'Je moet vooral jezelf trouw blijven'
Het dovende licht van de BBC
Rtv show
'We groeien van
zes naar tien journaals'
Spreken is goud
VRIJDAG 16 JUL11993
Tol en Tol, een succesvolle muzikale tweeëenheid Dag-TV vervult wens Van Der Wulp
HILVERSUM «JAAP TIMMERS
Het duurde even, maar nu
heeft het Commissariaat
voor de Media dan toch
de zegen gegeven aan
dagtelevisie. De omroe
pen krijgen 6.200 uren
zendtijd extra voor de
duur van één jaar, want
het is een experiment. Dit
betekent dat vanaf 30 au
gustus op alle drie de net
ten vanaf zeven uur 's
morgens wordt uitgezon
den. De extra tijd op Ne
derland 1 is voor herha
lingen, op Nederland 2
komen sport, andere eve
nementen en berichtge
ving over eventuele ram
pen. En de extra zendtijd
op Nederland 3 is voor
een tekstprogramma.
Voor hoofdredacteur
Gerard van der Wulp van
het NOS-Joumaal gaat hiermee zijn belang
rijkste wens in vervulling. Zijn dienst met
tachtig journalisten staat vanaf eind augus
tus 24 uur per dag paraat. Beperkte uit-
zend-capaciteit maakte dat het Journaal bij
rampen en andere calamiteiten soms pas
om 13.00 uur de lucht in kon.
Per 30 augustus neemt het aantal Jour
naal-uitzendingen toe van zes naar tien per
dag. De extra uitzendingen zijn om zeven,
acht en negen uur in de ochtend en een uur
in de middag. Vaste presentatoren worden
Gijs Wanders en Marga van Praag. Laatstge
noemde zal haar taken bij het Jeugdjour
naal beperken. Van Praag zal een kwart van
de presentatie-uren voor haar rekening ne
men.
Van der Wulp: „We gaan met vijf minu
ten-bulletins werken. Daarin komt het
nieuws van de nacht en indien nodig het
nieuws van de vorige avond. Met actuele
beelden. Ik heb altijd gepleit voor het uit
zenden van Journaals overdag. Het is frus
trerend dat je pas om vier uur kan beginnen
met het nieuws van de dag. Want in de loop
van de dag veroudert je materiaal. We kun
nen nu tien keer per dag prachtige, snelle
journaals maken. Dit is de definitieve stap
naar een 24 uurs covering van het nieuws."
Koppen
De ochtendjoumaals worden gevuld met
headlines ('de koppen'). „Normaal gespro
ken zullen we in vijf minuten zo'n zeven of
acht onderwerpen behandelen. Dat bete
Gerard van der Wulp: „Ik heb al
tijd gepleit voor het uitzenden van
Journaals overdag."
foto archief
kent dus veertig vijftig
seconden per item. Bij
groot nieuws vullen we
het Journaal in zijn ge
heel. We gaan ook de
nieuwsberichten en pri
meurs uit de ochtendbla
den melden, tenminste
als de verhalen kloppen,
inclusief bronvermelding
natuurlijk."
„We beginnen op de re
dactie met nachtdiensten,
we gaan dus ook 's nachts
op pad. Dat kon allemaal
wel, maar we kunnen nu
alles zodanig organiseren
dat de drempel om direct
erop af te gaan, veel lager
is. Overigens willen we
niet de drempel verlagen
voor het nieuws zelf."
De ochtendjournaals krij
gen geen service-karakter:
geen beursnieuws (uit To
kio) en geen file-meldin-
gen. „Files melden we pas als ze echt
nieuws worden, bij voorbeeld bij dikke mist
en als het hele land in rep en roer is. De uit
zendingen zullen bijna altijd identiek aan
elkaar zijn. We verwachten in de ochtend
geen dubbelkijkers."
Het 13.00 uur-Joumaal is anders. „Het zal
het eerste Journaal worden waarin het
nieuws van die dag aan de orde komt."
