Denksport
f
k
m
ywm
w
VRIJDAG 18 JUN11993
PUZZEL
SCHAKEN
Nummer24
Horizontaal: 1. herrie; 5. ver
gissing; 8. gebrek; 12. beroep;
14. eveneens; 15. bezorger; 18.
primitieve woning; 19. prul; 20.
bolgewas; 21. wilde haver; 22.
plaats in Zwitserland; 23. gelaat;
25. wijkplaats; 27. aanwijzend
vnw.; 29. aanwijzend vnw.; 30.
landbouwwerktuig; 31. bedro
gene; 33. langwerpig broodje;
35. boers; 37. teer; 38. trottoir;
40. klaar; 42. edelgas; 45. deel
van een auto; 47. boogbal; 49.
gebruik; 50. rekening; 52.
groente; 53. oprijlaan; 56. ge
wicht; 58. muzieknoot; 59.
zuidvrucht; 61. steen; 62. rijst
brandewijn; 64. maangodin; 65.
eens; 67. per persoon; 68. dub
bele schijf; 70. gelofte; 72. af;
74. bouwmateriaal; 76. plak-
briefje; 78. zwarte delfstof; 80.
legerrang; 81. por; 82. duw; 83.
geslacht; 86. chemisch element;
88. driekleurig viooltje; 89. ap
pelsoort; 90. band; 91. schuif in
een sluisdeur.
Verticaal: 1. Hexaëder; 2. ver
voermiddel; 3. tennisterm; 4.
kleur; 5. rijwiel; 6. grondsoort; 7.
als aan ommezijde (Lat. afk.); 8.
nummer; 9. editie; 10. wellui
dend; 11. lijn; 13. epidemie; 14.
insekt; 16. slot; 17. trompetho
ren; 18. assistentie; 22. grappig;
24. nachtvogel; 26. denkbeeld;
28. drang; 30. heldendicht; 32.
boom; 33. voorzetsel; 34. kali-
Oplossing
nummer 23
um; 36. troep; 39. voormalig
RussiSch heerser; 41. manier
van vleesbereiding aan tafel; 43.
belang; 44. plomp; 46. spoor
staaf; 48. alcoholische drank;
51. schop; 54. meisjesnaam; 55.
meisjesnaam; 57. drank; 60. la
ger onderwijs; 61. Schots kle
dingstuk; 63. huisdier; 64. aan
voerder; 66. gele verstof; 67. ko
ningszoon; 69. fraai; 71. zuig-
buisje; 73. beroep; 75. ijverig;
77. mosselnet; 79. delicaat; 83.
erfelijkheidsdrager; 84. koor
dans; 85. kussenovertrek; 87.
persoonlijk vnw.; 88. onmeet
baar getal.
Oplossingen, per briefkaart,
dienen uiterlijk dinsdag a.s. in
ons bezit te zijn. Indien per post
wordt ingezonden, als volgt
adresseren: Redactiesecretari
aat, Uitgeversmaatschappij
Leidsch Dagblad b.v., Postbus
54, 2300 AB Leiden.
Winnaars
De handdoeken gaan deze week
naar Paul van der meer, W.
Alexanderlaan 25, 2171 ZB Sas-
senheim (kruiswoord) en J.J.
van Hummel, Scholtenstraat 50,
2313 GM Leiden (cryptogram).
Cryptogram
nummer24
Horizontaal: 2. Vergalt het
musiceren (10; 7. Ruimte voor
groei (14); 9. Te zien op Wim
bledon in beschonken toestand
(6); 10. Gelooft hij niet dat het
een groot schaatser was? (6); 13.
Metselwerk op het voetbalveld
(7); 14. Katachtig komt het col
lege naar beneden (6); 15. Zulke
gezichten voorspellen' slecht
weer (12); 16. In de vierde
boom zitten vogels (8); 17. Ge
slagen tiental (7); 18. Slechte
communist uit de bijbel (6).
Verticaal: 1. Atletisch opge
trokken bij de bron (10); 2. Dog
matisch en onverstandig vol
gens Hollywood (7); 3. Kermis
kraam in de kroeg (10); 4. Noot
voor U van de hertog (4); 5.
