'Bier om de pijn tegen te gaan'
Cultuur Kunst
Eentonig Nova Mob
Muzikaal begin van
Leidse Lakenfeesten
eG
VRIJDAG 9 JUL11993
Museum Turijn na 12 jaar heropend
turijn De verbouwing duurde 12 jaar, maar het museum voor
moderne kunst in Turijn is gisteren dan eindelijk heropend voor
het publiek. Door een extra vleugel is de expositieruimte boven
dien fors uitgebreid. Het museum heeft een van de belangrijkste
moderne-kunstcollecties van Italië. Het museum ging open in
1959 en werd in 1981 voor een renovatie gesloten. Voor een be
drag van bijna 30 miljoen gulden is in die periode de expositie
ruimte met 65 procent vergroot. Er kunnen nu 1.200 kunstwer
ken worden geexposeerd, 400 meer dan twaalf jaar geleden. Het
museum is gespecialiseerd in Italiaanse en Franse kunstwerken
en heeft een eigen collectie van 5.000 schilderijen, 400 beelden
en honderden stuks grafiek. Tijdens de verbouwing ging de aan
koop van kunst gewoon door.
Popfestival in de Flevohof
flevohof Gotcha, Normaal, Tröckener Kecks, Quazar, Shine,
The Radios, The Brandos en Snowy White zijn op 31 juli en 1 au
gustus te beluisteren op het Flevosound Zomerfestival in de Fle
vohof. Een disco, kermis, braderie staan eveneens op het terrein.
Ook is er een kinderdagverblijf met onder meer een poppenthe
ater. Daarnaast kan de bezoeker onder meer elastiek springen,
jetskiën en een helikoptervlucht maken. Overnachten kan op de
festivalcamping. Vanaf de stations Zwolle, Harderwijk en Lely
stad rijden gratis pendelbussen naar het terrein. Kaarten zijn
verkrijgbaar bij de VW.
Zomer bij galerie 27/De Greef
wassenaar Bij galerie 27/De Greef De Greef breekt zondag 11
juli de zomer aan met een groepstentoonstelling van negen kun
stenaars. Bijna twee maanden lang is er werk te zien van Bram
Bogart, Eugène Brands, Ger Lataster, Jef Diederen, Anton Marti-
neau, Jan Sierhuis, Ad Snijders en Caius Spronken. De galerie
aan de Schoolstraat 27 is dinsdag tot en met vrijdag geopend
van 10.00 uur tot 18.00 uur. Op zaterdag is 27/De Greef De
Greef te bezoeken tussen 11.00 uur en 17.00 uur.
Splotsz Zomerpopfestival
roelofarendsveen Jongerencentrum Splotsz houdt morgen haar
jaarlijkse zomerfestival. De Veense bands Klysma, Two Dogs Se
ven Legs en Amis-B-Hav'n spelen een thuiswedstrijd op het par
keerterrein van DOSR. Andere gasten zijn de buitenpoorters
Klinkhamer en The Nozems. Uitsmijter is de band Les Ch
anteurs. Gastvrouw en presentatrice is de zeer charmante Dolly
Bellefleur. Het zomerfestival barst tegen 19.30 uur los.
Grant Hart van voorheen de in
vloedrijke Amerikaanse hardco-
regroep Hüsker Dü stond giste
ren met zijn band Nova Mob in
LVC. Hij speelde nieuw werk
dat nog niet op CD te verkrijgen
is. De compacte nummers heb
ben een zeer up-tempobeat
met krachtige accenten van
drummer en bassist. Sterke me
lodieuze nummers en zeker ge
dreven vertolkt, maar en dat is
erg jammer, ook ongelooflijk
eentonig van aard.
Het is maar goed dat Hart,
zelf een zeer beperkt gitarist,
ook nog £nige rustpuntjes in
last. Zo is het schitterend sober
uitge'voerde Admiral of the sea
is een welkom tussendoortje.
