Vrije tijd
Zomersnoei niet zielig
Bolognese-hengel: nieuwe eend in visbijt
Vliegen vangen
Buitenverlichting
Vrekken gaan door
'Kijken op proef
Houten jaloezieën
ZATERDAG 17 JUL11993
21
tuin
Over ons gebruik van het woord zielig valt te discussiëren. We
staan er nogal gespleten tegenover. Nu heb ik het niet over het al
dan niet zielig zijn van onze slachtdieren in vergelijking met de
buurhond die een pak slaag krijgt. Ik heb het hier uitsluitend over
■i de planten en struiken in de tuin.
De vraag nu is: welke tuinliefhebber heeft ooit een traan geplengd
om het feit dat hij al die kleine grassprieten, om de vijf dagen, van
1 hun topjes moet beroven? Die stakkerds worden gewoon onthoofd,
j keer op keer. Zielig? Of is het zielig als we de rozenstruik zijn mooi-
"J ste bloem ontnemen? Zodra ik echter de snoeischaar zet in een we-
j lig groeiende struik, volop in het blad, gezond en tierig, roept ieder
een: 'wat gemeen, dat vind ik nu zielig. Die takken willen groeien.'
Dat willen ze ook. Maar ik wil het niet, omdat mijn tuin geen onge
breidelde groei van alle struiken toelaat. En omdat ik volgend voor
jaar weer wil genieten van heel veel mooie voorjaarsbloeiers. Dus
igaat nu de schaar erin. Onderzoek heeft bovendien uitgewezen dat
de snoeiwonden 's zomers sneller en beter genezen dan midwinter.
Er is minder kans op infectie. Daarom mijn raad: haal de snoei-
I schaar voor de dag, luister niet naar lieden die het over arme strui-
i ken hebben en snoei er nu, midzomer, alle takken uit die te veel of
te oud zijn.
De jonge takken krijgen dan nog voldoende tijd om, dank zij meer
I licht en voeding, uit te groeien tot fraaie bloemtakken. Haal alle
heel oude takken tot de grond toe weg en knip hoofdtakken terug
tot een zijtak die naar buiten groeit. Houd de vorm van de struik
voorhal goed in de gaten. Deze snoei geeft zeer goede resultaten bij
j alle voorjaarsbloeiers zoals Forsythia (Chinees klokje) Philadelphus
(jasmijn), Kerria, Deutzia, Ribes en de voorjaarsbloeiende Vibur
num. Maar dan moet het wel nu gebeuren en niet pas in augustus
of september. Dan profiteren de jonge takken niet meer van het
licht dat de kans krijgt als de struik uitgedund wordt.
Lezersvraag
Er zijn van die vragen die je slapeloze nachten bezorgen. Zo ook de
vraag van C. KOPER uit IJMUIDEN: 'Kan ik een drie meter hoge
taxus, op stam van één. meter, insnoeien tot twee meter hoog'? Qjn
te beginnen is het nu te laat. Verder blijft het een waagstuk, maar te
proberen. Zaag volgend jaar mei de bovenste meter eraf. Taxus is
een van de coniferen die vrij veel snoei verdragen. Er zijn zelfs lie
den die er vogels of ander gedierte van snoeien. Waarschijnlijk gaat
alles goed, zeker als de voet van de boom bedekt wordt met goede
compost en wat turf en ook in de loop van de zomer vochtig Wordt
gehouden. Garantie valt nooit te geven als je handelt met levend
materiaal, maar het valt te proberen.
Veel gemakkelijker is de vraag van F. HUIJBOOM uit HAARLEM.
Het gaat hier over het onkruid zevenblad, een schermbloemig ge
was, dat in veel tuinen woekert en heel moeilijk kwijt te raken is.
Zevenblad heeft hele slimme wortels: het uiteinde is gespleten en
één deel gaat naar boven om een nieuwe plant te vormen, het an
dere deel zoekt zijn weg ondergronds, liefst tussen wortels van sier
planten.
Zoveel mogelijk blad mét wortel uit de grond halen en de wortels
vooral niet op de compost doen, of op paden en tussen struiken
schoffelen, zodat het groen geen kans krijgt. Zevenblad tussen
struiken en vaste planten kan alleen verwijderd worden, door deze
in de herfst uit te graven om er dan alle fraaie, witte wortels tussen
uit te halen. Opnieuw planten in zevenblad-vrije grond. Er is èèn
troost: je kunt de bladeren eten. Men zegt dat ze gezond zijn.