Hardlopers hebben tijd voor
coureurs (15); 6. Gezongen door
predikanten? (14); 8. Vervolgens
voor een judoka (3); 11. Dwars
bomen wat luiaards zijn (11);
12. Uitgesproken een serpent
(5).
Oplossing
cryptogram 23
u-k
brilledoos
-o-t-o-a-1-
rondborstig
-s-r-se-v
-druktemaker
-o-k-e-i-o-y-j-
lekker-leesbaar
-n-i-m-l-k-l-w-
eentonig-wyzer
r_g_p_m_t_v-i-
-poedelen-
-e-t-l-n
sneeuw-dok
-r-eo-
wrong-
-k-
FILATELIE
DE HUIDIGE 'Ommegang van Brussel' is in
feite een historische voortzetting van het
feest dat door de Brusselse stadsbestuur
ders werd gegeven ter ere van Karei V. We
zijn dan in het jaar 1348. Aan de 'Omme
gang van Brussel' is een van de drie zegels
gewijd van de jaarlijkse serie 'Folklore' die 7
juni uitkwam. De zegel in de waarde van 11
frank heeft een oplage van 3 miljoen.
De andere twee zegels vragen aandacht
voor: 15 ff. (oplage 6 miljoen), het 150-jarig
bestaan van de 'Royal Moncrabeau' van
Namen (de leden van deze folkloristische
groep, de Molons, treden zowel in België als
in het buitenland op bij concerten en ne
men deel aan optochten) en 28 ff. (oplage
1,5 miljoen), de 'steltlopers van Merchtem'
die in mei-juni 1945 ter gelegenheid van de
plaatselijke bevrijdingsoptocht werd opge
richt.
DENEMARKEN - Op 17 juni is weer een
zegeltweeling verschenen en wel van Dene
marken en Rusland. De zegels werden uit
gebracht ter gelegenheid van: de ingebruik
neming van een communicatiesysteem tus
sen Denemarken en Rusland en het feit dat
in 1493 koning Hans van Denemarken en
Ivan III van Rusland vriendschappelijke en
handelsbetrekkingen aanknoopten. Op de
zegel staat een kaart van het Oostzeegebied
met daarop de lijn waar de kabel ligt. De
Deense zegel hëeft een waarde van 5,00 kr.;
de Russische waarde is ons (nog) onbekend.
Denemarken is eveneens op 17 juni met
vier zegels gekomen waarop (school)zeil-
schepen staan afgebeeld. Bijzonder fraai ge
tekend varen over de zegels: 3,75 kr., de in
1933 gebouwde Danmark; 4,75 kr., het
schoolschip Jens Krogn; 5,00 kr., het school-
schip Georg Stage en 9,50 kr., de schoener
Marilyn Ann.
OOSTENRIJK - De Oostenrijkse post heeft
zich ook op de popmuziek gestort. Op 19
maart verscheen onder de titel 'Austrapop'
een 5,50 schilling-zegel (oplage 3,1 miljoen)
met daarop de 38-jarige zanger Reinhard
Fendrich, die het lied 'Strada del Sole' ten
gehore brengt.
Van 20 tot en met 27 maart zijn in Salz
burg en Schladming de vijfde Special
Olympics, de winterspelen voor verstande
lijk gehandicapte kinderen en volwassenen
gehouden. Op 19 maart verscheen naar
aanleiding daarvan een 6 3 s.-zegel (opla
ge 1,4 miljoen) die het embleem van deze
spelen toont.
De derde en laatste zegel die Oostenrijk
19 maart uitbracht herdenkt de 200ste ge
boortedag van de Oostenrijks-Amerikaanse
schrijver Charles Sealsfïeld (1793-1864). Op
de 10 s.-zegel (oplage 2,7 miljoen) een por
tret van de schrijver.
BELCÜ' - Bt lClQlir
RECHTE DES KINDES
X
Oostenrijk houdt het al jarenlang bij de
Europa-emissie bij één zegel. Deze ver
scheen 16 april en toont de 'Vliegende har
lekijn' van Paul Flora. Waarde: 7 schilling;
oplage: 3,25 miljoen.
