Kweker ziet niets in een groene bol
Over leven
'Veranderend landschap in Noordwijk en Omgeving'
Met frisse tegenzin
Schipperen tussen
milieu en economie
VRIJDAG 4 JUNI 1993
WIUEM SPIERDIJK. 071-1
Tropisch regenwoud in Museon
den haag In het Museon in Den Haag is de tentoonstelling 'Tro
pisch regenwoud' te zien. Dit is een nieuwe vaste presentatie
van de afdeling Biologie en milieukunde, gericht op een breed
publiek met de nadruk op het onderwijs. Het thema is gekozen
als uitvloeisel van de UNCED conferentie in Rio de Janeiro en de
ondertekening door de gemeente Den Haag van het internatio
nale klimaatverbond.
Excursie heemtuin Hillegom
hillegom» De heemtuin Hillegom, voorheen het 'verboden bos'
geheten, is rijk aan orchideeën en stinzenplanten. Het IVN
houdt hier op zaterdag 12 juni een excursie. Verzamelen om half
elf 's ochtends bij de ingang Cuperuswende, Elsbroekerend te
Hillegom. De heemtuin werd elf jaar geleden door de gemeente
Hillegom gekocht van de heer Schulte-Cuperjan, die het gebied
als moestuin en siertuin had ingericht. De heemtuin is overigens
tot oktober ook tijdens kantooruren en op zondagen geopend.
Proef met aardgasauto's op Schiphol
schiphol» De Luchthaven Schiphol neemt een proef met twee
auto's op aardgas. Het experiment is onderdeel van het milieu
beleidsplan van Schiphol. Een van de doelstellingen daarvan is
het gebruik van schonere brandstof voor luchthavenvoertuigen.
Het gaat om twee nieuwe Ford Escort Vans, die zijn uitgerust
met een aardgasinstallatie. Op de tank van tachtig liter kan 250
kilometer worden gereden. De auto's kunnen zowel op aardgas
als op benzine rijden. Het voltanken van de auto's neemt maar
liefst vijf uur in beslag en zal daarom voornamelijk 's nachts
plaatsvinden. Als de proef succesvol verloopt, wil de luchthaven
meer auto's ombouwen op aardgas.
Klacht over boringen in Usselmeer
utrecht» Drie Nederlandse milieu- en natuurbeschermingsorga
nisaties hebben bij de Europese Commissie een klacht inge
diend tegen het voornemen van het kabinet om gasboringen in
het Usselmeer te laten uitvoeren. De Stichting Natuur en Milieu,
de Vereniging tot Behoud van het Usselmeer en Vogelbescher
ming Nederland vinden boringen in strijd met de Europese Vo
gelrichtlijn.
De booractiviteiten veroorzaken verontrusting en vervuiling in
dit belangrijke natuurgebied, aldus de drie milieu-organisaties.
Verder wijzen ze op het risico van een 'blow-out', een ongecon
troleerde gasontsnapping die grote milieuschade zou kunnen
veroorzaken.
Vogels kijken in Oostvaardersplassen
zeist» Vogelbescherming Nederland organiseert morgen een
grote vogelmanifestatie voor honderden jongeren in de Oost
vaardersplassen, een van de vogelrijkste gebieden van Neder
land. In groepjes van twintig gaan zij madeskundige begeleiders
vogels kijken. In de Oostvaardersplassen komen verschillende
soorten voor waarop nog steeds gejaagd mag worden. Na afloop
zullen de jongeren de zin 'stop de jacht op trekvogels' vormen.
Voor informatie tel. 03404 - 37773.
Milieuwinst is veel te klein
Het levert de bollensector niets op om een echte 'groe
ne', milieuvriendelijke bloembol op de markt te brengen.
Zo'n schone bol is wel te telen, maar het is onmogelijk
om een sluitend controlesysteem op te zetten. Een con
trolesysteem is noodzakelijk om de groene bol te kunnen
voorzien van een 'milieucertificaat' zodat de consument
zekerheid heeft en bereid is wat extra voor de milieu
vriendelijke bol te betalen. Bollen worden veelal buiten
de veiling om verhandeld en dus is controle niet moge
lijk.
De federatie heeft enkele
maanden geleden een rapport
uitgebracht over de manier
waarop de bollenteelt schoner
kan worden. Er worden in het
rapport 26 teeltmaatregelen
aangegeven waardoor de ver
vuiling van water en lucht door
bestrijdingsmiddelen sterk kan
worden verminderd. De discus
siebijeenkomst was de eerste
gelegenheid waarop vertegen
woordigers van de bollensector,
lisse/leiden monica wesseung
Dat is de mening van ir. J. Lan-
geslag, lid van het Milieuplat
form Bollenteelt (een groep
kwekers die zich gezamenlijk
over het milieuvriendelijk ma
ken van de bollenteelt buigt).
