Bijen en wespen aardige knuffeldiertjes
Space Experience: even uit
de alledaagse werkelijkheid
0/jgt
Het Gesprek van de Zomerdag
Wiegerinck ontwerpt
medische faculteit
Bedrijfsleven overlegt dit najaar over
uitbreiding Jeugdwerkgarantieplan
Overname van orthopedisch
bedrijf Anna bijna rond
DONDERDAG 15 JUL11993
15
Feestgedruis
„Niks heb ik, meneer. Niks. En
ik heb me de blubber gewerkt",
hoor ik eén man naast mij zeg
gen. Ik sta op de Leidse Vis
markt. Niets heb ik met deze
n te maken. Maar in de me
nigte kan ik niet verder en moet
ik zijn verhaal aanhoren. Het
?mt in de alcohol, dat ver
haal. Zodat het niet kan beder-
i. Zodat het voor toekomstige
generaties bewaard zal blijven.
„Kijk eens hoe ze hier feesten",
zegt de man. Hij draagt een
irt jasje dat glimt op de elle
bogen. Zijn wenkbrauwen zijn
borstelige afdakjes waaronder
zijn ogen schuilen. „Je moet
nog uitkijken ook, anders lopen
e met die saté en andere uit
heemse voedingswaren zo te
gen je goeie goed aan", zegt hij.
„Ze kanen wat af. En allemaal
hebben ze gymschoenen aan,
zodat ze vlug weg kunnen als de
dag des oordeels komt. Want let
op, dat gebeurt een kees."
Met een nicotinevinger wijst hij
schuin naar boven. „Kijk, daar
zie je nog net het dak van de
Hooglandse Kerk. Door die kerk
waart God. Ze zeggen dat hij
van arme mensen houdt. Dat
het later goed komt. Gelooft
dat?"
Hij komt steeds dichter tegen
me aan staan. Ik hou mijn hand
op mijn portemonnee. Op het
plein voor het stadhuis is een
volleybaltournooi georgani
seerd. Er zit bijna geen bewe
ging in de massa belangstellen
den. Hoe raak ik die kerel kwijt?
„Leiden is een stad van pau
pers", zegt hij na een diepe
zucht. „Altijd geweest. Kijk naar
het beeld van die Leidse wees
jongen bij het station Lammen
schans en je kijkt binnen in de
ziel van de Leidenaar. Nog nooit
heb ik zo'n ordinaire bek ge
zien. Hij roept kennelijk iets, die
jongen. Of misschien heeft hij
ook wel gewoon een beroerte
gehad dat zijn mond zo akelig
openhangt. Het beeld is een van
de vele voorbeelden van wan
smaak waarop Leiden prat gaat.
En die jongen staat in alle WV-
folders. Leiden heeft een arme
sodemieter als ambassadeur.
Mijn grootvader woonde hier.
Hij heeft zijn hele leven lang
weg gewild. Op 3 oktober deed
hij thuis alle gordijnen dicht en
draaide hij de deur op het
nachtslot. Ach, vroeger, toen ik
mijn vrouw nog had, was het
wel leuk hier. Dat was in de ja
ren zeventig, toen wij, arbei
ders, het eindelijk wat beter kre
gen. Toen was elke nacht een
lakenfeest, als u voelt wat ik be
doel. Maar opeens kwam de re
cessie. En armoede is geen
vriend van de liefde, meneer. Ik
ben stoffeerder. Een mooi be
roep, een zacht beroep. Maar de
mensen willen geen zachte
meubelen meer. Die willen
houten Ikeaspullen. Die willen
in kisten wonen. Ik wou dat ik
die vrolijkheid hier niet hoefde
i. Ik v
r dat
vol
de
gend jaar tijdens de Lakenfe
ten een heel groot laken ove
stad heen legden. Zoals je ee
wit laken over een lijk heen
legt."
Dat zei die man allemaal. Of ik
moet hem, door het geroeze
moes van de menigte, verkeerd
hebben verstaan.
