ONTROEREND
Kok wil niet
nog meer
bezuinigen
Onderwijsbonden dreigen met acties
Binnenland
Voor moord op boer in
ex-DDR twintig jaar cel
DE GEHEIM
MOEDER Vi
CAROLINE
CDA achter plan-Simons
Kok moet In 't Veld volgen
Nachtmerrie-achtige periovan twaalf dagen
Zondag is het zijn dag
Algemeen Nederlands Persbureau CPD
Ontsnapte uit Schutterswei opgepakt
alkmaar Een 31-jarige Noordafrikaan die woensdagavond sa
men met drie anderen ontsnapte uit het huis van bewaring
Schutterswei in Alkmaar is gistermiddag door de politie van Am
sterdam aangehouden. Hij is opnieuw in Schutterswei opgeslo
ten totdat hij Nederland wordt uitgezet. De andere ontsnapten
zijn nog spoorloos.
Tien jaar voor lid cocaïnebende
Amsterdam Het gerechtshof in Amsterdam heeft gisteren een
36-jarige Griek tot tien jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens
zijn aandeel in een internationale cocaïnebende, die in januari
vorig jaar werd opgerold. De rechtbank had de man eerder tot
twaalf jaar veroordeeld. Het hof haalde daar twee jaar af omdat
de Griek een zwakke gezondheid heeft.
Twee keer tien jaar voor ex-agent
Amsterdam Het gerechtshof in Amsterdam heeft gistermiddag
een 36-jarige Amsterdamse ex-politieman veroordeeld tot twee
keer tien jaar gevangenisstraf wegens doodslag op de criminelen
Klaas Bruinsma en Tony Hijzelendoom. Advocaat-generaal mr.
A. Korvinus had twee weken geleden acht en twaalf jaar geëist.
De Amsterdamse rechtbank heeft de ex-politieman van het bu
reau Warmoesstraat vorig jaar veroordeeld tot acht jaar cel we
gens doodslag op Bruinsma. Bij de Utrechtse rechtbank kreeg de
Amsterdammer twaalf jaar wegens de moord op Hijzelendoom.
Celstraf voor in brand steken vriendin
Groningen» De rechtbank in Groningen heeft gisteren een 23-ja-
rige man uit die stad wegens het in brand steken van zijn vrien
din veroordeeld tot vijftien maanden gevangenisstraf, waarvan
drie voorwaardelijk. De officier had vijftien maanden onvoor
waardelijk geëist. De Groninger heeft begin januari zijn 18-jarige
vriendin met benzine overgoten en in brand gestoken. Zij wilde
de relatie verbreken. De vrouw liep ernstige verminkingen aan
haar gezicht en bovenlichaam op. Op eigen verzoek vertelde ze
de rechtbank twee weken geleden dat ze de relatie graag wil her
stellen.
Twee jongens gedood door trein
Hilversum» Een 16-jarige jongen uit Alkmaar en een 15-jarige
Hagenaar zijn op slag gedood toen ze gisteravond in Hilversum
met een bromfiets tegen de stoptrein Utrecht-Hilversum waren
aangereden. De politie vermoedt dat de jongens door de onder
gaande zon zijn verblind toen ze de onbewaakte overweg over
staken. De jongens, die in een gezinsvervangend tehuis in Hol
landse Rading woonden, waren aan het toeren.
Broers vast voor inbraak bij belasting
zwolle De politie heeft twee broers van 32 en 22 jaar uit Zwolle
aangehouden, die worden verdacht van ernstige vernielingen in
het plaatselijke belastingkantoor. Na een inbraak in de nacht
van 29 op 30 mei werd daar voor meer dan een miljoen gulden
schade aangericht. Bfandkranen werden opengedraaid waar
door alle vier de verdiepingen van het gebouw blank kwamen te
staan. Bovendien waren tientallen computers vernield omdat er
koffiemelk in was gegooid. Het tweetal wordt ook verdacht van
een inbraak in een leegstaande school. Een van de verdachten
heeft volgens de politie een gedeeltelijke bekentenis afgelegd.
Zes jaar cel na bekentenis bij 06-11
Rotterdam De rechtbank in Rotterdam heeft gisteren een 38-ja-
rige man wegens doodslag veroordeeld tot zes jaar cel. De recht
bank acht bewezen dat de Rotterdammer op 8 januari zijn 38-ja-
rige stadgenoot met een messteek om het leven heeft gebracht.