Langeslag sprak deze week op
een discussiemorgen over bol
lenteelt en milieu. De bijeen
komst was belegd door de Zuid
hollandse Milieufederatie.
In Noordwijk is vanmiddag de
tentoonstelling 'Veranderend
landschap in Noordwijk en Om
geving' geopend. Dit gebeurde
door Noordwijks burgemeester
W.J. van der Sluijs in het Jan
Verwey Natuurcentrum aan de
Weteringkade. De tentoonstel
ling, van 4 juni tot en met 22
september, biedt een uitgebreid
overzicht van de veranderingen,
welke de laatste eeuwen in de
directe Noordwijkse omgeving
hebben plaatsgehad.
Bij het opmaken van de ba
lans blijkt dat de natuur veel
heeft moeten inleveren. Zo ver
dwenen duinen en bossen, die
plaats hebben moeten maken
voor bollenvelden, woonwijken
en wegen. Ook grote weidege
bieden ondergingen een soort
gelijke ontwikkeling. De kansen
voor plant en dier zijn hierdoor
aanzienlijk afgenomen en ver
schillende soorten zijn inmid
dels geheel uit de Noordwijkse
streek verdwenen
De omgeving blijft echter in
teressant. Er zijn meer natuur-
en recreatiemogelijkheden dan
in de meeste andere gebieden
in Nederland. De gedachte om
datgene te beschermen wat nog
rest wint steeds meer terrein en
er worden beschermende maat
regelen getroffen. Ondanks het
de milieugroeperingen, ge
meenten, provincie en de wa
terschappen met elkaar in de
clinch gingen.
Beperkt
Langeslag ziet weinig in het op
de markt brengen van een
bloembol die zonder bestrij
dingsmiddelen is geproduceerd.
De miliebelasting van zo'n bol
is wel veel lager, maar slechts
een beperkt aantal telers zal
hiertoe overgaan omdat de
groene bol (wegens ontbreken
van controle) geen extra geld zal
opbrengen.
De vertegenwoordiger van de
bollensector ziet veel meer in
milieumaatregelen bij alle be
drijven. Vrijwilligheid staat
daarbij voorop. Als alle telers
een beetje schoner gaan produ
ceren is de milieuwinst groter
dan wanneer een enkeling hele
maal het gebruik van bestrij
dingsmiddelen afzweert.
Waterspecialist van de Zuid
hollandse Milieufederatie H.
Muilermans, denkt dat de bol
lenteelt nu heel snel een aantal
ingrijpende maatregelen moet
nemen. "De vervuiling van de
bollenteelt is onaanvaardbaar
De milieuman vindt dat er lang
genoeg gewacht is op de over
heid en de bollentelers zelf. „Er
wordt al jaren gepraat over het
schoner maken van de sector.
Dat leidt tot niks. Als de bollen
teelt niet vrijwillig tot minder
milieubelasting wil overgaan,
moet het maar via vergunnin
gen en wettelijke maatregelen
worden afgedwongen."
Het Hoogheemraadschap van
Rijnland, de organisatie die ver
antwoordelijk is voor de kwali
teit van het oppervlaktewater, is
het met de milieufederatie eens.
Volgens technisch directeur van
het hoogheemraadschap. A.I.M.
Overgaag, kan via de Wet Ver
ontreiniging Oppervlaktewater,
een bollenbedrijf worden ver
plicht milieumaatregelen te
treffen. „Vrijwiligheid zou pret
tiger zijn, maar ais dat niet luikt
dan moet het maar zo".
Te ver
Langeslag en met hem de bol-
lenwereld, vindt een deel van de
maatregelen die de Zuidhol
landse milieufederatie eist, veel
te ver gaan. „Bijna de helft van
de maatregelen nemen we vrij
willig al. Zo wordt er al hard ge
werkt aan vermindering van de
verontreiniging door grondont-
smettings- of bolontsmettings-
middelen. Ook betalen we als
bollentelers al jarenlang mee
aan het onderzoek naar rassen
die minder ziektegevoelig zijn".
Het gaat Langeslag te ver om
alle 26 maatregelen dwingend
op te leggen. "Sommige zijn
niet uitvoerbaar. Hoe kun je
nou bedenken dat een bollente-
ler slechts een keer in de vijf
jaar bollen teelt en vier jaren de
grond voor iets anders gebruikt.
De opbrengsten van de sector
zijn nu al bedroevend."
