'Ik teken om af te reageren'
Kerk Samenleving
ZATERDAG 17 JUL11993
UIT DE KERKBLADEN
Uit de pastorie
De titel van de rubriek 'Uit
de pastorie' van de gerefor
meerde dominee M. Koster
(Leimuiden) in de Rijnland
se Kerkbode, kan deze week
ook letterlijk worden geno
men. De predikant verhuist
van zijn tijdelijke onderko
men in Rijnsaterwoude
naar zijn eigenlijke 'thuis'
in Leimuiden. ,,De mooie
pastorie aan de Herenweg
wordt 23 juli ontruimd",
kondigt hij aan. Koster blikt
nog even weemoedig terug.
„Met dit royale onderko
men als tijdelijke woning
Had ik het niet veel beter
kunnen treffen", meent de
dominee. „Wat een uitzicht
naar het oosten en hoe ge
makkelijk kon ik achter het
huis een balletje trappen
zonder ook maar iemand te
storen."
Vakantie (1)
De lezers van diezelfde
Rijnlandse Kerkbode krij
gen vanuit de gemeente
Nieuwveen een weinig op
beurende bespiegeling op
de vakantietijd aangebo
den. „De vakantietijd is
aangebroken", signaleert
dominee P. Baane. ,,In deze
maanden pleegt het kerke
lijk werk wat minder zwaar
te drukken, hoewel, helaas
worden mensen ook in de
ze tijd geconfronteerd met
ziekte, dood, verdriet en
problemen. Het"pastoraat
kent geen vakantie. Geluk
kig is er in deze tijd ook ver
vanging voor ernstige ge
vallen."
Voor Baane begint de va
kantie dit weekeinde. Hij
heeft er zin in: „Tenig naar
de natuur, terug naar de
rijkdom van het leeg zijn
vacate). Opnieuw ervaren
waartoe de mens in oor
sprong is geschapen. Even
geen gemeente, geen agen
da, geen vaste dagorde.
JEjven afstand nemen van
-hel nieuws."
Maar dan valt hij weer te
rug in zijn zwaarmoedig
heid: „Alleen de gewelde
naars in de wereld nemen
gèen vakantie. Geweld
houdt zich niet aan de sei
zoenen en spot met mense
lijke afspraken, regelingen
en bestanden. Soms lijkt
hét er zelfs op dat juist in
deze maanden conflicten
oplaaien, denk maar aan de
inval van Irak in Koeweit,
augustus drie jaar geleden,
en ook de oorlog in voor
malig Joegoslavië begon
twee jaar geleden in de zo
mer. In die zin is vakantie,
zeker zoals zij bij ons in het
westen gevierd wordt, een
uiting van de heersende
ekonomische en politieke
verhoudingen. De rijke
mensen aan deze kant van
de grenzen kunnen het zich
veroorloven het geweld en
de armoede te ontkennen,
en niet alleen inde vakan
tie!" '-<*•
Vakantie (2>
Wat overbodig besluit
Baane met: „Maar ik zal u
en mijzelf niet frusteren.
Vakantie is nodig om straks
weer opnieuw te beginnen
en in die zin hoop ik half
v taugustus weer goed uitge-
lust te zijn om met elkaar
het gemeentewerk aan te
vatten."
Voor 'hen die met vakan
tie gaan' heeft de predikant
zelfs nog een 'happy end' in
huis: „Ik hoop dat u er van
genieten kunt."
Aan dominee Baane zal
het niet liggen.
'Dominee-cartoonist' neemt kerk van binnenuit op de korrel
Zijn licht spottende cartoons over het kerkelijk bedrijf
zijn de afgelopen tien jaar al in heel wat kerkelijke bladen
verschenen. Op bestelling, maar nog véél vaker illegaal.
Want er is geen terrein in de kerk waar het achtste gebod
('Gij zult niet stelen') met zoveel ijver wordt overtreden,
als wanneer een kerkbode of folder moet worden samen
gesteld. Vooral aan aardige prenten is een schreeuwende
behoefte, want het aanbod is zeer beperkt.
lijke orgaan van hervormden,
lutheranen en gereformeerden
in Purmerend. Twee amechtig
hollende dominees met het
spandoek 'Samen op Weg', een
fraaie torenspits ter inleiding
van het Luthers Nieuws, een
meneer die van achter de half
geopende voordeur tegen een
kerkelijke mevrouw zegt: 'Of wij
meelevend zijn? M'n vrouw re
gelt dat soort dingen...', en nog
veel meer. „Het is een beetje
een Kuipers-blaadje geworden
zegt de gelijknamige hervormde
PURMEREND WIM SCHRUVER
Erg geliefd in dat grijze circuit
zijn de trefzekere cartoons van
Bert Kuipers. „Ik heb het voor
deel dat ik die kerk van binnen
uit ken. Ik sta niet langs de zij
lijn. Nou ja, enigszins", zegt
Kuipers, in het dagelijks leven
predikant.
