Trakteercultuur is in
Nederland springlevend
Mollig zijn mag weer
DIGR0S en
'Kettingzagen blijven levensgevaarlijk'
'Ik heb romantisch heimwee
naar tijdperk van de hippies'
Het Gesprek van de Dag
b0urg0gne1991
SLUIERDEN
DINSDAG 22 JUN11993
Twee mannen zitten naast el
kaar aan een tafeltje. Ze hebben
koffie met gebak voor zich
staan. De een wil net zijn snor
tegen een grote roomsoes aan
vlijen, de ander staart wat mee
warig naar een petieterig mok
kaschuitje en zegt: 'Jij neemt al
tijd het grootste gebakje.' 'Wat
had jij dan gedaan?', antwoordt
de man van de roomsoes. 'Ik
had het kleinste genomen', zegt
de klager. 'Wat zeur je dan?'
zegt zijn buurman, terwijl hij
een hap neemt van de rooms
oes, 'Je hébt nu toch het klein
ste.'
Een mopje uit de Hollandse
trakteercultuur. Cultuur ja,
want bijna op elke werkplek in
Holland is het wel eenmaal per
week raak. Eerst gebak en dan
pas krijg je een hand van je col
lega's. Nu zitten ik niet op die
klamme, deegachtig aanvoelen
de. handen te wachten, maar ja,
het hoort er nu eenmaal bij.
Toch schijnt er volgens banket
bakker Jacobs aan de Nieuwe
Rijn in Leiden een beetje de
klad in te komen. O, er wo dt
nog wel erg veel getraktee«d,
maar het is de laatste tijd steeks
vaker de Limburgse vlaai die op
de werkplek wordt aangesne
den. Want wie met veel colle
ga's werkt, is voor een veertigtal
gebakjes toch gauw zo'n taclitig
gulden kwijt en dan is een vlaai
voordeliger.
Jacobs: „Maar een gebakje is
toch altijd wel iets aparter. Niet
iedereen heeft dan hetzelfde.
Het is misschien een wat per
soonlijkere traktatie. De Neder
lander is zeker wel een gebak
eter. Ik geloof dat bijna iedereen
gebak wel lekker vindt. Maar
heel af en toe worden er saucij
zenbroodjes besteld. Dat zijn
dan de hartige jongens. Wij le
veren erg veel aan het stadhuis.
In de zomer veel vruchtenge
bak, 's winters weer andere din
gen."
Bij het stadhuis dring ik maar
niet door tot de mensen die mij
iets kunnen vertellen over de
trakteercultuur. Kennelijk een te
onbelangrijk onderwerp. Maar
wel als eerste naar de gebaks
doos toe natuurlijk.
Alleen telefoniste Laura Plomp
wil wel iets kwijt. „Als ik jarig
ben zet ik hier op de balie altijd
een mooie schaal met bonbons,
ledereen die langskomt kan dan
een bonbonnetje nemen. Ik kan
er niet aan gaan beginnen om
het hele stadhuis op gebakjes te
trakteren. Dat is te duur. En bo
vendien: je hebt altijd mensen
die aan de lijn zijn. Dat is dan
toch eigenlijk te gek: dan lopen
ze zich in het weekend het rim
ram te joggen en 's maandags,
hup, dan moeten ze aan de
moorkoppen. Op de scholen is
men wat dat betreft al wat ver
der. Daar is de snoepcultuur
toch een beetje teruggedron
gen. Ik heb het bij mijn zoontje
wel meegemaakt dat er op
treintjes van kaas en worteltjes
werd getrakteerd door de kinde
ren. Ik ben in de veertig en zelf
heb ik op school nooit enige
traktatie gehad. Wij zongen als
er iemand jarig was."
Bossche Bol
De heer Blom, sinds kort voor
lichter bij de Leidse politie, is
nog te kort in dienst om inzicht
te kunnen hebben in de trak
teercultuur aldaar. Maar na enig
navragen meldt hij dat het pa
troon bij oom agent niet specta
culair afwijkt van het algemene.
„Maar ze kunnen hier nooit met
z'n allen gebak zitten eten. Al
tijd wel zijn er mensen op sur
veillance of ergens achteraan.
