Spanningen
in Kroatië
lopen snel op
Buitenland
Spelen met blokken
Ethische
vragen bij
onderzoek
Rolls-Royce te kijk in Moskou
Russen moeten kiezen: voor of tegen Estland
Franse generaal beschuldigt
VN-soldaten van wapenhandel
Strijd Djibouti erfenis van Frans kolonialisme
Kritiek op
voortduren
embargo VS
VRIJDAG 16 JUL11993
Agentur CPD Gemeenschappeli|We f
Diamantroof Londen: buit 18 miljoen
londen Gewapende overvallers hebben gisteren bij een dia
mantfirma in Londen voor achttien miljoen gulden aan edelste
nen geroofd. De dieven namen ook een unieke hartvorminge
diamant mee. De diamantair heeft de rovers gesmeekt de steen
niet te klieven.
Anti-zigeunermaatregel van de baan
Bratislava Met Slowaakse parlement heeft gisteren een tegen
zigeuners gerichte maatregel herroepen van het dorp Spisske
Podhradie. De burgemeester van dit dorp legde begin deze
maand zigeuners een uitgaansverbod op. Het Slowaakse parle
ment bepaalde gisteren echter dat' de maatregel in strijd is met
de grondwet.
'Lepra rond 2000 verdwenen'
geneve Lepra, de ziekte die nog steeds miljoenen levens eist in
Afrika, Latijns-Amerika en Azië, kan rond de eeuwwisseling hele
maal zijn verdwenen. Volgens een woordvoerder van de Wereld
Gezondheidsorganisatie (WHO) heeft de organisatie genoeg
kennis en medicijnen in huis om deze dodelijke ziekte te lijf te
gaan. Er is echter niet voldoende geld om de ziekte efficiënt te
bestrijden.
Voedselhulp Russische maffia
moskou De Russische onderwereld heeft onlangs humanitaire
hulp naar een Moskouse gevangenis gestuurd omdat de failliete
strafinrichting geen geld meer had om de gevangenen te voe
den. De leiders van de Russische maffia stuurden cornedbeef
naar de mannen en melk naar de vrouwen. Onlangs hebben de
gedetineerden het vijf dagen lang zonder voedsel moeten doen.
Nest van dinosauriërs gevonden
denver Amerikaanse wetenschappers hebben in de staat Colo
rado een nest ontdekt dat door dinosauriërs is gebruikt als
broedplaats. De allerbelangrijkste vondst betrof een 145 miljoen
jaar oud ei dat nog intact is. In een ander gebroken ei heb
ben de wetenschappers resten van een embryo aangetroffen.
Doden bij strijd Jammu-Kashmir
srinagar Gevechten tussen soldaten en militante moslims in de
Indiase deelstaat Jammu-Kashmir hebben gisteren aan 21 men
sen het leven gekost. Eén van de slachtofférs was een peuter die
op de arm van zijn oma zat. De strijd voor onafhankelijkheid,
die in 1989 begon, heeft zeker al aan bijna 900 mensen het leven
gekost.
FBI pakt rechtse blanken op
los angeles De Amerikaanse federale politie FBI heeft gisteren
in Los Angeles acht blanke extremisten gearresteerd die van plan
waren een rassenoorlog te ontketenen. De groep die zich 'Skin
heads van het Vierde Rijk' n'oemen, wilden een zwarte kerk op
blazen. Op hun dodenlijst stond onder andere Rodney King. De
man die na een verkeersovertreding door agenten in elkaar werd
geslagen. De agenten werden in eerste instantie vrijgesproken
LA ernstige rellen uitbraken.
Zagreb wil brug en vliegveld heropenen
De oorlog in Kroatië dreigt op te laaien nu Zagreb heeft
besloten zondag de omstreden Maslenica-brug en het
vliegveld van Zadar te heropenen. De eerste tekenen van
oplopende spanningen zijn er al: gisteren vielen Servi
sche milities voor het eerst sinds maanden de Kroatische
stad Karlovac aan. Dè Veiligheidsraad heeft Kroatië drin
gend opgeroepen af te zien van de heropening.
zagreb-geneve gpd-ai
De brug en het vliegveld waren
tot begin dit jaar in Servische
handen. Eind januari werden ze
door de Kroaten heroverd. De
Verenigde Naties hebben die
actie destijds scherp veroor
deeld.
