'Ik vind Alexander een frisse jongen'
AZL: 'Klaar om te starten
met levertransplantaties
Het Gesprek van de Zomerdag
P
Auto Peter
'Tram is gezellig, de
bus een verschrikking'
Minder rompslomp bij
wegbranden wratten
Waal van Deventer naar
Hogeschool Rotterdam
Onderzoek naar tekort
kinderopvang platteland
Duijvelaar Pompen
wil 12 man ontslaan
Radio West legt zich
niet neer bij lagere
provinciale toeslag
VRIJDAG 2 JUL11993
Prins Willem Alexander heeft
vandaag in het academiege
bouw de bul in ontvangst geno
men. Hij mag zich nu doctoran
dus noemen. Of, zoals mijn
nicht het uitdrukt, Doctor An
ders. Boze tongen beweren dat
hij de bul gratis heeft gekregen.
Dat een lid van het koninklijk
huis niet mag afgaan. Maar dat
geloof ik natuurlijk niet. Maar
wie ben ik? Laten ik het eens
aan de vrouw en de man in de
straat vragen.
Angela de Jong (23) houdt haar
bromfietshelm erbij op. Net als
of je met een astronaut staat te
praten. This is groundcontrol to
Major Tom, zoiets. Spottend
zegt ze: „Welnee. Ik denk dat
die jongen ouders heeft die er
op letten dat hij goed studeert.
Natuurlijk zal hij voor sommige
zaken zijn vrijgesteld. Maar ik
denk dat hij net als de andere
studenten keihard heeft moeten
I blokken. Je ziet natuurlijk altijd
alleen maar de feestkant van die
jongen. Hij is mijn type niet,
maar ik zou best een avondje
met hem uit willen om eens te
ervaren hoe dat is. Ik zou best
een avond prinses willen zijn
met allemaal van die lijfwach
ten om me heen."
„Hoe lang heeft-ie over zijn stu
die gedaan?", vraagt een man
die zijn naam niet bekend wil
maken omdat-ie dan in de
krant staat. „Zes jaar? Nou, dat
valt dan mee. Als hij het niet
goed had gedaan, zouden ze
Diantha Ploeg: 'Of hij op de troon moet, weet ik niet'.
hem er wel uit hebben gegooid
bij de universiteit. Als ik het niet
goed doe, ga ik er ook uit. Ik
071-134700
St. Aagten straat 18 Leiden
N DAGJE VOLOP DE RUIMTE
NIEUW DE RENAULT TWINGO V.A. F. <6,- PER DAG 1X(L.
vind het een leuke jongen, een
echte kwajongen. Net als die
zonen van mij. Die spoken ook
van alles uit."
Aardige knul
„Ik zal niet zeggen dat hij is be
voordeeld, maar hij heeft na
tuurlijk wel een voorrangsposi
tie gehad", zegt mevrouw L.K.
uit Voorschoten. „Kijk, een ge
wone student kan er ook niet
zomaar ineens tussenuit. Ik kan
me voorstellen dat iemand na
een sterfgeval in de familie zijn
gedachten er een tijd niet bij
heeft. Maar een gewone student
kan dan toch niet weg. Ach, ik
vind Alexander best een aardige
knul en hij heeft gelijk dat-ie nu
leeft. Hij zal best een mooie stu
dietijd hebben gehad. Ze heb
ben hem natuurlijk voortdu
rend op de vingers gekeken. Als
zo'n jongen zijn been naar links
zet, zeggen de media dat hij
rechtdoor moet lopen."
Meneer N. Jagel staat bij het
stoplicht even een zware te
draaien. Terwijl hij praat, blijft
hij zijn sjekkie in de gaten hou
den. Hij popelt om hem dicht te
likken. „Ja", zegt hij, „ik geloof
dat die jongen door allerlei
mensen is bijgewerkt in de
avonduren. Dat doen ze natuur
lijk altijd. Die hoge mensen
moeten slagen. Of hij intelligent
is? Nou, dat valt, denk ik, wel
mee. Ik zie hem wel eens in de
Katwijkse leesportefeuille en
dan krijg ik echt die indruk niet.
