Euforie in Pijp over actie tegen coffeeshops vervlogen
^Ambtenaren vertrekken
^knarsetandend op vakantie
■jm&stiit.
'Watpast beter op moeders graf? Graniet?'
Binnenland
ZATERDAG 26 JUN11993
^DEN HAAG GERARD KRUL
Volgende week wordt er nog
^"*een dagje gestaakt bij het open-
94baar vervoer in Utrecht en Gro-
lningen. In enkele tientallen ge
meenten laten de vuilnisopha-
:nt lefs nog een weekje stipt een
hoop rotzooi langs de stoep lig-
agen. En op een enkele gemeen
tesecretarie zullen pennelikkers
voortgaan een aantal werk-
'P zaamheden niet te verrichten
!Pr waarvan de argeloze burger niet
eens wist dat ze verricht wer-
Maar dan is het eindelijk va
kantie. Wat al weken sudderde
zonder dat de vonk van het
*9 I getergde overheidspersoneel
wilde overslaan naar de publie
ke opinie, bloedt nu bloedeloos
dood.
Vakbondsbestuurders roepen
manmoedig (m/v) dat de acties
op 13 september worden her
vat. Dan gaat 'de beuk er echt
in', dan gaan 'alle ambtenaren
van Nederland plat', dan gaan
'alle stekkers eruit', zo wil het
jargon van de sociale strijd.
Maar die taal is niet de spie
gel van deze tijd. Wat al sukkel
de wordt opgeschort, wat niet
echt wilde vlotten wordt stilge-
- legd. „Kameraden, medestrij-
ders en collega-onderdrukten!
Het Centraal Comité van On-
rustzaaiende Overheidsdiena
ren deelt u mede dat de naken
de revolutie is uitgesteld tot de
3n nazomer. Het CCOO wenst u
een prettige vakantie!".
Spontaniteit op z'n Neder
lands: ingeroosterd, geregu
leerd, geagendeerd en zorgvul-
"f- dig genotuleerd. Een belangrijk
'y.' begrip uit het Nederlandse sta-
:(Jm kingsrecht verliest aan geldig
heid: de spoedeisendheid. Voor
de kort geding-rechters ook een
kabbelende zomer: tot 13 sep
tember 1993 is de kou van de
spoedeisendheid uit de lucht.»
De stakers zoeken de warme
zon op.
Het is tandenknarsen gebla
zen op stranden en campings,
want nu al staat vast dat de
ambtenarenbonden de slag om
S 2,5 procent extra loon hebben
i verloren. Men kan de bonden
zelfs niet verwijten dat er slecht
is onderhandeld. Er is domweg
niet onderhandeld. Er zijn
I slechts mededelingen uitgewis
seld en stellingen betrokken.
De werkgevers in de over
heidssector (rijk, gemeenten,
onderwijs, politie, provincie,
waterschappen, defensie, rech
terlijke macht) hebben zich op
de vlakte gehouden. Ze zijn er
in ieder geval goed in geslaagd
de klassieke werkgeversfout bij
stakingen te mijden: de eenheid
is bewaard en de hoofden zijn
koel gehouden.
Géén ontwrichting
De gevoerde acties hebben ook
nooit geleid tot vormen van
ontwrichting waardoor iemand
het hoofd zou hoeven verliezen.
i. w
Amsterdamse gemeenteambtenaren voeren gisteren naar het stadhuis
om daar een vakantiedorp te bouwen voor collega's 'die geen geld heb
ben om op vakantie te gaan'. foto anp frans van der linde
De grote steden waren vuiler
dan normaal. Op warme dagen
stonk het een beetje 'stipter'
dan normaal. Soms misten we
een dagje de tram, bus of me
tro, maar de burgers lieten dat
gelaten over zich komen.
Actievoeren tegen de over
heid is natuurlijk ook een stuk
moeilijker dan staken tegen een
particuliere onderneming. Zo'n
onderneming verliest altijd or
ders, soms klanten en voelt na
enkele dagen de pijn van het
conflict al in de portemonnee.
De overheidsdiensten zijn vrij
wel allemaal monopolisten.