De Veiligheidsraad verplichtte
Kroatië in een resolutie zich uit
de heroverde gebieden terug te
trekken in afwachting van een
overeenkomst over de brug en
het vliegveld. De Kroaten ne
geerden dat. Ook de Serviërs in
het op de Kroaten veroverde
Krajina weigerden over de
kwestie te onderhandelen.
ï)e Kroatische regering wil
van de heropening een plechti
ge gebeurtenis maken. Maar het
is nog maar de vraag of veel
hoogwaardigheidsbekleders de
plechtigheid zullen bijwonen.
De heropening is niet alleen in
ternationaal omstreden, maar
vindt plaats op enkele tientallen
kilometers van de frontlinie, dus
binnen bereik van Servisch ar
tillerievuur.
In Karlovic, centraal-Kroatië,
vielen gisteren zeker zestig Ser
vische mortieren. Volgens het
Internationale Rode Kruis werd
ook Osijek, in het oosten van
Kroatië, beschoten. Kroatische
troepen bliezen vervolgens een
brug en een spoorweg op in het
door Serviërs bezette gebied.
Daarbij kwamen vier mensen
Geen enkel westers land heeft
tot dusverre actief meegewerkt
aan het vergaren van bewijsma
teriaal voor het in Den Haag te
houden tribunaal voor oorlogs
misdaden in het voormalige
Joegoslavië. „Dit is geen klacht,
maar het constateren van een
feit", aldus professor Kalshoven.
Hij is voorzitter van het panel
van vijf internationale juristen
dat door de VN-Veiligheidsraad
is belast met het verzamelen
van gedocumenteerde bewijzen
over oorlogsmisdaden in het
voormalige Joegoslavië.
Op een persconferentie in het
Zwitserse Genève zei Kalshoven
gisteren dat geen van de tien
aangezochte regeringen, waar
onder die van de vijf permanen
te leden van de Veiligheidsraad
(VS, Rusland, China, Frankrijk
en Groot-Brittannië) heeft mee
gewerkt aan de opening van
twee massagraven in Kroatië.
Voor het juristenpanel zijn de
massagraven van groot belang
omdat het een van de belang
rijkste bewijsstukken kan ople
veren voor de toekomstige pro-
londen steve connor
the independent
grijpende ethische en wettelijke
gevolgen hebben. Een veront
rustende ontwikkeling zou kun
nen zijn dat mensen die homo
seksualiteit als een afwijking be
schouwen hiermee een metho
de in handen krijgen om de
seksuele geaardheid van men
sen vast te stellen, misschien al
tijdens de zwangerschap. Dan
zou besloten kunnen worden
om de zwangerschap vanwege
de mogelijke homoseksuele ge
aardheid van het kind om die
reden te onderbreken.
Ook zou kunnen worden ge
zocht naar mogelijke behande
lingsmethodes om de 'aandoe
ning' te genezen. Anderzijds
zou het bewijs dat homoseksua
liteit, net als bijvoorbeeld oog-
en huidskleur, een normaal uit
vloeisel is van de genetische
verscheidenheid die kenmer
kend is voor de mens, kunnen
leiden tot krachtiger anti-discri
minatie wetgeving.
Dr. Dean Hamer, hoofd van
het wetenschappelijke team dat
het onderzoek heeft gedaan, en
zijn collega's doen ook onder
zoek naar de families van lesbi
sche vrouwen. Voorlopige resul
taten suggereren dat ook de
seksuele oriëntatie van vrouwen
gedeeltelijk genetisch is be
paald, maar de bewuste geneti
sche markeringspunten zijn nog
niet gevonden.
