UIT
'De elementen
vinden die
mensen echt
raken'
Rtv show
Amerika hongert
naar meer nieuws
Walter Joris: Een Vlaamse
humoristische kunstenaar
,Mfx x
gesproken
WOENSDAG 7 JUL11993
157
Ze bezitten een eigen heli
kopter, de Chopper 88, die
iedere dag boven de talloze
verkeersknooppunten in
New York cirkelt. Om vanuit
de lucht via de autoradio de
laatste files te melden aan de
eindeloze stroom forenzen.
Ze waren prominent aanwe
zig bij de bomontploffing
onder het 110 verdiepingen
tellende World Trade Center,
waarbij ze als enigen via de
ether advies konden geven
aan de duizenden opgeslo
ten, doodsbange mensen. Ze
zijn trots op hun ijzersterke
reputatie als nieuwsstation:
WCBS Newsradio 88 in New
York. Werkend met een vaste
formule van nieuws, weer,
verkeer, sport en zaken-
nieuws, bereiken ze weke
lijks 2,5 miljoen mensen.
Een interview met twee van
hun vaste sterpresentatoren,
de „anchors" Therese Crow
ley en Harley Cames.
NEW YORK RENATE V
T"^
en technicus die de
I j knoppen bedient, is
in geen velden of we
gen te bekennen. Het is twee
uur 's middags, de begintijd van
de dagelijkse radioshow PM
Drive van WCBS Newsradio 88.
De presentatoren Therese
Crowley en Harley Cames zitten
ontspannen in de studio als be
trof het hier een gezellige ver
jaardagsvisite. Dat dit slechts
uiterlijke schijn is, blijkt al snel
uit hun moordende werktempo.
Ze praten het nieuws aan elkaar
en starten en passant de knop
van de band met het zojuist
aangekondigde onderwerp.
Daartussendoor meldt een
reeks verslaggevers zich voor
het laatste nieuws, geeft Tom
Kaminski vanuit de helikopter
Chopper 88 rechtstreeks de files
door en is het weerbericht te
beluisteren.
In het gesprek na afloop van
de maar liefst vijf uur durende
uitzending blijkt het sleutel
woord van beide anchors. De
term 'menselijkheid' komt re
gelmatig terug in hun enthou
siaste betoog. In dat verband
komt vrijwel meteen de ver
schrikkelijke bomontploffing in
het WTC, eerder dit jaar, ter
sprake.
Therese Crowley: „De meeste
televisie- en FM radiostations in
New Yotk konden toen niet
meer uitzenden. Hun zendmas
ten staan bovenop het WTC en
waren als gevolg van de ont
ploffing onklaar geraakt. Wij
zenden echter via de AM uit en
op een gegeven moment bleek
dat wij nog de enige informatie
bron vormden voor de mensen
binnen in het gebouw. Onze
verslaggever stond in direct
contact met hen. Moet je je
voorstellen: ze zaten opgeslo
ten, er was geen elektriciteit en
overal was rook."
„Sommigen gooiden de mi-
ten in om frisse lucht te krijgen,
De brandweer en andere hulp
verleners belden ons op met het
verzoek of ze via de radio tegen
deze mensen konden zeggen
dat ze dat beslist niet moesten
doen. Het vuur zou op deze ma
nier vrij spel krijgen. En ze zei
den ook rechtstreeks tegen hen:
We weten dat u daar bent. Blijf
kalm. We komen eraan."
Noodweer
„Onze manier van praten en
presenteren haalt de menselijk
heid naar boven. Dat vind ik het
belangrijkste in mijn werk: die
elementen te vinden die men
sen écht raken. De wisselwer
king tussen beide presentatoren
is daarbij van groot belang. Op
z'n best bereiken wij dat luiste
raars het gevoel hebben dat ze
bij ons op visite zijn."
