Turken vervv
weekeinde ac
Turken verwachten in
weekeinde acties Kurden
Temgkeer ballingen loopt uit op desillusie
Een schandaal te veel
Buite
Estland krijgt geen
P gas meer van Russen
Buitenland
De Klerk:
Straf voor
extremisten
ITeltsin dreigt met nog
meer acties tegen Esten
Klaar voor de strijd
Kok niet verbaasd
over aftreden Attali
7
AFP Agence France Presse ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
OPA Deutsche Pres se Agentur CPD Gemeenschappe)-;ke Persd-enst
Ind The Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter
UPI United Press International
PROFIEL: JACQUES ATTALI
^ERDAG 26 JUN11993
/322 Campbell premier van Canada
.47Q-pTTAWA» Kim Campbell, een 46-jarige advocate uit Vancouver,
,s gisteren door gouverneur-generaal Ramon Hnatyshyn (rechts)
470 jeëdigd als de eerste vrouwelijke premier van Canada. Zij volgt
Brian Mulroney op die in februari zijn aftreden bekendmaakte.
/322Mulroney is negen jaar premier geweest. Campbell, tot nu toe
minister van defensie, is de eerste vrouw die premier van Cana-
da wordt. Haar achttien voorgangers van de afgelopen 126 jaar
gg,waren allen mannen. foto reuter peter jones
Duitse homo's klagen over agressie
3ERLUN De agressie van rechtse extremisten tegen homoseksu
elen in Duitsland is de laatste tijd sterk toegenomen. Er zijn de
/334 afgelopen maanden meer klachten binnengekomen van homo's
die in parken of andere ontmoetingsplaatsen zijn lastiggevallen.
/392>Dit heeft de Duitse federatie van homoseksuelen gisteren ver-
/362 klaard. De toenemende agressie zou rechtstreeks verband hou-
den met de golf racistische aanslagen in Duitsland. Homo's zou-
^45? 'den ook als een 'gemakkelijke prooi' worden gezien.
ijk
pv Joegoslavië heeft nieuwe president
pELGRADOZoran Lilic (39) is gisteren door het federale parle-
erin9mentvan klein-Joegoslavië (bestaande uit Servië en Monte
negro) gekozen tot nieuwe federale president. Lilic volgt de vori-
~ge maand afgezette Dobrica Cosic op.
•bestuur weigert ontslag secretaris
rome» Mino Martinazzoli blijft, voorlopig, secretaris van de De-
mocrazia Cristiana, de Italiaanse christendemocratische partij.
Het bestuur van de DC verwierp gisteren unaniem het door haar
leider aangeboden ontslag. Martinazzoli wilde opstappen van
wege de grote nederlaag die de DC leed bij de laatste gemeen te-
raadsverkiezingen, maar vooral ook vanwege de enorme ontstel-
tenis die was ontstaan over zijn plan de partij opnieuw op te
richten en een andere naam te geven.
Man onthoofd wegens verkrachtingen
riyad In de Saudische hoofdstad Riyad is gisteren een man
onthoofd wegens meerdere verkrachtingen van jonge jongens.
De man werd in een regeringsverklaring een „bedreiging voor de
maatschappij" genoemd. Saudi-Arabië wordt geregeerd volgens
de sharia, de islamitische wetgeving, die de doodstraf voor
schrijft voor moord, drughandel en andere zware misdaden.
België: 12.000 soldaten Eurokorps
brussel» België levert 12.000 manschappen aan het Frans-Duit
se 'Eurokorps", een 30.000 man sterke Europese legermacht die
buiten NAVO-verband zal kunnen opereren. De manschappen
zullen deel blijven uitmaken van de NAVO-legermacht, maar
(zullen beschikbaar zijn voor het Eurokorps, dat op 1 januari
1995 operationeel moet zij^L
Duitsland overweegt verbod van Kurdische
De kans is groot dat militante Turkse Kurden dit week
einde nieuwe acties ondernemen tegen Turkse instellin
gen in Europese landen. Dat heeft de Turkse minister
Hikmet Cetin (buitenlandse zaken) gisteren gezegd. Ce-
tin voegde eraan toe dat alle Turkse vertegenwoordigin
gen in het buitenland zijn ingelicht en dat regeringen is
gevraagd de consulaten, ambassades en reisbureaus te
beschermen.
Duitsland overweegt verbod van Kurdische Arbeiderspartij
IQSKOU Rtr-AFP
lusland heeft gisteren de gasle-
eranties aan Estland gestaakt.
