'Leven is één lange zoektocht'
Kerk Samenleving
Warmtefront komt eraan
ZATERDAG 26 JUN11993
UIT DE KERKBLADEN Orde der Vrijmetselaars stelt vragen, maar geejt geen antwoorden
Ouderling (1)
Met artikel met de kop
'Ambt van ouderling kan
maar beter worden afge
schaft', dat een tijdje terug
op de Podium-pagina van
het dagblad Trouw stond,
trok de aandacht van domi
nee W.A. van der Lugt. Het
betrof een ingezonden stuk
van een ontgoochelde ou-
derlinge, die zich afvroeg of
het met dit ambt niet net zo
moet gaan als met de be
roepen van de lantaarnop
steker, kantklosser en turf
steker. „Toen de tijd daar
was, zijn ze bijgezet in de
reeks van wat uit de tijd is
geraakt. Het ambt van ou
derling mag nu ook die weg
gaan. Laat het eeuwen 'ge
werkt' hebben, nu doet het
dat naar twee kanten niet
meer", zo vat de gerefor
meerde predikant van Kou
dekerk aan den Rijn/Ha-
zerswoude-Rijndijk het re
laassamen.
Ouderling (2)
Je kunt ze niet of nauwelijks
meer krijgen én bijna nie
mand zit te wachten op een
vermanend, troostend be
zoek van de ouderling.
„Daarom is het gênant om
mensen die geen tijd of zin
hebben of die zich niet ge
schikt achten, te blijven be
naderen voor het ambt",
meent de briefschrijfster.
„Dat werkt demotiverend
en het suggereert dat we in
de gemeente niet meer
meeleven met elkaar en
niet meer betrokken zijn bij
het geloof. Is het niet beter
bij veranderend getij de ba
kens te verzetten en 'de ou
derling naar het museum te
sturen'."
Wat Van der Lugt vooral
boeit in het relaas is haar
ervaring in het wijkwerk. De
vrouw had zich voorgeno
men om alle gezinnen in
haar wijk twee keer te be
zoeken, maar daar kwam
fiet in die vier jaar niet van.
„Waarom niet? Het hoeft
van de mensen niet, het be
zoek van de ouderling, en
wie je nog wel wil ontvan
gen, doet dat omdat dat zo
hoort, of omdat ze geen
'nee' durven zeggen. Echte
behoefte aan een gesprek
met een ouderling over
godsdienstige aspecten is er
bijna nooit..."
Ouderling (3)
De predikant noemt het
verhaal van de briefschrijf
ster zeer herkenbaar. Haar
hartekreet: 'Waarom bezin
nen we ons dan niet op an
dere mogelijkheden om de
gemeenteleden bij de kerk
te betrekken?', spreekt Van
der Lugt aan. „Ze heeft ge
lijk: er is veel verschoven en
dat vraagt om diepgaande
bezinning. Misschien vindt
haar bijdrage wel db weg
naar menige kerkeraadsver-
gadering (en veel verder, de
gemeente in!). Ik hoop het
van harte."
Maar met het afschaffen
van het ambt van ouderling
kunnen we volgens hem
nog wel even wachten. „Ik
geef er vooralsnog de voor
keur aan dat het met de ou
derling dan maar moet
gaan als met de loodgieter,
die geen lood meer giet,
maar toch binnen hetzelfde
werkgebied is blijven ope
reren. Want omzien naar
elkaar, daar kun je in de ge
meente niet zonder, hoe we
dat dan ook willen organi-
„Vrijmetselaars doen niets
wat het daglicht niet kan
verdragen. We vormen dus
ook géén wereldwijde sa
menzwering." Secretaris
W. Hofman van de Leidsë
loge 'La Vertu' kent de
vooroordelen tegen de Or
de der Vrijmetselaars op
zijn duimpje. „Omdat onze
bijeenkomsten besloten
zijn, denken veel mensen
dat we geheimen hebben.