Alhoewel, WCBS Newsradio
88 een commercieel station is
en z'n geld primair verdient met
advertenties, komt nieuws toch
altijd op de eerste plaats. Harley
Cames laat daar geen enkel
misverstand over bestaan: „Bij
echt groot nieuws gaan we ach
ter elkaar door. We hebben de
aanslag op het WTC al ge
noemd, maar ook de intocht in
Somalië, de Golfoorlog, een be
langrijke toespraak van de pre
sident of noodweer. Het belang
rijkste is onze reputatie van
nieuwsstation. Als de hel los-
Therese Crowley en Harley van WCBS Newsradio 88.
barst, als de elektriciteit uitvalt, Hoe moordend is die in een we
als er een orkaan woedt, dan reldstad als New York. Heel
kan men op ons rekenen. Geld moordend, zo blijkt. De stad
biedt huisvesting aan bijna
honderd radiostations, waarvan
er vijftig vrij belangrijk te noe
men zijn. Vijftien van die sta
tions spelen een echt belangrij-
verdienen komt op die r
ten op de tweede plaats. Moet
ook wel, want de luisteraars re
kenen juist dan op ons en stem
men speciaal op ons af om te
New Yorkse nieuwsradio WCBS 88
blaakt van zelfvertrouwen
horen wat er aan de hand is. Als
ze op zo'n moment naar twee of
drie minuten commercials
moeten luisteren, haken ze on
middellijk af. Dan gaan ze naar
een concurrerend station."
Verslaafd
Over concurrentie gesproken.
ke rol. WCBS Newsradio 88 be
hoort tot dit selecte gezelschap
en mag zich zelfs verheugen in
toenemende belangstelling van
de luisteraars. De grootste con
currentie voor WCBS bestaat uit
de stations die louter en alleen
muziek draaien.
Therese Crowley: „Wat wil je
horen na een lange dag werken?
Muziek of. informatie? In ieder
geval wil je weten hoe je zo snel
mogelijk naar huis kunt komen.
Dus heb je, zeker in New York,
verkeersinformatie nodig. Een
onverwachte file kan er de oor
zaak van zijn dat je, tenzij je
snel een andere route kiest, riiet
veertig minuten bezig bent om
thuis te komen maar twee uur.
We proberen rondom die ver
keersinformatie de luisteraar op
een zo prettig mogelijke manier
vast te houden."
Zowel Therese Crowley als
Harley Cames is ervan over
tuigd dat het televisiestation
CNN de honger naar informatie
heeft gestimuleerd. Iets waar
van ook radiostations, die zich
in nieuws specialiseren, profite
ren. Crowley: „CNN heeft ertoe
bijgedragen dat mensen ver
slaafd zijn geraakt aan nieuws.
Van dertig seconden tot ruim zeven minuten
Amerika is het land van de te
levisie. De bakermat van een
onafzienbare Tij soaps, come
dies, politieseries en praat
shows, waarvan vele ook hier
op het scherm te zien zijn.
Lang voordat wij er ook maar
van hadden gehoord, groeide
al een generatie Amerikanen
op met ontbijttelevisie bij de
cornflakes als stevige basis
voor de rest van de dag.
Commerciële omroep, dat
hier nare associaties oproept
met het summum van opper
vlakkigheid en - erger nog -
programmaonderbrekende
reclame, is daar ontstaan. En
inderdaad, van een weekje te
levisie kijken in de States,
wordt de gemiddelde Neder
lander niet gelukkiger. Het
tempo doet naar adem snak
ken, de commercials racen
over het scherm, het intellect
- hét kenmerk van de mense
lijke soort - wordt nauwelijks
geprikkeld.
Toch lijkt er een lichte ken
tering te constateren in het
kijk- en luistergedrag van de
Amerikanen. Een kentering,
die zich vertaalt in een toene
mende honger naar nieuws.
De Golfoorlog wordt in dit
verband genoemd als een be
slissend moment, maar in een
adem ook de - middelbare -
leeftijd van de grote groep
Amerikanen die na de Twee
de Oorlog werd geboren. Zij
komen stuk voor stuk in een
andere levensfase, waarin de
aandacht meer uitgaat naar
verdieping en reflectie, dan
naar louter geld verdienen. Bij
zo'n fase hoort een grotere
belangstelling voor het
nieuws en de achtergronden
van het nieuws.
De algemene opinie in de
VS luidt, dat wie tijdens de
Golfoorlog CNN heeft 'ont
dekt', voorgoed verslaafd is
aan nieuws. Niet alleen de te
levisie heeft te maken met die
veranderde belangstelling,
ook de radiostations pikken
hun graantje mee.