4oskou had een dag eerder ge-
reigd met maatregelen tegen
|e Baltische republiek uit pro
est tegen de nieuwe vreemde-
ngenwet die het discrimine-
end achtte jegens de Russen in
Estland. Estland heeft nog maar
eserves voor twee dagen.
In een rede voor de radio stel
le premier Mart Laar dat er
geen serieuze reden is voor pa-
:iek". Hij riep de bevolking op
te floskou hans geleunse
iORRESPONDENT
'resident Jeltsin had Estland
londerdag al in geharnaste taal
jewaarschuwd onmiddellijk de
'oor de Russische minderheid
n dat land discriminerende
vetgeving in te trekken. „Alset-
ïische Russen zich verdedigen
egen discriminatie, kan Rus-
3 and niet onverschillig blijven
oekijken", aldus Jeltsin.
Aanleiding is de maandag aan-
jenomen nieuwe vreemdelin-
die alle niet-Es-
en verplicht binnen twee jaar
ïen verblijfsvergunning aan te
hagen. Ruim een derde van
Estlands 1,5 miljoen inwoners is
ran niet-Estse komaf. De mees-
en van hen zijn etnische Rus-
ien die na de inlijving van Est-
and bij de Sovjetunie in 1940 in-
ie republiek zijn komen wonen.
Vie de vergunning (of de Estse
rationaliteit) niet aanvraagt of
tot terughoudendheid tegen
over de Estse Russen, die „op
geen enkele wijze verantwoor
delijk zijn" voor de besluiten
van Moskou.
Volgens Laar zullen de Rus
sen zelf het meest onder de
boycot lijden, omdat het geïn
dustrialiseerde noordoosten van
Estland waar de meesten van
hen wonen het meest afhanke
lijk is van gas uit Rusland. „Rus
land is er bewust op uit de on
vrede over de economie te ge
bruiken voor politieke doelein
den."
wiens aanvraag wordt gewei
gerd, dreigt over de grens te
worden gezet.
Jeltsin noemde de Estse wetge
ving een schending van eerdere
akkoorden op dit punt met
Moskou. „Rusland", aldus Jelt
sin, „heeft met inachtneming
van historische factoren steeds
gestreefd naar goed nabuur
schap met Estland. Maar het
schijnt dat de autoriteiten in
hoofdstad Tallin sommige geo-
fjolitieke en demografische rea-
iteiten uit het oog hebben ver
loren".
Deze bijna-oorlogsverklaring en
bedekte dreiging met militair
ingrijpen is de meest gestaalde
die Jeltsin als president heeft af
gelegd. De onderhandelingen
over terugtrekking van de nog
in Estland gestationeerde mili
tairen van het Russische leger
waren vanwege dezelfde oor
zaak al eerder afgebroken.
BONN-ANKARA Rtr-AFP-DPA
Cetin herhaalde dat de Europe
se landen ook al gewaarschuwd
waren voor de aanslagen en gij
zelingsacties die donderdag
plaatsvonden in een groot aan
tal landen. In München en Mar
seille werd Turks ambassade
personeel gegijzeld. In een
groot aantal steden protesteer-
Nigeria krijgt
burgerbestuur
ABUJA Rtr-AFP
De militaire machthebbers van
Nigeria zijn toch bereid hun
macht af te staan aan een de
mocratisch gekozen president.
De junta maakte dat gisteren
bekend nadat eerder in de week
de presidentsverkiezingen on
geldig waren verklaard. Presi
dent Babangida zei gisteren dat
op 27 augustus een democra
tisch gekozen regering wordt
geïnstalleerd. Volgens de gene
raal, aan de macht sinds een
coup in 1985, betekent het an
nuleren van de verkiezingen
niet dat de militairen willen af
stappen van een terugkeer naar
burgerbestuur. Onduidelijk is
nog hoe de overdracht zal
plaatsvinden en wie president
wordt. Babangida licht zijn
plannen vandaag toe voor de
televisie.
den Kurdei\tegen de Turkse re
gering, waarbij Turkse instellin
gen het moesten ontgelden.
Gisteren werd in Duitsland in
Karlsrühe en Stuttgart opnieuw
gedemonstreerd. In Karlsrühe
kwam het hierbij tot een hand
gemeen tussen Turken en Kur
den. Aan een zitblokkade voor
de ingang van het Turkse con
sulaat namen tachtig mensen
JOHANNESBURG ALEX DODD EN
PAUL STOBER IPS
Sinds het Hoge Commissariaat
voorde Vluchtelingen van de
Verenigde Naties (Unhcr) in
oktober 1991 een kantoor
opende in Zuid-Afrika, zijn
6300 ballingen naar hun land
teruggekeerd. Nog eens 5000
zullen dat op korte termijn
doen. Het merendeel van de
teruggekeerden zijn strijders
van Umkhonto We Sizwe
(MK), Speer van de Natie, de
gewapende arm van het Afri
kaans Nationaal Congres
(ANC).