Doordat de Journaal-redactie de beschik
king krijgt over extra satelliet-capaciteit
kunnen er veel vaker rechtstreekse beelden
worden uitgezonden.
De journalistieke formule verandert niet?
„Nee", zegt Van der Wulp. „Onze sand-
wich-formule zullen we behouden." Zwaar
dere onderwerpen worden afgewisseld door
lichtere. Gaat het nieuws van RTL 4 volgens
Van der Wulp de laatste tijd richting „Tele-
graaf-aanpak", hij wil daar niets van weten.
„Dat/doen wij niet. Onze betrouwbaarheid
staat voorop. We blijven geloven in een de
gelijke uitstraling.
Dat het Journaal bij rampen niet direct de
lucht in kon, was volgens Van der Wulp te
wijten aan met name technische beperkin
gen. Zo moesten straalzenders worden ge
huurd bij de PTT, en dat moest ruim
schoots van tevoren gebeuren. „Ik heb me
wel eens boos gemaakt over de kritiek in de
dagbladen. We hadden ook geen perso
neelsbezetting. En als je wist hoe het werkt,
zou je er anders over oordelen. Kranten
kunnen zelf toch ook niet meteen met aller
lei extra edities komen."
Het heeft er onderhand
schijn van dat al wat
ze aanraken goud
wordt. Laat Thomas en Cees maar
schuiven. Zeg maar Tol en Tol,
sinds jaar en dag vormen de Vo-
lendamse broers een succesvolle
tweeëenheid. Drieëntwintig jaar
lang schreven ze de gouden hits
voor BZN, een jaar voor vijf gele
den zijn ze voor zichzelf begon
nen. Onlangs kwam hun derde
CD-produktie uit: Tol en Tol 3.
Binnen de kortste keren dook hun
nieuwste produkt op in de hitlijs
ten. Zelf begrijpen ze niet waar
om. Cees: „Gek, maar we hebben
zelf geen idee wie onze platen ko
pen". Thomas: „We maken ge
woon wat we zelf mooi vinden".
De heren maken sfeermuziek
met een folkloristische ondertoon.
De ene keer zijn er Ierse invloeden
in te herkennen, de andere keer is
het net alsof Griekenland een
deuntje meespeelt. Mannen van
de wereld blijkbaar, Tol en Tol.
Thomas: „We hebben natuurlijk
wel eens een buitenland gezien,
maar om nou te zeggen dat we
voortdurend aan onze reizen den
ken als we componeren, nee".
Cees: „We hebben beelden in ons
hoofd. Films zelfs. Films die nooit
zijn gemaakt. Je verbeeldt je in
een boot op de Mississippi te zit
ten. Schijnt een mooie rivier te
zijn. Wij zien hem in elk geval als
mooi in onze verbeelding. In die
sfeer maken we dan de muziek.
Maar we wisten helemaal niet dat
die muziek zo zou aanslaan".
Sprong in het duister
Het was een sprong in het duister
toen ze vijf jaar geleden uit BZN
stapten. Cees: „Hoe groot ook het
succes, maar als je 23 jaar met de
zelfde mensen werkt is de kans
niet gering dat je toch een beetje
op elkaar raakt uitgekeken. Je pro
duceert steeds meer van hetzelfde.
Op een gegeven moment krijg je
het gevoel dat er steeds minder
uitdagingen zijn. Je weet: schrijf ik
de muziek zo en zo, dan is het ge
heid een succes. Je voelt zelf de
behoefte aan verandering, maar
Thomas en Cees Tol maken sfeermuzic
het is erg moeilijk dat te realiseren
binnen een groep die al zo lang
een bepaald beeld heeft. The
Beatles hebben het wel aange
durfd. Die maakten na een aantal
op elkaar lijkende platen zoals
Rubber Soul opeens Sgt. Peppers.
Dat is, denk ik, de grootste revolu
tie in de pophistorie geweest."
