'Doen wat we
moeten doen'
'Meneer Reve vond het goed'
LEIDSE
Cultuur Kunst
Tere nijlpaarden en
plaatjes van tuinen
Met Ackets geesteskind gaat het verrassend goed
Talentenjacht jazzy muziek Avondenna het boek en de film nu ook het restaurant:
5'. r%«,4rP/»/MN
ZATERDAG 10 JUL11993
15
RUYGROK. 071-356472. PLV -CHEF JAN RIJSDAM. C
Lakenindustrie belicht in Lakenhal
leiden In de Lakenhal is morgen en op zondag 18 juli te zien
waar de Lakenfeesten hun naam aan te danken hebben. Ieder
half uur is er een rondleiding in het museum met de lakennij
verheid als onderwerp. Ook zijn er demonstraties kammen,
kaarden, spinnen en weven van wol. De eerste rondleiding is om
12.00 uur.
Gratis exposeren in Lisse
lisse Amateur-kunstenaars kunnen op zaterdag 11 september,
de Nationale Monumentendag, gratis exposeren in de Agatha-
kerk in Lisse. Dankzij het enorme succes van de kostenloze ten
toonstelling vorig jaar, is besloten het initiatief te herhalen. Be
langstellenden kunnen zich voor eind juli opgeven bij de com
missie Monumentendag Agathakerk, Kastanjelaan 9,2161 MN,
Lisse of via telefoonnummer 02521 -10084, mevrouw M. Steen-
land.
Mondriaan-portret Wilhelmina
Apeldoorn Een portret van koningin Wilhelmina op 16-jarige
leeftijd, in 1896 geschilderd door Piet Mondriaan, is
het rijksmuseum paleis Het Loo. De stichting 't Konings Loo wist
het olieverfdoek uit een particuliere verzameling te verwerven
en schonk het aan het museum. De toen 24-jarige Mondriaan
schilderde Wilhelmina realistisch en met een forse penseel
streek. De prinses draagt een hoed met witte
in menigten gemakkelijk te herkennen was.
Mondriaan's portret
Tentoonstellingen regio
regio» In de Hooglandse kerk in Leiden is gedurende de Laken
feesten de tentoonstelling 'Kijk op Leiden te zien' met inzendin
gen van amateur-kunstenaars voor de Rembrandt-schilderwed-
strijd. Bij koffiehuis Fenix, aan de Botermarkt 26 in Leiden, ex
poseert tot 18 juli en van 14 t/m 29 augustus Juul M. Gartler
haar schilderijen. De bibliotheek in Noordwijkerhout houdt tot
september de tentoonstelling Moderne Architectuur met gebou
wen uit de directe omgeving. In congrescentrum Leeuwenhorst
in Noordwijkerhout hangen tot 19 september aquarellen van
Toety Graafland waarop bloemen de hoofdrol spelen. In het An
kermuseum in Alphen aan den Rijn mag de bezoeker tot 1 no
vember zijn eigen huizen maken met bouwmateriaal van het in
middels verdwenen Nederlandse speelgoedmerk Mobaco. De
expositie is samengesteld uit de collectie van verzamelaar Nick
Cranendonk.
Behind The Sofa
leiden In de Droomfabriek in Leiden speelt morgen Behind The
Sofe Live. De muziek is volgens het kunstcentrum aan de Oude
Singel 56 niet te omschrijven. De aanduiding Ierse folk-rock
komt het dichtst in de buurt. Het optreden begint om 22.00 uur.
A-HA rekent af met kauwgomballenpop
Hoe zou dat zijn, wanneer het lachen je finaal vergaat?
Dat je de dagen slijt in louter somberte en gepeins? O,
wat zijn de jongens van A-HA dodelijk serieus geworden.
Hier valt met goed fatsoen voorwaar geen mop meer te
tappen, zelfs geen schuine. Hier zit men hoog te paard:
„We hebben ons ware publiek nog niet gevonden."
utrecht ton de jonq
A-HA (wereldwijd 20 miljoen al
bums verkocht) is nog steeds
een naam van formaat, maar
het publiek weet moeilijk raad
met het nieuwe werk. Waar hits
als 'Hunting High and Low',
'I've Been Losing You' en 'The
Sun Always Shines on TV' met
veel jubel worden begroet, be
koelt het enthousiasme duide
lijk bij de pronkstukken van het
nieuwe album, 'Memorial
Beach'.