Hun korte staat van euforie na
terugkeer is snel verdwenen
door demoeilijkheden die her
inpassing in het burgerleven
met zich meebrengt, zeker in
een land dat in een chaotische
politieke overgangsperiode
deel. De betogers, onder wie
veel vrouwen en kinderen, wer
den voor korte tijd meegeno
men naar het politiebureau.
De Duitse regering beloofde
verscherpte veiligheidsmaatre
gelen en zei te onderzoeken of
het mogelijk is de Turkse Kurdi
sche Arbeiderspartij (PKK) te
verbieden. „We moeten alles
doen om te voorkomen dat de
ze acties weer gebeuren", zei
regeringswoordvoerder Dieter
Vogel in Bonn. Militante leden
van de PKK, die de Turkse na
tionaliteit hebben en al jaren in
Duitsland wonen, voerden de
gijzeling in het consulaat in
München uit.
Volgens functionarissen zijn
ongeveer 3.800 van de 450.000
in Duitsland woonachtige Kur
den lid van de PKK. De veilig-
verkeert. Bijna driekwart van
een onderzochte groep terug
gekeerde MK-leden vertoonde
tekenen van post-traumatische
stress. Van 180 door professor
Jacklyn Cock van de Wttwa-
tersrand-universiteit onder
vraagde ex-strijders leed 72
procent onder emotionele, fy
sieke en sociale problemen. De
meerderheid zei dat zij extre
me depressies hebben en noe
men vaak een hoog alcoholge
bruik.
Cock presenteerde de resulta
ten van haar onderzoek on
langs op een congres over mili
tair onderzoek. Zij benadrukte
dat er grote behoefte bestaat
aan opvang van de guerrilla
strijders. Alhoewel veel Zuid
afrikanen die op een of andere
manier bij de conflicten be
trokken zijn, met mentale pro
blemen kampen, zegt Cock dat
heid van Turkse inwoners ligt
gevoelig omdat de politie de
laatste tijd niet heeft kunnen
voorkomen dat racistische aan
vallen zijn uitgevoerd op Tur
ken, waarbij, zoals onlangs in
Solingen, doden vielen.
De vertegenwoordiger van de
PKK in Europa, Kani Yilmaz,
deed gisteren een beroep op
bondskanselier Helmut Kohl
om de Duitse wapenleveranties
aan Turkije te staken. „Het
Turkse volk heeft dagelijks te
maken met martelingen en
moord, bedreven door de Turk
se staat. De Duitse regering
draagt, door Turkije militaire
hulp te verlenen, mede verant
woordelijkheid voor deze
wreedheden," aldus een com
muniqué van de PKK.
KEMPTON PARK P.VAN NUUSENBURG
CORRESPONDENT
President De Klerk heeft ge
rechtelijke stappen aangekon
digd tegen de rechtse extre
misten die gisterochtend het
World Trade Centre (WTC) in
Kempton Park bij Johannes
burg hebben bestormd. Daar
vonden op dat moment onder
handelingen over de toekomst
van het land plaats.
„Niet alleen de daadwerkelijke
daders, maar ook de organisa
toren zullen vervolgd worden",
aldus de Zuidafrikaanse presi
dent op een persconferentie in
Pretoria. Hij deed een beroep
op andere partijen om van een
„ernstige situatie geen crisis te
maken". Het ANC riep haar
aanhangers op kalm te blijven.
Op een persconferentie hekelde
Mandela de politie, die geen
hand had uitgestoken om de le
den van de Afrikaner Weer
stands Beweging (AWB) tegen
te houden. Hij eiste het ontslag
van politie-minister Kriel. „De
politie wist al dagen dat dit ging
gebeuren". De Klerk verdedigde
de rol van de politie. „Hard op
treden had tot een bloedbad ge
leid'.
De rechtse extremisten dron
gen met een gepantserde be
stelwagen door de politieafzet-
ting, reden door de glazen pui
van het WTC naar binnen en
richtten een enorme ravage
aan. Honderden vaak zwaarbe
wapende AWB-ers, sommigen
met bivakmutsen op om her
kenning te voorkomen, drongen
het gebouw binnen. De onder
handelaars moesten ijlings een
veilig heenkomen zoeken. De
AWB-ers veranderden de verga
derzaal in een puinhoop en
kalkten leuzen op de muren:
'Dood aan de kaffers'; 'Weg met
Mandela' en 'Een eigen Volk,
een eigen staat'. Zwarte onder
handelaars, personeel en jour
nalisten die zich niet op tijd uit
de voeten hadden weten te ma
ken, liepen soms rake klappen
op.
