'Dennis Bergkamp is scheel' 'Telefoneren een stuk gevaarlijker' De Nederlander staat in zijn hemd met stereotiepe meningen De mailbag van de PTT 'NS kunnen beter omroepen wanneer er een trein rijdt' Het Gesprek van de Dag Guerilla tegen rokers Sketch VRIJDAG 18 JUNI 1993 Veilig Verkeer contra roken in auto Een enquête onder 7000 Eu ropese automobilisten heeft uit gewezen dat 38 procent van de Nederlanders het roken in au to's wil verbieden. Ook Veilig Verkeer Nederland ziet liever geen pafkezen achter het stuur. De organisatie hangt de vlag uit als auto's standaard geleverd worden zonder asbak en aan steker. Want: het is gevaarlijk voor het verkeer en het stinkt ook nog eens een keer. De BMW heeft al een niet-ro- kersuitvoering. Bedrijfsleider R.M. Meijer, van BMW-dealer Rob Gorris: „Op wens van de klant kan de BMW met of zon der rookattributen worden gele verd. Maar ik vind het onzin om het roken in auto's over de ge hele linie te gaan verbieden. Maar hier blijkt wel weer eens uit dat het rookprobleem ook onder autorijdend Nederland leeft. Ik rook helaas zelf ook. Maar ik rij al twintig jaar auto en er is nog nooit iets gebeurd. Straks willen ze ook nog dat je geen kauwgom meer mag kau wen in de auto omdat je kaken dan te veel op en neer gaan en je ogen daarbij groter en kleiner worden. Nee, met dit soort maatregelen wordt de persoon lijke vrijheid te veel ingedamd." Autodealer Heemskerk, die het merk Nissan verkoopt, rookt zelf ook. „Maar wat mij betreft", zo zegt hij, „mag die asbak er uit. Vaak zijn die dingen nog moeilijk te vinden ook. In onze leenauto's hangt een sticker waarop staat dat het verboden is om te roken in de auto. Maar aan de andere kant moet er na tuurlijk wel een vorm van vrij heid blijven. Ik geloof niet in dat gevaar van roken voor de ver keersveiligheid. Veel erger vind ik het probleem van de autote lefoon. Die kerels die de hele dag met dat ding aan hun oor zitten. In Zwitserland is dat nu verboden." Bruin „Het valt mij wel op dat er min der wordt gerookt in auto's. Ook bij de wagens die worden inge ruild zien we dat. Slechts in twee op de tien wagens wordt nog gerookt. Als er in zo n in ruilauto is gerookt, hebben we veel meer moeite om het ding schoon te krijgen. Het plafond is bruin en de geur van as en rook zit in de bekleding. Overi gens denk ik niet dat de autofa- brieken zullen ophouden met FJ. van Alten van het Leiderdorpse autobedrijf Koen. "Straks moetje een auto zonder asbak en aansteker doorverkopen aan iemand die wel rookt en dan zit je. foto» jan holvast het plaatsen van asbakken. Want ze leveren immers aan de hele wereld en niet overal is de anti-rooklobby zo sterk als hier.' F.J. van Alten is verkoper bij het Leiderdorpse autobedrijf Koen, dat de Alfa Romeo levert. Hij rookt zelf niet maar is het niet eens met de mensen die de rookattributen uit de auto wil len bannen. „Nee, dat zie ik niet zitten. Want straks moet je een inruilauto zonder asbak en aan steker doorverkopen aan ie mand die wel rookt en dan zit je. BMW heeft een rokerson- vriendelijke auto, maar dat is gewoon een publiciteitsstuntje. Ik vind het prima dat roken in treinen en bussen wordt verbo den, maar om het nu ook nog eens te verbieden in de auto, nee, dat vind ik te betuttelend. En wat dat gevaar betreft, dat valt best mee. Veel gevaarlijk is dat telefoneren in de auto of mensen zich omdraaien om een krant te pakken." Binnenkort moeten sigarette- rokers een grijze ster gaan dra gen en de sigarerokers kunnen meteen door naar Rauchhau- sen. Een ziek grapje, maar de situatie voor ons. paffers, wordt zo langzamerhand wel erg penibel. Wat ze nu weer hebben verzonnen! Volgens een enquête wil achtendertig procent van de Nederlanders het roken in auto's gaan ver bieden. En daarmee bedoelen ze niet alleen het roken in hun eigen auto maar ook in die van ons. Met andere woorden: de uitlaat mag roken maar wij niet meer. Dat is toch te grijs voor woor den. Waar blijft de persoonlij ke vrijheid op die manier? Als ik in mijn eigen huis of auto rook, dan heeft niemand, maar dan ook niemand, daar iets mee te maken. Mark my words! Binnenkort zal men u molesteren als u het waagt een sigaretje op te ste ken achter het stuur. Elk siga retje werkt als een vinger te gen het voorhoofd. De mensen voelen zich beledigd dat je in je eigen auto rookt. 