Vorig jaar zomer werd door Oostenrijk de
VN-conventie over de Rechten van het Kind
geratificeerd. Op 16 april werd daar een 7
s.-zegel aan gewijd (oplage 3,15 miljoen)
met daarop een kindertekening.
Op 16 april heeft Oostenrijk opnieuw de
permanente reeks 'stiften en kloosters in
Oostenrijk' uitgebreid. Qua afbeeldingen
heeft deze reeks echter, te beginnen met
deze zegel (5,50 s.) een wijziging onder
gaan. Er worden niet langer kloosters afge
beeld, maar vanaf nu beelden en kunstwer
ken uit de kloosters. Uit het stift Ad-
mond/Stiermarken zien we nu de houtplas
tiek 'Der Tod' van Josef Stammel (1695-
1765).
De 5de mei heeft ook drie zegels ge
bracht. Om te beginnen de zegeldrieling
Euregio Bodensee (samen met Duitsland en
1
I
I
A
1
A
4
1
n
I
0
I
A
c
A
A
A
A
th
4
I
B
I
A
A
A
A
A
A
Él
I
H
M,
r
n
n
■onn
n
n
n
A
2
2
A
A
r4"!
Het AVRO/Philips schaaktoer
nooi (om het kampioenschap
van Nederland) wordt morgen
in het PSV-stadion afgesloten.
Het zal er zeer om spannen of
Jeroen Piket voor de vierde ach
tereenvolgende maal met de ti
tel gaat strijken. Op het mo
ment dat ik deze rubriek
schreef, ging Paul van der Ster
ren aan de leiding. De kans is
groot dat gisteren de beslissing
is gevallen. Toen stond namelijk
het duel Piket-Van der Sterren
op het programma.
Vandaag vraag ik uw aan
dacht voor een aantal opmerke
lijke partijen, c.q. partijffag-
menten, uit de eerste drie ron
den.
In de eerste ronde vielen twee
beslissingen te noteren. Titel
verdediger Jeroen Piket won
met zwart van debutant Martin
Martens, dip met 1. d3 opende.
John van der Wiel versloeg,
eveneens met zwart, Liafbern
Riemersma. Dat laatste ging
nogal drastisch.
Wit: Riemersma Zwart: Van
der Wiel
1. e4 c5; 2. Pf3 d6; 3. d4 cxd4;
4. Pxd4 Pf6; 5. Pc3 a6; 6. Le3
e5; 7. Pb3 Le7; 8. Le2 Le6; 9. f4
exf4; 10. Lxf4 Pc6; II. Pd4
Pxd4; 12. Dxd4 Tc8; 13. 0-0-0
0-0; 14. g4 Da5; 15. g5. (Zie
diagram 1). Er volgt nu een be
kend standaardoffer uit het Sici-
liaans, waarmee de witte stel
ling volledig wordt ontregeld.
15. Txc31; 16. bxc3 Pd7; 17.
Thgl Pc5; 18. Lc4 Tc8; 19. Lb3
Lxb3; 20. axb3 Pe6; 21. De3
Txc3; 22. Df2 Dal+. Wit geeft
op. Na 23. Kd2 Txc2+ verliest
wit de dame.
Paul van der Sterren, die zo n
belangrijke rol in dit toernooi
zou gaan spelen, kwam moei
zaam uit de startblokken. Tegen
Hans Ree stond hij in een
paardeindspel een pion achter.
Maar omdat alle pionnen zich
op dezelfde vleugel bevonden,
lukte het hem de partij in even
wicht te houden.
In de tweede ronde vielen er
maar liefst vier overwinningen
te noteren. Van der Wiel won
opnieuw, nu van Martens. Van
Mil verloor van Riemersma, Ree
van Nijboer en Hoeksema van
Van der Sterren. Het belangrijke
duel tussen Van Wely en Piket
eindigde in remise. Het slot van
de partij Van der Wiel-Martens
was aardig. (Zie diagram 2) In
deze lastige positie, met aan-
valskansen voor beide partijen,
bleek de aanval van Van der
Wiel gevaarlijker. 44. f51 Pdl;
45. £xg6 De4+; 46. Lg2 Df5; 47.
gxf7+ KfB; 48. Tfl Pf2+; 49.
Pxf2 Txf2; 50. Db8+. Zwart
geeft op. Na 50. Kxf7; 51. Da7
verliest hij de toren.