Veel radiostations leggen
zich geheel toe op nieuws.
Sommige vierentwintig uur
per dag, andere in de vorm
van nieuwsoverzichten. En
hoewel de overgrote meerder
heid van de Amerikanen in
tensief luistert naar de talloze
muziekstations, is er een dui
delijke kentering waarneem
baar ten gunste van het
Snelheid
Nederlanders stellen zich bij
nieuws op de radio overigens
totaal iets anders voor dan
veel Amerikanen. Net als bij
televisie ligt ook daar de na
druk op een haast duizeling
wekkende snelheid. Wie tus
sendoor niest of de neus
snuit, heeft een onderwerp
gemist. De wenkbrauwen van
de eindredacteur fronsen
zorgwekkend als een item de
45 seconden overschrijdt.
Dertig seconden is een keuri
ge lengte, althans dat vindt
men bij de commerciële
nieuwsstations, die veruit in
de meerderheid zijn.
Geheel anders is de filosofie
van de publieke radio, Natio
nal Public Radio (NPR). Hun
nieuwsprogramma's laten
zich het beste vergelijken met
die van de nieuwszender Ra
dio 1, zijn zelfs 'trager' dan
wij hier gewend zijn. Een on
derwerp mag daar rustig
meer dan zeven minuten du
ren. De hinderlijke commer
cials tussen de items door
blijven achterwege. NPR hoeft
immers zijn geld niet primair
zelf te verdienen, maar wordt
- via een raad van commissa
rissen - betaald door de over
heid. Advertenties mógen,
maar die worden bij de pu
blieke omroep deftig subscri
bers (te vertalen met spon
sors) genoemd. De adverten
tieregels zijn streng en laten
niet meer toe dan een zinne
tje met naamsvermelding aan
begin of eind van een pro
gramma.
Kennelijk slaat deze totaal
van de commerciële omroep
verschillende aanpak aan.
Vooral intellectueel Amerika
heeft deze publieke radioser
vice aan het hart gedrukt. En
ook hier geldt weer: dit luis
tergedrag is onstaan tijdens
de Golfoorlog.
Hoe volstrekt verschillend
nieuws op de radio behan
deld kan worden, blijkt wel uit
de volgende verhalen. Van
dertig seconden tot ruim ze
ven minuten. Een wereld van
verschil, en toch allemaal te
rug te vinden op diezelfde ra-
dioschaal.
Als je in de buurt van een televi- teren wij van de leeftijdsop-
sietoestel bent, prima, dan zet
je CNN aan. Maar als dat niet zo
is, wat doe je dan? Steeds meer
mensen maken er een gewoon
te van een radionieuwsstation
aan te zetten. Bovendien profi-
bouw. De na-öorlogse generatie
wordt ouder en raakt dus meer
geïnteresseerd in serieuze za
ken. Het tijdsgewricht werkt zo
in ons voordeel."
'Televisie is voor een komiek een moeilijk medium'
ANTWERPEN CARLOS ALLEENE
De Vlaamse komische
kunstenaar Walter
Joris is regelmatig
op de Nederlandse theaterpodia
te zien. Voorheen was hij ook
veel op tv, bij de VPRO in 'Haha
in het Universum' en bij de
BRTN als medewerker aan het
programma 'Gelieve aan uw
toestel te blijven'. Daarnaast
houdt hij zich bezig met schrij
ven. Onlangs verscheen van zijn
hand 'Positieve plannen in ne
gatieve hersenen' (Mammoet,
A. J. G. Strengholt's Boeken),
een verzameling knotsgekke,
soms bizarre mijmeringen van
een kunstenaar die zichzelf
door zijn filosofisch-literaire
manier van denken als een 'me-
ta-humorist' omschrijft. „Ik
probeer van mijn optredens te
leven. Dat is niet altijd makke
lijk, vooral omdat ik niet com
mercieel bezig ben. Gelukkig
word ik geregeld in Nederland
Hij woont in een bescheiden
huisje, vlak bij het Antwerpse
Centraal Station, in een buurt
waar schaars geklede Ghanese
prostituées klanten lokken. Een
Bizarre buurt in de schaduw
van Antwerpen '93, culturele
hoofdstad van Europa.'„Ik ben
niet bang omdat hier 's nachts
altijd mensen op straat slente
ren. De manier waarop die Gha
nese vrouwen hier worden uit
gebuit is overigens ronduit vre
selijk. Die vaak mooie meisjes
zitten hier tegen hun zin voor
het raam, ze verdienen zelf geen
cent en hebben op de koop toe
geen enkel toekomstperspectief.