De heer H. DRAGT uit HAARLEM is het er niet mee eens dat ik ter
bestrijding van plagen in de tuin en op kamerplanten bij voorkeur
gemakkelijk zelf te bereiden huismiddeltjes aanbeveel. Hij stelt dat
er de laatste jaren inderdaad goede, milieuvriendelijke middelen
ter bescherming van planten in de handel zijn. Dat is niet alleen de
laatste jaren, maar al tientallen jaren. In de biologisch-dynamische
land- en tuinbouw en de ecologische landbouw gebruikt men al ve
le jaren met succes diverse uiterst milieuvriendelijke bestrijdings
middelen. Sommige kunnen alleen in kassen worden toegepast
(plaaginsektenbestrijders), andere waren tot voor kort uitsluitend
in grootverpakking voor bedrijven in de handel. De laatste tijd ko
men deze middelen, die al tientallen jaren hun nut hebben bewe
zen, ook in kleinverpakking ind^handel. Maar... slechts in enkele
zaken. De doorsnee speciaalzaak heeft ze niet in voorraad, maar
beschikt wél overeen keur van andere, bepaald niet milieuvriende
lijke middelen. Voor de heer Dragt en andere belangstellenden: Eu-
roplant in Appelscha en de firma Koppert in Berkel en Rodenrijs
kunnen informatie geven over zaken in eigen buurt waar deze mid
delen in kleinverpakking te koop zijn. En wat cocopeat betreft: ik
ben nog aan het informeren of dit produkt vrij is van gifrestanten.
Het feit dat palmen hoog zijn, vormt geen enkele garantie, wetende
dat zelfs lage landbouwgewassen vanuit de lucht met gif bespoten
worden.
Komt er bij u al tuinierend of wandelend in de natuur een vraag
op? Greet Buchner zal proberen voor u het antwoord te vinden.
De vraag kunt u opsturen naar Danfiate Dagbladen, Postbus 507,
2003 AP Haarlem t.a.v. de redactie LEVEN EN WONEN.
nieuwe cd's
Wim Koevoet Ken Vos Paul Korenhof
POP/POPULAIR
U2 Zooropa Island/BMG-
/Polygram.
Nog meer dan op Achtungbaby
is U2 het speeltje van de produ
cers geworden. Flood en Brian
Eno (Daniel Lanois kon er dit
keer wegens verplichtingen niet
bij zijn) vieren hun experimen
teerdriften bot op Bono Vox en
de zijnen. Ze gaan daarbij nogal
eens over de schreef. Vooral het
gastoptreden van Johnny Cash
op The Wanderer, de belachelij
ke kopstemzang van Bono Vox
en de Bowie-pastiche Lemon
getuigen van een stuitend hob
byisme. Bij het U2 van de jaren
nengentig gaat het niet meer
om songs, maar om door ge
luidstechnici uitgewerkte
ideetjes.
De gitaar van The Edge heeft op
Zooropa bijna niets meer te
zeggen. The Edge brengt alleen
nog maar zwaar vervormde
klanken teweeg. Drummer Lar
ry Mullen, bassist Adam Clayton
en de elektronica maken de
dienst uit.
Op de titelsong na is de muziek
van het Ierse kwartet volstrekt
onherkenbaar geworden. Vooral
de single Numb, gezongen door
gitarist The Edge, heeft een be
vreemdende uitwerking óp de
luisteraar. Heeft de platenhan-
delaar echt wel het goede schijf
je in het doosje gedaan?
Toch moeten we ons erbij neer
leggen dat U2 een heel andere
richting is ifigeslagen. Met dat
in het achterhoofd kan worden
vastgesteld dat Zooropa beter is
dan AchtungBaby, dat ten on
der ging in een halfslachtige
aanpak. De metamorfose van
de groep had zich in die tijd
voor nog maar de helft voltrok
ken. Op Zooropa zijn de keuzes
duidelijker. U2 is dood. Dit is
U3.
The Style Council Here's some
that got away Polydor.