Meestal beperkt het trakteren
zich tot de eigen afdeling. En ik
Op elke werkplek in Holland is het wel eenmaal per week raak.
heb ook wel het idee dat som
migen, als ze in het weekend ja
rig zijn geweest de boel maar
voorbij laten waaien. Ik ben zelf
de zoon van een bakker. Dus ik
ben wat gebak betreft nogal
kieskeurig. Een Bossche Bol
gaat er bij mij wel in. En tegen
een heerlijk vruchtengebakje
zeg ik ook geen nee. Ik vind wel
dat degeen die trakteert er reke
ning mee moet houden of er
mensen zijn die lijnen. Voor die
mensen moet er dan wat anders
worden meegenomen: een ap
pel of een sinaasappel. Want
het is toch wel erg sneu als het
hele personeel gebak zit te eten
FOTO JAN HOLVAST
en de twee of drie mensen die
aan het lijnen zijn krijgen niks.
Een kwestie van sociale interes
se."
CEES VAN HOORE
Pechvogel
van de week
Je hebt mensen die niet
voor het geluk in de wieg
zijn gelegd en soms de
raarste dingen meema
ken: pechvogels dus. Het
Gesprek van de Dag
roept elke week een re-
giogenoot uit tot 'Pech
vogel van de week'.
Het Leidsch Dagblad
verrast de uitverkorene
met een mooie slag
roomtaart van banket
bakkerij Van Dam. Vindt
u dat uzelf voor deze
eervolle vermelding in
aanmerking komt. twijfel
dan niet om met ons
contact op te nemen.
Ook mag u familieleden,
vrienden of buren voor
deze prijs nomineren. U
kunt bellen tijdens de
werkdagen van 8.30 tot
16.30 uur op het num
mer 071-356440. Ook
kimt u schrijven: Leidsch
Dagblad, t.a.v. Het Ge
sprek van de Dag. Post
bus 54,2300 AB Leiden.
De corpulente medemens is
vaak onderwerp van spot en
hoon. Geheel ten onrechte. De
wat guller geschapen types mo
gen er best zijn. En die opvat
ting wordt steeds meer bewaar
heid. In de tijdschriften zie je de
laatste tijd geregeld artikelen
opduiken waarvan de strekking
luidt: 'mollig mag'.
Over de molligheid van mannen
moeten vrouwen maar eens
hun licht laten schijnen. Ik be
perk mij nu even tot de vrouw.
Opvallend is dat de slanke
\touw, de vrouw met een buik
als een diep bord en niet al te
grote borsten, lange tijd het ide
aal is geweest van veel mannen.
Ze wilden een vrouw die er ei
genlijk een beetje hetzelfde uit
zag als zijzelf, even afgezien van
beharing, borsten en heupen.
Rubensiaanse types zijn bijna
een eeuw lang niet meer in trek
geweest. Er is in de jaren vijftig
even een herwaardering ge-
Een gruwelijk bericht deze week
in de dagbladen: tijdens het za
gen van houtblokken voor de
open haard zaagde een man de
keel van zijn vrouw door. Met
een kettingzaag. Niet met opzet
natuurlijk, nee, hij schoot per
ongeluk uit met dat beest onder
de zagen. Terwijl de vrouw hem
behulpzaam was met het vast
klemmen van een stuk hout in
de bankschroef, verloor hij op
eens de controle over zijn ge
reedschap.
Kettingzagen boezemen mij
angst in. Liever blijf ik dan ook
ver uit de buurt van deze me
chanische haaien. Maar goed:
ze hebben natuurlijk wel hun
nut. Voor de plantsoenendienst
van de Gemeente Leiden bij
voorbeeld. Als je dagelijks bo
men moet omleggen kun je niet
met een figuurzaagje aanko
men. Maar ook bij de plantsoe
nendienst gebruikt men het ge
reedschap niet zonder enige
huiver. Vakadviseur H. Ku"hn
laat zich ^eer gedecideerd uit
over het gereedschap.
„Zo'n kettingzaag is en blijft le
vensgevaarlijk. Al is het gebruik
ervan vrij simpel, voor ze ermee
aan de gang gaan krijgen onze
mensen eerst een cursus. En we
hebben speciale veiligheidskle-
ding aangeschaft. Onze bomen-
ploeg draagt een sterk nylon
pak dat het lichaam tot over de
schoenen bedekt. Als zo'n ket
tingzaag toevallig tegen dat pak
aankomt, raken de tanden van
de zaag door de sterke nylonve
zels geblokkeerd en loopt het
ding vast. Maar hét blijven le
vensgevaarlijke dingen als je er
niet mee kunt omgaan. Bij ons
heeft eens iemand ermee in zijn
hiel gezaagd."