Het is geen pose, verklaren de
Noorse zondagskinderen in hun
zoveelste poging om de wereld
duidelijk te maken dat A-HA
nog wel A-HA heet, maar nu
haast niets meer uit te staan
heeft met A-HA. Zanger Morten
Harket, blikvanger sedert het
eerste uur, voelt zich tot weinig
meer verplicht: „We doen te
genwoordig wat we moeten
doen. De muziek die we nu ma
ken is, hoe dan ook, de interes
santste kant van ons drieën.
Dus wie mee wil: prima, maar
hou ons niet vast."
Pal Waaktaar (gitaar, songwri
ter) gaat nog een stap verder:
„We hebben in het verleden al
teveel compromissen gesloten.
Dat was een fout. Nu maakt het
ons niets meer uit. Al verliezen
we onze hele aanhang... We
voelen ons nu een stuk beter;
dit is eindelijk waar A-HA om
draait."
We hebben gewoon ons ware
publiek nog niet gevonden,
durft Waaktaar te stellen, de im
posante verkoopcijfers en het
opgebouwde krediet ten spijt.
Vooral in Zuid-Amerika heeft de
groep in de afgelopen jaren een
enorme populariteit gekweekt
maar het gevierde trio is de wet
ten van de business meer dan
beu: men heeft lang genoeg in
de mallemolen gezeten.
Harket: „De eerste twee jaar
vonden we het nog leuk, geno
ten we van het succes, maar we
dachten dat het allemaal wel
over zou waaien. We rekenden
erop dat we de aandacht op een
goed moment vanzelf wel af
konden leiden, het publiek kon
den laten zien waar het bij ons
werkelijk om draait. Dat viel
vies tegen. Je moet met de
stroom mee, ook al vind je het
niet leuk. Dat hebben we nu
beeldende kunst
Jen Rijn Te zien tot 16/7 Olie-
i/en van Marion de Man en Willem van
i Broek bij Hofman Van der Zee
ïstzaken, Hooftstraat 209, Alphen aan
den Rijn Te zien tot 24/7.
Het Noorse drietal A-HA voelt zich tot weinig meer verplicht: „We heb
ben in het verleden al teveel compromissen gesloten.
FOTO ANNETTE VLUG
dus lang genoeg gedaan."
Het vorige album, East of the
Sun, West of the Moon (1990),
kondigde al een nieuwe richting
aan. Geen kauwgomballenpop
meer, maar volwassen songs.
Memorial Beach gaat op die in
geslagen weg verder, zij het
meer ingetogen. Onderkoeld,
bijna. Donker bij vlagen, maar
een ontdekking voor wie tijd en
moeite neemt. Harket: „Het is
een album met autoriteit. Er zit
een hoop in."
„Dit album staat stevig",
meent Waaktaar. „Inderdaad,
het heeft donkere kanten, maar
zo zijn we nu eenmaal. Num
mers als 'Locust' en 'Cold as
Stone', dat zijn nummers die
naar mijn mening precies ver
beelden waar A-HA voor staat.
Memorial Beach doet het als al
bum in de Verenigde Staten nu
al beter dan al onze vorige al
bums daar. Daar putten we
moed uit."
Ware het niet puurder ge
weest om de oude huid af te
leggen en onder een nieuwe
noemer voort te gaan? Ze heb
ben het daadwerkelijk overwo
gen, vertellen Harket en Waak
taar, ze vonden het een verlei
delijk idee, maar ze houden nog
teveel van sommige ankers die
ze in het verleden hebben uit
geworpen. „En och: Het is ook
North Sea Jazz al op eerste avond uitverkocht
recensie john oomkes
North Sea Jazzfestival. Gehoord in Den
Haag op 9/7. Zaterdag en zondag nog tal
van concerten in het Congresgebouw.
Wat is er dit jaar anders aan
North Sea Jazz? Geen zonover
goten Den Haag. Geen moor
dend warm Nederlands Con
gresgebouw. En geen Paul Acket
- en dat is überhaupt de reden
dat iedereen met nadruk vraagt
hoe het er nü aan toe gaat. Ln
zekere zin is de afgelopen jaar
overleden organisator van 's
werelds grootste jazz-evene-
ment nog zó aanwezig tijdens
de 18de editie van zijn geestes
kind dat er niets veranderd lijkt.