Rond het middaguur slaagde
AWB-leider Terre'Blanche er na
overleg met regeringsvertegen
woordigers in zijn volgelingen
er van te overtuigen, dat ze het
gebouw beter konden verlaten.
er veel programma's bestaan
die de psychologische schade
bij voormalige regeringssolda
ten moeten herstellen. Maar
volgens de professor wordt de
post traumatische stress
„het psychologische oorlogs
complex-trauma" nog niet
voldoende erkend en behan
deld in Zuid-Afrika.
„Ik heb heel sterk behoefte aan
psychologische begeleiding. Ik
ben in de war doordat ik zo
lang ondergronds heb ge
werkt," zegt een MK-comman-
dant. „Ik slaap heel slecht en
soms word ik schreeuwend en
huilend wakker," zegt een 25-
jarige vrouw. „Dat is begonnen
nadat ons ballingenkamp in
Angola was geebombardeerd
door het Zuidafrikaanse leger."
Cock wijst erop dat de stress
niet alleen invloed heeft op de
slachtoffers zelf, maar ook op
Jacques Attali was vanaf de dag
dat hij in Londen neerstreek
mikpunt van zotternij. Hij was
socialist, historicus, ideoloog,
intellectueel en Fransman al
lemaal eigenschappen die het
jachünstinct van een Britse
journalist activeren. Geen won
der dat hij bij zijn ontslag ver
wees naar de stroom negative
berichten van de afgelopen
maanden.
Attali, op 1 november 1943 in
Algiers geboren als zoon van
eeh joodse zakenman, had zijn
verdiensten. Tijdens zijn korte,
maar hevige bewind kreeg de
bank bijvoorbeeld veel publici
teit. Dat was een positief punt.
Enige probleem was eigenlijk
dat die publiciteit steeds nega
tief was.
In april onthulde de Financial
Times dat Attali als een koning
van de barok in privé-vliegtui-
gen over de wereld reisde, en
daartoe 1,7 miljoen gulden had
gedeclareerd. Hij had het tra-
vertijn-marmer in zijn hoofd
kantoor laten vervangen door
het veel duurdere Forte di Mar-
mi marmer uit Toscane, wat 2
miljoen had gekost. En hij had
met Kerst een peperdure cham
pagne-receptie gegeven. Ergo:
Attali had meer besteed aan zijn
eigen bank dan aan het hele ge
bied tussen Oder en Mantsjoe-
rije.
Twee jaar na de oprichting van
zijn bank had Attali nog slechts
leningen toegezegd ter waarde
van 4,6 miljard gulden (ter ver
gelijking: Bonn sluist jaarlijks
160 miljard naar Oost-Duits-
land). En slechts 10 procent
daarvan was daadwerkelijk be
taald. Hetgeen overigens ook te
maken heeft met de strenge
voorwaarden die de westerse
landen aan de kredietverlening
stellen. De bank is momenteel
bezig met een intern onderzoek
naar de uitgaven dat voor 15 juli
moet zijn afgerond.
Aan Attali's persoon werd in
mei verder afbreuk gedaan,
toen de schrijver Elie Wiesel,
winnaar van de Nobelprijs voor
LONDEN-DEN HAAG ANP-AP
Jacques Attali, het omstreden
hoofd van de Europese Bank
voor Wederopbouw en Ont
wikkeling, heeft gisteren zijn
ontslag ingediend. In zijn ont
slagbrief aan de voorzitter van
de raad van bestuur van de
bank, de Zweedse minister An
ne Wibble (financiën) gaf Attali
de nieuwsmedia de schuld van
de problemen.
De Nederlandse minister Kok
(Financiën) is niet verbaasd over
het aftreden van Attali. „Er hing
al heel lang heel veel onweer in
de lucht", verklaarde hij giste-
ROME EELCO VAN DER UNPEN
CORRESPONDENT
Tommaso Buscetta, een van de
eerste en belangrijkste spijtop
tanten van de Siciliaanse maf
fia, wil een confrontatie met To
to Riina, de begin van dit jaar
gearresteerde 'baas der bazen'
van de Cosa Nostra. De in Ame
rika wonende Buscetta zei dat
gisteren tegen de rechters van
hun families. Extreme woede
aanvallen en gewelddadig ge
drag tegen willekeurige perso
nen, schuldgevoelens dat zij de
strijd hebben overleefd, zelfbe
straffing en psychische verdo
ving zijn een aantal van de
symptomen. „Ik ben een emo
tioneel wrak. Ik heb twee keer
bijna zelfmoord gepleegd. Ik
deed het niet vanwege mijn
kinderen. Maar ik ben nutte
loos voor ze, en voor mezelf,"
zegt een teruggekeerde balling.