Sleutel in het bewijsmateriaal was een bandopname van het ge
sprek dat de man kort na zijn daad met de telefoniste van 06-11
voerde. Daarin vertrouwde hij haar toe dat hij zijn slachtoffer
had gedood omdat deze ongewenst contact met hem wilde.
De rechtbank in Groningen
heeft gisteren een 23-jarige man
uit Winschoten wegens moord
tot twintig jaar cel veroordeeld.
Samen met een 22-jarige ver
dachte heeft hij op 24 novem
ber een 41-jarige veehouder op
zijn bedrijf in Schönewerda m
het voormalige Oost-Duitsland
om het leven gebracht.
Volgens hun verklaring bij de
politie hebben ze het slachtoffer
ombeurten met een ijzeren
stang op het hoofd geslagen. Ze
legden het lichaam vervolgens
op de motorkap van een auto
en lieten het in een gierput ver
dwijnen. Nog diezelfde avond
verkochten zij 31 koeien van de
boer aan een slachthuis in de
buurt, waarna ze met 43.000 D-
mark terugreden naar Neder
land. De 23-jarige heeft de poli
tie verteld dat hij al maanden
had rondgelopen met het idee
iemand te vermoorden om zo
een grote slag te slaan.
[EXCLUSIEVE FOTO'S
DE ONTMOETING DIE
DE PRINSES WEER
JONG, MOOI EN
'Financieringstekort dan maar groter'
PvdA-leider en minister van financiën Kok wil niet extra
bezuinigen nu het met Nederland economisch slechter
gaat en de werkloosheid enorm stijgt. Hij wil het finan
cieringstekort in 1993 en 1994 dan maar minder omlaag
brengen of zelfs laten stijgen. Kok heeft dit gisteren voor
de KRO-radio gezegd. Het CDA heeft al afstand genomen
van Koks opmerkingen.
den haag gpd
Amsterdam» Thee met een beschuitje op bed. Kindertekeningen en versjes. Een nieuwe das, een paar sokken en een draadloze boormachine. Zon
dag staat vader in het zonnetje. Dan is het zijn dag. De meneer die in Amsterdam-West langs een uitstalling van tuinstoelen liep, moet van mening
zijn geweest dat-ie zo lang niet kon wachten. Of misschien was hij gewoon moe en aan een dutje toe. roro nifuw anefo rob bogaerts
Volgens het Centraal Plan Bu
reau (CPB) zal de economische
groei dit jaar nul zijn. Eerder
was gerekend op een groei van
een half procent. Hel verschil
bedraagt zon 2,5 miljard gul
den. Voor 1994 voorziet het CPB
een groei van 1,4 procent. Eer
dere voorspellingen gingen uit
van 1,75 procent. Dat verschil
betekent een tegenvaller van
ongeveer 1.7 miljard gulden.
De werkloosheid zal over de
jaren 1993-1994 niet met
110.000 toenemen, zoals het
CPB eerder dacht, maar met
150.000 mensen. Dat kost extra
geld aan uitkeringen terwijl er
minder belastingen en premies
binnenkomen. De rekening
voor de 110.000 werklozen
stond al op 2,8 miljard gulden.
Dat wordt nu bijna vier miljard
gulden. Het kabinet hielcj tot nu
toe rekening met een tegenval
ler van één miljard gulden we
gens de stijgende werkloosheid.
Kok wil vasthouden aan de
begin dit jaar genomen beslui
ten over bezuinigingen in 1994
en latere jaren. Volgens Kok
moet het kabinet er alles aan
doen om de „sociale schade van
de toenemende werkloosheid
zo beperkt mogelijk te houden
Voorkomen moet worden dat
alles wordt opgehangen aan het
financieringstekort waardoor
andere zaken als werkgelegen
heid en de kwaliteit van de
overheidsvoorzieningen erbij
inschieten, aldus Kok.
De CDA-fractie in de Tweede
Kamer heeft zich gisteren
achter het voorstel van het
kabinet geschaard om de ver
dere invoering van het plan-
Simons twee jaar uit te stellen
en in de tussentijd waar nodig
aan te passen.