„Kijk, als je niet meer bang bent
voor zo'n apparaat, wordt het
link. Dan ga je op je routine
werken en raak je overmoedig.
En zo kunnen er ongelukken
gebeuren. Vooral in de zomer
hebben onze werknemers nogal
eens de neiging om die nylon
pakken niet aan te trekken,
maar dat hou ik dus altijd zeer
scherp in de gaten. Voor hun ei
gen veiligheid. Met die ketting
zagen vel je een flinke boom in
weest voor de wat voller gescha
pen vrouw. Marilyn Monroe is
daarvan misschien een voor
beeld. Maar zij werd be
schouwd als uitzondering en
niet als regel. Ook in die jaren
was het toch vooral het slanke
type dat in trek was. Ook toen al
deden producenten van verma
geringsmiddelen goede zaken.
Tussen mooi en erotisch aan
trekkelijk ligt een wereld van
verschil. Wie naar een museum
gaat en daar de Griekse godin
nen aanschouwt, zal de perfec
tie van hun lichamen bewonde
ren. Niets te veel, niets te wei
nig. Maar erotisch zijn die beel
den niet. Voor erotiek moet je
kijken naar de vrouwen die de
een minuut of zo. Dan Jcun je
begrijpen dat je zomaar een
arm of een been kwijt bent. Ik
zou iemand die er niet vaak
mee werkt, zeker niet aanraden
zo'n kettingzaag te gaan gebrui
ken."
Routine
Jeroen Verra, die aan het hoofd
staat van de firma Tackenberg
Bouw Service Gereedschappen
en Ijzerwaren, verkoopt ketting
zagen van het merk Makita. Het
zijn solide stukken gereedschap,
waaraan wat beveiliging betreft
grote aandacht is besteed. De
elektrische kettingzaag heeft
een beschermkap en op de ket
tingzaag die op benzine loopt,
bevindt zich een handle die de
Franse fotograaf Brassai heeft
geportretteerd, naar die vrou
wen wier dijbenen net even bo
ven de kousebanden opbolden,
wier boezem net eventjes te
zwaar was.
Verval
Ik durf hier de stelling aan dat
het volmaakte nooit erotisch is.
Nee, juist het foutje in de
schepping, het beetje teveel,
trekt ons aan. Met beelden, met
perfecte beelden, kunnen wij
ons niet vereenzelvigen. Ze zijn
niet menselijk. Het verval wordt
erdoor ontkend, de tijd die over
een lichaam heen gaat. Wij voe
len ons geborgen bij mensen
die net als wij zelf onvolmaakt
zaag meteen afremt als hij om
hoog slaat. Bovendien zit er op
beide kettingzagen een start-
knop met een dubbele beveili
ging-
Verra: „Je moet met een ket
tingzaag altijd van boven naar
beneden werken. En natuurlijk
altijd van je af. Dus ik begrijp
niet hoe een ongeluk als dat
met die vrouw heeft kunnen ge
beuren. Ik verkoop behoorlijk
wat kettingzagen, wel niet met
de regelmaat van de klok, maar
ze worden toch vaak gebruikt.
Maar waarvoor wilt u dat alle
maal weten? Dit gaat me toch
geen geld kosten?"
Nee dus. Meneer Verra kan ge
rust zijn. Ik ben niet op zijn flo
rijnen uit. Eigenlijk wil ik wel
zijn, niet bij godinnen. Die on-
volmaakté mens ontroert ons,
die willen we koesteren.
Van Gogh heeft dat prachtig uit
gedrukt in de schilderijen waar
op hij Sien heeft geportretteerd,
een vrouw met wie hij een tijd
heeft geleefd. Van die naakte,
wat dikkige, vrouw gaat een
warmte uit die geen Grieks
beeld ons kan geven. Zo is de
mens, denk je, bij het aan
schouwen van deze doeken. En
dat is maar goed ook.
Hoe dat slankheidsideaal de
wereld in is gekomen, is mij ei
genlijk een raadsel. Ik heb na
tuurlijk wel een idee. Ik denk
dat de jaren dertig van deze
eeuw veel hebben bijgedragen
even een bezoek aan hem bren
gen om zo'n kettingzaag van
dichtbij te bekijken.