Er is één plaatselijk kerkblad
dat werkelijk bol staat van de il
lustraties van Kuipers' hand, en
dat is 'Karavaan', het gezamen-
Een geweigerde cartoon van Kuipers: ir. Jan van der Graaf van de Gere
formeerde Bond trekt ten strijde tegen de Samen op Weg-kerk.
tekening kuipers gpd
predikant ter plaatse veront
schuldigend.
Kuipers (40), in 1980 als do
minee begonnen in Breukelen
en sinds 1988 werkzaam in Pur
merend, hoort regelmatig: „Joh,
ik heb je gezien in dat-en-dat
blad. Zelfs een keer in Elsevier.
Dan zeg ik: leuk, stuur eens op."
Vaak realiseren redacteuren van
kerkblaadjes zich niet dat ze
ook zoiets als 'copyright' ver
schuldigd zijn, weet hij. „Men
sen schrikken ook: moet er dan
voor betaald worden? Een enke
le keer stuur ik ze wel eens een
rekening. Om ze een beetje op
stang te jagen."
Begrafenismoppen
„Ik teken om me af te reage
ren", legt hij uit. „In de kerk
werken en 'haken naar Gods
koninkrijk' is natuurlijk een heel
blije wetenschap, maar aan de
andere kant word je ook om
ringt door mensen die daar
geen enkele boodschap aan
hebben. Voor mij zit er zo'n on
dertoon bij van: het had er ook
allemaal niet kunnen zijn."
De onderwerpen liggen voor
het oprapen op het kerkplein.
„Om niet. Als je maar de bereid
heid hebt om de dingen die met
grote vanzelfsprekendheid op je
afkomen, iets om te draaien."
Er is om die reden onder domi
nees ook 'veel pretmakerij', ver
zekert Kuipers. „Je kunt dat al
leen niet met anderen delen,
want het is vaak te kwetsbaar.
Neem bijvoorbeeld begrafenis
moppen. Zet een paar predi
kanten bij elkaar, en dan heb
ben ze daarmee zo een uur ge
vuld."
Om ideeën voor cartoons, die
hij zelf omschrijft als 'glimlach-
prenten, geen dijekletsers' zit
hij dan ook zelden verlegen.
„Omdat ik die kerk zo goed ken,
kan ik van binnenuit becom
mentariëren.
Hoewel Kuipers ook inhoude
lijk zijn eigen corrector is - 'dan
voel ik dat de kerk zoiets niet
aankan' - worden zijn cartoons
soms door een redactie toch
niet meegenomen. „Om kerk
politieke redenen." Onlangs bij
voorbeeld werd een tekening te
licht (of te zwaar?) bevonden
waarin ir. Jan van der Graaf, se
cretaris van de behoudende Ge
reformeerde Bond in de Her
vormde Kerk, net zo massief af
gebeeld is als Obelix uit de Aste-
Dominee Bert Kuipers: „Ik vind het sneu voor de briefschrijvers dat z
soms zo weinig humor hebben." foto
rix-strips, met de belijdenis op
zijn rug en de kreet van een
vluchtend synodelid: 'Rare jon
gens, die Bonders'.
Kuipers kan «r zich niet druk
over maken. Hij is soms wel
verbaasd. Niet zozeer om de ge
voeligheden in het rechterkamp
van de kerk, maar juist in de lin
kerflank. Vrouwen, die net een
emancipatiestrijd in de kerk
voeren, of ideologisch bevlogen
mensen. „Daar kunnen ze de
relativering van het eigen ideaal
niet verdragen.'"
Uit die hoek krijgt Kuipers
dan ook geregeld kritiek. Zoals
op de cartoon, waarbij Eva uit
Adam geschapen wordt en hij
bij de eerste aanblik roept: 'Ha
koffie!'. „Wat een boze reacties
daar niet op kwamen. Daar zit
dan iets bij van: nu breek je het
ideaal af en dat is al zo kwets
baar.