Woordvoerder Lansink
vindt ook dat de behandeling
van het wetsvoorstel voor de
volgende stap in de stelselwij
ziging kan doorgaan. Wel ver
bond hij daaraan een aantal
voorwaarden. Zo zijn wijzi
gingen nodig om te voorko
men dat de kosten uit de
hand lopen. En moet een
scherpe indicatie komen voor
verpleging en verzorging en
voor voorzieningen op het ge
bied van de geestelijke ge
zondheidszorg. Ook zal het
begrip thuiszorg goed moeten
worden omschreven en afge
grensd.
utrecht/holwerd
De onderwijsbonden dreigen
met acties als minister Ritzen
niet toegeeft in de CAO-onder-
handelingen. Ritzen biedt het
onderwijspersoneel een salaris
verhoging van een half procent.
De bonden eisen 2,5 procent.
Volgens een woordvoerder van
de ABOP hebben ongeveer 350
kaderleden van de onderwijs
bonden zich gisteren uitgespro
ken v
Voor 24 juni staat een nieuw
overleg op de agenda maar vol
gens een woordvoerder van de
ABOP is de kans klein dat dit
doorgaat. „Die bijeenkomst
gaat alleen door als Ritzen met
een nieuw aanbod komt", zei
hij. Welke acties de bonden in
petto hebben, is niet bekend. Ze
zullen met demonstraties wach
ten tot na de vakantie.
Vanmorgen ging in Utrecht
het busvervoer plat. De staking
duurt 24 uur. Het is de derde
keer binnen een maand dat het
openbaar vervoer in de
Domstad staakt. Mensen die
buiten Utrecht in de sneltram of
bus van West-Nederland zijn
opgestapt, kunnen onderweg
wel bij elke halte uitstappen.
Dat geldt ook voor reizigers die
de stad uit willen. Dezelfde re
geling geldt voor de bussen van
Centraal-Nederland. Die heeft
overigens alle lokale busdien
sten wel voor 24 uur stilgelegd.
Rederij Wagenborg, de rederij
die veerdiensten op de Wad
deneilanden verzorgt, heeft tot
zondagavond 24.00 uur de tijd
om in te gaan op de looneisen
van de vakbonden. Gebeurt dat
niet, dan varen er maandag
geen veerboten van en naar
Ameland en Schiermonnikoog.
Dat hebben de werknemers van
Wagenborg gisteravond in een
actievergadering besloten
den haag henri kruithof
Het was uiteindelijk minister lo Ritzen die de
knoop doorhakte. „Je kunt maar beter de eer aan
jezelf houden, want als weer een briefje uitlekt op
het verkeerde briefpapier, hang je." Zo ongeveer
moet Ritzen het tegen zijn net aangetreden
staatssecretaris Roel in 't Veld hebben gezegd. En
dat advies heeft de bestuurskundige zich aange
trokken.
Formeel valt In 't Veld waarschijnlijk weinig te
verwijten. Hij heeft in een brief aan Ritzen keurig
gemeld welke nevenwerkzaamheden hij zoal ver
richtte en hoe de financiële constructies rondom
zijn privé-vennootschap in elkaar zaten. Boven
dien kon hij aantonen dat de universiteit waar hij
werkte, financieel eerder beter dan slechter werd
van zijn schnabbels.
En toch, In 't Veld gaf dat gisteren in de Tweede
Kamer toe, had hij tevoren beter moeten naden
ken of hij wel de meest aangewezen persoon was
om juist staatssecretaris voor het hoger onderwijs
te worden. Zijn politieke voorman, Wim Kok, had
nog niet zo lang geleden forse kritiek geuit op
schnabbelendehoogleraren.
Als staatssecretaris voor het hoger onderwijs
wérd de gewraakte staatssecretaris verantwoorde
lijk voor een beleid om juist dat schnabbelen aan
banden te leggen. Zo'n beleid kun je alleen maar
met gezag uitvoeren als je zelf nooit de geringste
betaalde nevenarbeid hebt verricht als hoogle
raar. En dat kun je van In 't Veld niet zeggen.
Het blijft echter jammer dat een persoonlijk
heid als In 't Veld nu het veld heeft moeten rui
men. Hij had en heeft zeer uitgesproken ideeën
over het functioneren van de politiek. Ideeën die
vaak tot irritatie stemmen (dat is al jaren de ma
nier waarop In 't Veld discussies probeert uit te
lokken) maar die daardoor tot nadenken stem
men.