Voor tram, trein, bus of metro is
er geen serieus alternatief, an
ders dan de fiets van de buur
vrouw of de henen wagen. Niet
opgehaald huisvuil laat je liggen
tot de schone, klare dag dat het
wel wordt opgehaald. Acties te
gen overheidsdiensten, zeker
als ze kort van duur zijn, leiden
nimmer tot grote financiële
rampen. Bovendien worden ac
ties tegen de overheid door de
rechter in kort geding strenger
beoordeeld dan reguliere sta
kingen.
Voor de bonden is er één
lichtpuntje: er resten nu drie
volle maanden om een compro
mis uit te werken tussen nul
procent (werkgevers) en 2,5
procent (vakbonden) meer
loon. Dat compromis is al be
dacht:-een overeenkomst voor
meerdere jaren die dit jaar min
der kost dan 2,5 procent. Een
dagje vergaderen met een paar
verstandige lieden moet daar
voor voldoende zijn.
Economische Controledienst onderzoekt wantoestanden begrafenisbranche
De Economische Controledienst is al en
kele maanden met een onderzoek bezig
naar de handel en wandel van begrafe
nisondernemers. Maar secretaris W. van
Rooij van het Bedrijfsschap Natuursteen,
waarbij de fabrikanten van grafzerken
zijn aangesloten, zegt van de prins geen
kwaad te weten. „We hebben wel een
provisiesysteem, maar er heersen geen
wantoestandenzegt hij.
Als de berichten van de afgelopen
week waar zijn, dan wordt er heel wat af-
gerommeld in de branche. Fabrikanten
zouden forse bedragen uitkeren aan be
grafenisondernemers als die de nabe
staanden snel een steen weten aan te
smeren. Ook zouden zij de koster of de
bode voor hun bemiddeling bij de aan
schaf van een gedenksteen betalen, zelfs
als die zich daarvoor helemaal niet heb
ben ingespannen. Het laat zich raden
dat deze onkosten worden verwerkt in
de nota voor de nabestaanden.
Steenhouwers hebben formeel een on
derlinge code, die voorschrijft dat zij de
nabestaanden veertien dagen met rust
laten alvorens hen te benaderen voor
een grafsteen. Maar het is niet ongebrui
kelijk dat zij de begrafenisondernemer,
die zich in de dagen na het overlijden
veelal ontpopt als een discreet vertrou
wensman, daarvoor inschakelen. Hij
kent de familie immers en de familie
kent hem, dat praat een stuk gemakkelij
ker. „Wat past beter op het graf van
moeder, het blauw-grijze hardsteen, gra
niet, het beige travertin of toch maar wit
marmer?".
Provisie
Vooral in het noorden van het land laten
nabestaanden zich graag leiden door de
adviezen van de vriendelijke man in zijn
stemmige pak. Als die een goede steen
houwer weet, waarom zouden ze dan
zelf nog zoeken? Maar weinigen realise
ren zich dat de begrafenisondernemer
een aantrekkelijke provisie incasseert.
Van Rooij vindt dat niet gek. „Als een
natuursteenbedrijf iemand langs moet
sturen om te overleggen over het materi
aal, de ornamenten en de tekst op de
steen, kost dat ook tijd en geld". Van
Rooij bestrijdt overigens dat daarmee
jaarlijks zo'n twintig tot dertig miljoen
gulden is gemoeid. „De helft", schat hij
op grond van onderzoek onder de leden.
De berichten over de wantoestanden
vindt hij tendentieus. „Er zijn jaarlijks
130.000 begrafenissen. Voor zover ik
weet heeft de rechter twee keer een ver
oordelinguitgesproken".
Het Bedrijfsschap Natuursteen bena
drukt dat habestaanden „mondig ge
noeg zijn om in actie te komen als ze
niet in zee willen gaan met de steenhou
wer die de ondernemer hen aanraadt".
Maar volgens Mieke Vastrick van natuur
steenbedrijf Duva uit het Friese Berlikum
is dat niet waar. „Mensen die in het da
gelijks leven heel wat mans zijn, zijn op
zo'n moment heel kwetsbaar".
Samen met haar man strijdt Vastrick al
jaren tegen de provisieregelingen. Ze
wijst erop dat soms al over de grafsteen
wordt onderhandeld als het lijk nog bo
ven de grond staat. „Het is gemakzucht
van de ondernemers", stelt ze. Volgens
Vastrick willen veel steenhouwers wel af
van de praktijk, maar moeten ze wel
mee. „Anders komen ze niet aan de bak.