Maar liefst 22 nog niet eerder
uitgebrachte of alleen heel
moeilijk verkrijgbare nummers
van The Style Council op een cd
van bijna vijf kwartier. Groeps
leider Paul Weller was na het
uiteenvallen van deze formatie
flink de weg kwijt, maar staat
met zijn Movement aan de
vooravond van een overtuigen
de come-back, getuige enkele
muziekvideo's die de laatste ja
ren zijn verschenen.
Here's some that got away is
spekje naar het bekje van TSC-
fans. Met deze 22 merendeels
zoetgevooisde en uiterst cleane
nummertjes worden ze op hun
wenken bediend. Fans van The
Jam, de legendarische groep
waarmee Weller grossierde in
uiterst geëngageerde anti-That-
cherhits, zullen op hun beurt
hun gelijk onderstreept zien:
Weller is een brave borst gewor
den die met zijn bleekscheterige
soulmuziek op het grensvlak
met easy listening verkeert.
De waarheid ligt ergens in het
midden: wat minder poedersui
ker had inderdaad be§t gekund,
maar toch had de muziek van
TSC genoeg scherpe randjes,
zoals de jazzy uitstapjes van
toetsenman Mick Talbot, om
het spannend te houden.
WK
JAZZ
Don Byron Don Byron plays
the music of Mickey Katz - Elektra
Nonesuch/ Warner Music.
Elke jazzklarinettist zal er eens
aan moeten geloven: op de
Amerikaanse klarinettraditie
heeft de klezmermuziek een on
uitwisbaar stempel gedrukt.
Don Byron koos voor zijn twee
de cd na het prachtige Tuskegee
Experiments echter een band
leider, klarinettist en vocalist die
zijn eigen wortels oversteeg.
Mickey Katz, die ook bij Spike
Jones speelde, parodieerde zo
ongeveer alle populaire Ameri
kaanse muziekstijlen van het
decennium na de Tweede Oor
log. Dat was bijzonder rijk:
country western, klassiek,
rhythm blues en Latijns-
Amerikaanse muziek werden
even geliefd als de swing-big
bands, die toen geleidelijk aan
invloed inboetten.
Don Byron verbindt in zijn bon
dige arrangementen op onna
volgbare wijze de humor van
Katz met beknopte moderne
improvisaties. De cd doet den
ken aan een razende revue
waarin de nu oubollig klinkende
stilistischemodeverschijnselen
op hun historische plaats wor-
.den gezet. In bijna de helft van
de stukken, vaak bewerkingen
van die oude hits, worden de al
tijd grappige en soms scherpe
teksten in gemengd Engels-Jid
disch gezongen. Het zou mooi
zijn geweest als die moeilijk te
volgen teksten in het boekje wa
ren afgedrukt.
The Persons Live During Warti
me Ramboy/BVHaast.
De internationale formatie The
Persons, met onder meer de in
Nederland wonende Amerika
nen Michael Moore en Michael
Vatcher en de Nederlanders
Ernst Reijseger en Franky Doug
las, produceerde ook de tweede
cd in Duitsland. Deze niet bij
zonder goed opgenomen live
opname laat een groep horen
die qua geluid gedomineerd
wordt door de luie, ronkende
basgitaar van James Sprocket
Rover en de twee gitaren van
Douglas en Danny Petrow. Hoe
wel de ritmiek en het geluid
meer overeenkomsten hebben
met de rock, wordt er op deze
afwisselende cd veel geïmprovi
seerd.
De variatie wordt onder meer
gecreëerd door het gebruik van
traditionele Javaanse melodie-
en, maar ook door elk stuk een
eigen sfeer te geven. Zo klinken
enkele stukken dromerig en in
zich zelf gekeerd, maar er wordt
bijvoorbeeld ook een heavy-
metalnummer Born to Die)
met altist Moore in de rol van
een furieuze John Zom, of een
minimal-rockstuk (Oita) ge
speeld. Een zeer aangename en
frisse produktie, die zich weinig
gelegen laat liggen aan mode
verschijnselen.
KV
KLASSIEK
Mozart Thamos, König in
agypten Alastair Miles (bas),
The Monteverdi Choir, The Eng
lish Baroque Soloists o.l.v. John
Eliot Gardiner Archiv.
