'Maar ik blijf wel lesgeven'
Kunst van de 'ingenieurs van de menselijke ziel'
Cultuur&Kunst
Laurentius
eerste bij
marsen in
Kerkrade
Afstandelijk
èn voelbaar
beeld Korea
Kunst- en muzieklessen op
school hebben weinig effect
WOENSDAG 7 JUL11993
20
CHEF ANNEMIEK RUYGROK. 071-356472, PLV -CHEF JAN RIJSDAM. 071 -356473
Theater To-Ver-Lei langs 7 theaters
leiderdorp» Met 'Beklim elke berg', een parodie op de Sound of
Music, kornt het Leiderdorpse Theater To-Ver-Lei het komend
seizoen in 7 Zuidhollandse theaters. Het toneelgezelschap is
daartoe uitgenodigd tijdens selectiedagen van het Zuidhollands
Ainateurtheater Circuit. De toemee begint op 25 september in
het Alphense Parktheater en doet later ook het Leidse Microthe
ater Imperium aan. Eerder won de groep met 'Beklim elke berg'
de Publieksprijs en de tweede prijs van de vakjury op het Delftse
eenakterfestival.
Drie exposities in de regio
leiden/ter aar» Medewerkers, oud-medewerkers en oud-patiën
ten exposeren van 9 juli tot en met 11 augustus in het Leidse
Diaconessenhuis. De aquarellen, foto's en schilderijen zijn hier
dagelijks te zien. In het Leidse restaurant Bernsen hangen tot 1
september tekeningen en schilderijen van Bram de Meijer. De
expositie is maandags tot en met zaterdags van half tien tot half
negen 's avonds te bezichtigen. Tekeningen en bronsplastiek
van Wim Korinkzijn tot 31 augustus tentoongesteld in biblio
theek De Aarlezer' in Ter Aar op de openingstijden van de bi
bliotheek.
La Kaas in Haags Congresgebouw
den haag Patricia Kaas is in haar geboorteland Frankrijk een
grote ster, en ook in Nederland begint men haar muziek te ont
dekken. Haar repertoire varieëert van stevige bluesrock tot lome
midnight jazz. Op 30 oktober geeft zij een concert in het Haagse
Congresgebouw. De voorverkoop hiervoor begint op dinsdag 13
juli.
Amsterdam een rijke stad
Amsterdam» Kunstaankopen van de gemeente Amsterdam zijn
bijeengebracht in het Institute of Contemporary Art (ICA) in
Amsterdam. Er is een selectie gemaakt uit de periode 1981-1991.
De expositie, die de naam 'Amsterdam een rijke stad' kreeg, laat
werk bekende en minder bekende kunstenaars zien. Het ICA zit
aan de Nieuwe Spiegelstraat 10. Openingstijden (tot 5 septem
ber): dinsdag, woensdag, vrijdag, zaterdag en zondag van elf tot
vijfuur.
'Extreme Positive Approach Of Paintings Towards Mankind' van Rol
and Bemlng te zien op 'Amsterdam een rijke stad'.
Theo Olofzegt Concertgebouw vaarwel
,,Het zal de laatste keer zijn dat ik hier in het Concertge
bouw speel." Het klinkt dramatisch, maar volgens Theo
Olof is dat beslist niet het geval. Met een geruststellende
glimlach rond de lippen legt hij uit waarom: „Als je zoals
ik, 65 jaar optreedt in het openbaar is het een keer tijd
om te stoppen. Volgend jaar word ik 70 en dan gaat per 5
mei mijn viool naar de Stichting Nationaal Instrumenten
Fonds. Vervelen zal ik me na die tijd in elk geval niet.
Masterclasses, schrijfopdrachten en andere activiteiten
genoeg."
Socialistisch Realisme in Rotterdamse Kunsthal
Het is wel even wennen om weer als vanouds te worden aangeblikt door de verheven poses van Lenin en andere partijfunctionarissen uit de voor
malige Sovjetunie.
rotterdam gpd
Het is wel even wennen na pe
restrojka, discussies over markt
economie, democratie en het
verbod van de communistische
partij in Rusland, om weer eens
als vanouds aangeblikt te wor
den door de verheven poses van
Lenin, Stalin en andere partij
functionarissen uit de voormali
ge Sovjetunie. En zeker op een
tentoonstelling in Nederland.
Temidden van ploegende boe
ren op het land, fabrieksarbei
ders in een hete smidse en te
vreden familietafereeltjes han
gen ze in de Rotterdamse
Kunsthal.
Ze geven, of moesten dat al
thans doen, van een gezonde,
zelfbewuste samenleving, die de
zegeningen plukt van het socia
lisme en dankbaar opziet naar
haar leiders.