Om zulke reacties heeft hij al
leen maar pret. „Ik vind het
sneu voor zulke briefschrijvers
dat ze zo weinig humor heb
ben."
Hoewel hij soms het gevoel
heeft dat het artistieke werk en
het predikambt 'worstelende
identiteiten' zijn ('soms denk ik:
ik ben dominee, gek idee dat ik
daarin gerold ben'), gelooft hij
'dat als ik het één zou laten voor
het ander, het bloedeloos zou
worden. Het is een wederzijdse
bevruchting. Dat klinkt mooi,
maar is wel waar."
En uit het feit dat hij al teke
nend de kerk op de korrel
neemt, mag niet worden afge
leid dat hij niet in die kerk is ge
worteld. „Je maakt weieens mee
dat mensen, die op het ene mo
ment nog heel actief waren, zo
maar de kerkdeur achter zich
dichtgooien. Dat vind ik onbe
grijpelijk, alsof het een visclub
Paulus over Paulus
Er is in de geschiedenis van het christendom nauwelijks
een figuur meer bekend én onbekend dan Paulus, zo
begint dr. Pieter K. Baaij het eerste hoofdstuk van zijn
boek 'Paulus over Paulus'. Er wordt echter hard gewerkt
aan een betere beeldvorming rond de omstreden apos
tel. Kort geleden verscheen van de hand van dr. Simon
Schoon al 'Paulus Grensganger tussen Israël en de vol
ken' (uitgeverij Kok in Kampen) waarin hij een aantal
preken over de hoofdpersoon heeft gebundeld. Daarin
noemt hij Paulus 'een jood uit de diaspora die hield van
zijn volk, maar gedreven werd door een onweerstaan
bare drang naar de niet-joden'.
Baaij wil in 'Paulus over Paulus' in contact komen
met de schrijver in de apostel. „Daartoe heb ik gepro
beerd woord voor woord en zin voor zin, in de volgorde
die de schrijver zelf aangeeft, te verstaan", legt hij uit.
Baaij gaat er daarbij vanuit dat de Paulus weliswaar in
het Grieks - de wereldtaal van toen - heeft geschreven,
maar dat het Hebreeuws zijn denken heeft beheerst.
„Dat betekent dat ik zoveel mogelijk geprobeerd heb
Hebreeuwse equivalenten op te sporen die aansloten
bij Paulus' in het Grieks geformuleerde gedachten."
Het eigenlijke onderwerp van de studie van Baaij was
Romeinen 7 en 'Paulus over Paulus' is de handelseditie
van een op 26 mei 1992 verdedigd proefschrift aan de
Universitaire Faculteit voor Protestantse Godgeleerd
heid in Brussel. Dat hoofdstuk 7 heeft door de eeuwen
BOEKBESPREKING
heen veel theologen geïnspireerd. Met enkelen van hen
is Baaij in gesprek getreden. „Dat dit gesprek in vele ge
vallen vastliep, is mijns inziens meer aan hun dogmati
sche vooringenomenheid te wijten dan aan zorgvuldig
exegetisch onderzoek", meent de auteur.
Eén van de conclusies die Baaij aan de bestudering
van Romeinen 7 ontleent is dat Paulus 'het kwaad' niet
als een buiten mij als mens bestaande macht heeft le
ren verstaan, maar dat ik-zelf, de mens, 'het kwaad'
ben. „Tot deze kennis, tot dit wéten komt de nieuwe
mens Paulus, zodat Paulus het hoofdstuk kan besluiten
met één grote belofte voor deze mens: ondanks zijn
mens-ziin dient deze nieuwe mens Paulus vanwege de
ze God ae Wet van God; en dus kan hij léven. Profetisch
sprekend geeft de dienstknecht Paulus als geroepen
apostel, het Evangelie van Christus Jezus door."
Paulus over Paulus Exegetische studie van Romeinen 7 Pieter
K. Baaij. - Kampen Kok, 1993. - 517 p. ISBN 90-242-6964-4.
Prijs95,00 gulden.
De brief van Judas, pastor bij uitstek
De gereformeerde predikante T.H. Attema-Roosjen uit
Leiderdorp hield een aantal preken en bijbellezingen
over de brief van Judas. „Het briefje is een juweel. In de
eerste plaats omdat het Gods Woord is", zo verklaart ze
zelf de keuze voor haar onderwerp. Maar ook de per
soon Judas boeit Attema-Roosjen. Ze noemt hem een
'pastor bij uitstek!'.