'Kom eens naar buiten, vieze roker, vuile asbak. Dan zullen we je eens de pijplaten uitgaan!' Wie goed zijn ogen open houdt. kan bij de niet-rokers een grimmig soort machtsver toon constateren. Ik weet wel waar dat machtsvertoon van daan komt. Wij hebben ons als rokers door hen veel te snel in de hoek laten zetten Waarom protesteren wij niet eens tegen al die niet-rokers. die gezond heidsfreaks met hun biolo gische boterhammetjes, rauw kost en mineraalwater? Wordt het niet eens tijd voor een kei harde guerilla? We kunnen ons hoofdkwartier vestigen in de Sint Pietersberg en de boel gaan organiseren vanuit de sigarenwinkels. Ik ken nog wel enkele potige ver kopers van rookwaren die graag een knokploeg willen formeren. Want onderons geldt nog steeds het spreek woord: het is geen man die niet rooken kap. £n als we het helemaal niet meer kunnen winnen dan vrfcgen we ge woon aan die sigarenwinke liers of ze hun Seksbladen uit de verkoop halen. Zul je eens zien hoe gauw we ze TUK hebben, die niet-rokers. Ik wil mij wel opwerpen als een soort negatief van Dr. Meinsma (die overigens, zon der te hebben gerookt, nu al dood is). Laten we een vuist maken, rokers. Laat ze maar eens kennismaken met de mo ker van de roker. Zo, Che Siga- ra heeft gesproken. CE ES VAN HOOjtE Het is maar dat u het weet! Met Duitsers kun je niet lachen, met Belgen juist wel. Engelsen zijn beleefd en Fransen houden zich niet aan hun afspraken. En wij Nederlanders zijn echt demo cratisch. Althans, dat is nog steeds hoe wij er over denken, zo bleek uit een onderzoekje van het NIPO. Een aantal landgenoten werd een lijst met twaalf eigenschap pen voorgelegd. Met als 'vraag: „Welke eigenschappen bezitten Belgen, Duitsers, Engelsen, Fransen en Amerikanen. En vervolgens: „Welke van deze ei genschappen hebben wij Ne derlanders?" Het ging om zaken als 'hard werkend, heerszuchtig, democratisch en humoristisch'. Tsja, en dan krijg je natuurlijk een hele reeks ongenuanceerde uitspraken. Met al die stereotie pe meningen staat de Nederlan der in zijn hemd als u het ons vraagt. Waar komen al die stompzinnige opvattingen in 's hemelsnaam vandaan? Pyscholoog Jeroen Fransz, ver bonden aan de universiteit in Leiden, weet het wel. „Onder andere van jullie!" Oeps, be dankt. „Ja, de media. Dat is naast de opvoeding de belang rijkste factor. Je ziet de opvat tingen van mensen mee veran deren als de berichtgeving ver andert. Bijvoorbeeld: als maar vaak genoeg in de krant staat dat Duitsland meer vluchtelin gen opneemt dan andere lan den, dan denken steeds meer mensen dat de Duitsers nog niet zo naar zijn. We lenen de opvattingen van anderen." Goed, dat kan wel zo zijn, maar een beetje nuchter mens kijkt toch ook om zich heen? „Nou, men zoekt weer bevestiging van zijn eigen opvattingen op groepsniveau. Ik woon zeifin LeidenNoord. Daar zijn veel Marokkanen en Turken die een eigen huis hebben. Zij onder houden dat goed. Als sommige mensen in de wijk zien dat een Marokkaan keurig zijn huis schildert zeggen ze: ja, maar dat is een goede Marokkaan! Als de directe ervaring met een groep iets anders is dan het beeld dat men van die groep heeft, ziet men dat al gauw als een uitzon dering." Dat is nog niet alles. Ook ons zelfbeeld ontkomt niet aan ste reotiepen volgens Jansz. „Leg een Nederlander de vraag voor: wat zijn ónze eigenschappen? Dan