De kunst van de Sovjetunie
van rond de jaren dertig tot het
begin van de jaren zeventig is in
58 schilderijen bijeengebracht
door het Museum of Modern
Art in Oxford en is via Brussel
en Miinchen nu voor een twee
maandelijkse tentoonstelling in
de Rotterdamse Kunsthal te
rechtgekomen. De schilderijen
zijn afkomstig uit vooral Brits
prive'bezit, en zijn aangevuld
met werk uit de ateliers van de
kunstenaars in Rusland. Daar
onder zijn grote namen, die ook
in het westen erkenning hebben
gevonden: Gerasimov, Rublyov,
Scrov, Korzhev, en anderen.
Propaganda
Werk dat ook in Rusland eii in
de andere republieken van het
GOS schaars begint te worden;
deels ligt te verstoffen in depots,
of, vooral na de de-Stalinisatie,
is vernietigd. In Rusland zijn ze
ook nog lang niet toe aan een
herwaardering van wat als eti
ket 'socialistisch-realisme' kreeg
opgeplakt en in het westen al
tijd is afgedaan als propaganda-
kunst.
Dat laatste was het natuurlijk
ook: kunst in dienst van een
ideologie, een totalitair systeem
amsterdam hans visser
Op 14 juli staat Theo Olof dus
nog een keer op het podium
van het Amsterdamse Concert
gebouw. De zaal is al lang van
tevoren uitverkocht. Olof speelt
er niet alleen want samen met
zijn goede vriend en collega
Herman Krebbers soleert hij bij
het Arion Ensemble, bestaande
uit leden van het Residentie Or
kest. Een optreden met 'iets van
een afscheid'. Op het program
ma staat een dubbelconcert van
Vivaldi en 'het dubbelconcert
der dubbelconcerten': Bach.
„Door dat ongeluk van Herman
hebben we lang niet samen
kunnen spelen. Maar.dankzij
geweldig doorzetten gaat het
Krebbers en Olof vormen in de
Nederlandse muziekwereld een
uniek duo dat menig componist
inspireerde. Henk Badings bij
voorbeeld. „Dat dubbelconcert
van Bach is voor mij het mooi
ste, maar daarna volgt meteen
dat van Badings. Het is erg
moeilijk en kan alleen worden
gespeeld door twee mensen die
goed op elkaar zijn ingesteld.
Misschien dat het daarom nooit
wordt uitgevoerd. Het is mo
dem, maar toch heel aantrekke
lijk, zelfs voor een groot publiek.
Maar ook als kijkspel. Moderne
muziek interesseert me, ook de
uitersten. Maar er zitten ook
werken bij waar ik niet aan be
gin. Te moeilijk om in te stude
ren of zelfs te bevatten. Alleen
Bach heeft mijn voorkeur, al
vanaf mijn jongste jaren. Met
die drie solo-sonates en drie
partita's, daar ben ik mijn hele
leven mee bezig geweest. Waar
om? Misschien omdat die mu
ziek zo logisch is."
De muziekwereld is veran
derd. Commerciëler, vindt Olof.
„In theorie is het toch uit den
boze dat een platenmaatschap
pij bepaalt wat een orkest met
welke dirigent speelt omdat er
bepaalde plaatopnamen moe
ten worden gemaakt. Maar zon
der een platenmaatschappij is
de tournee van een orkest prak
tisch niet meer haalbaar. De
met uiterst smalle marges waar
langs de kunstenaars zich kon
den bewegen. Dat wil niet zeg
gen dal er niet veel te genieten
valt op deze tentoonstelling,
wam schilderen konden ze na
tuurlijk wel, die Russische rea
listen, daarbij gretig gebruikma-
commercie lijkt tegenwoordig
alle macht in handen te heb
ben. Zo heb ik eens gelezen dat
er zelfs een soort mafia is die
bepaalt wie er groot mag wor
den en wie niet. Maar of dat
waar is.... In elk geval zul je ta
lent moeten hebben, anders
wordt het nooit wat."
Strenger
Hoewel de huidige tijd een aan
tal jonge musici veel nieuwe
mogelijkheden biedt zou Olof
zijn carrière vandaag niet graag
overdoen. „Onze opleiding was
strenger. Je ontwikkeling verliep
natuurlijker, niet zo opgejaagd."
Veel enthousiasme steekt Olof
in het Orchestre des jeunes de
Mediterranée, een orkest van
muziekstudenten uit onder
meer Italië, Spanje, Frankrijk,
Israël, Egypte, Marokko, Turkije
en Griekenland. Ondanks alle
politieke en culturele verschil
len van die landen wordt er
eendrachtig naar het uiteinde
lijke concert toegewerkt. Olof is
onder meer betrokken bij het
selecteren van de deelnemers.
