Tankslag dreigt te mislukken
Planten bieden perspectief
om energie uit te winnen
Vragen bij controle op landbouwgif
Over leven
Milieuprijs voor het
Noorder Dierenpark
IN HETVELD
VRIJDAG 9 JULI 1993
17
Nog 165.000 'verborgen' tanks
De actie tankslag, het uitgraven van oude, lege olietanks,
dreigt te mislukken. Gemeenten en rijk hebben afgespro
ken dat binnen vijf jaar alle tanks moeten zijn wegge
haald, maar zonder extra voorlichting en geld lukt dit
nooit. Dat voorspellen de stichting Nederland Gifvrij en
de stichting Natuur en Milieu.
chef willem spierdijk. 071-356439. plv -chef meindertvan derkaaij. 071-35644.'
den haag. anp
Het Energie-onderzoek Centrum Nederland
(ECN) in Petten ziet goede perspectieven voor
het gebruik van plantenmateriaal. biomassa ge
noemd, voor de opwekking van elektriciteit. Het
materiaal kan worden vergast en daarna dienen
als brandstof voor conventionele apparatuur die
het omzet in energie, of voor de in ontwikkeling
zijnde brandstofcellen.
Dit heeft ECN-directeur prof. dr. ir. H. van
den Kroonenberg verleden week meegedeeld
tijdens een persconferentie in Den Haag. Het
gebruik van biomassa op grote schaal - aantrek
kelijk uit een oogpunt van de vermindering van
de uitstoot van kooldioxyde - stuit volgens de
algemeen directeur nog op ettelijke problemen
van technologische aard. Het ECN gaat door
met zijn onderzoek, vooral met betrekking tot
de voorbewerking van het plantenmateriaal
voor gebruik in energie opwekkende installaties
en naar het proces van vergassing van de bio
massa.
De bijdrage van duurzame energiebronnen,
zoals zonne- en windenergie, neemt aanzienlijk
toe. maar blijft beperkt tot vijf a acht procent
van het totale energieverbruik. Nederland kan.
zo meent Van den Kroonenberg. op het eigen
grondoppervlak nooit voldoende duurzame
energie 'oogsten' om in de energiebehoefte te
voorzien.
Toch is het volgens hem de ontwikkeling van
technologieën voor energiewinning uit zon,
wind en biomassa van groot belang. In de eerste
plaats is dat belangrijk voor de Nederlandse in
dustrie. die apparatuur voor duurzame energie
produceert. Ten tweede helpt het ontwikke
lingslanden sneller aan schone energievoorzie
ningen. Daarnaast verdienen toepassingen van
cellen, die zonlicht rechtstreeks in elektriciteit
omzetten sterke ondersteuning, zelfs in een
'zonarm' land als Nederland, vindt de ECN-di-
recteur.
Het besproeien van aardappelgewas in de Flevopolder. Staatssecretaris Gabor vertrouwt vooralsnog op de goede wil en de integriteit van boeren
en tuinders om de juiste middelen te gebruiken. foto archief
Tweede Kamer reageert positief
utrecht monica wesseling
Er liggen, verspreid over heel
Nederland, nog 165.000 tanks in
de grond. In Zuid-Holland heb
ben naar schatting 38.000 parti
culieren een tank in de tuin
waarvan er inmiddels 12.500
zijn gesaneerd. Dat betekent dat
er nog steeds dik 25.000 tijd
bommen, zoals Nederland Gif-
vrij de tanks noemt, in de grond
- P
.téf'
V,
D.,
L.
f
Elke dag worden we er weer mee
geconfronteerd. Of het nu om het
gescheiden inzamelen van afval,
het gebruik van bestrijdingsmid
delen of het aanwijzen van be
schermde gebieden gaat, het
milieu vraagt voortdurend de aan
dacht. In de rubriek '10 over
Groen' worden wekelijks tien wil
lekeurige vragen over het milieu
gesteld aan min of meer bekende
regiogenoten. Deze week het
woord aan Thijs Wolters, direc
teur van reisbureau Cebuto in Lei
den.
liggen.
Oude tanks gaan roesten en
kunnen lek raken waardoor de
achtergebleven olie in het
grondwater terechtkomt. In wa
terwingebieden kan één liter
olie een miljoen liter drinkwater
ongeschikt maken.
Op basis van de op 1 maart in
werking getreden Wet bodem
bescherming heeft de overheid
het Besluit Opslaan in Onder
Toerisme en behoud van het
milieu. Bijt dat elkaar?