Wespen. Hele mensenmenigten
worden vaak tot hysterie gedre
ven door deze beestjes. Je kunt
in de zomermaanden gewoon
niet op een terras genieten van
een biertje zonder bezoek te
er geen last van."
De meeste mensen reageren
echter anders, is de ervaring van
de gemeentelijke afdeling onge-
diertebestrijding. Vóór de
maand juni komt daar gemid-
krijgen van de nijdige versie van
het stripfiguurtje Maya. Ook bij
en en hommels zijn voor veel
mensen - sommigen kennen
het verschil niet eens - onge
wenste gasten. Geen paniek,
zeggen kenners echter. Volgens
hen is het vooral de angst die
ervoor zorgt dat deze insekten
zo worden gevreesd. Een vrees
die ongegrond is.
.Aardige beestjes", zegt imker
A. Neve over zijn bijen. „Hoewel
er soms wel eens een agressief
volkje ontstaat door inteelt."
Bang hoeven mensen volgens
hem echt niet te zijn. Hij gaat
zelf met zijn bijen om' als waren
het knuffeldiertjes. „Je ziet vaak
mensen die wild om zich heen
gaan slaan. Dat is dus niet
goed", zegt Neve. „Bijen - en
ook wespen - kunnen niet zo
goed zien. Pas als je van die
snelle bewegingen gaat maken,
krijgen ze je in het oog."
Neve snapt niet veel van de hys
terische reacties van mensen
die bezoek krijgen van een bij of
wesp. In een schuur aan de
Cruquiuslaan in Leiden houdt
hij zelf enkele volken. „Het ene
volk wat aardiger dan het ande
re". In de muur van zijn woning
zit een nest wespen. „En die
mogen van mij rustig blijven
zitten", zegt de imker. „Ik heb
deld één telefoontje per dag
binnen met het verzoek een
nest - meestal gaat het om wes
pen - uit te roeien. In juli is het
aantal telefoontjes per dag al
opgelopen tot vijf, zes, terwijl
het in augustus - bekend als dé
wespenmaand - echt storm
loopt.
„We kunnen acht gevallen per
dag aan", zegt woordvoerster
Ada Kraft. „Mensen moeten van
te voren bij ons langskomen om
een borg van negentig gulden te
betalen. De werkelijke kosten
zijn ongeveer tweederde van dit
bedrag, het restant krijgen ze te
ruggestort op hun rekening."
Hoewel augustus geldt als wes
penmaand, kan overlast volgens
haar ai eerder onstaan. Hoe la
ter in het jaar, hoe groter het
nest en hoe meer wespen.
„Maar", zegt Kraft, „in een nest
zo groot als een tennisbal - en
daar begint het mee - zitten al
twee- tot vijfhonderd wespen.
Een nest kan uiteindelijk zo'n
zestig centimeter in doorsnee
worden. En daar kunnen zo'n
vijf- tot tienduizend wespen in
zitten. Ongediertebestrijding
komt dezelfde dag dat de borg
wordt betaald nog langs. In het
nest zelf of in de vliegopening
wordt gif gespoten."
Of uitroeien nu echt nodig is,
Imker A. Neve bekijkt een bijenvolk. „Rustige bewegingen maken, dan is er niets aan de hand. Als mensen wild
komen bijen en wespen juist op hun af."
betwijfelt imker Neve. Hoewel,
zijn tips wijzen erop dat je al
heel wat voorzorgsmaatregelen
moet nemen om geen 'last' van
vooral wespen te hebben.
„Wespen zijn agressiever dan
bijen", zegt hij. „En ze zijn dol
op zoetigheid. Ze houden bo
vendien niet van parfum en
zeepgeurtjes." Je niet meer was
sen helpt echter ook weer niet
om een wesp van je af te hou
den. „Zweet, daar komen ze ook
op af', aldus Neve. Maar als je
een beetje zelfbeheersing toont,
is er volgens hem niets aan de
hand. „Zo lang mensen niets
doen en rustig blijven zitten, ge
beurt er gewoon niets."