Een tweetal nummers van Harts
solo-album Intolerancé wijken
ook af van het huidige Nova
Mob repertoire. Zo is 2541 voor
Hart een heerlijk poppy-num-
mer en Johnny Comé laat een
lekkere gedreven frontman zien.
In zijn Hüsker Dü-tijd stond
Hart niet echt bekend als
crowdpleaser. Ook in LVC doet
hij met Nova Mob wat betreft
het spelen van oude hitnum
mers nauwelijks concessies.
Nova Mob lijkt met goed, maar
te eenvormig materiaal de boot
van het commerciële succes te
missen.
Leiden geen
last van
aarzelende
sponsors
leiden letty stam
De Leidse musea hebben
geen last van aarzelende on
dernemers als ze hen om
sponsorgeld vragen. ,,Dat
soort problemen zijn mij we
zensvreemd", vertelt direc
teur G. Veeneman van het
Boerhaavemuseum. „We
krijgen altijd 'ja'. Als we
10.000 of 20.000 gulden no
dig hebben voor een catalo
gus is het met één middagje
bellen binnen."
Gisteren werd bekend dat
het Frans Halsmuseum in
Haarlem voor komend sei
zoen tentoonstellingen over
weeskinderen en niet-reli
gieuze Russische kunst uit de
18de en 19de eeuw heeft
moeten schrappen vanwege
een gebrek aan sponsorgel
den. Zowel het Frans Hals
museum als de Nederlandse
Museumvereniging noem
den als waarschijnlijke oor
zaak voor het tekort aan
geldschieters de economi
sche teruggang.
Woordvoerster M. van Iter-
son van de Lakenhal heeft
daar tot nog toe niets van
kunnen merken. „Integen
deel. De Grontmij. sponsor
van de landschappenten
toonstelling, kwam nadat de
overeenkomst al was onder
tekend zelfs met extra geld
over de brug voor adverten
ties. Ik denk wel dat het er
heel erg van afhangt op welk
onderwerp je met wie sa
menwerking zoekt."
Ook collega H. Pragt van
het Rijksmuseum van Oud
heden (RMO) heeft niet kun
nen constateren dat het be
drijfsleven minder snel ge
neigd is musea te sponsoren.
„We hebben wel bot gevan
gen bij onze tentoonstelling
'Mummies onder het mes'.
Dat had als oorzaak dat de
bekendheid van RMO nog
niet groot genoeg is om een
groot bedrijf aan te trekken."
„Sponsoring staat bij ons
ook nog in de kinderschoe
nen. We zijn altijd een rijks
museum geweest en de be
hoefte om op die manier aan
de weg te timmeren was
nooit zo groot. Nu hebben
we niet voor niets besloten
om een marketingmanager
aan te stellen om de nodige
pecunia binnen te halen als
we per 1 januari 1994 verzelf
standigen", aldus Pragt.
Boek propvol bijzonderheden over alledaagse leven in het oude Egypte
Wel of niet zwanger? In het Egypte van dik vierduizend
jaar geleden hadden ze daar al een probate test voor. Wie
in onzekerheid verkeerde moest een 'cocktail' drinken
van meloenmoes en de melk van een vrouw die een
zoontje ter wereld heeft gebracht. Als de drinkster misse
lijk werd, was het bingo. Het boek Leven in het oude
Egj'pte van de Tjechische dokter Eugen Strouhal staat
propvol van deze en andere bijzonderheden over het al
ledaagse leven van toen.
De 60-jarige Tjech is even in
Leiden voor de presentatie van
zijn werk. Vrij reizen is het enige
voordeel dat de scheiding van
de republieken Tjechië en Slo
wakije volgens Strouhal heeft
opgeleverd. Hij is geen 'echte'
Egyptoloog maar studeerde te
gelijkertijd medicijnen en ar
cheologie. „Medicijnen omdat
ik uit een medische familie kom
en er werd verwacht dat ik de
zaak van mijn vader over zou
nemen. Archeologie deed ik er
bij als hobby, want ik houd heel
erg van geschiedenis."