Sommigen denken zelfs
dat we mensen doden. Dat
is natuurlijk onzin."
LEIDEN MONIQUE VAN EEDEN
De vrijmetselaars in Nederland
hechten veel waarde aan goede
voorlichting over wat zij denken
en doen. Daarom worden infor
matiebijeenkomsten gehouden
en folders uitgegeven. Ook de
media worden welwillend te
woord gestaan.
De bijeenkomsten zelf blijven
besloten, omdat 'alleen een vrij
metselaar de symbolen en ritu
elen volledig kan begrijpen en
naar waarde schatten'.
De meeste vrijmetselaars zijn
mannen. Ook de drie Leidse lo
ges laten alleen mannen toe.
Gewoon, omdat sexegenoten
onder elkaar vrijer kunnen spre
ken. De vrouwelijke tegenhan
gers van de vrijmetselaars zijn
verenigd in de Orde der Weef
sters. Overigens is er in Neder
land ook één gemengde loge:
'Le Droit Humain' in Den Haag.
Tijdens de bijeenkomsten be
spreken de vrijmetselaars aller
lei onderwerpen. Alleen contro
versiële thema's (politiek en
godsdienst) zijn taboe. Want
twistgesprekken zijn niet toege
staan. Mannen die overtuigd
zijn van hun gelijk op politiek of
godsdienstig gebied, horen dan
ook niet thuis bij de vrijmetse
laars. Een vrijmetselaar ziet in,
dat wat voor hem waarde heeft,
daarom nog niet de absolute
waarheid is. „Wij zoeken niet
naar de verschillen, maar naar
de overeenkomsten", legt Hof
man uit. „Alle vrijmetselaars
hebben een aantal ideeën ge
meen." Dat alle mensen vrij zijn
om te denken wat ze willen, bij
voorbeeld*. Maar ook dat het le
ven één lange zoektocht is om
dat je de absolute waarheid
nooit kunt ontdekken. De vrij
metselarij biedt gelegenheid om
de grote vragen van het leven te
stellen, maar geeft zelf niet de
antwoorden. „Het is geen le
vensbeschouwing, maar een le
venshouding", zegt Hofman
hierover.
Secretaris W. Hofman: „Wij zoeken niet
De vrijmetselarij heeft een inte
ressante geschiedenis. In het
Engeland van de late Middel
eeuwen was een 'freemason' (in
het Nederlands 'vrijmetselaar')
een steenhouwer die ruwe
steenblokken bewerkte tot
mooie bouwstenen. De vrijmet
selaars verenigden zich in
bouwcorporaties, 'loges' ge
naamd. Tijdens de bijeenkom
sten van een loge werd niet al
leen over het vak gesproken,
maar ook over allerlei geestelij
ke en maatschappelijke onder
werpen.
Na verloop van tijd werden
ook niet-vakgenoten tot de lo
ges toegelaten. Langzamerhand
werd de oorspronkelijke beteke
nis van de begrippen en werk
tuigen uit het metselaarsvak on
dergeschikt aan de symbolische
betekenis ervan. De vrijmetse
laars'spreken niet meer over het
bouwen van kathedralen: zij
willen bouwen aan de Tempel
der Mensheid. Zij geloven in
een voortstuwende wereldorde
en spreken in dit verband over
de Opperbouwmeester des
Heelals. Zij beschouwen het als
hun taak om ieder voor zich te
zoeken naar en te werken aan
het eigen 'bouwplan', het doel
van het eigen leven.