Jaren geleden ben ik op dit huis
in deze buurt gevallen. Het
stond voor een prikje te koop.
Toen waren hier amper enkele
hoeren actief. Nu zit de hele
buurt vol."
Zijn medewerking aan het
BRTN-programma 'Gelieve aan
uw toestel te blijven' heeft hem
in zijn stad een beetje bekend
heid bezorgd. „Ik werd toen
meteen op straat herkend. Voor
de rest heeft dat programma me
nauwelijks iets opgeleverd. Dat
was voor me een teleurstelling
omdat ik tenslotte al enkele ja
ren met alles en nog wat bezig
ben. In 1986 debuteerde ik met
het boek 'De meest interessante
aspecten van de interessantolo-
gje', een verzameling gekke mij
meringen. Hierna ben ik naar
Nederland gereisd om er als ar
tiest te debuteren. De VPRO
heeft me toen gevraagd voor het
programma 'Haha, in het uni-
Televisie
Waarom treed je niet meer
voor televisie op?
„De voorbije jaren heb ik heel
wat scenario's geschreven. Con
crete voorstellen van de BRTN
of een andere omroep zijn er
evenwel nog altijd niet geko
men. Ik ben niet de man die bij
een omroep gaat aankloppen of
mensen opbelt. Ik denk nog al
tijd dat als je voldoende optre
dens hebt en opvalt dat de
mensen van de televisie spon
taan naar je toe komen. Of is
dat niet zo? Mijn belangstelling
gaat in de eerste plaats uit naar
het theater. Vandaar dat ik er
nog weinig voor voel om me op
de televisie te storten, want dat
is voor een komiek een moeilijk
medium.
Ik constateer dat ook Urba-
nus en Kamagurka nogal wat
moeite hebben met het beheer
sen van de beeldtaal. Vrijwel al
le komieken zijn in een zaal
groot geworden en zijn niet
voor televisie opgeleid. Voor te
levisie werken is een apart vak
waarbij heel wat technische za
ken om het hoekje komen kij
ken. De twee grote voordelen
van de televisie zijn dat je vlot
geld verdient en dat het grote
publiekje meteen kent"
Je bent vooral in het Am
sterdamse alternatieve theater
circuit een vaste waarde. Wat
betekent dat uiteindelijk?
„Over mijn optredens in Ne
derland mag ik absoluut niet
klagen. Ik sta er vooral in kleine
zalen en theaters. Kortom, het
zogenaamd derde circuit. Ik
word er niet als een vreemde
Belg beschouwd. Nee, ze zien
me daar meer als kunstenaar
dan als humorist."
s— Waarom ben je zo weinig
ambitieus?
„Moet dat echt? Ik ben niet
Walter Joris: komiek, schrijver en presentator van televisieprogramma's.
echt gek op een grote zaal om
dat ik vooral met rekwisieten
werk waarvan elk detail belang
rijk is. Mijn enige ambitie is op
het buitenland gericht. Sinds
kort ben ik bezig met Frankrijk,
Duitsland en Engeland te beko
ren met de vertaling van mijn
show 'De interessante aspecten
van de interessantologie'. De
Engelse versie is inmiddels
klaar. In juni waag ik mijn kan
sen in Lëeds. Afwachten wat het
worden zal. Nadien komt
Frankrijk aan de beurt."
Samen met VPRO-regisseur
Frank Alsema heb je niet zo heel
lang geleden een serie van zes
korte programma's gemaakt
waarin je de kijker liet kennis
maken met je heel eigen wereld.
Heb je nog plannen in die rich
ting?
„Na die reeks VPRO-pro-
gramma's is er meer volk naar
mijn optredens in Nederland
Rolf Wouters in VARA
éTV-Magazine:
,,ln mijn nieuwe pro
gramma, 'Rolf X. ali
ve', wil ik een char- j
mante gastheer zijn.