De tekst van haar preken en bijbellezingen is nu om
gewerkt tot een beknopt commentaar op deze brief.
Aanvankelijk had de predikante de indruk dat Judas
met zijn schrijven de strijd aanbod tegen verleiders 'die
een voor ons vage onduidelijke leer of ideologie aan
hingen'. „Allengs werd duidelijker dat door die vaag
heid heen zich de Contouren aftekenden van de oude
levensgevaarlijke wereld der gnostiek. Daartegen heeft
de Kerk van Jezus Christus een strijd op leven en dood
Die strijd is volgens Attema-Roosjen nog steeds actu
eel. Er is momenteel 'een nieuwe gnostisch-occulte
('sleutelwoord gnosis kennis') vloedgolf die de Kerk
dreigt te overspoelen", meent zij. „Zo moet meer 'ken
nis' meer inzicht geven. Zo moet meer 'kennis' verrij
kend werken. Het tegendeel is waar. Ingekapseld in een
New-Age denken (New!, terwijl het al zo 'Old' is) ver
rijkt het niet, maar verarmt, verziekt en maakt ongeluk
kig. Dat zoveel jonge mensen in het 'zwarte gat' vallen
wordt mede veroorzaakt door 'geestelijke goochelaars'
die hen volkomen ontgoocheld achterlaten."
En dat wil Attema-Roosjen, mede door dit boekje,
zien te verhinderen.
De brief van Judas, pastor bij uitstek I T.H. Attema-Roosjen. -
Kampen Kok, 1993. - 66 p. ISBN 90-242-6182-1. Prijs 15,50
door Jan Krvis
COLOFON
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ
(Sleutelt/es) telefoon0!
ABONNEMENTEN
1280301)'., vOOfuitt
HET WEER
ROB GROENLAND
Weersverwachting beter?
Enkele dagen geleden kwam ie
mand naar mij toe met enkele vra
gen over meteorologie. Hij maakte
bij het onderwerp 'verbetering van
de weersverwachting' een opmer
king die door nogal, wat mensen
wordt gedeeld. Deze typische op
merking luidt: 'met de steeds snel
lere computers van tegenwoordig is
het mogelijk het weerbeeld op
steeds langere termijn met succes
te gaan voorspellen'. Ik heb hem
vervolgens moeten teleurstellen
met de mededeling dat steeds
snellere computers de termijn van
weersvoorspellen nauwelijks zullen
vergroten. Dit feit werd in de jaren
zestig door Lorentz al geponeerd
en leidde zelfs tot een revolutie in
de wetenschappelijke wereld. De
atmosfeer is namelijk een niet-li-
neair systeem met de eigenschap
dat extreem kleine veranderingen
op microschaal gevolgen kunnen
hebben op mondiaal niveau.
Deze bewering wordt tegenwoordig
in de semi-wetenschappelijk hoek
samengevat als 'het vlindereffect'.
Dit hedendaags geaccepteerde feit
vertelt ons dat een vlinder die bo
ven de stad Peking opstijgt, enkele
weken later boven het westelijk
deel van de stad Haarlem of het
oostelijke deel van de stad Leiden
voor een geweldige onweersbui kan
zorgen. Steeds snellere computers
zijn niet in staat om deze effecten
mee te nemen, daar zou je immers
een oneindig dicht waarnemings
netwerk voor nodig hebben en dan
niet alleen op aarde maar ook in
het heelal.
Er zit dus een hele enge grens aan
de maximale voorspelbaarheid van
het weer, die varieert van 5 dagen
tot twee weken (dit hangt af van
het circulatie-type). Wel is het zo
dat bij het krachtiger worden van
de computers de korte-termijnver-
wachting kan worden verbeterd. De
afgelopen 5 jaar is er in Zweden,
Nederland en Engeland hard ge
werkt aan weermodellen die be
doeld zijn voor kleine gebieden in
de wereld (mesoschaal-modellen).
Dit soort modellen wordt steeds
meer operationeel ingezeten kan
beter inspelen op de specifieke
verwachtingen die bijvoorbeeld
platforms op de Noordzee vragen.
De natuur in dit weekeinde maakt
een korte pauze tussen twee be
hoorlijke inzinkingen. Een rug van
hogedruk zorgt voor zon, stapelwol
ken, een westenwind en 19-21
graden. Op zondag kan de boven
lucht in de loop van de dag weer
betrekken als een nieuw front
vanuit het zuidwesten nadert. Dit is
dan de voorbode voor het opnieuw
aftakelen van het weer volgende
week.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
zaterdag.