Binnen een paar weken luiste
ren naar zo'n vijfhonderd kan
didaten. „En dan de omstandig
heden waaronder ze studeren.
Want onze klassieke muziek is
voor landen als Marokko en
Egypte puur Westers. Dat merk
je ook als je daar op ministeries
geld moet lospraten om men
sen te kunnen laten meedoen.
En dan die instrumenten.... Ik
heb ze gezien met een verroeste
triangel en slagwerk die je rustig
voorhistorisch kunt noemen.
Maar toch die wil om mee te
doen, om verder te komen. Juist
die mensen willen we laten ko
men. Ook al moet je dan kwali
tatief concessies doen."
Olof doet graag iets voor de
muziek. Bij voorbeeld drie gek
ke avonden geven in Carré.
„Herman vindt dan dat ik te
veel mijn nek uitsteek. Die
avonden zijn inderdaad ge
kraakt, maar wat zou dat? Ik
heb er later nooit meer iets over
gehoord."
Bij dat alles blijft het onvoor
stelbaar dat Olof nooit meer zijn
kend van de technieken en stij
len uit het verleden.
Neem het pointillisme van
Antonia Sofronova in 'De Bloe
mentuin', of de impressionis
tische fleurigheid van de toma-
tenpluksters van Xinaida Kova-
levskaya, de badende meisjes
oude viool zou aanraken. Inder
daad, Olof geeft toe dat zijn
viool weggaat, maar hij blijft
lesgeven. Dus ziet hij al om naar
een ander. Weer geen Stradiva-
van Gerasimov, de ballerina van
Serov; artistiek ademen ze het
begin van deze eeuw. gemaakt
werden ze in het begin van de
jaren vijftig. Dat geldt nog ster
ker voor genrestukjes als de
'Thuiskomst met baby' van Bo
ris Lavrenko: allemaal verheer-
rius, want die zijn heus niet al
tijd goed. „Zo'n vioolbouwer
had ook wel eens een slechte
dag. Ik kies liever weer een
nieuwe Nederlandse viool.
lijkt rond de baby, alleen opa
staat demonstratief uit het raam
te kijken. Of 'Magere vangst'
van Nicolai Baskakov; vissers
die uitgelachen worden door
meiden; de kindertjes in de
dorpsbibliotheek van Irina She-
vandronova; het zweemt naar
Haagse School, maar vijftig jaar
later.
'Socialistisch realisme'
Er gaan dan ook nogal wat ver
schillen schuil onder dat etiket
'socialistisch realisme'; in feite
de benaming voor de kunst uit
een veel vroegere periode, die
van het eind van de negentien
de eeuw toen de kunstenaars
zich begonnen te verzetten te
gen de Tsaristische onderdruk
king, en in de jaren dertig door
Gorki en Zhdanov geleend voor
'de heroïsche kunst van het sov
jettijdperk'.
Met de korte opbloei van de
Sovjetkunst in de jaren twintig
werd door Stalin snel korte met
ten gemaakt. Wat in de jaren
dertig begon als een soort pri
mitivisme ontwikkelde zich tot
een wezenloze romantiek 'soci
alistisch van inhoud, nationaal
van vorm', om pas in de late ja
ren vijftig en zestig zichzelf
enigszins te heninden in een
bevrijdende thematiek en kleu
renrijkdom.
Mooi voorbeeld daarvan is
'Een zonnige dag' van Mai
Dantsig uit 1965: een jonge
vrouw hevig in de weer met
wasgoed en knijpers, maar fel
expressief en boordevol vitali
teit.
Socialistisch Realisme. Sov
jet-schilderkunst 1930-1970.
Kunsthal Rotterdam, t/m 29
augustus, di t/m zal. 10 tot 17
uur, zond. 11 tot 17 uur. En
gelstalige catalogus f42,50.
Daarmee doe ik meteen een
goede daad."
voorschoten
Muziekvereniging Laurentius
uit Voorschoten is met 80.3
punten eerste geworden op
het onderdeel mars- en
showwedstrijden van het
Wereldmuziekconcours in
Kerkrade. Het was voor het
eerst dat de Voorschotense
muziekvereniging in Kerkra
de deelnam. In het artikel
over het concours, dat zater
dag in de bijlage van deze
krant stond vermeld, was
verzuimd te vermelden dat
ook Laurentius en de Flora
band uit Rijnsburg aan dit
concours deelnemen. De
Floraband, die op 24 juli in
Kerkrade aantreedt, heeft
hier in voorgaande jaren al
prijzen in de wacht weten te
slepen.
rijswijk/amsterdam
De kunstkijkuren en muzièk-
luisterlessen die al 45 jaar lang
op scholen in Amsterdam wor
den gegeven, sorteren een „na
speurbaar" maar gering effect
in het latere leven van de leer
lingen. De rol van het ouderlijk
huis is nog altijd veel belangrij
ker.
