Nieuwe WAO kost werknemer tientjes per maand
Cambodja krijgt nog heel wat
te stellen met de Rode Khmer
Feiten &Meningen
Werkend Nederland moet niet raar opkijken als eind vol
gende maand de salarisstrook opeens enkele tientjes
minder netto-loon vermeldt. Vanaf dat moment wordt
namelijk de prijs in rekening gebracht van de nieuwe
WAO. Dat die nieuwe wet minder bescherming biedt,
stond al vast. Maar dat-ie voorlopig toch duurder uitpakt
dan de 'oude' WAO, zal iedereen binnenkort aan den lij
ve ondervinden.
Nu 1994
Maandloon 4000,- 4000 -
Franchise'22 x f-99 2178,- 22 x100= 2200-
WAO-loon 1822,- 1800-
Premiepercentage x 11,75 pet x 10,3 pet
WAO-premiebedrag ƒ214,08 185 40
Belastingvoordeel 38,4 pet ƒ82,21 ƒ7119
Netto WAO-premie ƒ131,87 ƒ114,21
DEN HAAG JAN HARREN
YVONNE ZONDEROP
Oorspronkelijk was het de be
doeling van het kabinet om de
kosten van de WAO juist om
laag te brengen. Men wilde flink
snijden in de rechten van be
staande WAO'ers, zodat de
WAO-premie omlaag kon.
Werknemers zouden zich dan,
bij voorkeur privé, aanvullend
kunnen bijverzekeren. De to
taalrekening zou dan niet persé
hoger hoeven uitvallen.
MaöY dat was tegen het zere
beeffvan het parlement. Naar-
matéTweede en Eerste Kamer
grotere gaten schoten in de ka
binetsvoorstellen, werd de reke
ning voor de gewone werkne
mer hoger en hoger. De be
staande WAO'ers hoeven niet
langer te vrezen voor aantasting
van hun uitkering. Maar de
keerzijde is wel dat de wettelijke
WAO-premie voorlopig nauwe
lijks omlaag kan.
De kosten van de nieuwe WAO
laten zich het beste vergelijken
met een drietrapsraket. Aller
eerst is er de 'gewone' premie
voor de WAO, die wettelijk op
het salaris wordt ingehouden.
Daarnaast worden per augustus
de aanvullende verzekeringen
van kracht, die de meeste werk
nemers via hun bedrijf of hun
CAO hebben afgesloten. Daar
bovenop wordt nog een toeslag
geheven voor het 'waarborg
fonds', waaruit chronisch zie
ken moeten worden betaald die
niet ondereen bedrijfsregeling
of CAO vallen.
In alle CAO's zijn inmiddels af
spraken gémaakt over bijverze
keringen of loopt de aanvulling
via het pensioenfonds. Boven
dien heeft het merendeel van de
bedrijven waarvoor geen CAO
geldt ook aanvullende verzeke
ringen voor het personeel gere
geld. Vrijwel overal voorzien de
regelingen in een aanvulling op
de WAO-uitkering tot 70 pro
cent van het laatste loon. Zon
der zo'n aanvulling zou bijna
niemand meer een uitkering
krijgen op het niveau van 70
procent, dat voorheen in de
WAO gebruikelijk was.
In al die collectief geregelde ver
zekeringen kunnen alle werkne
mers in de betreffende bedrij
ven en bedrijfstakken meedoen.
Ook degenen die door bepaalde
aandoeningen een verhoogd ri
sico vormen. Voor hen gelden
geen uitsluitingen, als de verze
kering tenminste vóór 26 april
was aangevraagd. Dat was een
voorwaarde van de verzeke
raars. Ook toekomstige werkne
mers worden in dergelijke col
lectieve regelingen opgenomen,
ongeacht of ze een verhoogd ri
sico meebrengen.
In de meeste regelingen komen
de kosten van de bijverzekering,
ook wanneer die via de'pen-
sioenvoorziening loopt, voor re
kening van de werknemers. Die
zien dus straks hun netto-loon
dalen wanneer de premie voor
de verzekering op hun salaris
ingehouden gaat worden, ter
wijl de WAO-premie niet anders
is dan op de vorige salaris-
strook.
Op termijn zou die WAO-pre
mie omlaag moeten. Het totaal
aan WAO-uitkeringen zou door
de wetswijzigingen immers om
laag moeten gaan. Of dat per 1
januari al in belangrijke mate
het geval kan zijn, hangt af van
de regering. Die bepaalt tegen
het einde van het jaar de sociale
premies voor 1994.
Geen aanvullende WAO-verze-
kering zal gelijk zijn aan een an
dere. Premiepercentages ver
schillen per bedrijf, premies
illustratie tom janssen
verschillen omdat de lonen
waarover ze worden geheven
verschillen, in een aantal geval
len zijn de regelingen in de pen
sioenen opgenomen. Deson
danks een voorbeeld om de ge
dachten te bepalen.