En als er dan wel iets gebeurt,
als iemand mocht worden ge
stoken, is er vaak nog niets aan
de hand. Het is even pijnlijk,
geeft huisdokter E. Paulides toe,
maar niet gevaarlijk. „Slechts
een heel klein percentage van
de mensen vertoont allergische
reacties. Sommigen kunnen
zelfs in een shock-toestand ra
ken, bij anderen onstaat een
sterke reactie op de huid. Maar
de meeste mensen hebben er
niet veel last van."
Alleen bij bijesteken blijft de an
gel in de huid zitten, het steek
wapen van de wesp is niet voor
zien van weerhaken. Volgens
imker Neve is vooral bij een bij-
esteek voorzichtigheid geboden.
Hij laat zien wat er gebeurt als
een bij in zijn rubberen hand
schoen steekt. „Zie je, aan het
I om zich heen beginnen te slaan,
FOTO JAN HOLVAST
einde van de angel zit een gif
zakje", wijst hij. „Als je goed op
let, zie je dat zakje nu nog be
wegen, pompen als het ware.
Nu moet je dus uitkijken. Nooit
de angel tussen de nagels ne
men en er uit trekken want dan
dien je jezelf een lading gif toe.
Het beste is gewoon met één
nagel de angel van de huid
schrapen."
Nieuwe troef in ruimtevaarttentoonstelling Noordwijk
Geen ingewikkeld gedoe over de ruimte,
maar beeldeh die voor zichzelf spreken.
Beelden die meer fascineren dan informe
ren. Dat is het idee achter de nieuwste troef
van het Noordwijk Space Expo, de Space
Experience. Op een twaalf meter breed
scherm ziet het publiek van de ruimtevaart
expositie drie immense, wisselende dia's
naast elkaar. Op de middelste wordt een vi
deofilm geprojecteerd. We zien beelden van
de Space Shuttle, het Russische ruimtesta
tion Mir en bleke beelden van de eerste
mensen op de maan. En verder haarscher
pe dia's van de ruimte, raketten, piekerende
astronauten en van een ver verwijderde
aarde.
Bij voorvertoningen applaudiseerden
schoolkinderen en andere bezoekers spon
taan, heet het. Gisteren, tijdens de première
aan de Noordwijkse Kepplerlaan, leek het
publiek vooral onder de indruk van het ge
luid. Muziek, vreemde klanken en com
mentaren uit een ver verleden vormden
meer één geheel dan het beeld, dat gedeel
telijk beweegt en gedeeltelijk stilstaat. En
niet altijd even scherp is.
Toch hoopt directeur W.M.D. van Gooi
extra publiek aan te trekken met de tien mi
nuten durende 'ruimte-ervaring', die zes
keer per dag wordt vertoond voor de Wub-
bo Ockels show. Die Wubbo Ockels show-
bestaat uit een reeks dia's van de aarde, ge
maakt tijdens de ruimtevlucht van 'onze'
astronaut. Ook geeft hij een lesje techniek
ten beste.
Bij de Space Experencie hoef je niets te
leren, maar kun je je laten meeslepen door
beelden van de Russische, Europese en
Amerikaanse ruimte-organisaties (Russian
Space Agency, ESA enn NASA). „Beelden
die laten zien wat een kleine, nietige men
sen wij zijn in het enorme heelal", zegt de
directeur. „Je treedt even uit de alledaagse
werkelijkheid en ziet hoe ongelofelijk mooi
de ruimte is".
Van zwaarwichtigheid is geen sprake. De
Russische astronaut Aleksandr Aelksandrov
zien we gezellig gitaarspelen en de eerste
maanwandeling gebeurt op vrolijke coun-
trymuziek. Het gelach is dan ook niet van
de lucht in het bioscoopzaaltje van de
Space Expo.
Het aankopen van (beeld)materiaal en
het in elkaar vlechten van beelden en gelui
den, kostte Noordwijk Space Expo 100.000
gulden. Fokker Space Systems droeg een
steentje bij en ook het tijdelijk verhuren van
de 'experience' levert misschien wat op.