Thomas: „Cees en ik wilden ver
der. Het alternatief was: samen
iets proberen. Dat durfden we ook
wel aan. Je bent familie, je kent el
kaar door en door. Maar we durf
den vijf jaar geleden echt niet ons
hand ervoor in het vuur te steken
dat het iets zou worden".
Het pakte goed uit. Tot genoe
gen uiteraard van Tol en Tol. Maar
vraag ze niet waar ze telkens weer
de inspiratie vandaan halen. Soms
worden ze er zomaar door over
vallen. Thomas wil een verhaal
k met folkloristische ondertoon.
kwijt over het toeval dat af en toe
de loop van een compositie kan
bepalen: „Gisteren maakte ik met
mijn zoon een rondje-Volendam.
Op de motor, want iedereen heeft
tegenwoordig een motor. Het liep
tegen de avond en ik zag die kleu
ren: het groen van het land, het
donkergrijsblauw van de zee. Het
deed me zo denken aan vroeger,
als er pas was gemaaid. Ik vertelde
dat mijn zoon en die zei: en dan?
Tja, dat is op zo'n moment moei
lijk uit te leggen, maar ik weet ze
ker dat ik daaruit inspiratie put."
Cees: „En die inspiratie roepen we
samen ook op in de studio."
Thomas: „Laatst keken we toe
vallig naar die televisieserie van
Kees Brusse: Dat zijn toch maar
die Hollanders. In die uitzending
ging het over een mosselboer in
Zeeland. Tot onze verbazing hoor
den we dat onder die beelden on
ze muziek was gezet. Het gevoel
dat dan door je heen gaat. Ik kan
je gerust zeggen, dat we hartstikke
trots waren. Kennelijk hadden we
een bepaalde sfeer in onze muziek
gevangen. Dat is grandioos".
Cees: „In feite schrijven we
voortdurend de hoofdthema's
voor een film, tussen aanhalings
tekens natuurlijk. Als je werkelijk
filmmuziek wil schrijven, komt er
wel iets anders bij kijken. Dat is
een ander vak."
Filmmuziek
Cees denkt niet dat het er ooit van
zal komen dat Tol en Tol zich als
componisten van filmmuziek zul
len vestigen. Om te beginnen zou
den ze dan ten minste een jaar
aan de hand van een regisseur
mee moeten lopen. Eri dan is het
foto gpd
nog maar de vraag of ze voor film
muziek telkens de juiste toon we
ten te vinden. „Wij denken dat we
niet goed genoeg zijn. Dat is mis
schien de Volendammer in ons
die altijd het gevoel heeft dat hij
tekort komt."
Thomas: „Ik denk dat je als per
soonlijkheid toch ook aan een be
paald genre bent gebonden. Daar
binnen kun je weliswaar je gren
zen proberen te verleggen, maar ik
denk dat je je moet houden bij
waarin je goed bent. We weten al
lebei wat we kunnen. We hebben
allebei op het conservatorium ge
zeten, je weet bepaalde dingen.
We hebben de ervaring met BZN.
En we wilden allebei iets verder.
Maar je moet niet te ver verwij
derd raken van waarje goed in
bent. Je moet vooral jezelf trouw
blijven."
CLOSE UP
Omroep staart zich blind op nieuws ten koste van amusement
Deze week staan maar drie amusemenstprogramma's van BBC 1 in de top 50, waaronder Birds of a Feather
(zie foto). Het zijn allemaal wel herhalingen. foto kippa
ly Lads, Steptoe and Son en Por
ridge. De soap Eldorado, die 30
miljoen gulden heeft gekost en
daarmee de duurste flop uit de
geschiedenis van de BBC kan
worden genoemd, ging vorige
week ter ziele. En de huidige
programmaleider van BBC 1,
Alan Yentob, kondigde het eind
aan van That's Life, een oud-
vertrouwde plubiekstrekker die
nu echter zijn succesformule
lijkt te hebben verloren. Het is
aan Yentob om te bepalen of de
mislukking van de huidige ge
neratie programma's het gevolg
is van een golf van nostalgie bij
de televisiekijkers of dat Cotton
gelijk heeft met zijn verwijt dat
de BBC de voeling met lucht
hartig amusement kwijt is.