In 1717 stichtten vier vrijmet
selaarsloges in Londen de eerste
overkoepelende Grootloge. Van
daaruit heeft de vrijmetselarij
zich over de hele wereld ver
spreid. In 1734 werd de eerste
Nederlandse loge opgericht: de
Leidse loge La Vertu volgde in
1757. „Alleen wanneer ergens
absolute macht heerst, gaat het
fout", zegt Hofman. „De vrij
metselarij wordt niet getole
reerd door individuen of rege
ringen die hun eigen leer als ab
solute waarheid aan iedereen
willen opleggen. Onder een to
talitair regime kunnen alleen
nog informele bijeenkomsten
plaatsvinden. Als de dictatuur
afloopt, komt de vrijmetselarij
weer naar boven. In Nederland
is dat zo gelopen ten tijde van
de Tweede Wereldoorlog. In
.Oost-Europa zien we het nu
weer gebeuren."
Nederlandse vrijmetselaars
steunen hun broeders in de
voormalige Oostbloklanden.
Niet alleen met geld, maar ook
met de noodzakelijke attribu
ten. De belangrijkste attributen
van iedere loge zijn de passer en
de winkelhaak. De passer wordt
geassocieerd met maatgeven,
scheppen, afpassen: de winkel
haak (een volmaakt rechte
hoek) met 'de rechte verhou
ding', de zuivere relatie, tot de
medemens en de Opperbouw-
Ontwikkeling
De symbolen spelen een grote
rol tijdens gewone bijeenkom
sten en tijdens plechtigheden.
De vrijmetselaars kennen vier
grote feestdagen: de opening
van het werkjaar, winter - St.
Jan, de lente-aequinox en zo
mer - St. Jan (tevens de afslui
ting van het werkjaar). De overi
ge plechtigheden zijn: de inwij
ding als leerling, de bevordering
tot gezel en de verheffing tot
meester. Gewoonlijk wordt een
vrijmetselaar verheven tot
meester als hij een jaar lang ge
zel is geweest. Hij wordt bevor
derd tot gezel als hij een jaar
leerling is geweest. Maar hoe
wordt hij leerling?
Een belangstellende wordt
geacht zichzelf op te geven. Hij
voert gesprekken met oudere le
den, vult een vragenformulier irr
en stelt zijn levensverhaal op
schrift. Na de gesprekken en
een grondig onderzoek kunnen
de vrijmetselaars besluiten om
hem in te wijden. Aan het eind
van de inwijdingsplechtigheid
ondertekent de nieuweling de
beginselverklaring. Hierin staat
onder meer 'De Orde streeft
naar de veelzijdige en harmoni
sche ontwikkeling van de mens
en de mensheid' (art. 2, lid 2) en
'Zij gaat uit van een vast ver
trouwen in de werkelijkheid
ener geestelijke en zedelijke, de
mens en de mensheid voortstu
wende wereldorde.' (art. 2, lid 3)
Als een man dit ondertekend
heeft, is hij leerling-vrijmetse
laar. Alle gegevens die voor het
onderzoek naar zijn leven ge
bruikt zijn, worden vernietigd.
Hij mag een nieuw leven begin
nen. Een leven waarin plaats is
voor allerlei mensen en ideeën,
behalve voor het idee dat wie-
dan-ook de wijsheid in pacht
heeft.
De bescherming van het ongeboren leven
Het experimenteren met menselijke embryo's is één
van de meest omstreden onderwerpen uit de bio-me-
dische ethiek. „Dat komt doordat een standpunt over
wat er met ongeboren leven wel en niet mag, niet los
gemaakt kan worden van een levensbeschouwelijke op
vatting over het leven", schrijft dr. J.S. Reijnders in het
voorwoord van 'De bescherming van het ongeboren le
ven'. De discussie roept niet alleen ethische en juridi
sche, maar ook filosofische en theologische vragen op.
Reijnders laat deze zeer uiteenlopen vragen aan bod
komen in zijn boek, waarbij hij de lezer uitdaagt om
stap voor stap met hem mee te denken.