Muzikaal hoogtepunt van het
Holland Festival was de semi-
concertante uitvoering van Le
nozze di Figaro onder Gardiner,
die de produktie onder Harnon-
court bij De Nederlandse Opera
naar het tweede plan verwees.
Een cd met de toneelmuziek bij
het drama Thamosvan Tobias
von Gebler doet dit nog eens
dunnetjes over. Gardiners Mo
zart klinkt fris, vitaal en leven
dig, zowel in klank als in tempi
en fraseringen. Zijn koor be
hoort tot de best getrainde en
semblesvan Engeland, maar
een nog sterker punt vormen
The English Baroque Soloists.
Dit 'authentieke' ensemble be
zit een graad van perfectie en
klankverzorging, waardoor het
kan concurreren met de beste
'traditionele' orkesten. Het
wachten is op de volgende Mo-
zartopera!
SchoenbergErwartung Brettl-
Lieder Jessye Norman (so
praan), orkest van de Metropoli
tan Opera o.l.v. James Levine
Philips.
Jessye Norman en Schoenberg.
Geen alledaagse combinatie,
maar het dient gezegd dat de
Amerikaanse diva zich er uitste
kend doorheen slaat. Misschien
is zij in staat voor het monodra
ma Erwartungf, 1909) een nieuw
publiek te kweken, dat voordien
nooit vermoed had dat seriële
muziek zelfs maar pruimbaar
kon zijn. Met haar ronde tonen
verleent Norman er in ieder ge
val een voor velen herkenbare
gloed aan, terwijl zij ook de
Duitse tekst van Marie von Pap-
penheim redelijk tot zijn recht
laat komen. Ik prefereer een
minder opera-achtige vertol
king, zeker in de erop volgende
'cabaretliedjes', maar ook daar
weet Norman ieder lied afzon
derlijk heel fraai te kleuren.
PK
vissport
De vangst van witvissoorten als
brasem, voom en blei heeft de
laatste jaren een ingrijpende
wijziging ondergaan.' Naast de
traditionele vaste stok, die nog
altijd veel aanhangers heeft,
hebben andere hengelmodellen
hun intrede gedaan. En sommi
ge hebben de concoursvisserij
zelfs stormenderhand veroverd.
Ik denk daarbij met name aan
de hengels waarbij de aanbeet
door de top van de hengel
wordt geregistreerd, zoals bij
voorbeeld de befaamde korte
winkle pieker of de feederhen-
gel, waarbij aan de vislijn een
voerkorfje wordt gemonteerd
om zo dicht mogelijk bij het aas
waarin de haak zit verborgen,
de vis te lokken met bepaalde
stoffen.
Een hengel, waarover de
laatste tijd nogal veel wordt ge
sproken is de zogenaamde Bol
ognese-hengel, door een enkele
winkelier ten onrechte ook wel
als Bolognaise-hengel betiteld.
Zoals de naam al doet vermoe
den is de stok komen overwaai
en vanuit Italië en heeft vooral
het succes op de Wereldkam
pioenschappen zoetwatervissen
1992 een belangrijk steentje bij
gedragen aan zijn grote popula
riteit.
De hengel heeft doorgaans
een lengte van zo'n vijf, zes me
ter al zijn er ook langere uit
voeringen in de handel en is
voorzien yan een beperkt aantal
kleine ringen als lijngeleider.
Het is een telescopisch uit-
schuifbare hengel waarbij het
zwaartepunt van de actie in de
top zit. De transportlengte is
ondanks zijn forse lengte be
perkt. Hij kan dus gemakkelijk
in de foudraal worden opgebor
gen.
De Bolognese-hengel wordt
vaak aangeprezen als een ma
nier van vissen waarbij een
combinatie van de voordelen
wordt bereikt die enerzijds de
lange vaste hengel biedt en an
derzijds het vissen met de mat-
chhengel, die over het alge
meen niet langer dan een 4,50
meter is.