Ik meen van niet. Zolang ieder
een maar zijn verantwoordelijk
heid voor het milieu beseft en er
naar handelt.
Het eco-toerisme is nogal in
zwang, in hoeverre merkt u dat?
Aan een redelijke toename in
fiets- en wandelvakanties. Bo
vendien wordt op de vakantie
bestemming tegenwoordig veel
vaker een fiets gehuurd in
plaats van een auto of een
scooter. Ik weet alleen niet of
dat uit milieu-overwegingen
wordt gedaan of uit oogpunt
van sportiviteit.
De ozonlaag wordt steeds verder
aangetast. Is dat een gevaar voor
het toerisme in de toekomst?
Vooropgesteld dat dit nog geen
hot-item is bij de toerist, geloof
ik dat dit in de toekomst wel
zijn invloed zal hebben op rei
zen naar zonniger streken of
hooggelegen bestemmingen.
In hoeverre boezemt de vervui
ling van de zeeën en meren u
angst in?
Het is beangstigend om alle ne
gatieve berichten over het
milieu te moeten lezen. De slo
gan 'Wij hebben de wereld in
bruikleen van onze kleinkinde
ren' spreekt mij ook zeer aan.
Aan de andere kant komen er
ook steeds positieve berichten
door. Het Erie-meer in Amerika
was destijds volledig dood. Te
genwoordig wordt er weer vis
gevangen.
Wordt bij het zoeken van een
va ka n tiebestemn i ihg tegei i -
woordig meer rekening gehou
den met het milieu?
Afgezien van een toename van
fiets- en wandelvakanties mer
ken wij eigenlijk niets van een
meer milieubewuste vakantie
keuze. Wat wel merkbaar is, is
dat de klant niet gebruikte reis-
grondse Tanks (BOOT) uitge
vaardigd. Daarin staat dat iede
re burger voor 1 september bij
de gemeente aangifte moet
doen van de aanwezigheid van
een oude tank in de tuin. Die
tank moet binnen vijf jaar zijn
weggehaald, danwel zijn
schoongemaakt en afgevuld
met zand. De kosten van de sa
nering, 1000 tot 1500 gulden,
komen voor rekening van de ei
genaar van de tank.
Sloom
Nederland Gifvrij en Natuur en
Milieu vinden de overheid veel
te afwachtend. De burgers wor
den niet genoeg voorgelicht
over de noodzaak tot sanering.
den haag jan kuys
Staatssecretaris Gabor (natuur-
beheer) lijkt, na jaren, zijn be
leid rond het gebruik van land
bouwgif van de grond te krijgen.
Een overeenkomst, die binnen
kort wordt getekend, moet het
gebruik van gif aanzienlijk te
rugdringen. De Tweede Kamer
heeft inmiddels positief gerea
geerd.
Toch zijn er twijfels bij de
milieu-organisaties en bij Groen
Links. De vrees is dat de mooie
plannen van het ministerie
vooral plannen blijven. De af
spraken in de overeenkomst
kunnen nauwelijks worden ge-
gidsen weer terugbrengt bij het
reisbureau. De gids kan dan
weer aan een andere klant wor
den meegegeven.
Wat is eigenlijk uw favoriete na
tuurgebied in binnen- en bui
tenland?
In Zuid-Afrika zijn wij het afge
lopen jaar in het natuurpark
Phinda geweest. In dit park is
men bezig de gehele ecologie
terug te brengen naar het ni
veau van voor 1870. Bewon
derenswaardig was de liefde en
het geduld waarmee men pro
beerde de natuur weer te her-
Gemeenten zouden veel meer
dan nu, de burgers moeten aan
sporen de tanks te laten oprui
men. Een gemeentelijke actie
heeft bovendien als voordeel
dat er bij de tanksaneringsbe-
drijven een kwantum-korting
kan worden bedongen.
De milieu-organisaties willen
overigens ook de tanksanerings-
bedrijven zelf onder de loep la
ten nemen. Die bedrijven moe
ten goedgekeurd worden door
hel keuringsinstituut K1WA. Er
is volgens Nederland Gifvrij
nogal wat kaf onder het koren:
bedrijven die niet geheel vol
gens de strenge milieuregels
werken. Het schoon-certificaat
dat burgers na het opruimen
controleerd en de open grenzen
binnen Europa garanderen een
levendige handel in allerlei
soorten middelen. Gabor zelf
vertrouwt vooralsnog op de
goede wil en de integriteit van
boeren en tuinders. De milieu
organisaties hebben daarvan
een minder hoge pet op.