Na zijn studie kwam Strouhal
in 1961 terecht bij het Tjechi
sche Instituut voor Egyptologie.
Als arts reisde hij mee op expe
dities en begon hij een archeo
logische praktijk. Op de afdeling
prehistorie en oudheden verza
melde de wetenschapper mate
riaal uit Egypte en andere klas
sieke beschavingen en stelde
daar exposities samen. Nu is
Strouhal verbonden aan de me
dische faculteit waar hij lezin
gen houdt over de geschiedenis
van medicijnen en ziektenleer.
Bier
In zijn zeer lezen waardige Le
ven in liet oude Egypte combi
neert de arts zijn medische ken
nis met de historische gegevens
als schilderingen en teksten. „Ik
heb nooit alleen voor vakmen
sen geschreven. Ik houd van
een literaire stijl en in de weten
schap moet je technisch en
droog schrijven. In zo n boek als
Leven in het oude Egypte kan ik
mijn gevoelens kwijt. Er is nog
een tweede reden. Ik voel het
als mijn verantwoording om
mijn persoonlijke kennis aan ie
dereen over te dragen die er in
is geïnteresseerd. Dit boek gaat
over het gewone leven van de
oude Egyptenaren. Daarin ben
ik geïnteresseerd. Het is ver
waarloosd en minder bestu
deerd dan het leven van hogere
personen."
Als medicus begint Strouhal bij
het begin: conceptie, zwanger
schap en bevalling. Vrouwen
baarden op hun knieën. Bier
moest de ergste pijn tegengaan.
„De volgende hoofdstukken
gaan over de jeugd. Ik combi
neer plezierige zaken met nega
tieve dingen. Bij voorbeeld de
verschrikkelijk hoge kindersterf
te in Egypte. Terwijl we hier
toch spreken van een civilisatie
waren de omstandigheden net
zo slecht als in de prehistorie.
Slechte hygiëne, overbevolkte
huizen, nauwe contacten tussen
mens en dier. Van elke drie kin
deren die er werden geboren in
één gezin, stierven er twee."
Zij die het wel haalden, hadden
een redelijk onbezorgde jeugd
met veel dans, sport en spel. AJs
een jongen en een meisje ver
liefd op elkaar werden, was het
normaal dat ze met elkaar naar
bed gingen. „Dat was geen ta
boe. Egyptenaren waren heel
moralistiche mensen. Regel
nummer één was dat je alles
mocht doen mits je anderen
maar niet kwetste. Als een meis
je zwanger werd, en dat gebeur
de uiteraard vaak, dan werd er
getrouwd. Anders zou de vader
van het meisje gekwetst zijn.
Huwelijkscontracten waren
toen al heel normaal, evenals
scheidingen en het betalen van
alimentatie."
Ziekten
Het boek gaat verder met de be-
roeps-keuzemogelijkheden van
de Egyptenaar, de organisatie
van de samenleving en gaat
zoetjes aan over op ouderdom
en ziekten. „Want met het klim
men der jaren krijg je daar meer
last van. Ik weet er zelf alles van.
Wat me verbaasde was dat ik bij
botonderzoek zo veel kwaad
aardige tumoren, kanker aan
trof. Dat is lange tijd ontkend in
de literatuur. Ik eindig met de
dood. De Egyptenaren geloof
den dat het leven daarna ge
woon verder ging. Ik heb in
mijn onderzoek één of twee tek
sten gevonden die dat overigens
in twijfel trekken."
„Ik hou van een literaire stijl en in de wetenschap moetje technisch, droog schrijven", vindt Strouhal.
foto hielco kuipers
„De Egyptenaren wisten al van
lichaam en ziel. Daarom was
het nodig dat het lichaam, het
huis, intact moest blijven an
ders zou de ziel voor altijd do
len. Dat is de basis van de
mummificatie. Ze begonnen
met het zouten van mensen.
