurende' televi
sieseries die bepaald niet uitblinken door
vaart, spectaculaire acties of hoogstaande
teksten, blijft verbazingwekkend. Maar niet
voor Frank Tobin, al jaren persagent voor ve
le soaps, waaronder de Bell-produkties, en
een onbetwiste kenner van het fenomeen.
„Heel simpel: het is escapistisch amusement,
romantisch en mooi om te zien. Het draait
om de onderlinge relaties van een familie. In
een soap hóórt een familie het middelpunt te
zijn. Met alledaagse vragen: 'hou je van me,
of hou je niet van me'. Dat is wat de kijkers
willen. Continuïteit is daarnaast het sleutel
woord. Niet alleen het feit dat de series jaren
doorlopen, maar ook dat de scripts en de ver
haallijnen eenvormig zijn. De soap Santa
Barbara bij voorbeeld is nooit echt wat ge
worden, omdat er teveel personele wisselin
gen plaatsvonden. De schrijversploeg wissel
de veel te vaak, en elke schrijver wilde zijn ei
gen ideeën inbrengen. Dan krijg je teveel
vreemde wendingen en dat pikken de kijkers
niet. Dat zul je bij een goede soap niet zien."
Soaps blinken doorgaans niet uit door
diepgaande dialogen, en het predikaat 'op
pervlakkig' lijkt dan ook volkomen terecht.
Maar niets is minder waar, aldus Tobin. Wat
de enthousiaste Amerikaan betreft kunnen
sommige scripts bij wijze van spreken direct
in de catagorie wereldliteratuur worden op
genomen. „Soaps zijn in werkelijkheid mees
terlijke verhalen, kijk maar naar The Bold.
Het lijkt alsof je een roman van Charles Dic
kens leest. De kijker volgt bepaalde persona
ges tijdens belangrijke veranderingen in het
leven. Sommige gebeurtenissen zijn grappig,
andere dramatisch of romantisch. In de serie
wisselen de momenten van vreugde, van
angst en opwinding elkaar af. Het is een ma
nier van verhalen vertellen die onze grote ro
manschrijvers ook gebruikten. Glamour en
romantiek zijn de belangrijkste ingrediënten,
en daarop is ook het succes van de allereerste
Hollywoodfilmsgebaseerd.
Maar, eerlijk is eerlijk, soap is natuurlijk
een advertentiemedium, niet meer en niet
minder. Er worden miljarden reclamedollars
mee binnengesleept. Je kunt hier geen televi
sie maken als er niet voor wordt betaald. In
de Verenigde Staten betekent één uur soap
zestien minuten reclame. Het programma
wordt drie of vier keer keer onderbroken voor
commercials. Als adverteerders wat willen,
dan krijgen ze het."
Voorbeeld
De eerste aflevering van The Bold was in
maart 1987 op de Amerikaanse televisie te
zien. TV-maatschappij CBS wilde een nieuwe