Ook het hoger onderwijs had kunnen profiteren
van de denkkracht die deze wetenschapper pur
sangin de politieke praktijk had kunnen brengen.
In 't Veld moest in staat worden geacht beleid te
ontwikkelen dat zowel voor het wetenschappelijk
onderwijs als voor de overheid lucratief zou zijn.
Maar bovenal had de PvdA behoefte aan een
'denker' van kaliber. Iemand die niet direct aan
de korte termijn denkt. Hij zou zich waarschijnlijk
bij voorbaat hebben neergelegd bij een slechte
verkiezingsuitslag, daarover niet hebben getreurd
en ideeën hebben ontwikkeld hoe de partij er
weer bovenop zou kunnen komen. Een gave die
binnen de PvdA niet sterk is ontwikkeld.
Wim Kok heeft er sinds gisteren weer een pro
bleem bij. Na het vertrek van staatssecretaris so
ciale zaken Ter Veld, de slechte verkiezingsonder-
zoeken en de grote financiële problemen waarin
het kabinet verkeert, moet hij ook nog op zoek
naar een nieuwe bewindsman of -vrouw op on
derwijs. Wie daar nog instapt moet ofwel een ma
sochist ofwel een heilige zijn. Dat zal dus niet
meevallen.
Het 'leiderschap' van Kok in de affaire-In 't
Veld heeft zich beperkt tot zitten en toekijken.
Tijdens een gesprek met de minister en de staats
secretaris van onderwijs heeft Kok laten weten
dat hij de beslissing van In 't Veld zou respecte-
Gevolgd door de ogen van tientallen camera's, fototoestellen en mensen verlaat de inmiddels ex-staatssecre-
taris Roel in 't Veld de Troelstrazaal in het gebouw van de Tweede Kamer. foto anpcor muldlr
ren, welke deze ook zou zijn. In 't Veld deed de Dat heeft een kabinetscrisis tot gevolg en nieuwe
grootste moeite om te voorkomen dat de indruk verkiezingen. Maar voordat het verlies is geïncas-
zou ontstaan weinig achting voor Kok te hebben, seerd, zijn de sociaal-democraten niet in staat
Maar helemaal voorkomen kon hij dat niet. aan de wederopbouw te beginnen. Dat vereist
Kok zou de moed moeten kunnen opbrengen een daadkracht die bij de PvdA ver is te zoeken,
de weg van de beide staatssecretarissen te volgen.
den haag carel goseling
Aan zijn zijde twee ambtenaren, zijn voorlichter en het
PvdA-kamerlid Tineke Netelenbos, specialiste onder
wijs van de fractie. Het is donderdag, even voor zes uur.
Roel in 't Veld, staatssecretaris op onderwijs, loopt over
het Plein in Den Haag. Op weg naar de Tweede Kamer.
Bij de lift op de tweede verdieping van het kamerge
bouw wacht een hele horde fotografen en cameraploe
gen. In de Troelstrazaal zit de kamercommissie voor
onderwijs en tweehonderd belangstellenden. In 't Veld
kijkt wat verward om zich heen en legt de hand op de
schouder van commissievoorzitter Van Leijenhorst
(CDA). Als iedereen zit, opent Van Leijenhorst even la
ter de vergadering. In 't Veld wil een verklaring afleg-
Het wordt doodstil. Zijn verklaring zal enige tijd in
beslag nemen en eindigen met een duidelijke conclu
sie: „Er is geen periode in mijn leven geweest dat mijn
output zo gering was als in de afgelopen twaalf dagen.
Hij verhaalt over het „eervolle" verzoek van partijge
noten Kok en Ritzen op 6 juni om staatssecretaris te
worden. Praat over zijn curriculum vitae waarin al zijn
functies publiekelijk stonden verpield. Over een brief
die hij aan Ritzen schreef over zijn nevenactiviteiten op
de Erasmus Universiteit, zijn aandelen in een advies-
BV en zijn commissariaten.
Dat er was getwijfeld aan zijn integriteit in verband
met zijn nevenwerkzaamheden als hoogleraar, kon In 't
Veld begrijpen. „Uit docenten-evaluatie bleek dat ik
209 procent presteerde. Er zou reden zijn tot vreugde
als dat een gemiddelde zou zijn", constateert hij koel.