Ik heb ook veel liever een ko
ningin dan een koning. Die ke
rels zijn veel agressiever en daar
komt maar oorlog van. Ik zal
niet gaan kijken bij het afstude
ren van Willem Alexander. Dat
laat ik maar over aan de men
sen met van die hoge I.Q's"
Watje
Meneer Bouthoorn is fel anti-
koningsgezind. „Ik vind Alexan
der maar een watje. En dan dat
geld dat die goser ons kost. Dat
is toch uit den boze in deze tijd.
Nee, voor mij hoeft dat allemaal
niet."
Diantha Ploeg wil eerst even
mijn legitimatie zien voordat zij
antwoord geeft. Het uitbrekers-
hoofd van ondergetekende
wordt aan een nauwkeurige in
spectie onderworpen. „Als hij
zijn bul gratis zou hebben ge
had, zouden de media daar on
getwijfeld al bovenop hebben
gezeten. Dan was er vast wel
een of andere professor omge
kocht. Wat uiterlijk betreft, vind
ik het een frisse jongen. Maar of
hij op de troon moet, weet ik
niet. Ik weet niet wat voor kwa
liteiten je daarvoor allemaal
moet hebben."
De tram terug in de Breestraat.
Wat vindt het publiek daar nu
van? „Ik vind er helemaal niks
van", zegt een jongeheer met
spiegelende zonnebril. En hij
neemt nog een onverschillig
trekje aan zijn sigaret. „Gezel
lig", zegt het Leidse echtpaar
Stuifzand juist. „Het geeft sfeer
aan de stad", zegt de man.
„Want die bussen, die zijn een
verschrikkking". „Ze stinken,
zijn vies", vult zijn vrouw aan.
Trams kent ze uit haar jeugd.
Haar wieg stond zo'n vijftig jaar
geleden in de Haarlemmer
straat waar toen de blauwe tram
reed. „En dat was hartstikke
spannend. Je wist datje steeds
trams in". Het gaf vooral het
knikkeren een extra dimensie.
Maar waarom werd eerst die
tram weggehaald om na jaren
glorieus terug te keren? „Ze
dachten toen natuurlijk dat ze
modern waren", zegt hij. „En
nu willen ze weer terug naar de
oude tijd", meent zij.
Voor een bejaarde Leidse uit
'Zuidwest' ligt het niet zo sim
pel. Ze vindt het 'waardeloos'
dat zo'n arme stad als Leiden
zoveel geld gaat pompen in zo
iets als een tram. Want die tram
gaat het de bejaarden natuurlijk
moeilijker maken. Vaker over
stappen, moeilijker instappen:
de Leidse lepelt zo een reeks be
zwaren op. „l^at ze het geld
aan bejaarden- en gezond
heidszorg besteden. Want daar
is geen geld voor."
„Maar ach", zo zucht ze, „zulke
plannen worden altijd gemaakt
door mensen die nooit in een
tram zitten. En dan gaan ze ja
ren praten. Zo van: wat kost
nou het meest? En uiteindelijk
gebeurt er niks". Dus: ook in
2010 rijden er heus nog geen
trams door de Breestraat.
Een geboren Amsterdamse, in
de oorlog conductrice op een
tram, vindt de plannen om an
dere reden 'idioot': „Als zo'n
tram een ongeluk krijgt, moet
alles erachter stoppen. Met de
bus kan je een straatje omrij
den, maar dat is er bij een tram
niet bij". En dat kan wel eens
problemen geven in de snelle
tijd van tegenwoordig.
Meer je ziet ze in het 'pendcl-
busjes-plan': kleine busjes in
plaats van de grote joekels, te
beginnen over twee jaar. „Maar
dan moet de rest eruit. Geen
fietsers, geen taxi's". Alleen dan
heb je wat aan een bredere
stoep, vindt ze. „Maar ach. Lei
den is en blijft een rotstad",
zegt ze. „Aan de hele stad zit
niets aantrekkelijks. Ongezellige
winkels, niet chique, rommelig,
met spullen midden op straat.
Net een vreemd land".
„Vroeger was de Breestraat het
je van het. Tegenwoordig heb je
allemaal van die rommelza-
ken", vindt ook de geboren
Leidse, A.M. van Royen. Zij win
kelt vooral in Rotterdam, Zoe-
termeer en winkelcentrum
Leidschenhage, maar niet in
Leiden: „Je moet hier zo'n rot-
eind lopen naar een parkeer
plaats". Want, alle mooie beto
gen ten spijt: mensen komen
het liefst met hun auto. En zet
ten hem graag gratis neer. Wat
ze tegen de tram heeft? „Ach
meneer, ze maken er hier zo'n
puinhoop van. Eerst gooien ze
grachten dicht en dan graven ze
ze weer open. En nu weer die
tram. En wie moet het betalen?