De firma Tackenberg zetelt in
een modern ingerichte hal op
een kraakhelder industrieterrein
in de Stevenshof. De uitstalling
van gereedschappen is een lust
voor het oog. Vooral voor een
jongen als ik, die nooit verder is
gekomen dan Hamertje Tik.
„Kijk"", zegt Verra, „dit is hem
dan: de kettingzaag. Als je er
voorzichtig mee omgaat is het
natuurlijk een prachtig stuk ge-
reedschap. Maar ik ben het
eens met die meneer van de
plantsoenendienst dat je op je
hoede moet blijven. Maar ieder
een die met zaaggereedschap
omgaat, moet dat. Wat dacht je
aan dat ideaal. En daarbij doel
ik toch een beetje op de jaren
dertig iri Berlijn. Mariene Diet
rich is. denk ik, een van de
vrouwen geweest die model
hebben gestaan voor het
schoonheidsideaal dat tot aan
de jaren negentig is blijven
voortduren. Borsten had zij niet
of nauwelijks. Afgezien van haar
prachtige ogen, leek zij eigenlijk
wel een beetje op een man.
Vooral als ze een double-bre
asted blazer met een stropdas
aantrok of haar witte smoking.
De modebladen hebben dat
beeld overgenomen. Een man
nequin moest bij voorkeur een
wandelende draadnagel zijn.
Maar goed: mollig mag dus
vyeer^ lk heb het idee dat de we
reld daardoor iets warmer zal
worden.
CEES VAN HOORE
van mensen die jarenlang in
een houtzagerij met cirkelzaag
machines omgaan? Die mensen
krijgen daar natuurlijk een ze
kere routine in. Aan de ene kant
goed, aan de andere kant ge
vaarlijk. Want je wordt wat
makkelijker, wat onvoorzichti
ger. Acht van de tien mensen
die in die branche werken, za
gen op een kwade dag hun vin
gers eraf."
Wij moeten ineens denken aan
die man die al de Vingers van
zijn rechterhand hand opstak in
het café. Waarop de kelner riep:
'Twee bier voor de houtzagerij!'
Is dat mopje dan gebaseerd op
waarheid? Uitkijken, mensen!
CEES VAN HOORE
Er schijnt met dertigers iets aan
de hand te zijn. Zij zijn te jong
om de mythische jaren zestig
bewust mee te hebben ge
maakt. Op het moment dat zij
van school of universiteit of uit
militaire dienst kwamen, was
het crisis. De banen lagen op
eens niet meer voor het op
scheppen waardoor een carrière
hopeloos de mist inging. En als
zij niet uitkijken kunnen de der
tigers van nu straks, als zij zestig
zijn. geen aanspraak maken op
AOW omdat die dan allang op
is.
Het is een treurig beeld van de
dertigers die worden aangeduid
met de term 'lost generation'
(verloren generatie). De
Utrechtse socioloog Becker
heeft er een boek over geschre
ven en pleit voor overheids
maatregelen om deze leeftijds
groep niet definitief af te schrij
ven. Als de overheid niets doet
dan moeten de dertigers hun le
ven, zo waarschuwt Becker, slij
ten in 'stille armoede'.
Amerikaanse schrijvers voegen
daaraan toe dat de leden van de
lost generation vaak geen vette
banen hebben en in een spaar
zaam ingericht huurhuis wo
nen. De grootste angst van hen-
is dat het leven voorbijgaat als
een opeenvolging van onechte
momenten zoals een uitstapje
naar de Efteling. Zij keren zich
af van de lege materiële genoe
gens en zoeken een weg in een
wereld van slogans cliches en
bumperstickers. Zij verlangen
terug naar de tijd van Vietnam
en Watergate.
Iedereen kent in zijn kennissen
kring wel mensen die op het
eerste oog aan de omschrijvin
gen voldoen. „Toch heb ik niet
het gevoel dat ik daarbij hoor",
zegt Arnout Jaspers. „Goed, ik
heb dan geen vaste baan. maar
dat zie ik eerder als een per
soonlijke keuze dan als een ge
volg van mijn geboortejaar."
Naadje
Jaspers zag het levenslicht in
1958. Hij studeerde in 1984 aan
de Leidse universiteit af als na
tuurkundige. Na militaire dienst
zocht hij even naar een volledi
ge baan. „De banen waren toen
inderdaad niet dik gezaaid. Ik
heb een paar keer gesolliciteerd,
onder meer bij Philips, maar
mijn motivatie was zo naadje
dat ik niet werd aangenomen. Ik
had geen zin om mij daarvoor
in het pak te hijsen. Kijk. dat
een vertegenwoordiger er keu
rig moet uitzien en met twee
woorden moet spreken is lo
gisch. Maar een onderzoeker?