Hamer benadrukt dat zijn on
derzoek niet is gericht op de
ontwikkeling van een test voor
seksuele geaardheid. De aanwe
zigheid van een of meerdere ge
nen in het DNA-gebied Xq28
biedt geen afdoende verklaring
voor de complexiteit van de
menselijke seksualiteit, aldus
Hamer.
Wel is hij bezorgd dat de ont
rafeling van de genetische op
bouw van de mens, waar zijn
onderzoek als onderdeel van
het internationale Menselijk
Genoom Project toe bijdraagt,
belangrijke ethische vraagstuk
ken opwerpt waarop nog geen
antwoord is gevonden: „Naar
mate grotere gebieden van het
menselijk genetisch materiaal
in kaart worden gebracht, groeit
de ongerustheid over hoe deze
informatie zal worden ge
bruikt".
moskou Helemaal nieuw was het niet. Tenslotte
beschikte Lenin al over twee Rolls-Royces. Maar op
merkelijk was het gisteren wel dat de Britse fabrikant
van exclusieve automobielen een (zwaar bewaakte)
showroom opende in Moskou. Voorlopig staan er
maar drie modellen opgesteld, die direct al veel be-
piang Een jongetje speelt met de brokstukken vanuit Afghanistan op grensposten aan de ne licht gegeven om de grensposten desnoods
van wat eens zijn school was in het Tadzjiekse greqs met Tadzjikistan en Afghanistan. Daarbij met geweld te beschermen. De Russische
grensplaatsje Piang. Het gebouw werd begin kwamen behalve 25 grensbewakers ook twee- grenswachten zitten in de voormalige Sovjet
deze week verwoest bij aanvallen van Tad- honderd burgers om. Het Russische parlement republiek op verzoek van Tadzjikistan,
zjiekse rebellen en Afghaanse moslimstrijders heeft de regering in Moskou gisteren het groe- foto epa pete novikov
tallinn. hansgeleunse
correspondent
De inwoners van Narva, een
voornamelijk door etnische
Russen bewoonde stad op de
grens van Estland en Rusland,
kunnen vandaag en morgen
naar de stembus om zich uit te
spreken over de toekomst van
hun stad. In Tallinn vraagt de
Estse regering zich af wat de
Russen nu precies van plan
zijn. Een referendum over 're
gionale autonomie' en 'zelfbe
stuur* of een 'gewone opinie
peiling1?
dreigend vinden ze het in elk
geval, de Estse politici. Tunne
Kelam, vice-voorzitter van het
parlement en bestuurslid van
de (regerings) Partij van Natio
nale Onafhankelijkheid, ziet er
een vanuit Moskou gedirigeerde
poging in om de klok terug te
draaien.
„Het zijn daar in Narva oude
communisten, die niet alleen
hun machtsposities willen be
houden, maar er ook niet aan
willen dat Estland echt een on
afhankelijke republiek is. Ze ge
bruiken onze nieuwe vreemde
lingenwet als aanleiding, roe
pen dat ze zich gediscrimineerd
voelen, maar waar het om gaat
is dat ze verlangen naar de goe
de oude tijd van het Sovjet-rijk.
En dergelijke sentimenten spe
len in Moskou heel duidelijk
ook", zegt hij.
Een dag eerder was er druk ver
gaderd in de grensstad Narva.
De 85.000 inwoners, op 2500 na
allemaal Russen, vrezen voor
hun toekomst in 'tweede vader
land Estland'. De aankondiging
van het referendum was een
reactie op de vreemdelingenwet
die eerst door het Estse parle
ment was aanvaard, vervolgens
door president Meri niet werd
ondertekenden uiteindelijk op
een flink aantal punten veran
derd op 6 juli werd aangeno
men.
Met de zegen van CVSE-men-
senrechtcommissaris Max van
der Stoel, voormalig minister
van buitenlandse zaken maar in
zijn politieke nadagen een actief
bemiddelaar tussen Esten en
Russen. Maar dankzij Van der
Stoels interventie, de dreigende
geluiden van Moskou en kritiek
van de Raad van Europa zijn de
echt scherpe puntjes uit die
vreemdelingenwet verwijderd.