Het voordeel van de hengel is,
dat er grote afstanden mee kun
nen worden overbrugd. En dus
bewijst hij vooral zijn waarde in
brede vaarten en kanalen. Plek-
Deze hengelsportliefhebbers, die het nog uitsluitend met bamboehengels
uitkijken als ze nu in een hengelsportzaak konden rondkijken.
ken waar de vaste hengel, opk
de 12 tot 14 meter-uitvoering,
niet toereikend is. Er wordt bij
deze visserij over het algemeen
gebruik gemaakt van vrij dunne
lijnen, zeker als er een onder
lijnmontage met speldwarteltje
wordt toegepast. Er zijn er zelfs
die dan met een lijntje van 6 of
8 honderdste genoegen nemen.
Een en ander is wel afhanke
lijk van de pen die als beetindi-
cator wordt gebruikt. Gezien de
grote afstand waarop dat
meestal gebeurt, is er behoefte
aan pennen met een vrij dikke
antenne. Met dunne pennen
zoals die normaal in de witvis-
serij worden gebruikt, is op die
grote afstand weinig of niets te
beginnen. Je kunt de aanbeet
eenvoudigweg niet goed con
stateren, ook al is er niets mis
met je gezichtsvermogen
De pennen, meestal ook van
Italiaanse makelij, kunnen in
gewicht variëren van 4 tot zelfs
12 gram. Bekende merken zijn
Trabucco en Ignesti. De varian
ten met de dikke buikige drijfli-
chamen worden met name ge
bruikt voor zeer grote afstanden
(zelfs tot 30, 35 meter) en bij
een flinke stroming. Het is be
langrijk dat de pennen goed
worden uitgelood, zodat ook de
minuscule aanbeten goed wor
den geregistreerd.
Zoals elke visserij kent ook
deze zijn beperkingen. Als er al
teveel zijwind en golfslag staat
komt er zoveel druk op de uit
staande lijn te staan, 'dat de
aanbeet niet goed meer vast te
stellen is. Bovendien kan er dan
niet geraffineerd genoeg mee
worden gevist. Dan komen an
dere technieken, en vooral die
waarbij de pen achterwege
blijft, meer op de voorgrond.
Omdat het er doorgaans om
gaat flinke afstanden te over
bruggen zal bij de Bolognese-
hengel meestal de worp over
het hoofd worden toegepast. Bij
de onderhandse worp is de af
stand die wordt bereikt te ge
ring. Zo'n worp over het hoofd
vraagt overigens wel enige oefe
ning. Door het vaak te doen
leert men de actie van de hen
gel en de pen en het lood, die
als werpgewicht fungeren, goed
kennen en is de sportvisser in
staat om het aas precies te de
poneren op die plek waar ook
gevoerd is.
Bij de Bolognese-visstijl wordt
altijd gebruik gemaakt van lich
te, zeer soepellopende werpmo-
lentjes. Dat lichte gewicht is van
vitaal belang omdat de hengel
in de hand wordt gehouden.
Om de arm tijdens het vissen zo
min mogelijk te vermoeien
moet het molentje zo op de
hengel worden gemonteerd, dat
er nog een eindstuk overblijft
ter lengte van de onderarm. Dat
gedeeltê van de hengel kan dan
rustend tegen de onderkant
van de arm fungeren als een
soort tegengewicht voor het res
terende deel van de hengel.
In ons land kan de Bologne
se-hengel vooral goed van pas
komen om op flinke afstand
zware brasem te vangen aan
een zeer dunne lijn. Dat laatste
kan dank zij de grote elasticiteit
van het nylon over die grote af
stand en een goed afgestelde
slip van de werpmolen.
Een aardig klein spelletje is Hebbei. Het bestaat uit een griezelig
echte namaakvlieg, vier netjes, fiches en een dobbelsteen met sym-
bolen van insecten.
De deelnemers (1 tot 4) nemen rond een tafel plaats en legge,ij cle
vlieg in het midden, ledereen krijgt een netje. In elke ronde worm
de dobbelsteen overgegooid van netje naar netje, met de klókhnee.
Op het moment dat de bovenkant van de dobbelsteen een-vlieg,
vertoont, moeten de spelers proberen om als eerste hun netje over
de vlieg op tafel te slaan. De snelste krijgt een fiche. Vyifl pqj^abuis
de vlieg vangt als de dobbelsteen bijvoorbeeld een mier vertoont,
krijgt boete en moet een fiche in de pot doen. Winnaar wordt dege
ne met als eerste zes fiches.