U en ik".
Student M. Boender is vooral
benieuwd of de bestuurders van
nu, hun lesje hebben geleerd
van de geschiedenis van de
blauwe tram: „Waarom is hij
toen opgedoekt? Waarschijnlijk
was hij onrendabel. Maar waar
om?" Dat Leiden wat wil doen,
begrijpt hij. „De hele binnen
stad is niet op het verkeer bere
kend", legt hij uit. „Maar bij
zo'n tram moet je wel zorgen
voor goede aansluitpunten op
ander openbaar vervoer. Pende
len tussen Zoetermeer en Kat
wijk alleen is niet genoeg".
Midden in zijn betoog, komt de
bus en houdt hij op: „Als u het
niet erg vindt, maak ik gebruik
van de busverbinding, nu die er
nog is".
paul van der koou
leiden monica wesseling
MenSen met wratten kunnen in de toekomst wellicht sneller
van hun kwaaltje worden afgeholpen. Ziekenfonds Zorg en Ze
kerheid wil dat huisartsen voortaan altijd vloeibare stikstof in
huis hebben, nodig om een wrat weg te 'branden'. Nu moeten
mensen met wratten vrijwel altijd twee keer naar de huisarts
voordat ze kunnen worden geholpen.
Huisartsen bewaren nu de stikstof in huis-, tuin- en keuken-
thermosflessen. Het gas Vervliegt en is maar één dag houdbaar.
Stikstof is voor artsen verkrijgbaar bij ziekenhuizen en sommi
ge laboratoria. Zorg en Zekerheid wil bij de apotheken afgifte -
punten voor stikstof maken.
De stikstof wordt vervoerd in betere thermosflessen. Hier
door kunnen de artsen de stof een paar dagen in hun praktijk
bewaren. Bovendien kan de arts de stikstof dichterbij huis ha
len. Voor de patiënten betekent het nieuwe systeem dat terug
komen om een wrat weg te halen niet langer nodig is.
Overigens wordt het nieuwe systeem de eerste tijd bij wijze
van proef in de omgeving van Amstelveen opgezet. Slaagt die,
dan wordt ook in de rest van het Zorg en Zekerheid-gebied het
nieuwe systeem opgezet. Voor het zo ver is, is het volgens een
Voorlichter van het ziekenfonds al gauw 1994.
Gezondheidsraad steunt kandidatuur Leiden
Het AZL heeft het pleidooi van de Gezondheidsraad om
in Leiden en Rotterdam (Dijkzigt) een tweede centrum
voor levertransplantaties te vestigen met instemming be
groet. Alleen in Groningen is nu zo'n centrum. Een
woordvoerder van het AZL zegt, dat 'Leiden' en 'Rotter
dam' klaar zijn voor de klus. Hij hoopt dat staatssecreta
ris Simons (volksgezondheid) het advies niet alleen maar
voor kennisgeving aanneemt.
paul van dér koou
monica wesseling
De kinderopvang in kleine
Zuidhollandse gemeenten laat
le wensen over. Er zijn te weinig
plaatsen en als ze er al zijn,
moeten de ouders veelal een
flink eind reizen. De stichting
Zuid-Holland Overleg Kinder
centra gaat daarom een onder
zoek doen naar de mogelijkhe
den om dit te verbeteren. De
stichting heeft hiervoor 30.000
gulden subsidie gekregen van
de provincie.
In de kleine plattelandsge
meenten is het kindertal te klein
om een gevarieerd aanbod van
kinderopvang mogelijk te ma
ken. In de steden kunnen de
[ouders kiezen tussen hele of
[halve dagopvang en binnen- of
[buitenschoolse opvang.
De stichting wil bekijken of
het mogelijk is op het platteland
toch een gevarieerde vorm van
kinderopvang op te zetten.
Door een aantal gemeenten sa
men 'gebruik te laten maken'
van één opvangcentrum, is het
kinderaanbod wellicht wel &root
genoeg.