We nemen een werknemer in
de metaal-industrie, met een
bruto maandsalaris van 4.000
gulden in een maand waarin 22
werkdagen vallen. Dat is van
belang om te weten omdat over
99 gulden loon per dag geen
WAO-premie verschuldigd is
(franchise).
Voor de aanvullende verzeke
ring geldt in de metaal een der
gelijke franchise niet. De premie
voor deze verzekering wordt
over het hele loon berekend. In
andere bedrijfstakken kan dat
anders liggen. Daar kan het zijn
dat de premie voor de aanvul
lende verzekering berekend
wordt over het stuk loon dat uit
gaat boven die franchise. Het
premiepercentage zal dan ech
ter hoger liggen.
Zowel de WAO-premie als de
premie voor de aanvullende
verzekering vormt een aftrek
post voor de loon- en inkom
stenbelasting. Voor de werkne
mer in het voorbeeld kunnen
we uitgaan van een loonheffing
van 38,4 procent, die dus niet
wordt geheven over de twee be
wuste premies. Een voordeeltje
dat overigens bij hogere lonen
zelfs 50 procent bedraagt, om
dat zij deels 50 procent belas
ting betalen*
In de metaal geldt een reken-
premie van 1,9 procent. Dat is
in die bedrijfstak een soort ge
middelde, waarover is afgespro
ken dat de werkgever een deel
in het meerdere meebetaalt in
bedrijven waarvooreen hogere
premie moet gelden. Op het
ogenblik wordt vooralle bedrij
ven nagegaan hoe hoog de pre
mie feitelijk moet zijn. Voor on
dernemingen die tot dusver een
geringe uitstroom naar de WAO
hadden, zullen lagere premies
gelden dan de 1,9 procent, voor
bedrijven die veel klandizie aan
de WAO hebben geleverd, zal de
premie boven de 1,9 uitstijgen.
Voor het voorbeeld gaan we uit
van een premie van 1,9 procent.
In het voorbeeld achtereenvol
gens de huiflige WAO-premie
en de WAO-premie zoals die in
1994 zou worden als het kabinet
het voorstel van het Arbeidson
geschiktheidsfonds (AOF) volgt
om de premie voor volgend jaar
te verlagen tot 10,3 met een
franchise van 100 gulden per
dag. Zie het staatje.
Deze metaal-werknemer ziet
zijn nettoloon eind volgende
maand derhalve met 46,82 gul
den afnemen. Als de regering
op 1 januari de premieverlaging
voor de WAO doorvoert zoals
het AOF heeft voorgesteld, ver
dient hij weliswaar een gulden
of 17 terug, maar hij schiet er
dan nog altijd zo'n 26 gulden bij
Bovendien moet hij er rekening
mee houden dat er op de pre
mie voor de aanvullende verze
kering nog een opslag komt. Die
is bedoeld voor het Waarborg
fonds waarbij tot 1 oktober
werknemers zich kunnen verze
keren die door een ziekte of ge
brek een hoog risico voor een
verzekeraar vormen en die niet
via hun werkgever in een collec-
Daarnaast moet de premie voor de
aanvullende WAO-verzekering wor
den betaald.
Maandloon 4000 -
Franchise
4000,-
Premiepercentage x 1,9 pet
Premiebedrag 76,-
Belastingvoordeel 38,4 pet 29.18
Nelto premie aanv.verz. 46,82
tieve regeling kunnen meedoen.
Dat kan gebeuren met werkne
mers in bedrijven die niet onder
een CAO vallen en die ook niet
als bedrijf een contract met een
verzekeraar of pensioenfonds
zijn aangegaan.
Hel nadeel van de wijzigingen
in de CAO wordt door de extra
inhouding.ten behoeve van het
Waarborgfonds dus nog wat
groter. En van een verlaging van
de WAO-premie in januari zal
men in de praktijk ook weinig
merken, omdat tegelijkertijd de
premie voor de Werkloosheids
wet fors lijkt te moeten stijgen.
vertelt Zwaan, twee dieven wer
den onlangs bij gebrek aan
rechter en cel ter plekke geëxe
cuteerd.
Maar omgekeerd is de verwach
ting dat het banditisme een ho
ge vlucht zal nemen, ook als er
geld wordt uitbetaald. Half juli
zullen er twee maandsalarissen
van elk 30 dollar worden be
taald aan de miiiliarcn van de
facties die zich in kantons heb
ben laten onderbrengen. Alleen
al in de Nederlandse sector gaat
het om zo'n 50.000 man. I let
laaf zich makkelijk raden wat
voor veiligheidsrisico's er ont
staan als er plotsklaps voor drie
miljoen dollar aan bankbiljetten
in het gebied in omloop komt.