Waar het om gaat, zegt Kelam,
is dat de Russen zo n 500.000
op een bevolking van bijna 1,6
miljoeh kiezen. Ofwel voor
hèt behoud van hun Russische
nationaliteit, maar dan moeten
ze een verblijfs- en werkvergun
ning aanvragen willen ze in Est
land kunnen blijven. Of opteren
voor de Estse nationaliteit en de
Estse taal Ieren. Dat valt velen
moeilijk. Het is immers een im
pliciete erkenning dat ze dit
land na de inval in 1940 ruim
vijftig jaar bezet hebben gehou
den en het niet langer hun ei
gendom is.
Worden de Russen als minder
waardig behandeld of tot
slachtoffer van zucht naar
wraak gemaakt? Kelam: „Er valt
hier best samen te leven. Ons
grote probleem is dat we de 'ge
wone Rus' niet bereiken. Dat we
er niet in slagen om uit te leg
gen dat er voor ieder die zich
aan de Estse wetten en regels
houdt een toekomst is in dit
land. De nomenklatoera heeft
daar nog de macht, heeft de
Russisch-talige media in de
greep. Er wordt op een vreselij
ke manier gestookt. Bovendien
kijken de meeste Russen hier
naar de Russische televisie en
die kun je niet van objectieve
berichtgeving over Estland be
schuldigen".
Toch zal er snel een oplossing
moeten komen. Het noordoos
ten is het industriële centrum
van het land, alle energie komt
er vandaan. Vladimir Tsjoeikin,
voorzitter van gemeenteraad in
Narva en voormalige commu
nistisch partijsecretaris, heeft al
gedreigd het land in duisternis
te hullen.
kijks trokken. Rolls-Royce, dat vorig jaar over de hele
wereld maar 1376 wagens verkocht, hoopt in Rus
land zo'n dertig auto's per jaar te slijten ondanks
de prijs van rond de 360.000 gulden. Het gemiddel
de Russische maandinkomen komt de veertig gulden
niet te boven. foto ap Alexander zemlianichenko
De Franse generaal Michel Lo-
ridon heeft niet-Franse vrede
stroepen van de Verenigde Na
ties ervan beschuldigd wapens
te verhandelen omdat hun re
geringen nalaten soldij te beta
len. Volgens de voormalige VN-
bevelhebber valt een aantal
contingenten van de VN-vre-
desmacht regelrecht te vergelij
ken met 'kruideniers op wielen'
die uitsluitend deelnemen aan
de VN-vredesmacht om hun ei
gen defensiepot te spekken.
Het geld dat zij via deelname
aan multinationale vredesope
raties in de wacht slepen, komt
over het algemeen niet bij de
soldaten terecht. Meestal ver
dwijnen de inkomsten in de re-
geringskas of worden ze naar
rekeningen van de betreffende
ministers doorgesluisd. Dit ont
hult Loridon in het maandblad
voor Franse ex-officieren van de
militaire academie in Saint Cyr.
Loridon, die zelf deelnam aan
de vredestaak van de VN bij de
verkiezingen in Cambodja, stelt
verder dat de poging van VN-
militairen om slachtoffers te
voorkomen en onpartijdigheid
te respecteren veelal een ave
rechts resultaat heeft. Deze pas
sieve opstelling ontaardt niet
zelden in bloedbaden en het
ACHTERGROND
HAARLEM JOLANDA OUKES
Tienduizenden inwoners van het Oostafrikaanse
staatje Djibouti staan op het punt buurland Etiopië
binnen te trekken. Ze zijn op de vlucht geslagen voor
de strijd tussen regeringstroepen en opstandelingen in
het noorden van het land. Het regeringsoffensief te
gen de laatste bolwerken van de rebellen heeft vol
gens waarnemers al aan tientallen mensen het leven
gekost.