De stichting kiest de komen
de maanden twee proefge-
meenten uit; een op Goeree
Overflakkee en een in het Groe
ne Hart. Voor deze gemeenten
zal worden onderzocht waarom
precies kinderopvang niet van
de grond is gekomen en hoe
hierin verbetering kan worden
gebracht.
De Provinciale Sportraad
krijgt 25.000 gulden om de deel
name van vrouwen in bestuur
lijke functies in de sportwereld
te vergroten. Daarnaast krijgt
het emanciapatiebureau Zuid-
Holland 14.000 gulden om de
deelname van vrouwen aan de
gemeentepolitiek te vergroten.
Ook voor allochtone vrouwen
is geld beschikbaar. De
Sportraad heeft ook nog 20.000
gulden gekregen voor een pro
ject dat Turkse of Marokkaanse
vrouwen opleidt tot zwemin-
structrice. Zwemmen is een van
de weinig sporten die Turkse en
Marokkaanse vrouwen beoefe
nen. Door zwemleidsters uit de
ze minderheidgroep als sportle-
rares op te leiden, hoopt de pro
vincie de deelname van de
vrouwen aan deze tak van sport
te vergroten.
i de Gezond
heidsraad meldt dat het enige
nadeel van een Leids/Rotter-
dams transplantatiecentrum is,
dat er op twee extra plekken ge
transplanteerd wordt. „Ik denk
dat WVC daar niet van gechar
meerd zal zijn. Als die samen
werking op de klippen loopt, zit
je over enkele jaren met drie le
vercentra", zegt hij.
Volgens een schatting van
AZL en het Dijkzigt overlijden in
Nederland jaarlijks 40 mensen
omdat ze niet tijdig een andere
lever krijgen. De levers zijn er
wel, maar verdwijnen vaak naar
het buitenland omdat er hier te
weinig wordt getransplanteerd.
Het Academisch Ziekenhuis
Groningen begon in 1979 met
dergelijke ingrepen, maar kwam
nooit verder dan zo'n 50 trans
plantaties per jaar. De trans
plantaties worden namelijk niet
vergoed door ziekenfondsen of
particuliere verzekeraars. Hoog
uit kon Groningen, als voorlQ-
per, putten uit een speciaal pot
je van de Ziekenfondsraad. Rot
terdam en Leiden moesten de
ingrepen daarentegen uit eigen
kas betalen. En dat kost ze
150.000 tot 200.000 gulden per
ingreep.
Vergoed
In februari besloot Simons dat
levertransplantaties een plekje
krijgen in het ziekenfondspak
ket. Patiënten die in aanmer
king komen voor een tiicuwe le
ver of een stuk daarvan, kunnen
dal vergoed krijgen van hun zie
kenfonds of ziektekostenverze
kering. En ziekenhuizen krijgen
de ingreep totaal vergoed.
Geen wonder dat Leiden en
Rotterdam graag worden aan
gewezen als officieel centrum
voor levertransplantaties. In
Rotterdam zijn de laatste zeven
jaar meer dan 60 transplantaties
uitgevoerd, terwijl het AZL in
september 1992 voor het eerst
transplanteerde. Het chirur
gisch team stond onder leiding
van de nieuwe hoogleraar alge
mene heelkunde, prof.dr. O.
Terpstra.
Voor hij naar Leiden kwam,
was hij in Rotterdam specialist
op het gebied van levertrans-
plantaties. Het wekte dan ook
geen verbazing dat 'Leiden' én
'Rotterdam' een weekje na de
Leidse transplantatie besloten
om samen het Transplantatie
centrum West-Nederland op te
richten. Er wordt met één
wachtlijst gewerkt, er is één me
disch protocol en beide zieken
huizen verrichten evenveel
transplantaties.
Toen Simons dit transplanta
tiecentrum negeerde en Gro
ningen aanwees als het cen
trum voor levertransplantaties,
protesteerden Leiden en Rotter
dam dan ook hevig. Ze noem
den het zonde om de kennis
'weg te gooien' en voerden aan
dat Groningen niet bepaald
centraal ligt.
Ondergraven
De Gezondheidsraad onder
schrijft dergelijke argumenten,
maar legt in het advies de na
druk op aantallen. Zo zouden
De Leidse oud-wethouder mr.