En de klant betaalt toch wel".
De organisaties van doodgravers ont
kennen op de hoogte te zijn van mis
standen. „Provisie is geen vies woord",
aldus A. Boxtart van De Nederlandse
Vereniging van erkende Uitvaartonder
nemers, „maar wij werken alleen met
bona fide bedrijven". Voorzitter Meij van
de Landelijke Organisatie van Uitvaart
verenigingen: „Wij hoeven niets te ver
dienen, wij werken zonder winstoog
merk".
Woordvoerder Vijftigschild van het be
drijfsschap „een ingewikkelde en deli
cate problematiek" erkent dat de
veertien-dagen-code wel eens wordt ge
schonden, maar wijst erop dat de harde
wetten van het zakelijk verkeer ook gel
den voor mensen die beroepshalve de
laatste eer bewijzen. „IJ moet zich voor
stellen dat zo'n bedrijf viiftig man in
dienst heeft, die elke maand salaris moe
ten ontvangen".
De Heer geeft zijn zegen, een engel houdt de dodenwacht op de begraafplaats St. Barbara aan het Haarlemse Soendaplein.
united photos de boer nils van houts
'Die sluiting is na drie maanden voorbij. In augustus breekt de hel weer los'
Dinsdagavond 25 mei. Het Horeca Inter
ventieteam (HIT) van de Amsterdamse poli
tie rijdt met een kolonne overvalwagens en
150 man sterk de wijk de Pijp binnen. In het
gebied tussen Eerste Jacob van Campen-
straat en de Albert Cuijpmarkt valt het HIT-
team met getrokken wapens acht coffee-
hops en kroegen binnen. Er worden vuur
wapens, bussen traangas, harddrugs en ge
stolen goederen in beslag genomen en ille
galen opgepakt. De belastinginspecteurs die
met de politie mee naar binnen zijn gegaan,
nemen de boekhouding in beslag.
Onder de buurtbewoners die in groten
getale uit de verveloze ramen hangen of
nieuwsgierig naar buiten zijn gekomen,
heerst een opgeluchte stemming. „Goed
dat die rotzooi wordt opgeruimd. Einde
lijk."
Het is een warme avond en ook de klan
ten van Holy wood die niet in politiebusjes
zijn afgevoerd, zijn blijven hangen. Jongens
van rond de twintig, die verontwaardigd
vertellen hoe de politie ze hardhandig tegen
de bar zette. Eén laat zijn polsen zien met
insnijdingen van plastic handboeien. „We
zaten gewoon televisie te kijken. Het is voor
ons alleen een verzamelplaats, van waaruit
we verder gaan stappen. Er wordt hier hele
maal niet in harddrugs behandeld. Je mag
van de buurt gewoon niet lachen als je fan
hebt onder elkaar, weet je."
Toch hangen bij Holywood de volgende
dag ruwhouten schotten voor de ramen, net
als bij de belendende coffeeshops Target en
Smoke. Burgemeester Van Thijn heeft ook
de zaken Entre deux Mers en De Punt laten
dichttimmeren, wegens de voortdurende
geweldsuitbarstingen, handel in harddrugs
en 'een uitstraling die een ontwrichtend ef
fect heeft op de bewegingsvrijheid van de
omwonenden'. Coffeeshop Ketama mag
weer open op voorwaarde van beterschap.
den in beslag genomen en 193 arrestanten
met charter-bussen naar gereserveerde cel
lenblokken gebracht.
Het HIT-team is in samenwerking met
politie, justitie, belastingdienst en gemeen
te opgericht tegen de enorme overlast van
coffeeshops en louche kroegen.
De Pijp telt vele tientallen hasj-cof-
feeshops, heel Amsterdam volgens de poli
tie zeshonderd. De grote ketens in het cen
trum zoals The Bulldog en The Grasshopper
draaien vooral op bezoek van buitenlandse
toeristen. De kleintjes in de oude wijken
knoeien vaak met schimmige handeltjes
een inkomen bij elkaar. In plaats van speel
se vrijplaatsen zijn de coffeeshops uitvals
bases geworden van georganiseerde crimi
naliteit, drugshandelaren en straatrovers.