In elk geval zijn de problemen
met de Commissie Toelating
Beschermingsmiddelen achter
de rug. De achterstand in het
onderzoek naar alternatieve,
minder schadelijke bestrijdings
middelen is ingelopen, waar
door boeren en tuinders een
ruimere keuze hebben. Voorts
stellen.
Dichtbij is mijn favoriete plek
een bankje naast het fietspad
langs de Wijde Aa.
In hoeverre noemt u zichzelf
milieubewust? Wordt er binnen
uw bedrijf aandacht aan het
milieu besteed?
Ik meen cjat wij in ons bedrijf
bewust bezig zijn met het
milieu: zuiniger met elektra,
geen plastic zakjes in prullen
manden, gebruikte lint- en car-
boncassettes gaan terug naar de
leverancier en de plastic zakken
die wij meegeven zijn gemaakt
krijgen, is daardoor niets waard.
De stichting wil dat alle bedrij
ven strenger, worden gecontro
leerd.
Sanering van de oude tank
kan ook te laat komen. De bo
dem is dan al verontreinigd en
ook dan moeten de burgers
voor deze saneringskosten op
draaien. Dat kan in de papieren
lopen. Tienduizend gulden 'is
niks'. Nederland Gifvrij en Na
tuur en Milieu vinden dat er een
saneringsfonds moet worden
ingesteld om burgers in derge
lijke gevallen financieel te on
dersteunen. De aardgasbaten
zouden hiervoor voor een heel
klein deel kunnen worden aan
geboord.
heeft Gabor de sector overge
haald door middel van een be
stuursovereenkomst mee te
werken aan het realiseren van
het Meerjarenplan Gewasbe
scherming.
Overigens bevat dit debat nog
een politieke angel. Gabor heeft
de kosten van het meerjaren
plan aanvankelijk geraamd op
25 miljoen gulden. In de be
stuursovereenkomst is rekening
gehouden met een bedrag van
15 miljoen gulden, waarvan de
sector 9,5 miljoen betaalt en het
ministerie 5,5 miljoen. Als de
nood aan de man komt, worden
boeren en tuinders ook voor het
van materiaal dal het milieu
niet belast.
Waarin schiet u naar uw eigen
idee nog te kort?
Altijd en overal consequent het
milieu laten meewegen in be
slissingen of het dagelijks han
delen.
Toeristenbelasting of milieube
lasting?
Toeristenbelasting is simpelweg
een melkkoe en is uitsluitend
bedoeld om geld binnen te ha
len voor de meest uiteenlopen
de doelen, behalve om het de
overige benodigde bedrag aan
geslagen, hield Gabor de Twee
de Kamer voor.
De komende tijd zullen de af
spraken voor de verschillende
sectoren worden vastgelegd. Te
vens overweegt Gabor het over
leg met de milieu-organisaties
een vaste vorm te geven. Maar
zolang de controle op het nako
men van de afspraken niet af
doende is geregeld, aarzelen de
organisaties over de deelname
aan zo n structureel overleg, zo
liet L. Reijnders van Natuur en
Milieu na afloop van het debat
weten.
toerist ten goede te laten ko
men. Milieubelasting ja. Mits
het geld ook volledig het milieu
ten goede komt.
Wilt u verder nog iets kwijt?
ledereen zou zich wat meer
moeten bemoeien met de eigen
verantwoordelijkheid voor zijn
of haar directe omgeving en
zich wat'minder moeten ver
moeien met oeverloze gesprek
ken over de mondiale proble
men. Een beter milieu begint bij
jezelf.
emmen/utrecht»
Het Noorder Dierenpark in Em-
men is de winnaar geworden
van de Milieu- en Toerismeprijs
1993. De dierentuin heeft, on
der de noemer 'ZOO schoon' en
in samenwerking met de ge
meente Emmen, de vervoersbe
drijven, verschillende hotels en
attractieparken een milieu-
spaar-project opgezet. Er is in
het dierenpark een groot aantal
energie- en waterbesparende
maatregelen getroffen, afval
wordt zo veel mogelijk voorko
men en chemische bestrijdings
middelen zijn uitgebannen. Een
buspendel tussen een aantal
bungalowparken en de dieren
tuin moet het gebruik van de
personenauto verminderen.