Langzamerhand ontwikkelde
zich dat tot balsemen. De do
den kregen magische bezwerin
gen mee om de gevaren onder
weg af te weren. Die teksten
werden tijdens de begrafenis
uitgesproken en er kwamen in
scripties van die bezweringen in
de graven. Later verschenen die
teksten op papyrusrollen, als
een soort gebeden. Zo zie je
maar. Zaken als gebeden waren
al hier voordat Christus werd
geboren."
Dr. Eugen Strouhal, Leven in
het oude Egypte. Met foto's
van Werner Forman. Uitgeverij
J.H. Gottmer/H.J.W. Becht,
Haarlem, 79,90.
Ori-Yéye bracht op de Stille Mare traditionele Afrikaanse muziek ten gehore. foto henk bouwman
Optredens trekken veel publiek
Culturele activiteiten gaan
steeds meer de toon bepalen
van de Leidse Lakenfeesten. De
peurbakkentocht, waarmee het
zomerfestival traditiegetrouw
officieel te water wordt gelaten,
was gisteren dan ook niet de
enige activiteit op de eerste dag
van de Lakenfeesten. Op tal van
plaatsen in de stad werd muziek
gemaakt. Om even na het mid
daguur klonk al het carillon van
het Leidse Stadhuis door de
straten. In de avonduren trok
ken verschillende optredens
rond de Beestenmarkt, op het
pleintje voor de Morspoort en
op het Vrouwenkerkplein veel
publiek. Aan de Stille Mare
bracht Ori-Yéye traditionele
Afrikaanse muziek ten gehore.
Het Leids Politie Muziek Ge
zelschap gaf gisteravond op het
Leidse Stadhuisplein een con
cert samen met de Hungarian
Brass Band. De Leidenrren tre
den deze week als gastheer op
voor het orkest nadat het Politie
Muziekgezelschap vorig jaar
een reis maakte door Hongarije.
Het Hongaarse muziekorkest is
een schoolorkest, maar het mu
zikale peil is opmerkelijk hoog.
Dat komt doordat veel leden
aan het conservatorium stude
ren. Het orkest speelde uiter
aard Hongaars repertoire, maar
ook werk van Nederlandse
componisten.
Aanstaande zaterdag treden
het Leidsch Politie Muziek Ge
zelschap en het Hongaarse
jeugdorkest nog op in de Leidse
Hout, bij het theehuisje. Het
concert begint om 14.30 uur.
EXPOSITIES
MUSEA
LEIDEN
BLEIJENBERG GALERIE
Breestraat 113. Schilderijen en teke
ningen van Rob Steenhorst, t/m 15/7;
dit/m za 9-18 uur, le zondag van de
maand 12-17 uur.
BLEIJENBERG BEELDEN
Langebrug 61Vaste opstelling diver
se beelden; vr, za en le zondag van
de maand 12-17 uur.
GALLERIA PROPITIA
Nieuwe Rijn 93. Do t/m zo 13-18 uur
en op afspraak (071-
130821/144182).
DE WAAG
Aalmarkt 21. 'Why is the sky blue',
foto's van Kathy Hoyer in tentoonstel-
lingenreeks 'De Muur', t/m 25/7; woe
t/mza 12-17, zo 13-17 uur.
CENTRUM BEELDENDE KUNST
Hooglandse Kerkgracht 19/21 'A
place where friendly people', schilde
rijen van Hein Vandervoort, t/m 29/8,
wo. t/m za. 12-17 uur, do. 19-21
AMBER
Hooglandsekerkgracht 8. Haiku, mo
notypes en keramische sculpturen
van Johanna Lismont, tevens mixgd
media en foto's van Miche van den
Broeck, t/m 26/7. Natuurfoto's uit
Korea en keramiek van Bike van
Gucht, t/m 28/8; Woe t/m zo 11-17
DE KLEINE KLUP
Nieuwe Rijn 1. Foto's van Christopher
Collier, t/m 5/8, ma t/m za 10-22, zo
12-22 uur.