Noorwegen:
Half tot zwaar bewolkt en
op veel plaatsen van tijd
tot tijd wat regen of een
bui. Middagtemperatuur
langs de westkust meest
17 graden In
noorden tot 22 graden
plaatselijk in het zweien;
zaterdag langs de oostkust
hier en daar 25 graden.
Denemarken:
Zaterdag naar het noord
oosten wegtrekkende re
gen. Verder wisselend be
wolkt en plaatselijk een bui. Middag-
temperatuur rond 21 graden.
Engeland, Schotland, Wales en Ierland:
Zaterdag op de meeste plaatsen droog
en af en toe zon. Zondag bewolkten eni
ge tijd regen. Maxima langs de Schotse
westkust ongeveer 15 graden; elders za
terdag tussen de 18 en 22 graden, zon-
België en Luxemburg:
Af en toe zon, vooral in de loop van zon
den aan de kust tot 22 graden in de Ar-
Noord- en Midden-Frankrijk:
Perioden met zon, ook enkele wolken
velden en op beide dagën vooral in de
centraal en oostelijk gelègen departe
menten kans op een regen- of onweers
bui. In Bretagne en Normaqdië in de
loop van zondag bewolkt en plaatselijk
regen. Maxima tussen 23 en 27 graden,
langs de Kanaalkust beduidend koeler,
in de buurt van Annecy rond de 30 gra-
Portugal en Madeira:
Portugal: Zonnig, in het noorden een
kleine kans op wat bewolking. Droog.
Middagtemperatuur langs de kust van
23 graden aan de Costa Verde tot iets
boven de 30 in de Algarve. In het bin
nenland temperatuur plaatselijk boven
de 35 graden. Madeira: Perioden met
zon en droog. Middagtemperatuur onge
veer 24 graden.
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: Zonnig, in het noorden ook en
kele wolkenvelden en zondag misschien
een lokale onweersbui. Middagtempera
tuur aan de Golf van Biskaje rond 23
graden, aan de Costa's rond de 32 gra
den en in het binnenland tussen 35 en
40 graden. Canarische Eilanden: Zon
nig, aan de noordzijde ook enkele wol
ken. Droog. Middagtemperatuur rond 30
graden.
Marokko en Tunesië:
Marokko: Zonnig, ook kans op ook enke
le Wolken. Rond het Atlasgebergte gelei
delijk toenemende kans op een fikse on
weersbui. Maxima aan de westkust tus
sen de 25 en 30 graden. Tunesië: Zon
nig. Warm, met vlak aan zee maxima 30
graden of iets hoger.
Zuid-Frankrijk:
Flinke perioden met zon, op beide da
gen ook een kans op een fikse onweers
bui. Maxima van 27 graden bij Bordeaux
tot 35 graden in de Languedoc en
Provence.
Mallorca enlbiza:
Zonnig, van tijd tot tijd ook enkele wol
kenvelden. Droog. Maxima rond 34 gra-
noorden misschien een flinke c
bui. Maxima meest tussen de 30 en 35
graden. Corsica en Sardinië: Overwe
gend zonnig. Droog. Maxima meest tus
sen de 30 en 35 graden.
Griekenland en Kreta:
Zonnig. Op veel eilanden in de Egeische -
Zee zondag een stevige noordenwind.
Middagtemperatuur op de eilanden iets
boven de 30 graden, op het Griekse vas
teland rond 35 graden.
Turkije en Cyprus:
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
ZONDAG 18 JUL11993
Zon- en maanstanden
Zon op 05.39 Zon onder 21.48
Maan op 04.29 Maan onder 20.51
Waterstanden Katwijk
Hoog water 03.02 15.32
Laag water 11.25
MAANDAG 19 JULI 1993
Zon- en maanstanden
Zon op 05.41 Zon onder 21.46
Weerrapporten 16 JULI 20 ui
wnw3 24 16
wzw6 18 14
wzw4 23 17
Budapest
Cyprus
Stockholm licht bew.
HEINZ
fantast/es meows', fp/7s
ée<v 0ppe wep medeplahpeps
aoy/rr maap pe <2fc*vwl£lshów
ea/ tepewpflats
eatem makeu
'/V japanewep
opp&peh'