Het verwijt van de Milieufe
deratie dat de provincie te wei
nig doet om de sector te stimu-
leeren een milieuplan te maken,
verwierp milieugedeputeerde
H. van der Vlist. „Er is de afgelo
pen jaren wel degelijk een begin
gemaakt met mileubeleid voor
deze doelgroep. Maar het is dui
delijk dat er altijd een spanning
is tussen economie en milieu
Net als Langeslag ziet Van der
Vlist het meest in vrijwilligheid.
„Laat eerst de sector zelf maat
regelen treffen. Wetten en ver
gunningen moeten als sluitstuk
dienen."
Milieu Toerismeprijs 1993
Vier projecten zijn nog in de race voor de Milieu&Toerismeprijs
1993. De jury heeft deze projecten genomineerd uit de 49 inzen
dingen die uiteindelijk bij de initiatiefnemer, het ministerie van
economische zaken, zijn binnengekomen. Een van de genomineer
de projecten is de actie 'Milieudag op de plas' van VW De Ronde
Venen Vinkeveense Plassen. Deze VW organiseert jaarlijks een
milieudag, waarbij zo'n 500 vrijwilligers en scholieren het hele ge
bied schoonmaken.
Naar verwachting wordt daarbij 80 ton zwerfvuil opgehaald. De
hele zomer wordt actie gevoerd om ervoor te zorgen dat de toerist
de plas schoon achterlaat. Jachthavens in het gebied bieden de mo
gelijkheid om afval gescheiden aan te leveren.
Andere genomineerden zijn: het Noorder Dierenpark in Emmen
met een serie interne milieumaatregelen: de Stichting De Reuze
Heuvel Recreatie die recreanten met milieuvriendelijk vervoer in
Overijssel de mogelijkheid biedt om te overnachten in gereed
staande tenten; de gemeente Dordrecht met een autoluw stadscen
trum waar een elektrisch minibusje rijdt.
Inzenders uit deze regio, waaronder de Zwarte- en Oosterse
Markt in Beverwijk en de gemeente Velsen met het Kenne-
merstrandplan, zijn al afgevallen. De winnaar wordt bekendge
maakt op 1 juli in het Scheveningse Kurhaus.
vele dat verloren is gegaan, is de
sfeer van de tentoonstelling op
timistisch want de nadruk
wordt gelegd op de mogelijkhe
den het karakter van de Noord
wijkse omgeving te verbeteren.
Al het materiaal is op een dui
delijke wijze op panelen aange
bracht. De toelichting wordt ge
geven aan de hand van korte en
treffende teksten met foto- en
tekenmateriaal.
beemster Tegenstribbelend laat een jonge blauwe reiger in de Beemster zich uit het nest halen. De vrijwilliger die hem wil ringen lijkt het ook
geen prettig karwei te vinden. Hij houdt de vervaarlijk happende snavel zoveel mogelijk op veilige afstand. De afgelopen weken zijn in Noord-
Holland op deze manier zo'n tweehonderd reigernesten gecontroleerd door de bioloog Alfred Blok en zijn medewerkers, allen geoefende klim
mers. Blok doet al sinds 1964 onderzoek naar blauwe reigers. Hij stelde vast dat reigers vooral in stedelijke gebieden steeds vroeger gaan broe
den. De stadsreigers nestelen gemiddeld vier weken eerder dan hun soortgenoten op het platteland. Al in november en december ontwaken de
eerste voorjaarsgevoelens: in sommige stadskolonies wordt dan al druk gebaltst. fotomartundf/oncf
Eerste milieu-jaarverslag Schiphol
De Leidse kinderboerderij in de Merenwijk biedt een gevarieerde natuur en roepen bij P. van Sterkenburg nostalgische gevoelens op. foto henk
bouwman
Elke dag worden we er weer mee
geconfronteerd. Of het nu om het
gescheiden inzamelen van afval,
het gebruik van bestrijdingsmid
delen of het aanwijzen van be
schermde gebieden gaat, het
milieu vraagt voortdurend de aan
dacht. In de rubriek '10 over
Groen' worden wekelijks tien wil
lekeurige vragen over het milieu
gesteld aan min of meer bekende
regiogenoten. Deze week het
woord aan Leidenaar P. van Ster
kenburg, directeur van het Insti
tuut voor Nederlandse Lexicologie
dat het Woordenboek der Neder-
landsche Taal maakt.
Waaraan denkt u het eerst als
het woord milieu valt?
Aan het eerste gifschandaal in
Nederland, in Lekkerkerk, ge
volgd door talloze andere. Ik
denk ook aan de concerns die
gif lozen in de Rijn en de daarop
volgende boete maar op de
koop toe nemen, zonder struc
turele oplossingen.