Oppervlakkig gezien is dat
ook zo. Het is gezellig druk in
alle zalen van het gebouw; de
toeloop is zelfs zó massaal dat
de deuren op de openingsavond
al om 21 uur dicht gaan: uitver
kocht! „Als de voortekenen ons
niet bedriegen", zegt Theo van
den Hoek, een van het drietal
dat de praktische organisatie
van Paul Acket heeft overgeno
men, „dan gaaf het er op zater
dag en zondag óók zo aan toe."
Voeg daarbij de grote aandacht
die de Nederlandse televisie za
terdag en zondag voor het eerst
in de geschiedenis aan het Nor
th Sea Jazzfestival zal besteden,
en de eerste conclusie staat op
papier: kennelijk bedacht Paul
Acket zo'n sterke festivalformu
le dat die ook zonder zijn lijfelij
ke aanwezigheid kan overleven.
Tegenvaller
Op de openingsavond van het
festival vormt het wegvallen van
de blanke bluesman Gary
Moore (de vroegere heavy-me-
tal-god) een forse tegenvaller.
Zijn deelname alsmede die
van het uit de klassieke hoek af
komstige Kronos Quartet de
Soul Revue rond de lang vecge-
ten Millie Jackson en de Libane
se oud-speler (een 'oud' is een
luit) Rabih Abou-Khalil zijn
lichte toevoegingen van pro
grammeur Paul Dankmeyer op
de formule-Acket. Die toevoe
gingen zijn noodzakelijk: jazz in
de breedste zin van het woord
kan niet zonder prikkels van
buiten het medium. Ook de toe
stroom van de jonge garde
(Gary Thomas, Rachelle Ferrell,
Sixun, Vinx) moet in dat licht
worden bezien.
Het zijn vooralsnog vingeroe
feningen in variatie. Niemand
zet namelijk zo'n stevige-ouder
wetse, mid-fifties Count Basie
Big Band neer als Frank Foster.
Ferrell, vedette voor de toe
komst, is aan de beterende
hand in vergelijking tot vorig
jaar en op weg naar de rijpheid
die haar talent zo hard nodig
heeft.
Een metershoog weefwerk van
plastic aan de vijver aan de
Prinses Irenelaan, maakt meer
dan duidelijk waar de Alphense
Lon Blom zich mee bezig
houdt. In de STAA-galerie zelf
hangen ingelijste stukken stof dadige rust
met vierkanten, driehoeken en
ronden. Aan de wand vind ik ze
saai. Als keukendoek zou ik de
in blauw, groen en aquatinten
geweven werken met een enkel
geel of rood blok prachtig vin
den. Kan de inkoper van dat
heel normale warenhuis niet
langskomen?
Boeiender zijn de tweeluiken
'Schijn en werkelijkheid' die be
wijzen dat Blom van kleuren
houdt die langzaam verlopen.
In kleur en voorstelling zijn de
rechter- en linkerhelft eikaars
spiegelbeelden. Bijzonder zijn
ook haar 'aquarellen'. De kun
stenares schildert de voorstel
ling op de verticale scheringdra
den van haar getouw. Dat weeft
ze tot een geheel met de hori
zontale inslag. De piepkleine,
witte stukjes garen die over de
beschilderde draden liggen, ge
ven de bloemenweelde een ex
tra waterigwazig effect.
Van Peter Stamkart staat er in
STAA een vogel met jong onder
haar vleugel. Teer en sterk tege
lijk. Die geborgenheid komt
steeds weer terug in zijn werk.
Snavel en veren zijn weggeboet-
seerd tot afgeplatte bollen. Een
krul of overkapping verbeeldt
de beschermende vleugel. Zijn
kalebassen lijken eerder grote
'onthoofde' eieren waarvan de
bewoner is vertrokken. Alle ob
jecten van Stamkart hebben
vloeiende lijnen. Ook in
'Nijlpaarden' zoekt het jong be
scherming bij zijn moeder. Hoe
stevig de lobbessen er ook uit
zien, ze ogen tegelijkertijd net
zo kwetsbaar als dat vogeltje
met haar jong.
'Hé. Hofman Van der Zee
heeft een groene band aange
bracht in de galerie', denk ik in
de deuropening. Eenmaal bin
nen blijken het de schilderijen
te zijn van Marion de Man.
Haar mintaferelen en doolho
ven zijn groen in alle mogelijke
variëteiten. Met een enkele
haas, te grote vogels, bloemen
en blaadjes. Heel veel blaadjes.