De docent ethiek aan de faculteit der godgeleerdheid
van de Vrije Universiteit in Amsterdam, die in 1988 bij
prof. dr. H.M. Kuitert promoveerde, komt zelf tot de
conclusie dat er geen oplossing van het vraagstuk van
de embryo-research is te bedenken die geen morele
prijs heeft. Bij de bemiddelingspoging die hij in zijn
boek heeft ondernomen 'hoort ook dat deze prijs niet
BOEKBESPREKING.
wordt ontweken of verdonkeremaand, maar dat wordt
benoemd en dat van geval tot geval wordt vastgesteld
hoe hoog de prijs is'. Reijnders pleit zelf voor een wette
lijke regeling die het instrument biedt om deze afwe
ging telkens opnieuw van geval tot geval te maken. Hij
stelt voor om uitzonderingen op een verbod op embry
o-research niet in de wet vast te leggen, maar onder het
beheer te brengen van een commissie. Dit gezelschap
van mensen met een uiteenlopende morele, levensbe
schouwelijke en godsdienstige overtuiging zou moeten
garanderen dat er een voortgaande publieke discussie
wordt gevoerd over de bescherming van het ongeboren
leven.
Kampen deed tijdens zijn studieverlof onderzoek naar
de karcht vn het pastorale gesprek, met name naar de
plaats van Jezus en de Heilige Geest daarin. Het boekje
'Is er iemand bij u ziek?' is de neerslag van dit onder
zoek. Van Herwijnen heeft bewust niet gestreefd naa
een 'diepgravend theologisch of psychologisch werk
„Wel biedt het een model dat gebruikt kan worden in
de dienst van genezing en bevrijding, doorgaans niet de
sterkste kan van onze protestantse zielzorg. Ik hoop zo
anderen aan te reiken wat ik zelf - met velen - tot nu
toe heb gemist."
De titel is ontleend aan Jacobus 5, vers 14, 15. „Is er
iemand bij u ziek? Laat hij dan de ousten roepen om
met hem te bidden, hem te zalven, en de Here zal hem
oprichten."
Is er iemand bij u ziek? Over de kracht van het pastorale ge
sprek VV. Herwijnen. - Kampen Kok Voorhoeve, 1993. - 44 p.
ISF
HET WEER
HANS VAN ES
Hoewel het Azoren-hogedrukge-
bied zijn opmars naar West-Europa
voortzette, viel het vrijdag met de
zon erg tegen. Voortdurend dreven
wolkensluiers over. Een aanwijzing
dat er in de hogere luchtlagen war
mere lucht kwam aansnellen. Aan
de bodem was het met 16 graden
nog steeds uitgesproken frisjes
voor de tijd van het jaar.
Het echte warmtefront, waarach
ter ook de een temperatuurstijging
aan de bodem volgt, passeert van
middag en vanavond ons land. Het
is opnieuw een tamelijk bewolkte
dag en er kan tijdens de passage
van het front eventjes wat regen of
motregen vallen. Misschien dat
juist voor zonsondergang de eerste
opklaringen het westen van het
land bereiken. Hoewel de tempera
tuur ook vandaag op zich nog aan
de lage kant is, voelt het vooral la
ter op de dag veel zachter aan in de
aanstromende vochtige oceaan-
lucht van subtropische oorsprong.
Zondag is de eerste van een drie
tal warme dagen, die op het menu
staan. Het is tamelijk klam en de
zon probeert in de loop van de dag
de resterende wolkenvelden te ver
drijven. Vooral aan zee is er bij aan-
landige wind eerst nog kans op
mist of lage stratusbewolking. Daar
wordt het nog niet warmer dan een
graad of 20. Landinwaarts is 23 tot
25 graden mogelijk.
Op maandag en dinsdag, als de
hoogste luchtdruk ten oosffcn van
Nederland ligt, komt de lucht met
zuidoosten wind vanaf een sterk
opgewarmd continent. Dat laat
temperaturen toe van meer dan 25
graden, zomers warm dus. ook aan
de stranden. Later op dinsdag, als
het kwik op diverse plaasen tot
dicht bij 30 graden is opgelopen,
staatde traditionele onweerssto
ring op de deurmat.