antwoordt iemand bijvoor beeld; wij zijn zuinig en tole rant. Luidt de vraag 'wat zijn de eigenschappen van Nederlan ders', dan is het antwoord in eens: ze zijn gierig en laten veel te veel toe. Dat is het verschil tussen 'wij, de Nederlanders' en 'zij, de Nederlanders'. Dat is bij na altijd zo. Dergelijke sterop- tiepen vervullen een belangrijke rol in het handhaven van het positieve beeld dat we van ons- zelfhebben." Dan is het hoog tijd dat we eens goed opgevoed worden, denken wij. Jansz ook? „De pyschologie heeft een lange traditie van on derzoek naar de effecten van opvoeding op stereotiepen. Je ziet vaak dat de opvattingen van de ouders terug te vinden zijn bij hun kinderen, maar dat is natuurlijk een open deur van je welste. Er is een bepaalde stro ming binnen de psychologie die het verband legt tussen een be paalde stijl van opvoeden en stereotiepen. Neem mannen die zich niet prettig voelen op hun werk, die daar onderaan de hië rarchische ladder staan, zich daar onderdanig gedragen. Sommige van die mannen rea geren zich thuis af op hun vrouw en de kinderen. Thuis moet alles op hun manier ge beuren. In dat geval blijkt dan vaak, volgens die pyschologi- sche stroming, dat de kinderen later een geringe tolerantie heb ben, geen tegenspraak dulden. Dat geldt vooral voor jongens. Ze hebben strakke stereotie pen." Dat is erg. Of moeten we het NIPO-onderszoek niet zo seri eus nemen? Jansz: „Laat ik het zo nuanceren: je weet mis schien wat de mensen vinden, maar je weet niet wat ze vervol gens met die opvattingen doen. Of ze in de praktijk misschien wel een keertje lachen met een Duitser bijvoorbeeld. Maar als je dat wilt weten, wordt het een ontzettend kostbaar onderzoek. Je moet dan nagaan hoe ieder een zich gedraagt." Liever niet, dat weet ik al van al die vakanties. Oei, pardon, een sterotiepje. HERMAN JOUSTRA Daar zijn we vanaf. Geen over bodige reclamefolders meer die in groten getale in de brie venbus werden gedeponeerd. Een sticker, gratis afgehaald bij het gemeentehuis, zorgt voor vrijwaring van reclame folders in de brievenbus. Dachten we. Niet dus, want vorige week vielen vier folders in de bus met aanbiedingen voor vaderdag. Het materiaal zat in een geadresseerde enve loppe, dus mocht de sticker worden genegeerd. Het pakket folders is te danken aan de PTT. Die heeft 15.000 van deze enveloppen bezorgd in Leiden, Hoofddorp, Haar lem, en Gouda. De adressen zijn gekocht bij een gespeciali seerd bureau. Woordvoerder Harold Ytsema van PTT Ne derland benadrukt dat het om een test gaat. „We noemen het de mailbagen het is de bedoe ling dat de betreffende adver teerders aanvullend op elkaar zijn." Volgens Ytsema zijn de men sen die de folders hebben ont vangen, uitverkoren aan de hand van een 'marktprofiel'. „In dit geval behoorde gezin nen tot de doelgroep. Wat zegt u? Hebben ook anderen het pakket ontvangen? Een markt profiel is natuurlijk nooit hon-* derd procent doeltreffend." Ytsema zegt zich te kunnen voorstellen dat iemand met een sticker op de brievenbus uit zijn vel sprong toen de bruine enveloppe op de deur mat plofte. „Als mens kan ik me alles voorstellen. Er is ook een oplossing voor die boos heid. Als je namelijk een brief je schrijft naar het Direct Mar keting Institute Nederland, kun je uit de adressenbestan den van de grote bureaus worden geschrapt. Nee, dat is niet helemaal waterdicht, om dat enkele kleine bureau's daarbij niet zijn aangesloten." De PTT heeft al verschillende brieven gekregen van mensen die niet waren gediend van de reclame. Binnenkort volgt een onderzoek naar de reacties op de mailbag. In een 'represen tatieve steekproef worden klanten gevraagd naar hun be vindingen. „In september gaan we bezien of we ermee doorgaan", aldus Ytsema. Het adres van het Direct Mar keting Institute Nederland is: Antwoordnummer 666,1000 TL