Zo verschrikkelijk veel blaadjes
dat je bijna kramp in je vingers
krijgt bij de gedachte dat De
Man die allemaal, stuk voor
stuk. heeft geschilderd.
De kijker ziet de tuinen in een
diffuus licht. Alsof hij vanachter
de voile in een koel huis naar
buiten staart. Of onder een bla
der- en dus schaduwrijke boom
de zon ontvlucht. Want die
schijnt bijna onverbiddelijk op
elk schilderij. De Man heeft
'plaatjes' van tuinen gemaakt
dankzij het groen een wei-
uit gaat. De
sterke geometrische indeling
van haar werken met de rechte,
schuine, ronde lijnen van de
heggen ontneemt elke schijn
van zoetigheid. Gelukkig maar.
Anders zouden die oases van
De Man snel vervelen.
Het werk van Willem van den
Broek op de bovenste vèrdie-
ping is ronduit zonnig. Veel gele
en groene vlakken met kleine
driehoeken, ellipsen eq niet na
der te identificeren 'flingen' die
waaien in de wiqd. Ik zie er
blaadjes in en vissen. Een mand
met vissen die wordt leeggestort
terwijl de zon in alle kleuren
van de regenboog van hun
schubben afschittert. Van den
Broek schildert zo vrolijk, krach
tig en swingend dat je zin krijgt
om te gaan zingen. Geen gekke
aanvechting want titels als
'Stairway to heaven', 'A long hot
summer', 'Swinging in a green
world' of 'Dancing queen' be
wijzen dat de kunstenaar veel
muziek en plezier stopt in zijn
schilderijen.
den haag gpd
Talentvolle Nederlandse muziekgroepen die zich bewegen in 'het
niemandsland tussen pop en jazz' kunnen zich voor het eerst op
geven voor de Heineken Crossover Award. Het bedrijf besloot naar
aanleiding van de toenemende populariteit van elkaar overlappen
de muziekstijlen - crossovers - als acid jazz, fusion en jazz rock de
ze jaarlijkse terugkerende prijs te sponsoren. In september zijn er
vier landelijke voorronden in Den Bosch, Amsterdam, Groningen
en Enschede. Voor meer informatie: 020-4202100.
HTm
A<x£e*t£ee4te*t-
Feeërieke
voorstelling in
Hooglandse kerk
La Fedelta Premiata, opera van Haydn uit
gevoerd door de Zomeropera. Solisten: Ju
lian Hartman, Ellen van Haaren, Tom Sol,
Frank van Aken en Xenia Meijer. Regie:
Jan Bouws. Het Esterhazy Orkest o.l.v.
Frank van Koten. Gezien op 9/7 in de
Hooglandse kerk in Leiden. Daar van
avond weer te zien. Aanvang 20 30 uur.
De halfronde cirkel van witte
zuilen vormden een prachtige van Haydn. Wat een fantasie
entourage voor Haydns opera volle kostuums: overwegend
'De beloonde trouw'. Een volle
tribune met toeschouwers keek
neer op deze feeërieke theater
gebeurtenis. De eerste klanken De intrige van de opera doet in
van de ouverture en de verschij- ingewikkeldheid niet onder
ning van vreemde hoofdeksels voor een willekeurige heden-
achter de coulissen schiepen daagse soapserie op de televsie.
meteen al een sfeer van opgeto- Verwarring wordt veroorzaakt
gen verwachtingen die gedu- door liefdesverwikkelingen van
rende de avond absoluut niet ware en voorbijgaande aard. En
dèt in een dorpje waar jaarlijks
een trouw liefdespaar moet
worden geofferd aan een zee
monster. Daar heeft natuurlijk
niemand zin in.
Omdat er alleen gezongen
wordt, en dat nog wel in het Ita
liaans, is het de toeschouwer
niet altijd duidelijk wat er pre
cies gaande is. Daartegenover
staat de voortreffelijke regie van
Jan Bouws die mimiek, spel en
oogopslagen boekdelen laat
spreken. Vooral Tom Sol die de
amoureuze, hansworstachtige
graaf zingt, is daar een meester
in. Prachtige muziek heeft
Haydn geschreven voor de per
sonages van Celia en Fileno, die
ook in dit geval gloedvol werd
gezongen door Xenia Meijer en
Frank van Aken.