Doordat er niet echt in wordt gesproken,
kan het ruimtewerkje overal ter wereld aan
slaan. Ook voor de kenners is het interes
sant: het bevat werk dat nooit eerder ver
toond is.
Als het aan Van Gooi ligt, 'wordt de expe
rience het begin van een nieuwe traditie',
met om de zoveel tijd een nieuwe show.
Het zou daarvoor handig zijn als publiek,
huurders en sponsors toestromen: „Want
het zijn dure projecten en er gaat veel tijd in
zitten. Aan de experience hebben we 7
maanden gewerkt".
De Space Experience in de Noordwijkse Space Expo: in een bioscoopzaaltje tegelijk kijken naar drie dia's en een ruimtefilm.
FOTO HENK BOUWMAN
Rijksuniversiteit Leiden verstrekt opdracht
De Rijksuniversiteit Leiden
heeft architectenbureau Wie
gerinck opdracht gegeven een
voorlopig ontwerp te maken
voor dé nieuwbouw van de
medische faculteit. De 21.500
vierkante meter grote nieuw
bouw moet bestaan uit twee
langwerpige gebouwen, één
voor onderwijs en één voor
onderzoek.
Daar tussenin komt een
3600 vierkante meter groot,
overdekt plein voor musea,
collegezalen en een restau
rant. De proefdieren krijgen
een apart gebouw. De medi
sche faculteit mag 140 mil
joen gulden kosten en komt
rechts naast de nieuwe
hoofdingang van het nieuwe
AZL-gebouw.
Vakgroepen
De nieuwbouw van de medi
sche faculteit 'moet makkelijk
uitgebreid kunnen worden,
terwijl de faculteit ook zonder
problemen dient te kunnen
inspelen op de groei en krimp
van vakgroepen. Deze eisen
zijn belangrijk omdat het ge
bouw eigenlijk al direct 3000
vierkante meter te klein
wordt. De vakgroep genetica,
het klinisch genetisch che
misch laboratorium, het insti
tuut voor radio-pathologie en
stralengeneLica en bio-phar-
maceutische wetenschappen
hebben die ruimte geclaimd.
Maar universiteit en ministe
rie weigeren bij te springen.
En het ziet er niet naar uit dat
aanvullende financiering op
tijd zal komen.
Als de Arnhemse architect
op papier heeft gezet hoe het
gebouw er van buiten en,
grofweg, van binnen gaat uit
zien, mogen de gebruikers
oordelen. Als alles volgens
plan verloopt, gaat begin 1995
de eerste paal de grond in.
Drie jaar later kan het gebouw
dan worden opgeleverd.
LEIDEN RUDOLF KLEUN
Het duurt nog enige maanden voordat duidelijk
is of ook in de regio Leiden het bedrijfsleven gaat
meedoen aan het Jeugdwerkgarantieplan. Pas in
september komt het onderwerp aan de orde in
het Regionaal Bestuur Arbeidsvoorziening (RBA)
Rijnland, waaronder de arbeidsbureaus van Lei
den, Lisse, Alphen en Gouda vallen. In dat be
stuur hebben werkgevers, Werknemers en over
heid zitting.
Volgens plaatsvervangend directeur J.
Braamsma van het RBA staat voor september een
discussie over het Jeugdwerkgarantieplan op de
agenda. Dan zal moeten blijken of er een basis is
om het plan uit te breiden. Nu is het nog uitslui
tend de overheid die in de regio Leiden jongeren
via het plan aan het werk helpt. Maar de overheid
beschikt over veel te weinig banen om alle jonge
ren die dat nodig hebben aan de slag te helpen.
Elders toont het bedrijfsleven zich inmiddels
schoorvoetend bereid jongeren aan het werk te
helpen. Daarover zijn binnen 20 van de 28 RBA's
afspraken gemaakt. Meestal gaat het daarbij om
experimenten. Dat blijkt uit een verslag dat mi
nister De Vries (sociale zaken) en zijn staatssecre
taris Wallage naar de Tweede Kamer hebben ge
stuurd. Het kabinet wil het bedrijfsleven in rui
mere mate betrekken bij het JWG om de werk
loosheid onder jongeren terug te dringen.