Jimmy Perry, de inmiddels
68-jarige schrijver van Dad's Ar
my (Daar komen de schutters),
It Ain't Half Hot, Mum (Moeder
wat is het heet) en Hi De Hi,
denkt dat Cotton gelijk heeft.
„De leiding van de BBC télt te
veel journalisten en te weinig
mensen met een achtergrond in
de amusementswereld." Perry
gelooft dat er nog genoeg talent
rondloopt, maar dat het niet ge
noeg geld krijgt om uit te groei
en tot iets echt bijzonders.
Harry Enfield en Victoria
Wood zouden net zulke goede
programma's kunnen maken
als Dick Emery en de twee Ron-
nies, maar de BBC moet meer
investeren en hogere produktie-
normen hanteren."
Volgens John Lloyd, die voor
de BBC hits produceerde als
Blackadder en Not The Nine
O'clock News, resulteert het
huidige klimaat van bezuinigin
gen binnen de BBC in een af
wachtende, gelaten houding.
Alan Boyd, vice-voorzitter van
de afdeling licht amusement
van Grundy Entertainment, de
produktiemaatschappij die on
der andere Neighbours maakt,
zegt dat populaire programma's
nooit meer de kijkcijfers van
vroeger zullen halen, omdat het
aanbod tegenwoordig zoveel
groter is door de komst van
commerciële zenders en satel
liettelevisie. Boyd wordt alge
meen getipt als mogelijke op
volger van Moir als hoofd van
de afdeling licht amusement
van de BBC. De enige kritische
kanttekening die Boyd bij het
BBC-beleid wil plaatsem is dat
de omroep nog steeds de neus
ophaalt voor 'reality'-spelshows
zoals 'Op goed geluk'.
„Wanneer de BBC een nieuw
programma lanceert, zet ITV er
meteen een grote Hollywood
film tegenover. De concurrentie
is veel groter dan vroeger. De
BBC moet met zijn tijd mee
gaan en niet over zich heen la
ten lopen", aldus Boyd.
Het probleem waar Yentob en
Birt momenteel mee kampen, is
dat de BBC eenvoudigweg niet
over goede programma's be
schikt waarmee de omroep de
concurrentie-strijd kan aan
gaan. „Er zijn mensen, mezelf
inkluis, die gewoon weten welke
amusementsprogramma's een
hit kunnen worden", zegt Boyd,
„Het is een kwestie van in
stinct."
Bill Cotton heeft bewezen ook
over dit instinct te beschikken.
Maar de hamvraag is of Birt en
Yentob bereid zijn iemand met
een achtergrond fti televisie
amusement aan te trekken om
te voorkomen dat het kijkers
aandeel van BBC 1 nog verder
daalt.
VERTALING: MARGREET HES-
L1NGA
Het is een gekke, gek
ke wereld. Het is
warempel al zover
gekomen dat TV-personality-
shows worden gepresenteerd
door lieden die het tegendeel
van TV-persoonlijkheden zijn.
Luttele uren camera-ervaring
volstaan voor het vullen van
zendtijd en een probaat vulmid
del is tegenwoordig het praat
programma. Het geeft niet wat
er gekletst wordt, als er maar
gekletst wordt. Want bij de om
roep is spreken goud, omdat
vrijwel niets zo goedkoop is als
een aantal kwekeenden op een
rijtje, met veelal een kakelende
kip in het midden.
Eens werden screentests ergens
in een of ander achterafkamer-
tje in de studio afgenomen. Lie
den die zo nodig moesten, wer
den dan kritisch bekeken tij
dens hun vingeroefeningen
voor de camera. En twee ver
sprekingen waren dan voldoen
de om zo'n figuur voorgoed
buiten het gezichtsveld van de
camera te plaatsen. Zo niet nu.