Iemand die zijn mond kan hou-
den als de gasten leuk zijn. Wat
overigens heel moeilijk is; iemand
die ervoor zorgt dat zijn gasten
goed uit de verf komen. Laten we
maar zeggen dat ik een soort Ivo
Niehe wil zijn met een dosis hu-
gekomen. Ik ben daar nu een
beetje bekend. Momenteel heb
ik nog geen concrete voorstellen
van de VPRO op zak. Er werd
me wel gevraagd om dialogen te
schrijven. Afwachten is voorlo
pig de boodschap."
Rolf Wouters: „Ik wil een char
mante gastheer zijn. Iemand die
zijn mond kan houden."
FOTO ARCHIEF
Gerard Cox in Privé:
,,lk leef nu als vrijgezel en ik sta
niet open voor een nieuwe relatie.
Tot groot verdriet van mijn vrien
dinnen. Het is natuurlijk altijd
lastig als ik zeg, dat ik dit week
einde niet kom omdat ik naar ie
mand anders ga. Maar zó wil ik
het wèl hebben. Ik vind het heer
lijk om alléén thuis te komen.
Dan pak ik een borreltje, lees de
krant en geef m'n honden te vre
ten... Dan hoef ik echt niemand
meer te zien. Dan heb ik ook de;
pest in als er iemand voor de deur
staat. Wim Kan had een bordje op
de deun 'U bent niet welkom'.
Dat h'eb ik ook een beetje."
Zangeres Cyndi Lauper in Veronica:
„Als mensen mij voor het eerst
hebben zien optreden, komen ze
na afloop naar me toe en zeggen
ze vaak: Goh, ik wist niet dat jij
kon zingen."
Actrice Dora van der Groen in VARA
TV-Magazine:
Als u me nou vraagt of 'Villa des
Roses' een goede tv-bewerking is
geworden moet ik u het antwoord
schuldig blijven. Ik weet eerlijk
gezegd niet eens meer of ik het
heb teruggezien na de opnamen,
ik kijk zelden televisie, weet u.
Nee, ik denk niet dat ik mezelf
heb zien spelen.
Midas Dekker in VARA TV-Magazi-
„Een vrouw hoort gewoon kinde
ren te krijgen. Baren is in de mo
de. Niet alleen in de Viva en de
Libelle, ook in HP/De Tijd en Op
zij zie je foto's van trotse vaders
en moeders die ons met zo'n blo-
tebillenkmd op de arm, blij als
een pasbekeerde, laten weten in
het afvegen van snottebellen ein
delijk de zin van het leven te heb
ben ontdekt. Een vrouw zonder
kinderen telt niet mee. Die zal wel
s.tuk zijn en anders d'r man wel.
Dan worden reageerbuizen te
voorschijn gehaald, wijde broeken
aangeschaft of er wordt met
vreemd zaad gehannest om het
ideaal te bereiken: elke vrouw eei
kind, elke moeder een baarmoe
der."
Toon Hermans in Humo:
„Natuurlijk kunnen we zonder het
uiterlijk vertoon van sex. De vlie
gen doen het onder de vliegen,
die hebben nergens last van om
dat ze niet denken: Maar wij den
ken na en vinden het korte rokje
uitdagender dan het lange, maar
het rokje lang kan ook heel uitda
gend zijn. De blote tietjes in de
blaadjes zie ik als balonnetjes,
voor de rest kan ik er niets van
maken. Ik ben verdomd graag en
heel veel met allemaal mooie da
mes naar bed geweest, ontelbaar.
Dus ik was er niet vies van, en dat
zal ik ook nooit worden. Maar de
trucs rond seks maken op mij
geen enkele indruk. Kort of lang,
bloot of niet bloot, dat is slechts
een kleine afwijking van het ge
wone gedragspatroon van de
mens door de geschiedenis
heen."
Televisie-presentator Peter van In-
gen in Humo:
„In het algemeen gesproken is te
levisie een fantastisch medium
om onwaarachtigheid te onthul
len. Dat is dè grote kracht. De ca
mera werkt als en lancetmes, vli-
iijjjjmscherp regi
streert hij, niets ont-
gaat hem Daar kan
geen geschreven in- V
terview in Humo te
genop."