De partij Ree-Nijboer werd
ontsierd door een blunder van
de Amsterdamse grootmeester
en oud-Nederlands kampioen
Ree. (Zie diagram 3). In deze
stelling kwam Ree op de onge
lukkige gedachte 22. Dg5?? te
spelen. Na het antwoord 22.
Tfl+ kon hij direct de strijd sta
ken.
In de derde ronde vielen er
opnieuw vier beslissingen. Ci-
fuentes verloor van Van Wely,
Van der Sterren won van Soson-
ko, Nijboer van Hoeksema en
Riemersma van Ree. Laatstge
noemde verloor opnieuw door
een ernstige fout in een onge
veer gelijkstaande positie. (Zie
diagram 4). Van alle goede
geesten verlaten produceerde
Ree in deze stelling de grafzet
21. Td8??. Natuurlijk was
Riemersma er als de kippen bij
om met 22. Txf7+ een punt aan
zijn score toe te voegen.
De oudere spelers (Ree en So-
sonko) hebben het moeilijk in
dit toernooi. Van Ree s ongeluk
kige momenten zijn we reeds
getuige geweest, maar ook de
gewoonlijk zo degelijke en be
trouwbare Sosonko verkeert
blijkbaar niet in goede doen.
Tegen Paul van der Sterren ver
loor hij een eindspel dat mijns
inziens zeker niet minder stond.
(Zie diagram 5). Sosonko speel
de hier 60.e3. Na het vcr\ olg
61. Pxe3+ Kb3; 62. Pg4 gaf hij
zich gewonnen. Lg8 valt of
wordt, na wegspelen, met Pf7
van het promotieveld afgehou
den. Maar wat is er tegen
metéen 60. Kb3, vraag ik me
af. De zwarte koning MMI ge
reed de beide witte pionnen te
veroveren en na 61. Ph6 e3!; 62.
Pxg8 e2; 63. Pe7 elD; 64. g8D+
Kxa3; dreigt zwart niet alleen de
laatste witte pion te nemen,
maar ook dameruil via de g-lijn.
OPGAVE VORIGE WEEK:
(Wit: Ke6, Le7, g3, g6. Zwart:
Kh5, Lf3, c5. Wit aan zet wint).
Oplossing: 1. g7 Ld 12. g4+
Kh6; 3. g8P+! Kg6; 4. PfB Kg5;
5. Pd5+ Kxg4; 6. Pe3+ en wint.
Zwart kan op de eerste zet ook
anders spelen, namelijk 1.
Le2. Het vervolg luidt dan 2.
Kd5 Ldl; 3. Kc4 Lg4; 4. g8U en
wint.
NIEUWE OPGAVE:
Lopers zijn, in tegenstelling tot
paarden, veel rechtlijniger figu
ren. Toch zijn er eindspelstu
dies waarin ook de lopers on
verwachte 'sprongen' maken.
De nu volgende studie van Er-
nest Pogosjan ts is dan ook zeker
niet gemaWtelijk. (Zie diagram
6).
DAMMEN
Ton ie kus
Voor dammend NeHerland is
het zomerreces wel zo'n beetje
aangebroken. Weliswaar ligt de
zaak nog niet geheel plat, maar
tot medio augustus valt er over
het algemeen weinig te beleven.
Voor uw damredacteur reden
om enkele rubrieken samen te
stellen waarin vooral de begin
nende en gevorderde dammers
aan hun trekken komen.
In twee of drie afleveringen
zal ik proberen in grote lijnen
iets over het middenspel te ver
tellen. Juist in het middenspel
worden veelal zetten gespeeld
of varianten gekozen die bepa
lend zijn voor winst of verlies
van de partij. Een van de meest
voorkomende aspecten in het
middenspel is het opzetten van
een aanval met de bedoeling
terreinwinst te boeken. Door
Ton Sijbrands ook wel 'voor
sprong in ontwikkeling' ge
noemd. Een aanval kan op
meerdere manieren worden op
gezet; doel blijft echter steeds
zo ver mogelijk de linies van de
tegenpartij te penetreren. Aan
de hand van enkele voorbeel
den in praktijkstellingen zal ik
een en ander verduidelijken.