Nog altijd geen stabiel, lang aan
houdend zomerweer dus. De aan
staande warmtegolf is op origineel
Hollandse wijze verpakt. Twee da
gen zon en snelle opwarming; dan
benauwd met onweer in de lucht,
gevolgd door een verfrissende wind
van zee, waarbij het kwik een forse
duikeling maakt naar circa 20 gra
den op woensdag.
HET WEER IN EUROPA
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig tot en met
Noorwegen:
zondag ook plaatselijk een
bui. Middagtemperatuur
rond 20 graden.
Oenemarken:
Half tot zwaar bewolkt en
plaatselijk wat lichte re
gen. Middagtemperatuur
zaterdag rond 17 graden,
zondag enkele graden ho
ger
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
In Schotland en Ierland
overwegend bewolkt en
vooral zaterdag at en toe
regen. In Wales en Enge
land droog en zonnige perioden. Mid
dagtemperatuur oplopend tot 16 graden
aan de Schotse westkust, 20 graden in
Ierland, Wales en de rest van Schotland
en 25 graden in Engeland.
Belgie en Luxemburg:
Zaterdag wolkenvelden, zondag van het
zuidwesten uit perioden met zon. Vrijwel
overal droog. Middagtemperatuur onge
veer 20, zondag circa 23 graden.
Noord- en Midden-Frankrijk:
Zonnig, maar in het noorden ook enkele
wolkenvelden. Droog. Middagtempera
tuur oplopend tot 22 graden aan de Ka-
naalkust en circa 27 graden elders.
Portugal en Madeira:
Portugal: Perioden met zon, maar vooral
zondag ook enkele wolkenvelden. Zater
dag op de meeste plaatsen droog, zon
dag vooral landinwaarts kans op een re
gen- of onweersbui. Middagtemperatuur
in het binnenland tussen 29 en 35 gra
den. Aan zee maxima rond 25 graden,
zondag in de loop van de dag afkoeling.
Madeira: Wolkenvelden,
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
sope
Middagtempe-
ratuu r rond 24 graden.
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: In noord-Spanje droog en tame
lijk zonnig. Elders veranderlijk bewolkt
en in het zuidwesten van Spanje moge
lijk een regen- of onweersbui. Overwe
gend zeer warm, zondag middagtempe
ratuur aan de Golf van Biskaje tussen
25 en 30 graden, aan de Middellandse
zeekusten tussen 28 en 33 en landin
waarts rond 38 graden. Canarische Ei
landen: Flinke zonnige perioden en vrij
wel overal droog. Maxima tussen 25 en
30 graden.
Zuid-Frankrijk:
Zonnig en warm tot zeer warm weer. Za
terdag in het Rhonedal tijdelijk kans op
Mistral. Middagtemperatuur oplopend
tot ongeveer 30 graden, langs de kust
Mallorca en Ibiza:
Overwegend zonnig, maximumtempera-
32 graden.
enkele wolkenvelden en een kleine kans
op een bui. Maxima tussen 26 en 30
graden. Corsica en Sardinië: Droog en
overwegend zonnig weer. Middagtempe-
ongeveer 30 graden.
Zon op 05.19 Zon onder 22.01
Maan op 14.48 Maan onder00.55
Waterstanden Katwijk
Hoog water 09.39 22.13
Laag water 05.06 17.31
MAANDAG 28 JUNI 1993
Zon-«n maanstanden
Zon op 05.20 Zon onder 22.01
Maan op 16.08 Maan onder01.18
Waterstanden IJmuiden
Hoogwater 10.49 23.19
Laag water 06.17 18.41
Weerrapporten 25 jun 20 u
no4 21 7
Klagenlurt licbt bew
Griekenland en Kreta:
Zonnig en vooral zaterdag a<
den in de Egeische Zee
md. Zondag in h
i de stran-