Een groot deel van de terugge
keerden heeft geen werk ge
vonden, wat nog meer bijdroeg
aan het gevoel aan hun lot
overgelaten te worden. Velen
zijn totaal afhankelijk van hun
families voor emotionele en fi
nanciële ondersteuning, wat
vaak spanningen oplevert.
Sommigen hebben voor ge
weldsmisdrijven gekozen om
Jacques Attali. archieffoto ap
de Vrede, hem van bedrog be
schuldigde. Attali had het vol
gens Wiesel in zijn boek Verba
tim doen voorkomen alsof op
merkingen van Mitterrand tij
dens gesprekken met Wiesel te
gen hem alleen gericht waren
geweest.
Gisteren kwam de Financial Ti
mes met een nieuwe onthulling
die een nog donkerder schaduw
wierp over de bankpresident.
Attali had in mei 1992 een toe
spraak gehouden in Tokyo,
waarvoor hij zich ruim een hal
ve ton had laten betalen. Dat
was in strijd met zijn arbeids
contract, dat nadrukkelijk dit
soort schnabbels verbiedt. En
bovendien had hij zijn eerste
klasvliegticket naar Tokyo bij de
bank gedeclareerd, hoewel zijn
Japanse gastheren de reis had
den betaald.
De president verweerde zich
aanvankelijk nog door te zeggen
dat hij de halve ton aan een
drietal joodse liefdadigheidsor
ganisaties had gegeven. En de
declaratie noemde hij een „ver
gissing van een medewerker
Maar luttele uren later kwam
het enig juiste besluit: de ont
slagbrief.
De reis naar Japan was een
schandaal te veel geweest.
LONDEN CEES VAN ZWEEDEN
CORRESPONDENT ANP-AP
ren in een reactie.
Kok behoort tot de raad van
gouverneurs van de EBRD, de
ministers die de lidstaten verte
genwoordigen en toezicht moe
ten houden op de instelling.
Kok zei zelf geen kandidaat te
zijn voor de opvolging van de
Fransman. „Ik ben voor dat gro
te werk helemaal niet geschikt",
schertste hij.
Attali blijft in functie tot er
een opvolger is. De nieuwe top
man moet worden benoemd
door de raad van gouverneurs.
Die raad komt pas volgend jaar
mei weer bijeen in St. Peters
burg op de jaarvergadering.
het hof van appel van Palermo.
Buscetta wil nog voor sep
tember naar Italië komen om
'het beest' Riina te ontmoeten.
Hij heeft laten weten de volledi
ge geschiedenis te willen vertel
len van 20 jaar maffia op Sicilië.
Een confrontatie met Riina. die
vol blijft houden een ongeletter
de boer te zijn en niet te weten
wat Cosa Nostra is, zou een
'historische' gebeurtenis zijn.
te kunnen overleven.
Cock's onderzoek toont aan
dat de ballingschap soms een
emotionele afhankelijkheid
van het ANC heeft gecreëerd.
Veel leden vinden dat het de
verantwoordelijkheid van het
ANC is om voor hen huizen en
banen te vinden. Sommigen
benadrukken dat zij zoveel
hebben opgeofferd in de strijd
tegen de apartheid dat zij recht
hebben op een vorm van com
pensatie. Een MK-leider waar
schuwt: „In Umkhonto We Si
zwe bestaat een heel gevaarlij
ke mengeling desillusie en de
moralisering."
Dit is het tiveede verhaal uit
een korte serie over vluchtelin
gen in Afrika. Het eerste verhaal
verscheen op 25 juni.
dubna» Een 'oorlogshond' noemen de Russen deze
trouwe viervoeter die op de dressuurschool in Dub
na, in de buurt van Moskou, wordt getraind om tij
dens gevechten kanweitjes op te knappen. Zoals het
opzoeken van gewonde soldaten, zelfmoordmissies
en het vaststellen van radioactieve straling. Daarvoor
heeft het beest een speciaal pak aangemeten gekre
gen. FOTO EPA SERGEI MAMONTOV
Maffia-spijtoptant Buscetta
wil confrontatie met Riina