Het publiek wordt direct bij
de actie betrokken. Niet alleen
wordtmet folders en borden
uitgelegd hoe. bijvoorbeeld, het
waterverbruik van de neus-
Een zomer of wat geleden was
ik voor een reportage over het
Plateau van Margraten in het
schone Limburgse land. Ik weet
niet of u die omgeving kent. die
zo bedreigd wordt door de af
graving van mergel ten behoeve
van de cementindustrie. Ik kan
u in elk geval vertellen dat de
hellingen aan de rand bedekt
zijn met prachtige bossen vol
plantaardige curiosa.
Maar het plateau zelf is zo plat
als een dubbeltje en er is vrijwel
nergens iets van schaduw te
ontdekken. Het was heet,
bloedheet en ik zocht wanhopig
naar een schaduwplekje om
mijn auto kwijt te kunnen, zon
der dat ik bij terugkeer een Lim
burgse vlaai op het dak zou
kunnen bakken.
Op dat hele grote plateau zag ik
vanuit de verte ineens één
enorm imponerende boom
staan en daar reed ik naar toe.
Het was een linde. Een hele
fraaie oude linde. Waarschijnlijk
daar ooit neergezet om kwade
geesten en demonen, maar
vooral donder en bliksem te we
ren. Aan lindebomen werden
die goede eigenschappen al toe
gedicht lang voor Bonifacius
één stap in de richting van Dok-
kum had gedaan. Het andere
christendom dat hij meebracht,
heeft het heidense geloof in die
goede eigenschappen nooit
kunnen wegnemen.
Sterker nog. In Limburg waren
ze zo verstandig om de zegenin
gen van het heidendom niet
weg te gooien met de verwor
venheden van het christelijk ge
loof. Vandaar dat die lindebo
men bleven staan of zelfs op
nieuw werden aangeplant, als
dat nodig was om wat hekserij
of kwelduivels uit te bannen. Al
leen werd er voor de vorm in
plaats van een inscriptie in ru
nentekens een kruisbeeld aan
gehangen. Ook op die kolossale
linde op het plateau van Mar
graten hing een fraai kastje met
een Christus-figuur gespijkerd.
Dus waar kon ik mijn auto beter
parkeren? Ik begreep werkelijk
niet waarom die andere auto's
een paar meter verderop in de
blakerende ozon stónden-
Enkele uren later kwam ik weer
terug bij de linde, bestoft en
rood verbrand, maar voldaan
want ik had een jagende slecht
valk gezien langs de rand van
een verlaten en goed verborgen
mefgrigroav®.
Wat een sufferd was ik! Ik her
kende mijn auto nauwelijks: het
hoorn wordt verminderd, ook
wordt bezoekers gevraagd afval
gescheiden in te zamelen. Met
de verkoop van oiifantenmest
wordt geld ingezameld ten be
hoeve van de wilde olifanten in
Azië.
De Milieu- en Toerismeprijs
is uitgeschreven door het minis
terie van economische zaken.
Doel is de ondernemers milieu
bewuster te maken. Dit jaar was
het thema 'milieuvriendelijke
bedrijfsvoering'. Het Noorder
Dierenpark werd gekozen uit
vier genomineerden die op hun
beurt weer uit in totaal 49 in
zendingen zijn gehaald.
Ook komend jaar is er een
Milieu- en Toerismeprijs te win
nen. Thema is dan 'natuur'.
Projecten waarin op een. zoals
dat heet. 'creatieve' manier ver
antwoord met de natuur wordt
omgegaan, kunnen meedingen
naar de prijs.
was één grote, kleverige vlek.
Het duurde even voor ik me re
aliseerde wat er aan de hand
was. Toen begreep ik de bezit
ters van die andere auto's. 1 im-
burgers zijn niet achterlijk. Ik
had toch ook kunnen weten ilat
de linde de allerlekkerste, aller
zoetste boom van Nederland is?
Niet alleen door de zoetgeuren-
de bloemen die duizenden bij
en lokken met onbeschaamd
veel nectar. Zoveel zelfs dat het
bijeenvolk er compleet bene
veld van raakt. Maar ook het
blad is blijkbaar uiterst smake
lijk. Linden in weilanden zijn
aan de onderkant strak afge
schoren door koeien, alsof er
een lineaal langs is gelegd. In
het bos zijn reeën verantwoor
delijk voor hetzelfde kappers-
werk. Maar grote dieren zijn
niet de enige die niet van linde
bladeren afkunnen blijven:
bladluizen zijn er minstens zo
verzot op. En dat heb ik dus ge
weten. Want in de linde, waar
onder ik mijn auto had gepar
keerd, zaten misschien wel hon
derdduizenden bladluizen. In
daar kan zelfs een leger lieve
heersbeestjes niet tegen op. Zo
veel suiker zit er in die lindebla
deren, dat de luizen het weer in
de vorm van een kleverig sapje
uitscheiden. Tot groot plezier
van complete mierenvolken.