Dat blijkt uit een onderzoek
dat het ministerie van welzijn,
volksgezondheid en cultuur
heeft laten verrichten. Bijna
1100 Amsterdammers tussen de
18 en 40 jaar werden telefonisch
ondervraagd over hun ervarin
gen met genoemde lesuren.
beeldende kunst
recensie onno schilstra
Fotografie van Mark de Fraeye. keramiek
van Bike van Gucht. Te zien t/m 28/8.
woe t/m zo 11-17 uur in Galerie Amber.
Hooglandse Kerkgracht 8, t/m 29/8. di-vr
10-17 uur. za en zo 12-17 uur in het Rijks
museum van Volkenkunde Steenstraat 1,
De gebergten zijn er woest, de
begroeiing is er weelderig, de
binnenlanden zijn dunbevolkt.
Als er al mensen wonen, leven
ze in de grootst mogelijke rust.
Korea is een land van vrede en
spirituele rijkdom. Tenminste,
zo is het beeld dat van het Azia
tische schiereiland opdoemt uit
de foto's van de Belgische foto
graaf Mark de Fraeye.
Het beeld verschilt nogal van
de indruk die men uit kranten
en nieuwsberichten krijgt.
Daaruit doemt eerder een land
op dat verscheurd is door poli
tieke tweespalt: Noord-Korea,
dat zo graag een nucleaire mo
gendheid wil worden, tegenover
Zuid-Korea, waar de vrije mark
teconomie de culturele tradities
dreigt te verdrukken. Daarvan is
in het werk van De Fraeye niets
te merken. In Korea zijn kenne
lijk nog tal van gebieden waar
de bevolking leeft in volmaakte
rust en waar een beschaving
van vele eeuwen in ere wordt
gehouden.
In het Rijksmuseum van Vol
kenkunde in Leiden is een om
vangrijke expositie te zien van
Koreaanse keramiek, onder
steund door Koreaanse reisfo
to's van Mark de Fraeye. Galerie
Amber, gespecialiseerd in
Oostaziatische kunst, heeft als
aanvulling op het Museum van
Volkenkunde een bescheiden
verkooptentoonstelling gëin-
stalleerd rond het .werk van
Mark de Fraeye. Bijzonder aan
de expositie bij Amber is de bij
drage van de echtgenote van
Mark de Fraeye, Bike van
Gucht. Zij is keramiste en werk
te lange tijd in Koreaanse werk
plaatsen om daar de geheimen
van het pottenbakken onder de
knie te krijgen. Keramiek is voor
de Koreaan de hoogste kunst
vorm, zoals de schilderkunst dat
is voor de Europeaan. De ernst
waarmee de keramisten wer
ken, hangt nauw samen met de
Koreaanse levensbeschouwing,
die bestaat uit een mengvorm
van boeddhisme, sjamanisme
en confucianisme. Respect voor
de natuur speelt hierin een be
langrijke rol.
Het blijft moeilijk om zo'n
Oosterse cultuur te doorgron
den, maar de exposities in Vol
kenkunde en Amber bieden in
elk geval enig zicht op de grote
verschillen tussen Europa en
Azïe. De fotografie van Mark de
Fraeye is westers, maar doet
met zijn nadruk op de natuur,
waarschijnlijk recht aan het Ko
reaanse gedachtengoed. Be
waart De Fraeye als documen
tair fotograaf echter steeds een
zekere afstand tot zijn onder
werpen, in de schalen en vazen
van Bike van Gucht wordt iets
van de subtiliteit van de Ko
reaanse keramische cultuur ook
lijfelijk voelbaar.
Chpreograaf Felix
White overleden
den haag anp
Jazz-choreograaf en -danser
FelLx White is deze week in zijn
woonplaats Abcoude overleden.
White werd 65 jaar.
De choreograaf werd in 1927
in Wilmington (VS) geboren. In
1965 kwam hij naar Nederland
waar hij zich vooral inzette voor
de gekleurde dansers. Een ui
ting daarvan was het Black Vi
brations Dance Theatre in Am
sterdam.
De lessen betekenden voor
ongeveer de helft van de leerlin
gen wel de eerste kennismaking
met beeldende kunst en klassie
ke muziek. Een even grote
groep zegt er ook iets van te
hebben opgestoken. Slechts
„sommigen" gaven echter aan
dat de lessen de eerste aanzet
waren voor latere belangstel
ling.
Veel vroegere leerlingen vin
den ook dat ze op een te jeugdi
ge leeftijd (11-12) met kunst in
aanraking zijn gebracht. Ze
konden de beeldende kunst of
de klassieke muziek nog niet
waarderen en er beklijfde dus
maar weinig van de lessen.