ART ACRYLAAT
Nieuwstraat 53. Stock-vooraad met
werk van Nel Harmga Fred Olijve,
Cyril Lixenberg. Teun Renes. e.a t/m
24/7; woe t/mza 12-17 uur, le zon
dag van de maand en volgens af
spraak (071 -122597).
MECENAS
Middelstegracht 87. Ma-vr9-17 uur,
za 11-16 uur.
ZÓNE
Nieuwstraat 17 b. Di t/m vr 11-18, za
10-17 en zo 13.30-16.30 uur.
ANTIQUARIAAT VAN PADDEN-
BURGH
Diefsteeg 14. Kleuretsen van Marcel
Schellekens, t/m 21/8; di t/m vr 13-
18, do ook 19-21, za 12-17 uur.
PRINSEHOF
Rapenburg 8-10. Jacques Turk 2; t/m
11/7, ma t/m vrij 10-17 uur, zo 13-
17 uur.
ALPHEN AAN DEN RIJN
HOFMAN VAN DER ZEE
Hooftstraat 209. Olieverf van Marion
de Man en Willem van den Broek, t/m
23/7; wo do 13-17, vr 13-21, za 11-
17 uur en volgens afspraak (01720-
76752).
STAA-GALERIE
Prinses Irenelaan 88. Keramiek van
Peter Stamkart en toegepaste weef
sels van Lon Blom, t/m 15/7; wo t/m
za 12-17, vr ook 19-21 uur.
HAZERSWOUDEDORP
GALERIE LAERKEN
Bent 2. Werk van meer dan 40 Deen
se en Nederlandse kunstenaars, tot
5/9; za en zo 11 17 uur en op af
spraak (01728-9837).
GALERIE PASTEL
Voorweg 30. Schilderijen van Riet
Ebberink en Riet Luckel, bronzen ke
ramiek van Harry Englebert en scha
len van steengoedklei van Mieke Bij
kerk, t/m 31/7; wo t/m vr 14-17, za
12-17 uur.
OEGSTGEEST
GALERIE DE ZIJ-DEUR
Terweeweg 82. Di t/m vr 13-17.30,
za 11-16 uur.
VOORSCHOTEN
AMBACHTS- EN BALJUWHUIS
Voorstraat 12. Tentoonstelling 'Meu
belkunst in Nederland', t/m 25/7;
dag 14-17 uur.
WARMOND
GALERIE HET OUDE RAADHUIS
Dorpstraat 36. Landschappen van
Popco Bakkers, t/m 22/7; wo t/m zo
14-16. di 19-21 uur.
GALERIE DE POMP
Dorpstraat 38. Pentekeningen van
Hans Finger en schalen en objecten
van glas van Bas Treffers, t/m 22/7-,
di 19-21. wo 10-12 en 14-16; doza
zo 14-16 uur.
WASSENAAR
RAADHUIS DE PAAUW
Raadhuislaan 22. Beelden van Goke
Leverland en landschappen van Ada
Sier. t/m 25/7; di t/m vr 10-16, za zo
13-16 uur.
GALERIE 27/D5 GREEF DE GREEF
Schoolstraat 27. Groepstentoonstel
ling, van 11/7 t/m 1/9, di t/m vr 10-
18, za 11 -17 uur en op afspraak
(01751-16090).
GALERIE VERHAAR
Schoolstraat 9. Schilderijen van Nan
cy van Overveldt, Bert van Leeuwen
en Liesbeth Polder-Osinga, t/m 2/9,
do t/m zo-13-18 uur.
'T KLOOSTER
Kerkstraat 32. Beeldhouwwerk van
Brigitte Wawoe. Fotografie van Arnold
Hoogendorp en Jan Stegeman, schil
derijen van Bram van Velde, t/m
11/7-, vr en zo 14-17.za 12-17uur.