Aan de strijd in Djibouti, een voormalige Franse kolonie
die ligtingeklemd tussep Etiopië en Somalia, liggen
tribale sentimenten ten grondslag. De twee belangrijkste
bevolkingsgroepen, de Issa's en de Afars, kunnen het al
jaren niet met elkaar vinden. Van tijd tot tijd komt het
tot gewapende strijd.
Dat de Afar-minderheid, die in het onherbergzame
noorden van het land met kudden kamelen, geiten en
schapen rondtrekt, daarbij altijd het onderspit delft, is
niet verwonderlijk. Hun aartsrivalen, die in het zuiden
en belangrijkerin de hoofdstad Djibouti hun
machtsbasis hebben, beheersen de regering en het leger.
De Afars voelen zich benadeeld. Hoewel de Issa's de
meeste regeringsposten bezetten, is het
minderwaardigheidsgevoel van de Afars voor een
belangrijk deel psychologisch, een erfenis van het Franse
kolonialisme.
Het huidige Djibouti, een 23.000 vierkante kilometer
groot onherbergzaam dor gebied, kwam in 1883 officieel
in Frans bezit. De Fransen noemden het Frans
Somaliland en vestigden er een
steenkoolbevoorradingsstation voor Franse schepen die
via de Rode Zee op weg waren naar het Suezkanaal.
In maart 1967 mochten de inwoners van Djibouti zich in
een referendum uitspreken over hun politieke toekomst.
Ruim 60 procent wilde de banden met Frankrijk
behouden. Maar in de hoofdstad, waar voornamelijk
Issa's wonen, stemde 70 procent voor autonomie. De
uitslag leidde tot een bloedige strijd met de Afars, die
vreesden dat het land zich in geval van
onafhankelijkheid zou aansluiten bij Somalia.
Die vrees was niet ongegrond. De machtige Issa's zijn
perslot van rekening een Somalisch volk en Somalia
aaste al eeuwenlang op de heerschappij in de Hoorn van
Afrika. Overigens hadden ook de Issa's redenen om zich
zorgen te maken. De Afars komen oorspronkelijk uit
Etiopië en ook dit land keek met gulzige blik in de
richting van het Frans Somaliland.
In feite heeft de Franse overheersing er voor gezorgd dat
Somalia en Etiopië niet de moed hebben gehad zich aan
het veel kleinere buurland te vergrijpen en dat het
uiteindelijk onafhankelijk kon worden.
Maar tegelijkertijd hebben de Fransen, in een poging
hun machtsbasis te behouden, de twee volken
behoorlijk tegen elkaar uitgespeeld. Eerst door het
referendum te houden en daarmee bij Issa's en Afars de
angst voor overheersing door de ander aan te wakkeren.
Een jaar later door de naam Frans Somaliland te
veranderen in Afar- en Issaland Territoire Francais des
Afars et des Issas) om aan te geven dat er van eenheid
absoluut geen sprake kon zijn.
In 1977 werd Afar- en Issaland onafhankelijk en kreeg
het de naam Djibouti. De Fransen bleven aanwezig
omdat ze zich via een verdrag hadden verplicht de jonge
staat te beschermen en omdat Djibouti economisch
gezien nog niet op eigen benen kon staan.
De huidige strijd is terug te voeren naar de tweedracht
die de Fransen destijds zaaiden. De Afars zijn nog steeds
bang dat de Issa's de hulp inroepen van Somalia en die
vrezen op hun beurt dat de Afars hulp krijgen uit in
Etiopië levende Afar-gemeenschappen.
Die angst is overigens niet helemaal te wijten aan het
gestook van de Fransen. Twee jaar geleden namelijk
werd in Etiopië de Afar Revolutionaire Democratische
Unie (ARDU) opgericht. Deze organisatie streeft naar
een onafhankelijke Afar-staat, die de Eritrese havenstad
Assab, delen van de Etiopische provincies Tigray, Wollo
en Shoa en een deel van Djibouti moeten omvatten.