Maar mijn lol in dit mooie dagje
Limburg werd er behoorlijk
door vergald. Mijn hele auto
was bedekt met een kleverig
laagje suiker. Ik heb het blik
twee keer door de wasstraat
moeten halen voor het laagje
verdwenen was. Als ik dat niet
snel had gedaan, was ik nog
verder van huis geweest Want
die suiker is ook vreselijk in trek
bij schimmels. Vandaar dat lm
deblad (en alles wat onder zo n
boom groeit en niet groeit) in
de nazomer vaak roetzwart
wordt
De linde zelf blijkt nauwelijks
last te hebben van de snoep-
zucht en inhaligheid van zoveel
levende wezens. Het is een
boom die verschrikkelijk oud
kan worden. De oudste boom
van ons land is een linde. I lij is
naar schatting 1200 jaar oud en
staat in Sambeek in de gemeen
te Boxmeer. Een leuke klus voor
een bioloog om eens uit te reke
nen hoeveel bladluizen deze
overjarige linde in die twaalf
eeuwen heeft gevoed.
TON IN T VELD
Elektriciteitscentrale uitgebreid
den haag De gemeente Den Haag, het GEB Zuid-Holland en de
EZH hebben een intentieverklaring ondertekend voor de bouw
van een tweede warmtekrachteenheid in de elektriciteitscentrale
aan het de Constant Rebecqueplein in Den Haag. Warmte
kracht-koppeling is milieuvriendelijk. De warmte die bij het op
wekken van de elektriciteit vrijkomt wordt gebruikt voor stads
verwarming van Den Haag. De brandstof nodig voor de opwek
king van elektriciteit wordt zodoende veel nuttiger gebruikt. De
nieuwe warmte-eenheid wordt op 1 juli 1997 in gebruik geno
men.
Haaien kijken op reuzefilmscherm
Rotterdam Het IMAX-theater in Rotterdam, met het reuzefilm
scherm van 23 meter breed, heeft deze week de Europese pre
mière van de nieuwe film Sharks. Sharks neemt de kijkers mee
op een expeditie rond de wereld om de grootste haaiensoorten
van dichtbij te bestuderen. De blauwe haai, de walvishaal en de
grote witte haai van soms meer dan tien meter lang zijn van
dichtbij gefilmd vanuit een doorzichtige plastic buis, zodat de
haaien de cameraman niet konden besnuffelen. Een van de scè
nes laat de geboorte van een haai zien, die onmiddellijk daarna
voor zichzelf moet zorgen. De haaienexperts Eugenie Clark en
Rodney Fox zorgen voor commentaar. Plaats: Leuvehaven 77;
tijd: dagelijks 14, 16 en 20.30 uur; toegang 14 gulden.
Landbouwers tegen bodemonderzoek
den haag De gewestelijke raad voor Zuid-Holland van het
Landbouwschap wil dat gemeenten agrarische bedrijven alleen
in het uiterste geval verplichten een uitgebreid bodemonder
zoek te laten doen. Gemeenten kunnen een schoon-grond-ver-
klaring eisen bij het afgeven van een bouwvergunning. Het
Landbouwschap denkt dat in het landelijk gebied in de meeste
gevallen een historisch (en dus veel minder uitgebreid) bodem
onderzoek voldoende is. „Een schoon milieu is heel belangrijk,
maar agrariërs mogen niet onnodig op kosten worden gejaagd."
Kettingolie schaadt milieu
wageningen Jaarlijks wordt in Nederland 430.000 liter olie ge
bruikt voor de smering van kettingzagen, waarvan ruim de helft
in het milieu terechtkomt. Dit hebben medewerkers van het mi
nisterie van landbouw, natuurbeheer en visserij berekend. In het
blad Bosbouwvoorlichting stellen ze dat dit minder is dan de
miljoen liter waarvan ook wel wordt uitgegaan. Niettemin gaat
het om een behoorlijk milieuprobleem. Het ministerie beveelt
aan afbreekbare, plantaardige olie voor de smering te gebruiken.
Geschat wordt dat zeventig procent van de gebruikte kettingolie
al milieuvriendelijk is. Kettingzagen worden gebruikt in de bos
bouw, maar ook door medewerkers van plantsoenendiensten en
particulieren.
Thijs Wolters tuurt over zijn favoriete natuurgebied: de Wijde Aa. foto hielco kuipers