Een tuin als
een plaatje?'
de Tuinen
Ruud Aiiihme
Wassrnaarsfweg 71
Telefoon (01718) 7 56 27
Telefax (01718) 7 56 27
Tussen Katwijk
en Wassenaar.
LEIDEN
MUSEUM B0ERHAAVE
Lange St. Agmetenstraat 10. Di t/m
za 10-17 uur, zon- en feestdagen 12-
17 uur. 'De reizende astronoom', Ne
derlandse sterrenkundige expedities
naar de Oost en de West. t/m 26/9.
Elke zondag om 14 en 15 uur gratis
rondleidingen.
MOLENMUSEUM DE VALK
2e Binnenvestgracht 1/a. Di t/m za
10-17 uur. zon en feestdagen 13-17
RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN
Rapenburg 28. Di t/m za 10-17 uur,
zon- en feestdagen 12-17 uur. Ten
toonstelling 'Mummiesonder het
mes', t/m 5/9.
NAT. NATUURHISTORISCH MUSEUM
Pesthuislaan 7. 'Man Ape Ape-Man',
dag 10-17 uur (maandag gesloten),
rondleiding dag 14.00 uur, t/m
31/10.
RIJKSMUSEUM VOOR VOLKENKUNDE
Steenstraat 1Di t/m vr 10 -1 7. za
zon en feestdagen 12-17 uur 'Het
Berefeest', rituelen en leefomgeving
van de Ainu in Japan in foto's van
Fosco Maraini, t/m 29/8. Zomerop-
stellmg '93, voorwerpen uit de ver
schillende verzamelgebieden, t/m
29/8, elke zondag in.juli gratis rond
leidingen om 14 00 uur. Koreaanse
keramiek van 500 v. Chr. tot heden,
tevens in Korea vervaardigde foto's
van Mark de Fraeye. t/m 29/8. Zon
dag 11 juli: Film 'Levensfasen en ri
tuelen in Korea'. 15 00 uur
Elke 2e en 4e woensdag van de
maand een seniorenochtend 10.30-
12.30 uur).
ACADEMISCH HISTORISCH MUSEUM
Rapenburg 73. Wo t/m vr 13-17 uur.
HORTUS BOTANICUS
Rapenburg 73 Ma t/m za 9-17 uur.
zon en feestdagen 10-17 uur. Kas
sen geopend ma t/m za 9-17 uur
Clusiustum geopend van ma t/m vr
10-12.30 en 13.30-16.00 uur.
DE LAKENHAL
Oude Singel 28-32. Di t/m vr 10 1 7
uur. za zon- en feestdagen 12 17
uur.
LEIDSE PILGRIM COLLECTIE
Vliet 45. Ma t/m vr 9.30-16.30 uur.
PRENTENKABINET
Rapenburg 65 Di t/m vr 14-17 uur.
PIJPENKABINET
Oude Vest 159/a. Zo 13-1 7 uur en
volgens afspraak (071 -121340). 'Pij
pen uit donker Afrika', t/m 4/11
KONINKLIJK PENNINGKABINET
Rapenburg 28. Di t/m za 10! 17 uur.
zon en feestdagen 12-17 uur 'Kunst
voor de hand' 2600 jaar vormgeving
in het Penningkabinet, t/m eind
1993 'De schat van het Vliegend
Hert'. Compagniesgeld en smokkel
geld uit een VOC-schip. t/m 30/1/94
Museumspreekuur elke woensdag
14-17 uur
WAGENMAKERS MUSEUM
Oude Varkenmarkt 13. Zo 13-17 uur.
KATWIJK
KATWIJKS MUSEUM
Voorstraat 46. Dit/m za 10-17 en
14 17 uur. Tentoonstelling'B J.
Blommers( 1845-1914)', t/m 25/9.
Het Leids Politie Muziek Gezelschap op het Stadhuisplein, samen met de Hungarian Brass Band.
foto henk bouwman