De Vries overweegt dit wettelijk af te dwingen.
Hij schrijft de Kamer echter eerst de discussie
hierover in het CBA (Centraal Bestuur Arbeids
voorziening) af te wachten. De overheidsverte
genwoordigers in het CBA zijn voorstander van
het betrekken van de markt bij het JWG. Werkge
vers en vakbonden vrezen echter concurrentie
vervalsing. De discussie in het CBA moet binnèn
enkele maanden zijn afgerond.
AGENDA
Rabo/Novostrandloop, bij politiepost op het strand t h.
Kon. Wilhelmina Boulevard, aanvang 19.30 uur
Zomeravond orgelconcert door Jaap Kroonenburg met
Zwart-herdenking', Grote Kerk, Voorstraat (Noordwijk-E
nen), aanvang 20.15 uur.
VRIJDAG 16 JULI
Leiden
Klaveriassen, jokeren en sioelen bi| Speeltuinverenigin
venshof, C. van Bruggepad 2, aanvang 20.15 uur
Warmond
ZATERDAG 17 JULI
Interim-manager zoekt geschikte kandidaten
WILLEM SPIÉRDUK
I, Vuurtorenplein, aanvang 19,30 uur.
iet Pleintje bij de Pomp, van 11.00 tot
Het orthopedisch bedrijf Anna
wordt verkocht. Het bedrijf ver
keert al enige tijd in de proble
men. Een interim-manager is
op zoek naar geschikte overna
me-kandidaten. De onderne
ming heeft vestigingsplaatsen in
Den Haag, Leiden, Emmen en
Zoetermeer. Het is niet duide
lijk.of er ontslagen vallen bij de
overnames. Bij de onderneming
werken ongeveer 70 mensen,
waarvan 30 in Leiden.
Enkele maanden geleden
kondigde Anna al een reorgani
satie aan waarbij 20 arbeids
plaatsen verloren gingen. De
Raad van Commissarissen oor
deelde toen dat directeur J. Cas-
telein niet geschikt was om ver
der leiding te geven aan het be
drijf. Er werd een interim
manager aangesteld, H. van der
Velden, de voormalig directeur
van Fransen Orthopaedic, om
fusie-partner
didaten te vinden. Van der Vel
den verwacht nog enkele maan
den nodig te hebben om die
operatie tot stand te brengen.
Fransen schijnt overigens de
voornaamste kandidaat te zijn
Anna, met een omzet tussen
de 10 en 15 miljoen gulden,
raakte in de problemen na de
stelselwijziging in de gezond
heidszorg. Verschillende artike
len die het bedrijf produceert,
zoals enkelbanden, kniebanden
en halskragen worden niet meer
door verzekeraars vergoed. „We
kregen minder geld voor dezelf
de produkten", vat Van der Vel
den samen.
Bovendien deden directiewis
selingen het bedrijf geen goed.
Ook werden er investeringen
gedaan die volgens Van der Vel
den te weinig rendement ople
verden.
Bij de overname moeten vol
gens de interim-manager geen
arbeidsplaatsen verloren gaan.
De FNV heeft inmiddels een ge
sprek met de directie van het
bedrijf gehad. Districts-bestuur-
der C.F.R. Kieburg gaat ervan
uit dat Van der Velden het per
soneel opnieuw onderbrengi
Het bedrijf Anna komt voort
uit de voormalige Anna-kJiniek,
die 65 jaar geleden in Leiden
werd opgericht. Daar werden
patiënten eventueel ook kli
nisch behandeld. In 1977 werd
die klinische afdeling overgehi
veld naar'het Academisch Zie
kenhuis.
In het gebouw van de Anna-
kliniek is het orthopdisch In
drijf riog steeds gehuisvest. Of
die vestiging na een overname
blijft gehandhaafd, is zeer de
vraag. Leiden is al enige tijd met
de Anna Stichting, die het ter
en gebouw beheert,
derhandeling c
gemeente
einde van 1
ming te he
.vacht
er koop. De
het