Maar vooralsnog strijdt de Afar-rebellenbeweging FRIJD
(Front voor hel Herstel van de Eenheid en Democratie)
voor realistischer zaken, als vrijlating van politieke
gevangenen en een nationale conferentie over
democratisering. De regering van Issa-president Aptidon
weigert echter te onderhandelen en probeert met
geweld de Afars weer in het gareel te krijgen. Al is het
maar voor tijdelijk.
komt vaak voor dat burgers uit
hun huizen» worden gesleept,
terwijl VN-contigenten zich
slechts op enkele luttele meters
afstand bevinden, aldus Lorid
on, momenteel militair gouver
neur in Parijs.
De uit de school klappende
generaal, die onlangs bij terug
keer uit Cambodja de vredes
operatie kwalificeerde als een
'complete mislukking', ver
woordt met zijn reactie de offi
ciële kritiek van Frankrijk op de
koers van de VN in vredesope
raties. Frankrijk is de op één na
grootste leverancier van militai
ren aan VN-vredesmachten.
Amerikaanse valt
flauw bij horen
woord 'seks'
cincinnatiap
Een Amerikaanse vrouw uit
Cincinnati beweert seksueel te
zijn misbruikt door een man
die wist dat ze flauwvalt zodra
ze het woord seks hoort. Tij
dens de rechtszaak raakte ze
twee keer buiten westen nadat
het woord seks was gevallen.
De vrouw beweert dat de 42-
jarige verdachte William Grey
had gehoord van haar Victori
aanse kwaaltje en haar het ge
wraakte woord hard toeriep in
de hal buiten de voordeur van
haar appartement. Daar rand
de hij haar aan terwijl ze be
wusteloos was, zegt ze. Gray
ontkent.
Een geraadpleegde psychia
ter van de universiteit van Cin
cinnati, Marcia Kaplan, zei dat
een psychologische toestand
die bekend staat als 'conversie
hysterie' reacties kan veroor
zaken als verlamming, stem
verlies of flauwvallen na het
horen van een bepaald woord.
SALVADOR DE BAHIA Rtr-DPA
De regeringsleiders en staats
hoofden, die sinds gisteren In
Brazilië bijeen zijn voor de der
de Ibero-Amerikaanse top, heb
ben in de nu reeds bekend ge
worden ontwerp-slotverklaring
kritiek op het handelsembargo
dat de Verenigde Staten al drie
decennia tegen Cuba handha
ven. Niet het Cubaanse bewind
van Fidel Castro wordt door het
embargo getroffen, maar de Cu
baanse bevolking.
Voorts doen de deelnemende
landen de Latijnsamerikaan-
se staten en Spanje en Portugal
een beroep op de geïndus
trialiseerde wereld om gelijk
waardigere handelsverhoudin
gen tot stand te brengen. De
Ibero-Amerikaanse bijeenkomst
in het Braziliaanse Salvador
keert zich in de ontwerpverkla-
ring tegen alle eenzijdige poli
tieke, economische en handels
maatregelen van een land tegen
een ander land. De zogeheten
„Verklaring van Salvador"
wordt vandaag ondertekend.
De Colombiaanse president
Cesar Gaviria meende gisteren
na een ontmoeting met Gastro
de indruk te hebben dat de Cu
baanse leider bereid was tot en
kele hervormingen. „Er is op
Cuba sprake van enkele politie
ke en econortiische veranderin
gen. Als die zich doorzetten
moet het mogelijk zijn het em
bargo op te heffen," aldus Gavi-
Carlos Alberto Montaner, lei
der van de in Madrid zetelende
anti-Castro partij Liberale Cu
baanse Unie, liet weten dat hij
vandaag met een eigen voorstel
tot opheffing van het embargo
komt. „Ik denk dat de bezorgd
heid van de Latijnse leiders te
recht is. Het is de bezorgdheid
over de economische omstan
digheden waarin de Cubaanse
bevolking leeft", zo verklaarde
Montaner.