Amsterdam. ARNOLD AARTS Een trein die op tijd rijdt? Op de lijn Rotterdam/Amsterdam is dat inmiddels een gebeurtenis die volgens de onwaarschijnlijk- heidsmetafysica de waarde on eindig moet hebben gekregen. Een beetje te laat om de trein te halen? Geen probleem, de kans is groot dat je zelfs nog op tijd bent voor de vorige trein. Zeker in de spits. De enige onzeker heid is of je je eindbestemming nog op dezelfde dag bereikt. Trouwe reizigers op de bewuste lijn zo is duidelijk te merken ontwikkelen zich steeds meer tot cynische maar in hun lot be rustende mensen. „De NS kun nen beter gaan omroepen wan neer een trein op tijd rijdt", ver zuchtte er laatst één. „Dan heb ben ze minder werk te doen dan nu, krijgen ze minder droge strotten van al het omroepen. Elke trein vertrekt zo ongeveer te laat." In Rotterdam schijnt zelfs het NS-personeel erover te klagen: te veel vertragingen en erger onvoldoende informatie over het hoe en waarom van deze vertragingen. Bij die kritiek kun je je na een de voetbalwedstrijd Nederland-Noorwegen in de Kuip wel wat voorstellen. De trein van 00.12 uur dus stond netjes en op tijd op perron 9 van Rotterdam CS. Een niet eens zo'n vreselijk gro te groep voetbalsupporters laadt zichzelf rustig in. De trein, een dubbeldekker, is niet druk ker bevolkt dan welke spitstrein ook. Om 00.12 uur echter, be sluit de conductrice niet op haar fluitje te blazen. Het wach ten begint. Om 00.30 uur komt de eerste mededeling. Te vol „Dames en heren, we kunnen helaas nog niet vertrekken. De trein zit te vol." Alsof de men sen en masse zullen uitstappen. De volgende trein vertrekt over een uur, misschien twee uur. De volgende dertig minuten wordt de boodschap diversé malen herhaald. Of er echter ex tra materieel in aantocht is en wie de persoon is die besloten heeft dat de trein te vol is, zijn zaken die niet duidelijk worden. Het wachten gaat door. En in een snikhete trein krijgt zelfs de meest rustige en naar zijn bed verlangende passagier treinvan- daal-neigingen. Een incidentje dus. En zo zijn er meer. Deze week nog werd de avondspits tussen Rotterdam en Den Ha"ag in de war gestuurd door koperdieven. Zij zaagden een paar dertig-aderige kabels door tussen de Delfshavense Schie en Schiedam waardoor de baanvakbeveiliging niet meer werkte. „Die mannen hadden het voorzien op het koper", zegt de NS. Pas 's ochtends vroeg was normaal treinverkeer weer mogelijk. Tsja, zulke dingen gebeuren kunnen. Maar vaak gaat het 'anders', is de trein gewoon te laat. Hoewel, zegt de NS, de werkzaamheden aan de sporen en stations op het traject zorgen ook voor overlast. En dat gaat nog wel twee jaar duren. Mis schien dat we tot die tijd maar met zijn allen in de auto moe ten stappen en in de file moeten gaan staan. Dat is waarschijnlijk toch een stuk sneller. Dennis Bergkamp is weinig in trek als huwelijkskandidaat. Ajax-voetballer geen geliefde huwelijkskandidaat Wat willen meisjes nog meer? Een droomhuwelijk met een wereldberoemde voetballer die op het punt staat om in het voetbalgekke Italië furore te gaan maken. En niet bepaald vooreen hongerloontje. De blonde echte Hollandse jongen gaat daar geld als water verdie nen. Een adembenemend mooi huis met zwembad, prachtig weer en bedienden staan voor haar klaar. Mijn liefje wat wil je nog meer? Dat hoeft Henrieta Ruitenberg zich nu niet meer af te vragen. De Bunschotense zei afgelopen woensdag ja op de vraag of zij Bergkamp's \touw wilde wor den. Het werd in het vissers dorp uiteraard een droomhu welijk. Alle Nederlandse meisjes zijn natuurlijk stinkend jaloers op haar! Nou, dat valt knap tegen. Den nis Bergkamp blijkt bij nawaag op het schoolplein van de Leid- se Nieuwe Vaart aan het Lam- menschanspark bepaald niet een gewilde huwelijkskandi daat. „Hij is scheelzegt Mela- nie Laterveer. „Echt knap is hij niet", reageert