Omdat de netjes van plastic zijn, zal dit Jumbospelletje geen jaren
meegaan. Maar de adviesprijs 14,95) is daar ook naar.
Heel geschikt voor kinderen, vanaf een jaar of zeven.
Liteform Designs staat voor een collectie buitenverlichting, ge
schikt voor professionele en particuliere toepassingen. De armatu
ren zijn gemaakt van Californisch redwood, dat 'natuurlijk ver
grijst'. Volgens de tradities van het meubelmakersvak zijn de arma
turen voorzien van pen-gatverbindingen en is gebruik gemaakt van
gelamineerde houtlagen. De 'lichtpaal' is 85 centimeter hoog en 17
centimeter in het vierkant. De prijs is 850,-. Meer informatie:
Handelsonderneming Leffering, T erwispel.
Het Haagse vrekkenechtpaar Hanneke van Veen en Rob van Eeden,
de uitgevers van de vorig jaar opgerichte Vrekkenkrant, slagen er
nog steeds in om nieuwe manieren te vinden waarmee kan worden
bezuinigd. Daarom heeft uitgeverij Aramith besloten een herziene
uitgave van het boekje 'Hoe word ik een echte vrek?' het licht te
doen zien.
Hanneke van Veen en Rob van Eeden begonnen in april vorig jaar
verslag te doen van hun ervaringen in de Vrekkenkrant. Wat ze aan
de orde stelden was soberheid en zuinigheid als aangename alter
natieve levensstijl. Consuminderen noemden ze het. Niet alleen uit
consideratie met het milieu, maar ook om zich bezig te houden
met echt belangrijke zaken. Nu, een jaar later, telt de krant zo'n
2500 abonnees, worden er 17.000 losse nummers verkocht en zijn
er 5000 boekjes verkocht.
Hun ontdekkingstocht is nog niet afgelopen. Nog steeds ontdekken
ze nieuwe besparingsmogelijkheden voor zowel particulieren als
bedrijven. In de nieuwe uitgave van hun boekje hebben Van Veen
en Van Eeden andermaal enige tientallen tips vergaard, die vari
eren van een speciaal telefoontarief voor vrekken tot het gebruik
van een thee-ei, waarmee je volgens de auteurs over een periode
van veertig jaar al snel een bedrag van 650 gulden kunt besparen.
Nog een tip: kruipen door de supermarkt. Basisprodukten in f^ote
verpakkingen, zoals toiletpapier en rijst, zijn een stuk voordelige,
maar in de supermarkt vaak moeilijk te vinden. Die liggen in de on
derste schappen. Daarom gaat een echte vrek volgens de auteur?'*
altijd kruipend door de supermarkt.
'Hoe word ik een echte vrek', Hanneke van Veen en Rob van
Eeden, Aramith Uitgevers, prijs 14,90.
Bausch en Lomb heeft een aanbieding voor brildragers die willen
kennismaken met lenzen: een set zachte wegwerplenzen, die
slechts eenmaal gedragen kunnen worden. De lenzen hoeven niet
te worden gereinigd of gedesinfecteerd. De drager kan ze gewoon
inzetten en na gebruik weggooien. Handig om eens te proberen.
Eenmaal ingezet kunnen ze ook 's nachts blijven zitten. Tot 1 sep
tember kost zo'n setje Seequence2 25, daarna ongeveer 5 per
paar meer. Wie besluit naast zijn bril of de 'gewone' contactlenzen
permanent wegwerplenzen aan te schaffen, kan setjes van twee
maal zes lenden in een doosje kopen. Informatielijn: 06- 8212377.
Horizontale Iameljaloezieën zijn in bepaalde interieurs nog steeds
erg gewild. De variatie op dit gebied is enorm groot. Furore maken
vooral de smallere uitvoeringen, in het bijzonder de 16 mm. jaloe-
Behalve in een scala van effen tinten zijn ze er in effectlakken (ha
merslag bijvoorbeeld), in geperforeerde uitvoeringen sinds kort
bovendien in allerlei bedrukte varianten. Van modieuze marmer
en granietprints tot lieflijke aquareldessins. Voor het fustieke interi
eur zijn er nu ook houten lamellen te koop. Deze lenen zich onder
meer uitstekend voor in een serre met rieten meubelen.