Binnen worden de gestolen goederen ver
handeld. die de klanten vlak daarvoor op
straat of bij de buren hebben weggehaald.
En behalve hasj en marihuana is er vaak
ook wel cocaïne en heroïne te krijgen.
Hoewel er elk jaar tientallen worden
dichtgetimmerd 52 in 1988, vorig jaar 48
is pas de laatste tijd bij politie en stads
bestuurders de overtuiging gaan heersen
dat het lankmoedige gedoogbeleid zich te
gen de samenleving heeft gekeerd. De poli
tie is optimistisch over de resultaten van
het HIT-team. „We kleden ze financieel
uit", zegt voorlichter Klaas Wilting. In de
Kinkerbuurt deelde de belastingdienst voor
zeven miljoen gulden aan navorderingen
uit, in de Pijp voor twee miljoen. „Dat is ef
fectiever dan sluiten."
Schietpartijen
Maar in de Pijp is de eerste vreugde alweer
bekoeld. ..Die sluiting is na drie maanden
voorbij. In augustus breekt de hel weer los",
vrezen de bewoners van de Eerste Jacob
van Campenstraat. Een comité heeft het
deelraadbestuur gevraagd 'echt wat te
doen'. .Altijd vechtpartijen, schietpartijen
en de hele nacht lawaai. Ie wordt hier ei
genlijk de buurt uitgejaagd."
Volgens de'bewoners moet er meer aan
controle vóóraf gebeuren in plaats van
dichttimmeren als het uit de hand is gelo
pen. Maar dat lijkt teveel gevraagd.
Zo blijkt het Gemeentelijk Woningbedrijf
Amstel de eigenaar te zijn van de op last
van burgemeester Van Thijn dichtgetim
merde Tropicana aan het Gerard Douplein
en de coffeeshop Ketama er schuin tegen
over. Bij het Woningbedrijf is daar niets van
bekend, net zomin als van de overlast van
de coffeeshops voor de omwonenden. „Dat
is ook meer iets voorde politie."
De dichtgetimmerde coffeeshop Enne
deux Mers aan de Gerard Doustraat en de
Panama aan de Daniël Stalpertstraat wot
den verhuurd door de woningbouwvereni
ging Amsterdam Zuid. Opmerkelijk in het
licht van de urgentielijsten die gelden voor
winkelruimten in de sociale woningbouw
Leefbaarheid van de buurt en stadsvernieu
wing staan daarbij voorop, zegt medewet
ker Bewonerszaken A Hoogcrvorst. Maar
verder loopt de verhuur „gewoon commct
cieel" en dus ook aan coffeeshops. „Niet
verhuren door het woningbedrijf zou on
rechtmatig zijn", laat woordvoerder R. Lan
cée namens het college van B. en W. weten
Om een coffeeshop te drijven, is geen di
ploma of vergunning nodig. Zolang de eige
naar maar niet wordt betrapt op de handel
in harddrugs en hij geen reclame maakt:
voor zijn hasj. „Als de huurpenningen bin
nenkomen en er een horecabesternming op
het pand zit. is er niets aan de hand", vat H.
Rosier, namens hel CDA wijkwethouder!
Wonen en Werken van het stadsdeel dej
Pijp. samen. „Het is een last voor de buurt,
maar de politie moet maar goed blijven
timmeren. Wij zijn het slachtoffer van het
gedoogbeleid. Als dat op de helling zou
kunnen, graag."
Er hangt nu een handgeschreven papier
buiten: 'Verboden voor de deur te staan'.
Ultraviolet
Bewoners van de oude Pijp, een wijk die
zich qua horeca en drukte op straat kan
meten met de binnfenstad, durfden al lang
's avonds niet meer de straat op. In een por
tiek aan de Gerard Doustraat brandt het
treurige ultra-violet licht dat de junkies het
zicht op hun aderen ontneemt.
De tocht naai de Pijp was de tweede mas
sale actie van het HIT-team en publicitair
even nauwkeurig uitgezet. Vorig jaar wer
den in de Kinkerbuurt onder het oog van
televisiecamera's achttien coffeeshops bin
nengevallen. Zeven kilo heroïne, een ge
weer met afgezaagde loop'en pistolen wer
Een coffeeshop in de Eerste Jacob van Campenstraat wordt dichtgespijkerd.
foto anp ceorce verberne