Een aanval is sterk, als men er
in slaagt enkele velden op de
lijn vóór de vijandelijke basis
opstelling te bezetten. Voor wit
zijn dit de velden 21 tot en met
25; voor zwart 26 tot en met 30.
Laten we een voorbeeld gebrui
ken (zie diagram 1). Wit zet een
aanval op de zwarte vleugel in.
3
3
3|
2
3
3
3
m
4»
s
2
3
2
O
O
p
p
O
Diagram 1
Bezetting van de velden 21 en
22 gebeurt door de zetten I. 28-
22 8-13 2. 26-21. Wit hoeft niet
bang te zijn voor 23-28 omdat
zwart dan de meerslag moet ne
men: 32x23, 19x26, 30x6. Zwart
heeft daarom slechts twee zet
ten: a) 2.23-29 3. 33-28 18-23
(dreigt 28-23) 4. 21-17 12x21 5.
27x16 met verlies voor zwart.
Na b) 2. 11-16 3. 22-17 23-29
(de enige tempozet) 4. 17x8
13x2 5. 21-17 (dreigt met door
braak 17-11, dus gedwongen is
het vervolg) 5. 7-12 6. 17x8 2x13
7. 33-28. De zwarte korte vleu
gel is bijna verdwenen en ook
de linkerkant is machteloos. Na
7. 18-23 8. 28-22 verliest
zwart dan ook een schijf. Een
kenmerkende zwakte in de dia
gramstand is, behalve het open
veld 13, ook de opstelling aan
de zwarte korte vleugel. In dit
(klassieke) speltype is het bezit
van een schijf op veld 6 belang-
Diagram 2
rijk. Als schijf 7 naar dit veld
wordt verplaatst, is de aanval
lende actie 28-22, 8-13, 26-21
niet mogelijk wegens 11-17,
22x11 en 6x26.
De opstelling van zwart in het
volgende voorbeeld (zie dia
gram 2) lijkt nog wel gezond.
Hij dreigt met 18-23 enz. Wit
dringt echter de vijandelijke for
matie binnen door 1. 29-23
18x29 en 2. 34x23. Zwart mag
niet achter schijf 23 lopen door
13-18 wegens de damzet 39-33,
18x29 en 33x4. Op 19-24 volgt
natuurlijk 23-19. Er kan nu vol
gen: 27-11 3. 27-22 11-16 4.
38-33 en wit heeft zijn formatie
gericht op het beletten van de
voor de hand liggende ruil 12-
17, 22x11, 16x7. Dan volgt de
mooie damzet 28-22, 19x17, 37-
31 26x28 en 33x2. Een slagprin
cipe om te onthouden. Zwart
heeft dus nog twee zetten over:
a) 4. 3-8 5. 40-34 16-21 6. 37-
Diagram 3
31 26x37 7. 32x41 (dreigt 22-18)
21-26 8. 34-30 (verhindert 19-
24) 26-31. Wit kan nu op ver
schillende manieren winnen.
Echter niet door 33-29 wegens
19-24 30x10 9-14 10x19 13x44.
Wel door 9. 39-34 waarna zwart
een schijf moet offeren. De
tweede mogelijkheid is b) 4. 16-
21.5. 40-34 12-176. 22x11 21-27
7.32x21 26x6 8. 34-40 3-8 (op 6-
11 komt 23-18) 9. 37-32 8-12 10.
23-18 12x23 (gedwongen) 11.
30-24 19x30 12. 28x8 of 28x10
met winst. Door de bezetting
van de velden 22 en 23 bereikte
wit hier een snelle winst. Voor
uitlopend op het tweede deel
van dit onderwerp vraag ik u de
volgende opgave (zie diagram
3) te bestuderen. De opdracht
luidt: hoe dwingt wit winnend
voordeel af? Wordt vervolgd.)
BRIDGE
Ton Schtppertteijn
Zwitserland). De Oostenrijkse zegel heeft
een waarde van 6 s. en een oplage van 4
miljoen.
Verder werd de 150ste geboortedag van
de literator en uitgever Peter Rosegger
(1843-1918) herdacht met een 5,50 s.-zegel
(oplage 2,9 miljoen; portret) en verscheen
de jaarlijkse zegel 'Dag van de postzegel'.