Een deel van het geld dat hij met zijn bijklussen ver
diende, was ten goede gekomen aan de universiteit. En
het ging om bedragen van meer dan 100.000 gulden.
De bewindsman spreekt over „een nachtmerrie-ach
tige" periode. Het meest speelde de term 'hoogleraar
zakenman' door zijn hoofd. Als zakenman was hij
slecht, „maar als hoogleraar heb ik gefaald". Hij had
niet in de gaten wat in de samenleving speelde. In 't
Veld verwijst naar zijn eigen 'bestuurlijke beschouwin
gen' over het verschuiven van overheidstaken naar de
samenleving.
En dan komt het eerste signaal van zijn besluit. „Ik
wilde op de plek waar ik nu nog zit bijdragen aan die
dialoog." Het is 18.25 uur. In 't Veld praat verder over
de toekomst varr het hoger onderwijs, zijn beleidsdo
mein. Er bestaat een grote kloof tussen besturing van
het hoger onderwijs en de beschikbare middelen. Daar
bij zijn structurele veranderingen nodig. „En aan die
beleidsvorming had ik graag willen bijdragen." Het
tweede signaal van het naderende onheil.
In de zaal kun je een speld horen vallen. De staatsse
cretaris meldt dat hij niet goed heeft nagedacht over de
politieke situatie die door zijn aantreden kon ontstaan.
„Daar was ook niet veel tijd voor", klinkt het na een
korte pauze.
Hij werpt de vraag op of hij nog geloofwaardig en ef
fectief zou kunnen functioneren. Op beide vragen had
hij 'ja' geantwoord. Hij had advies gezocht bij degenen
die hem politiek nabij stonden. „Een soort risico-analy
se." Zelf zag hij geen majeure risico's. Hij had alles ge
daan volgens de regels, zoals die in het maatschappelijk
verkeer betamelijk zijn. „Ik hoopte vandaag op vcrtrou-
wensherstel bij u." Het derde signaal.
In 't Veld zegt bemoedigende signalen uit de fractie
te hebben gehad. „Ik heb begrepen dat dal in het re
cente verleden wel eens anders is geweest." Eén advies
had bijzonder zwaar voor hem gewogen. Dat van zijn
baas: minister Ritzen. Die had de risico's anders inge
schat. „Dat kan. Toen werd ik onzeker. Mijn risico-in
schatting was de afgelopen dagen ook al niet adequaat
gebleken."
Het wordt de bewindsman te machtig. Hij grijpt met
één hand zijn hoofd. Bedekt de ogen. Hervindt zich. „Ik
wil een heel belangrijk ding tegen u zeggen. Ik wil niet
dat u denkt dat ik het debat met u mijd. Ik sta nog lie
ver te boek als een zakenman dan als een lafaard. Maar
ik ga die discussie nu niet aan. Het zou een schijndis
cussie zijn."
Het is 18.39 uur. „Ik moet even op mijn briefje kij
ken." In 't Veld leest een notitie van zijn voorlichter.
„De minister-president stond achter mij. Heel nadruk
kelijk." Het moment suprème nadert. „Ik hoop dat er
nog leven is na de politieke dood. Maar ik weet dat niet
zeker. Ik beraad mij op mijn positie, zoals dat geloof ik
officieel heet." Van Ix-ijenhorst vraagt of er nog iemand
het woord wil en sluit na stilzwijgen alom de vergade
ring.
'Als professor
was Ritzen vóór
schnabbelen'
HILVERSUM» ANP
Minister Ritzen was vroeger als
hoogleraar zelf een van de
grootste voorstanders van bij
baantjes. Hij vond dat belang
rijk om het contact tussen de
wetenschap en het bedrijfsle
ven te verbeteren.
Dat heeft prof.dr. K.'Gevers,
voorzitter van het college van
bestuur van de Universiteit
van Amsterdam, gisteren ge
zegd in het NOS-programma
NOVA.
Gevers, prominent lid van de
PvdA, zei dfep gegriefd te zijn
door het gedwongen aftreden
van staatssecretaris In 't Veld.
De universiteitsbestuurder
vindt dat Kok, partijvoorzitter
Rottenberg en Ritzen de PvdA
door „hun gebrek aan karak
ter" nog verder In de puree
hebben gebracht. „Het druipt
van de hypocrisie." Volgens
Gevers worden universiteiten
beter bestuurd dan de PvdA.
VOORPELK OP REfó