C. Waal stapt op als burgemees
ter van Deventer. Waal wordt
per 1 november voorzitter van
het college van bestuur van de
Hogeschool Rotterdam. Volgens
Waal (PvdA) hebben 'uitholling
en ondermijning van de ge
meentelijke positie' mede ge
leid tot zijn vertrek.
In hoog tempo wordt naar de
mening van Waal de functie van
gemeenten aangetast door cen
tralisatie en de regionalisering
van taken en bevoegdheden.
Bestuurlijke vernieling wordt
voor bestuurlijke vernieuwing
aangezien, zo vindt Waal.
Waal is burgemeester van De
venter sinds 1 mei 1984. Daar
voor was hij tien jaar lang wet
houder van Leiden. In een brief
aan de gemeenteraad stelt Waal
dat hij in de afgelopen 25 jaar
steeds meer overtuigd is geraakt
van de onmisbaarheid en nood
zaak van een democratisch,
maar ook een duidelijk, door
zichtig, doeltreffend en doelma
tig lokaal bestuur. Hierbinnen
past naar zijn opvatting een
burgemeester die rechtstreeks
wordt gekozen.
alphen aan den run»die maatregelen in een brief aan
het personeel aangekondigd.
Duijvelaar kampt met terug
lopende orders als gevolg van
de recessie. Zonder maatrege
len zou het bedrijf dit jaar twee
miljoen verlies lijden. Directeur
C. Duijvelaar hoopt nu uit de
rode cijfers te blijven en later de
oude groei te hervatten.
Duijvelaar Pompen in Alphen
aan den Rijn wil twaalf van de
220 personeelsleden ontslaan.
Daarnaast bezuinigt het bedrijf
door de werknemers voortaan
een deel van de pensioenpre
mies zelf te laten betalen en
raakt een deel van het personeel
zijn atv kwijt. De directie heeft
leiden «meindertv
Prof.dr. O. Terpstra was, voor hij naar Leiden kwam, in Rotterdam spe
cialist op het gebied van levertransplantaties.
ARCHIEFFOTO LOEK ZUYDERDUIN
veel meer transplantaties nodig
zijn dan Simons voorspelt: geen
80 maar 150 in 1996. Ook zou
de praktijk de stelling ondergra
ven dat centra helemaal niet
goedkoper werken wanneer er
meer dan 80 tot 100 transplan
taties per jaar worden gedaan.
Hoewel de raad in zijn advies
geen verdeelsleutel presenteert,
denkt de secretaris dat het
tweede transplantatiecentrum
in hel eerste jaar 23 tot 30 trans-
planties moet verrichten:
„Daarna zou een geleidelijke
groei mogelijk zijn, al is het ze
ker niet zo dat we automatisch
naar een gelijke verdeling toe
moeten tussen de twee centra.
Zo heeft Groningen al gezegd
dal hel zonder belangrijke in
vesteringen kan toegroeien naar
80 tot 90 transplantaties".
Radio West en Radio Rijnmond
stappen naar de Raad van State
om de verlaging van het luister
geld door de provincie Zuid-
Holland aan te vechten. De re
gionale omroepen zijn woe
dend over het besluit om het
tientje toeslag op de kijk- en
luistergelden per I januari 1994
te verlagen naar 8,50 gulden. De
omroepen praten morgen met
hun raadsman over nadere
stappen.
„Zuid-Holland is de enige
provincie in Nederland die op
liet onzalige idee is gekomen
om de toeslag te verlagen. Alle
andere laten het zo of verhogen
het zelfs", zegt Jack Kroes, di
recteur/hoofdredacteur van Ra
dio West. Volgens de.radiozen
ders is het besluit van de pro
vincie in strijd met-het rijksbe
leid.
De reden voor de provincie
om het luistergeld te verlagen is
dat de regionale omroepen nu
geld binnenkrijgen door uitzeil
ding van reclame. Die inkom
stenbron is volgens de staten
fracties van PvdA. VVD, D66,
GPV/RPF en SGP dermate ge
groeid dat Radio West en Radio
Rijnmond makkelijk met min
der geld van de omroepbijdra
gen kunnen. Daarbij komen de
extra inkomsten voorde omroe
pen als gevolg van de succesvol
ie zwartkiiker-actie van de PTT