Phum Thmar Pouk ligt in het
zogeheten 'bevrijd gebied'.
Daar verenigden de legers van
drie groepen zich legen de door
Vietnam in het zadel geholpen
regering: de Rode Khmer, de
Witte Khmer (gelieerd aan de
buddhistische partij) en AN KI -
(gelieerd aan de royalistische
Funcinpec-partij). Nu er geld zit
aan te komen, constateren de
Nederlanders een kentering in
de contacten met de verschil
lende facties. ,,Zij zijn nu meer
geïnteresseerd", aldus Zwaan.
Maar de Rode Khmer blijft on
grijpbaar en onvoorspelbaar.
Pogingen om via tussenperso
nen in gesprek te komen, blij
ven onbeloond. Anderzijds
heeft de Lima-compagnie van
agressiviteit van de Rode Khmer
nog niets gemerkt. Na de aan
slag van begin mei, waarbij vijf
Nederlandse mariniers gewond
raakten, schaarden de AN KI en
Witte Khmer zich achter Untac.
Hoewel met ANKI en Witte Kh
mer wordt samengewerkt, blij
ven de Nederlanders evenwel
op hun hoede. „Pas zagen we
een Witte Khmer-wagen, met in
de bak Rode Khmer-unifor
men", zo illustreert Zwaan de
tot permanente voorzichtigheid
nodende verhoudingen. „Dus
wel samenwerken, maar niet
Vertekening, zoals de rijstvelden
als één grote, rijk geschakeerde
lappendeken onder de witte
Blackliawk-helikopter wegglij
den. Van bovenaf is alles nu
eenmaal verhullender, zoals de
zon 's morgens vroeg de Me-
kong-rivier in het mooiste roze
kleurt. Als de zon de andere
kant opkijkt, resteert slechts
bruin, troebel water. En als de
helikopter landt, is er alleen
roodbruin stof, armoedige huis
jes, armoedig geklede kinderen.
Maar ze lachen - in miserabele
omstandigheden een aanwij
zing voor hoop.
Nederlandse militai
ren delen speelgoed
uit. foto
simone van driel
PHNOM PENH SIMONE VAN PRIEL
CORRESPONDENT
Als je 's avonds door een stik
donkere, doodstille wijk van
Phnom Penh rijdt, is het plot
seling mogelijk je iets voor te
stellen bij de spookstad van
voorheen. De stad van de jaren
'70, toen de Rode Khmers alle
stedelingen met geweld naar
het platteland dreven om er de
'agrarische heilstaat' te vesti
gen. Op weg naar dit Heilig
Doel kwamen naar schatting
een miljoen Cambodjanen om
het leven, werden de intelli-
gentia letterlijk uitgeroeid.
Het is ineens moeilijk te begrij
pen hoe Cambodja ongekend
succesvolle verkiezingen achter
de rug heeft en dat er een inte
rim-coalitie is gevormd tussen
de rivaliserende partijen Fun-
cinpec en CPP. En hoe er sprake
kan zijn van mogelijke deelna
me aan de macht van dezelfde
Rode Khmers. De vergelijking
dringt zich op met de Tweede
Oorlog niemand in Neder
land die een Seyss Inquart in de
naoorlogse regering had geac
cepteerd.
Kan Cambodja de relatieve sta
biliteit bewaren als eind dit jaar
de laatste VN-troepen het land
hebben verlaten? Hoe moet het
met de Rode Khmer? En wordt
er bijvoorbeeld straks nog ge
zorgd voor de man die met een
soort metalen hekwerkje in zijn
been op de behandeltafel in het
veldhospitaal van het Neder
lands mariniersbataljon in
Phum Nimit ligt? Hij is wei
nig bijzonder in Cambodja
op een mijn gestapt en het is de
vraag of hij kan worden gehol
pen.
Blijvende humanitaire en eco
nomische hulp, daar zit Cam
bodja om te springen. Maar de
nieuwe regering staat te pope
len om na de 'bezetting' door
de VN het heft in eigen handen
te nemen, zo is de verwachting.
Als Cambodja al iets ziet in ver
lenging van het op 28 augustus
aflopende VN-mandaat. dan is
dat alleen omdat prins Noro
dom Sihanouk wegens vakantie
in Noord-Korea en medische
behandeling in Peking niet vóór
half september de nieuw op te
stellen grondwet kan onderte
kenen.
De Australische luitenant-gene
raal John Sanderson, comman
dant van UNTAC, ziet op zijn
beurt geen reden om de troe
penmacht langer dan gepland
in Cambodja te houden. „De si
tuatie is rustiger dan ooit", zegt
hij in zijn kantoor in het UN-
TAC-hoofdkwartier in de hoofd
stad Phnom Penh. Het feit dat
hij tegenwoordig tijd uittrekt
om journalisten te ontvangen,
lijkt zijn woorden te onder
schrijven. „Of de rust een tijde
lijke zaak is, moet worden afge
wacht. Maar voor het eind van
het jaar is UNTAC vertrokken,
daar is geen twijfel over moge
lijk."