In de loop der jaren is met het
aantal Nederlandstalige stations
ook het aantal zenduren danig
uitgebreid. Het gevolg is dat scr
eentests nu door het hele volk
bekeken kunnen worden. An
ders gezegd: het is geenszins
denkbeeldig dat personen die
vroeger hooguit geschikt wer
den bevonden om in de studio's
asbakken te legen en de jassen
van de gasten aan te pakken, nu
worden ingezet als programma
maker.
Niet dat Rolf Wouters nu het
klassieke voorbeeld is van een
verwend kind dat door Joop van
den Ende uit pure nood over
het hobbelpaard wordt getild,
daarmee zou hem geen recht
worden gedaan. Maar wie hem
aan het werk ziet in zijn perso-
nality-show RolfX Alive kan niet
anders dan vaststellen dat RTL 4
en Joop van den Ende hem wel
erg snel in het middelpunt van
de belangstelling plaatsen.
Vooropgesteld dat de inhoud
van het boek Wat goed is komt
snel van de legendarische sport
journalist Joris van den Berg
schrijver dezes niet helemaal'
onbekend voorkomt, mag met
recht en reden de vraag worden
gesteld of Wouters op grond van
diens staat van dienst toe is aan
een programma rond zijn per
soon op prime time.
Dubbelzinnigheden verkopen
in Liefde op het eerste gezich t
vraagt minder vakmanschap
dan Wedden dat... en zo'n TV-
tombola vereist minder geeste
lijke bagage en praktijkervaring
dan een praatshow. Eens werd
de praatshowformule bedacht
met de intentie kijkers te infor
meren en te amuseren; een le
nige geest slaagde erin een en
ander te benoemen met het be
grip infotainment.
Maar de talkshow is in dit land
al lang uitgepraat. Het selecte
gezelschap van beroepsouwe-
hoeren heeft alle van radio en
telefoon bekende Nederlanders
de hemden van de lijven ge
vraagd, maar bar veel te melden
hadden de dames en heren niet.
Logisch, want iemand die zich
heeft bekwaamd in figuurzagen
hoeft niet per definitie een afge
ronde mening in huis te hebber!
over hanengevechten in legbat
terijen. Is het interessant om te
vernemen dat de bakker tegen
woordig de deur van actrice Liz
Snoijink voorbijrijdt, omdat ze
ze zelf bruin bakt? En zit er echt
iemand te wachten op het
standpunt van de vriend van
Ria Valk over de wenselijkheid
om kinderen langs natuurlijke
weg dan wel via kunstmatige in
seminatie te verwekken?
Er kwam blijkbaar nog niet ge
noeg geklets uit de kijkdoos. Er
kan geen roman worden ge
schreven en de auteur wordt ge
vraagd welke diepzinnige ge
dachte de lezers moeten zoeken
achter zijn uit de hand gelopen
opstel. En zo kliederde Herman
Brood laatst een Amsterdamse
tram vol met verf en mocht hij
bij Wouters zijn ontelbare ma
len eerder vertoonde duf en suf-
act weer opvoeren. Het wordt
allemaal als nieuw gepresen
teerd, maar in wezen komt het
allemaal op hetzelfde neer als
Willem Duys die achter een
goudvissenkom kruidendokter
Van den Moosdijk de bak in lult.
Van iemand die is ingehuurd
om de gewildste zenduren (tus
sen half negen en half tien) op
zondagavond te vullen, mag
Het is voor Rolf Wouters niet te hopen, maar RolfX Alive lijkt als praat
programma gedoemd voortijdig het zwijgen te worden opgelegd.
foto pr
meer worden verwacht dan vra
gen aan een tamelijk overschat
te schopper uit Rotterdam over
diens huwelijk, diens leeftijd en
over hoe lang hij nog in staat
denkt te zijn vogelvrije tegen
standers met de grond gelijk te
maken. RolfX Alive, het is alle
maal te Lenferink en te Berg.