Wie ook eens kennis wil maken
met dit zeer onderhoudende en
vrolijke genre kan deze voor
stelling vanavond nog zien in de
Hooglandse Kerk.
leiden «jan rusdam
Eten en eetgewoonten. Talloze
schrijvers hebben er over ge
schreven, maar nog niet zo vaak
heeft een restaurant zich ge
tooid met een boektitel om eet-
lustigen over de drempel te krij
gen. Deze week opende restau
rant 'De Avonden' haar deuren,
vrij naar het debuutboek van
volksschrijver Gerard Reve, ge
vestigd in een voormalig pak
huis aan de Choorlammersteeg
(tussen Breestaat en Boter
markt). Een pand, met een ka
rakteristieke pui, dat de afgelo
pen maanden een flinke op
knapbeurt heeft ondergaan.
Op het eerste gezicht oogt het
restaurant een beetje als een
antiquariaat. Achter één van de
ramen hangt het affiche dat
Joost Veerkamp ontwierp voor
de film die naar het boek ge
maakt is. Eenmaal binnen val
len vooral de meterslange plan
ken op die helemaal gevuld zijn
met (pocket)boeken. Een spie
gelwand, een nieuwe planken
vloer, houten stoelen en met wit
linnen gedekte tafels bepalen
verder de sfeer die het beste ge
karakteriseerd kan worden als
'een beetje Frans'.
„Ik heb de naam in de eerste
plaats gekozen omdat ik het een
leuke naam vind", vertelt eige
naar Henri Timmerman die tot
voor kort een koffieshop annex
restaurant ("Vooraf en toe') run
de aan de Botermarkt. „Meneer
Reve vond het goed. Ik wist niet
of de naam beschermd was, dus
heb ik contact gezocht met de
schrijver. Via uitgever De Bezige
Bij heb ik hem een briefje ge
stuurd met de vraag of ik de
boektitel voor mijn restaurant
mocht gebruiken."
„Tot mijn grote verbazing
belde Reve mij op een gegeven
moment zelf op. Dat was op een
k.WHTf~TM~WÊÊÊM
Kffl i'i
Henri Timmerman ir
zaterdagochtend, in mijn vorige
zaak. net op een moment dat ik
het hartstikke druk had. Ik her
kende zijn stem direct. Hij heeft
een heel bijzonder stemgeluid,
dus dat kon niet missen. 'Met
Reve', zei hij. 'U heeft mij een
briefje geschreven met het ver
zoek mijn boektitel voor uw
zaak te mogen gebruiken. Daar
heb ik geen bezwaar tegen.
Meer heb ik er niet aan toe te
voegen." Dat was alles wat hij
zei. Ik heb nog geprobeerd het
gesprek wat te rekken door iets
over de bedoeling van het res
taurant te vertellen. Dat hoorde
hij beleefd aan, maar hij zei ver
der niet veel meer. Ik vind het al
heel leuk dat hij gereageerd
heeft."
Is 'De Avonden' eigenlijk wel
zo'n geschikte naam voor een
restaurant? Immers: de avon
den van Frits van Egters, de
hoofdpersoon in het boek van
Reve. zijn dodelijk saai en
doortrokken van zinloosheid.
En de tafelmanieren van Van
Egters vader doen ook het water
niet in de mond lopen: hij
slurpt bij het drinken, prakt het
eten op zijn bord door elkaar,
neemt het vlees in zijn vingers,
veegt zijn handen af aan het ta
fellaken en laat winden zonder
dat iemand er een nodig heeft.
„Dat is hier niet zozeer de be
doeling," reageert Henri Tim
merman lachend. „Integendeel.
Ik streef juist een beetje een
bourgondische sfeer na." „Het
wordt ook geen typisch Reve-
Wel met een beetje
tintje. In een zaaltje op
de verdieping zullen we af en
toe culturele activiteiten organi
seren: poczie-avonden. de pre
sentatie van een boek, dat soort
dingen.
Gluurt de volksschrijver zelf
nog ergens over de gedekte ta
fels? Nee, Reves portret hangt
niet levensgroot aan de wand.
In een hoek hangt wel een affi
che dat gemaakt is voor de jubi
leumtentoonstelling 'Reve in
boekvorm', in 1989, van het
Leidse antiquariaat AioloZ. In
een andere hoek hangen, uit
vergroot, de eerste regels uit 'De
avonden'. Er valt dus heel wat te
lezen in het nieuwe restaurant
En. voor we het vergeten, na
tuurlijk kan er ook het nodige
geconsumeerd worden. Vijf
avonden per week.