Die moet zijn kennis toepassen
en geen gladde praatjes verko
pen."
Het was dus eerder zijn princi
piële houding die hem van een
baan afhield dan een krapte op
de arbeidsmarkt. Die houding
brak hem later weer op. Hij
kwam bij een uitzendbureau
om een baantje als chauffeur
voor 20 uur in de week. Toen
bleek dat hij afgestudeerd na
tuurkundige was, werd de con
sulente achterdochtig. Waarom
kon hij niet aan de slag komen?
„Dat zo'n Miep in mantelpakje
op grond daarvan dan kan uit
sluiten is hemeltergend."
Jaspers vindt niet dat hij zijn
tijd verdroomt. „Goed. ik ben
niet geïnteresseerd in bezittin
gen zoals een snelle auto, video
en leren bankstel. Ook hoop ik
straks voor een half jaar op reis
te gaan richting China en
Australië. Maar ik breng mijn
tijd ook weer niet met niets
doen door", zegt Jaspers die on
der meer freelance-journalist is
van weekblad Mare en Interme
diair.
Heimwee
Maar Jaspers moet wel erken
nen dat hij een 'romantische
heimwee' heeft naar het hippie-
tijdperk die hij niet eens bewust
heeft meegemaakt. „Als ik de
films zie van de beroemde pop-
festvals. Woodstock bijvoor
beeld, dat vind ik het wel heel
jammer dat dat gemist heb. Het
was een tijd van fundamentele
veranderingen. Maar wie weet
maken we dat opnieuw mee
rond het jaar 2000."
Voorschotenaar Willem de Waal
voelt zich net zomin verbonden
met de lost generation. „Ik geef
toe dat ik een wat divers ar
beidsverleden heb, maar ik wil
niet de tijd daarvan de schuld
geven. Ik geloof niet dat ik door
mijn geboortejaar 1958 kansen
heb gemist. Wel was het moei
lijk om na militaire dienst de
draad op te pakken. Ik had de
havo afgemaakt en met die al
gemene opleiding kwam ik niet
makkelijk aan de slag."
De Waal is vervolgens gaan rei
zen. Hij werkte eerst drie jaar in
een kibboets in Israël. „Bij te
rugkomst in Nederland bleek
dat nu niet bepaald een rele
vante arbeidservaring te zijn.
Werk krijgen lukte dus niet echt.
Vervolgens ben ik zes jaar vrij
williger geweest in Oost-Euro
pa. Het is geen snelle carrière,
maar dat ik mijn tijd heb zitten
verdromen kun je niet zeggen."
De Voorschotenaar zou nooit
alleen maar willen werken voor
een mooi huis met een lood
zware hypotheek. „Sommigen
ontlenen hun identiteit aan het
werken. Dat heb ik niet. Ik werk
om te kunnen leven. Zelf hou ik
altijd een ruilwaarde aan, ik
moet altijd kunnen terugvallen
op het minimum. Meer heb ik
ook niet nodig."
MEINDERT VAN DER KAAU
WEER ZO'N SPEKTAKULAIRE WIJN-AANBIEDING
Uit het wjjngebird Bourgogne. beraamd om hitar grootse kwaliO'itswijncn.
importeerden wij rechtstreek» van het gerenommeerde wijnhui*
.Joseph Pellenn een partij van ruim 88000 flessen Bourgogne Grand
Ordinaire 1991Door hi| selecteerde wijnboeren 'die de druiven tijd
de groei volgden en op het juiste moment oogsten) te kopen wist de vakk
keldermeester van het huis Pellenn uit de druiverassen Pinot-Notr
een kleine hoeveelheid Camay een voortreffelijke B«iurgogne «amen te i
Wij bieden deze wijn nu aan voor een opmerkelgk lage prijs, slecht
PROEFNOTmE8:
Kleur: gloedvol, dieprood
Bouquet zacht geurig
Smaak: elegant en zuiver
digo
ELDERS 7,95
ONZE PRIJS:
1 BEL VOOR HET DICHTSTBIJZIJNDE ADRES: 02521 20*501
Als je dagelijks bomen moet omleggen kun je niet met een figuurzaagje aankomen.
FOTO JAN HOLVAST