Het publiek schijnt afgaande op
het infantiele gegiechel en ge-
ginnegap van dezelfde firma af
komstig; het tonguitsteken is nu
als extra dimensie aan het rand-
gebeuren toegevoegd.
Vermoedelijk een tegemoetko
ming aan kinderen beneden de
twaalf, die tegenwoordig mogen
meekijken naar programma's
die in beginsel ervoor bedoeld
zijn qua leeftijd volwasse
nen te onderhouden. En in het
fraai, realistische decor van een
hotelsuite zit Wouters daar als
een aankomende, oppervlakkig
bezien bijdehante gerant, die
evenwel niet weet wat hij pre
cies met zijn gasten aanmoet.
En waar in een zichzelf respec
terend hotel het muzikale be
hang wordt verzorgd door een
strijkje, daar laat Wouters zich
bij tijd en wijle overstemmen
door een ensemble toeteraars,
te pas en te onpas opgehitst
door een naar waanzin neigen
de verkeersregelaar.
Voor Rolf Wouters is het niet te
hopen, maar RolfX Alive lijkt als
praatprogramma gedoemd
voortijdig het zwijgen opgelegd
te worden. Het minste risico
loopt producent Van den Ende,
bij wie praatprogramma's veel
weg hebben van communice
rende vaten. Gesteld dat Wou
ters mislukt als presentator, dan
kan hij altijd nog als gast wor
den uitgenodigd bij Ursul, óók
Van den Ende. Item: hoe Rolf
het onderspit dolf. Dan zou de
cirkel rond zijn en tegelijk zijn
aangetoond dat het einde bij
Van den Ende soms zoek is.
LONDEN MARTIN ROE
THE INDEPENDENT
Bill Cotton, die van 1984 tot
1988 voorzitter was van de Brit
se publieke omroeporganisatie
BBC, heeft onlangs gewaar
schuwd dat de omroep „een ko
lossale vergissing dreigt te be
gaan door zijn rol als ruggegraat
van de amusementsindustrie in
Groot-Brittannië te laten va-
Cotton, die ook hoofd is ge
weest van de afdeling licht
amusement van de BBC en pro
grammaleider van BBC 1, be
schuldigde de omroep ervan
zich blind te staren op journa
listieke programma's ten koste
van het amusement.
„De directeur van de BBC
denkt dat nieuwsgaring de
kernactiviteit van de omroep is,
maar hij vergeet dat de BBC al
tijd de grote amusementsbren
ger van het land,is geweest en
dat het erom gaat programma's
te maken die de mensen goed
vinden. Amerika heeft Holly
wood en Groot-Brittannië heeft
de BBC."
Cotton uitte zijn kritiek in de
week dat het kijkcijfer van BBC
1 naar 28 procent daalde, het
laagste percentage in bijna tien
jaar en ruim 10 procent minder
dan het onafhankelijke com
merciële net ITV. Afgezien van
soap-series en nieuwsprogram
ma's hebben vorige week maar
zeven programma's van BBC 1
de top 50 van de meest bekeken
televisieprogramma's gehaald
en twee daarvan zijn herha
lingen. In verband hiermee
werd de chef van de afdeling
licht amusement, Jim Moir, vo
rige week plotseling van zijn
functie ontheven.
Deze week staan maar drie
amusementsprogramma's van
BBC 1 in de top 50. Alle drie
The Good Life (Terug naar de
natuur), Open All Hours en
Birds of a Feather zijn herha
lingen. Slechts één nieuwe ko
mische TV-serie van de BBC
heeft de kijkcijferlijst gehaald:
Every Silver Lining staat met
minder dan vijf miljoen kijkers
op de 74ste plaats.
Flop
De BBC lijkt niet meer in staat
komische series te maken die
bij een groot publiek aanslaan,
zoals vroeger The Two Ronnies,
Morecambe and Wise, The Like-