Daniële van der Wal wat milder. Het meest wiendelijk over de voortialige spits van Ajax is nog Brenda Reijken: „Ik zou wel een avond je met hem uit willen. Mis schien dat ik hem dan beter zou leren kennen. Hij is misschien best wel lief." Dennis Bergkamp die onlangs voor miljoenen gulden de over stap van Ajax naar Inter Milan maakte, lijkt kortom eerder het type van de ideale schoonzoon. Braaf, vooral heel brpaf. En do delijk saai. Je ziet hem al een oud vrouwtje helpen bij het oversteken. Motor Voor Chantal Schlagwein is de 22-jarige Bergkamp ook niet het type waar zij op valt. „Ik vind hem niet echt leuk. Ik hou meer van een type met donker lang haar die in het bezit is van een mooie motor. Dat Bergkamp veel geld heeft is weer een be langrijk voordeel. Kan hij mij mooi een Harley Davidson ca deau doen. Maar misschien moet ik hem wat beter leren kennen, wie weet dat ik hem dan wel leuk ga vinden", zegt de 14-jarige scholiere. Het blijkt al snel dat de Feye- noord-voetballers veel populair der zijn bij de Leidse school - jeugd. Met name ene John de Wolf kan de dames zeer beko ren. „Dat is echt een man", zegt Daniële van der Wal, keepster in het dameselftal van LFC. „Bo vendien heeft hij mooi haar en hele mooie ogen. Hij lijkt wel veel op mijn vriendje." De Wolf voetbalt lang zo goed niet als Bergkamp on zal nooit van zijn leven voor een Italiaanse club mogen uitkomen, maar is toch het populairst. Chantal Schlagwein ziet daar entegen weer wat in de voetbal lers die ook nog kunnen voet ballen. „Romario vind ik wel een grappig kereltje. Hij heeft vooral een lekker kontje, la, waar ie allemaal niet op let tij dens het voetbal. Vroeger vond ik Gullit nog wel leuk maar nu niet meer. Maar Rijkaard, die mag er nog wel zijn." Het heet Sketch en is het nieuwste van het nieuwste in de spelletjeswereld. Het is een kaartspel dat met maximaal 64 personen kan worden gespeeld. De spelers worden uitgenodigd om te improviseren met een be grip dat op een kaart sipat afge beeld. Je kunt dan als groep bij voorbeeld de kaarten trekken: Wanneer?: In de oertijd of Waar?: Op de noordpool Ande re mogelijkheden zijn: Pro bleem?: Onweersbui of Rol?: Als zwerver. Het is de bedoeling dat de deelnemers een luchtig to neelstukje met een van de be grippen opvoeren. De toe schouwers moeten proberen het begrip dat op de kaart staat te raden. De bedenker van Sketch is Paul Rooyackers. Hij studeerde aan de theaterschool in Amsterdam en werkte voor verschillende omroepen. Hij is daqs- en spel- pedagoog en geeft les aan het RotterdamsC.onservyitonum. Hij is tevens leraar Nederlands op de IVO-mavo t Heuveltje in Acrdenhout en heeft zijn spelle tje dan ook uit kunnen probe ren in de klas. „In 1980 kreeg ik al het plan om een toneelspel te maken, omdat ik tijdens mijn toneellessen er achter kwam dat mensen vaak niet weten hoe ze een improvi satie moeten opzetten Ik ben toen met dit plan gaan stoeien en kwam op het idee van een kaartspel dat bepaalde begrip pen aandraagt zoals rol, rekwie- siet, gevoel, tijd en plaats." Voor de vormgeving heeft Paul Rooyackers zijn oud-leerling Ernst Bernson gevraagd. Ernst is afgestudeerd aan de Rietveld Academie en is nu onder ande re zelfstandig grafisch ontwer per I lei lieeli dertien |aar ge duurd voordat Sketch in de boekhandel ligt. Paul heeft daar als verklaring voor dat hij nogal vaste ideeën had over het snel en dat het daarom zo moeilijk was een uitgever te vinden „Vooral wat betreft de vormge ving hebben wij moeten knok ken en daarom zijn we extra blij dat uitgeverij De Toorts in Haarlem het aangedurfd heeft. Sketch is geen competitie- of prestatiespel. het gaat vooral om het plezier van toneelspe len. Op dit moment zijn er al onderhandelingen met een om roep." NICOü PWJCSfM

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1993 | | pagina 21