Deze 7 3 s.-zegel is de derde waarde in de
rij met hoofdletters. In dit geval de 'I' van
Briefmarkeen Philatelie.
Op 11 juni bracht Oostenrijk weer een se
rie van drie zegels onder de titel 'folklore en
volkenkundige kostbaarheden'. Waarden: 5
s., 5,50 s. en 7 s. Oplage van elke zegel: 2,9
miljoen.
De VN-wereldconferentie over de Rech
ten van de Mens. die van 15 tot 25 juni in
Wenen wordt gehouden, werd 11 juni ge
markeerd door een 10 s.-zegel (oplage 2.7
miljoen) waarop een symbolische voorstel
ling: verbroken traliewerk.
De Nederlandse bridgers wer
den bij het EK dat op het ogen
blik in het Franse Menton wordt
gespeeld op voorhand tot de fa-
vorieten gerekend, een rol die
Nederlandse topsporters
meestal slecht ligt. Berry Westra
zei het al voor het begin: ,,We
hebben prima getraind, maar
de grote vorm is nog niet aan
wezig. Die kwam bij de Olym
piade tijdens het toernooi en
hopelijk gaat dat nu net zo."
Die uitspraak geeft overigens
direct het verschil aan tussen
Nederlandse en bijvoorbeeld
Franse topbridgers. De Neder
landers hebben over het alge
meen een drukke baan en ko
men pas tijdens een toernooi in
de juiste stemming, terwijl de
Fransen als professionals vrijwel
het hele jaar met het spel bezig
zijn. De Fransen zijn ook duide
lijk favoriet voor de eindzege.
Met hen zijn Polen, Zweden, Is
raël, Italië. Engeland. Ilsland en
misschien Nederland kansheb
ber voor een ticket naar het WK
in Chili, waarvoor de eerste vier
zich plaatsen.
a 32
k 6 10 a A H 6 5 2
H 10 8 3 7 4 2
A H 9 3 w *~r* 0 V 8
k B8 6 Z a V 54
a 7 4 3
land in de eerste zes wedstrij
den alleen maar zwakke landen.
Een groot voordeel, want niets
bevordert de stemming beter
dan een hoge score. In Menton
lag dat anders: bij een EK zijn
veel minder zwaldce broeders.
Nederland begon slecht tegen
Engeland, maar herstel volgde
tegen Zweden, mede dank zij
een fraaie 3SA die Wubbo de
Boer wist binnen te slepen (dia
gram 1):
Oost opende, allen kwetsbaar,
met ISch. Wubbo de Boer als
west bood 210. een soort af-
wachtbod en noord 2Ha. Na
tweemaal pas besloot west de
«4*
t 742
fc V54
Diagram 2.
bieding met 3SA.
Noord kwam uit met RuB, ge
nomen met de heer. SchB volg
de. niet gedekt en ook SchlO
mocht west houden. Nu volgde
ruiten naar de vrouw en nog
driemaal schoppen. Dat leidde
tot (diagram 2):
Nu volgde klaveren en NZ
konden niet verhinderen dat
west zijn contract maakte. Zuid
nam K1A en K1H en speelde rui
ten. Noord mocht west vervol
gens nog een hartenslag bezor
gen.
Wietske van Zwol en Martine
Verbeek leverden een knappe
prestatie in het voorafgaande
EK voor vrouwen paren (dia-
a V 5 2
v B 10 7
1042
a A 8 5 3
a H B 6 a A 10 8 4 3
v A H 532 t V 86
A97 '1 HB6
a 7 6 Z a H 4
a 9 7
Diagram 3
gram 3). Martine Verbeek was
als west leider In 4Ha; start Ru2.
Ze raadde verkeerd door RuB te
spelen, maar herstelde zich
knap. Ze nam de vrouw met het
aas, trok driemaal troef, gevolgd
door SchH en SchB die ze liet
doorlopen. Na nog driemaal
schoppen bleef over (diagram
4):
Ze troefde een klaveren en
speelde de laatste troef. Noord
moest \tel Rul laten gaan
(dummy K1H weg). Nu volgde
Ru9!.en west maakte de laatste
slag met Ru7.