Voor Sanderson is de VN-opera
tie een succes. Ondanks de
dreiging van gewelddadige ac
ties door de Rode Khmer ging
een ongekend hoog aantal
mensen (91 procent) stemmen.
De verkiezingen verliepen in de
grootst mogelijke ordentelijk
heid en resulteerden na een
hoop verbale herrie van de zit
tende CPP-regering en een half
slachtige poging tot afscheiding
van een aantal provincies in
een werkbare interimregering.
Maar UNTAC heeft ook een
deel van haar taak niet kunnen
uitvoeren, namelijk de ontwa
pening van de verschillende
facties. De Rode Khmer weiger
de om 70 procent van haar wa
pens in te leveren, zoais afge
sproken in het akkoord dat in
oktober 1991 werd getekend.
Vervolgens hadden de andere
facties daar ook geen trek meer
in. Sanderson wil echter op dit
punt van geen fiasco horen.
„Hadden we onze troepen dan
de mijnenvelden moeten in
sturen?", vraagt hij min of meer
retorisch. „Hadden we mensen
moeten neerschieten als ze hun
wapens niet wilden afgeven?
Dat is ons mandaat en onze
taak niet."
„Mogelijk, maar onze taak
niet", is ook Sandersons onmid
dellijke antwoord op de vraag of
de troepen van de Rode Khmer
zijn onder te brengen in het
toekomstig te vormen 'Gecom
bineerd Cambodjaans Leger'.
„UNTAC kan slechts een kli
maat proberen te scheppen
waarin de facties met elkaar
kunnen praten".
Hoewel het succes van de ver
kiezingen een enorme klap in
het gezicht van de guerrillabe
weging is geweest, is zij nog
lang niet buiten spel gezet. De
Khmers hebben immers twintig
procent van Carrrbodja's grond
gebied in handen. Afgelopen
weekeinde deden zij het 'aan
bod' om dat gebied op te geven,
in ruil voor een rol in de nieuwe
regering. Het lijkt te absurd voor
woorden. 1 let is de Cambodja
nen vragen hun beulen van wel
eer aan de borst te drukken. En
het zou bovendien de ultieme
Straatbeeld in Phnom Penh. Van de Cambodjanen wordt verwacht dat zij hun beulen, de Rode Khmers, in de armen sluiten, foto simone van driel
betalen van soldalen door de
VN een precedent schept. „Ik
zeg steeds legen mensen die het
over precedentwerking hebben:
dit is een precedentscheppende
Het alternatief, voorspelt hij, is
nieuw geweld en banditisme,
een fenomeen dat zich reeds op
behoorlijke schaal voordoet. De
Nederlandse mariniers kunnen
erover meepraten. „Er zijn heel
veel overvallen. En pas werd
hier nog een man vermoord om
zijn motor", zegt majoor H.
Zwaan van de Lima-compagnie,
gelegerd in Phum Thmar Pourk.'
Met geld uit het 'Potje van
Pronk' krijgt Phum Thmar
Pourk binnenkort een gevange
nis en een gerechtsgebouw.
Geen overbodige luxe want,
beloning voor de grootst moge
lijke sabotage zijn. Het is de Ro
de Khmer die als eerste weiger
de zich te laten ontwapenen,
die geen VN-troepen in de door
haar gecontroleérde gebieden
toelaat, die de verkiezingen
boycotte en dreigde die met ge
weld onmogelijk te maken.
Toch is nationale verzoening
het sleutelwoord voor de toe
komst, al is nog niet precies
duidelijk in welke vorm dat
moet. De Rode Khmer-soldaten
onderbrengen in het toekomsti
ge 'Gecombineerde Cam
bodjaanse leger' is wat anders
dan regeringsmacht, waarvan
het ook zeer de vraag is of de in
ternationale gemeenschap die
zal accepteren. De Verenigde
Staten hebben al laten weten
dat Cambodja in dat geval de
broodnodige financiële hulp
kan vergeten.
Wat Cambodja dringend nodig
heeft om in elk geval de rust op
korte termijn te handhaven, is
geld voor de salarissen van mili
tairen, politie en ambtenaren,
die in sommige gevallen al een
halfjaar niet of nauwelijks zijn
uitbetaald. Delegaties van de
vijf permanente leden van de
VN-Veiligheidsraad werden het
er onlangs in Phnom Penh over
eens dat de VN de hiervoor be
nodigde 60 miljoen dollar moe
ten vrijmaken. Toch wordt hier
en daar aangehikt tegen de ge
dachte dat de VN ertoe moet
overgaan een leger te financie
ren. Commandant Sanderson
zit minder met het feit dal het