Worden we voldoende opgevoed
om het milieu schoon te hou
den?
Ik denk op het ogenblik wel.
Binnen onze samenleving wor
den kinderen opgevoed om op
een elegante manier met het
milieu om te gaan.
Waarover zou u de noodklok
willen luiden?
Daar ben ik niet deskundig
voor. Het gaat me aan het hart
dat het Groene Hart kleiner
wordt door expansie van onder
meer woningbouw. Hetzelfde
kan je zeggen van de Betuwe
lijn, maar ik begrijp dat je keu
zes moet maken. Het is een ge
vecht tussen economie en eco
logie.
Waarbij vindt u dat u persoon
lijk in gebreke blijft?
Ik ben zeer gemakzuchtig waar
het gaat om het scheiden van
afval. Mijn vrouw is daar bloed-
fanatiek in.
Wat is uw favoriete natuurge
bied in de directe omgeving?
De Wassenaarse Slag vind ik
mooi. Ik houd ook van de kin
derboerderij in de Merenwijk,
dat is een stukje nostalgie. Mijn
kinderen hebben daar van jongs
af gelopen en via school en ex
cursies veel kennis opgedaan.
Is er voldoende groen in de
Randstad?
Hangt van de normen af na
tuurlijk. Ik was laatst zeer ver
rast dal iemand uit 't zuiden
van 't land hier de wijdheid
prijst. Uit ervaring weet ik dat je
tussen Leiden en Den Haag per
fect kunt Fietsen, je hebt dan ab
soluut niet de indruk in overvol
le Randstad te rijden. Het par
keren blijft moeilijk, maai je
hebt hier wel het voordeel vlak
bij Rotterdam, Den Haag en
Amsterdam te zitten.
Wat vindt u van kernenergie?
Ik ben daar niet zo mordicus te
gen. Ik onderken de gevaren
wel, maar vind dat het niet he
lemaal afgewezen kan worden
als alternatief voor uitgeputte
olie- en gasbronnen.
Zijn er gerechten die u liever niet
meer eet?
Ik eet geen spinazie vanwege de
chemicaliën die gebruikt wor
den om de grond voor te bewer
ken. Kalfsvlees eet ik ook niet
vanwege de hormonen die de
beesten veelal krijgen toege
diend.
Valt het autoverkeer nog terug te
dringen?
Als je niet ondergronds gaat
weet ik niet hoe je dat terug
kunt dringen. In zijn algemeen
heid zou je meer vervoer onder
de grond moeten laten plaats
vinden dooreen soort tunnel-
net onder Nederland. Individu
eel autogebruik aan banden leg
gen is niet mogelijk.
Wat wilt u verder nog kwijt?
Ik wil zeggen dat je in Leiden
tijdens de lente en zomer kunt
genieten van borders en mid
denbermen die ontzettend rijk
zijn aan vaste plantenpartijen.
De plantsoenendienst verdient
een compliment met zijn aan
pak door zonder chemicaliën te
werken.
Verder verzoek ik de instanties
aandacht te schenken aan een
gezond watergebied in de Leid
se Merenwijk.
schiphol hennv van egmond
'Een aanvaardbare balans tus
sen wat economisch haalbaar
en milieutechnisch verant
woord is', dat is het streven van
de luchthaven Schiphol, zoals
het wordt verwoord in het eer
ste milieujaarverslag dat vorige
week werd gepresenteerd. In
het jaarverslag geeft de luchtha
ven een uitgebreid overzicht
van het milieubeleid. Uitgangs-*
punt daarbij» is dat Schiphol
moet groeien, terwijl tegelijker
tijd het leefmilieu in de omge
ving wordt verbeterd, de zoge
naamde dubbele doelstelling.
'Eenzijdige milieuheffingen of
uitzonderlijke maatregelen die
de concurrentiepositie van de
luchthaven aantasten' wijst
Schiphol af.
De luchthaven is een van de
eerste bedrijven in Nederland
die behalve een financieel ook
een milieu-jaarverslag presente
ren bi een aantal hoottstukten
wordt uitgebreid ingegaan op
de uitgangspunten, de al geno
men en nog te nemen milieu
maatregelen, de incidenten en
de kwaliteit van lucht, (water-
Jbodems en water, de geluid
hinder en de verwerking van het
afval. Het verslag schetst een
beeld van een luchthaven die
uiterst actief is bij de aanpak
van milieuproblemen en het
voorkomen van vervuiling.
Een belangrijk onderdeel van
het milieubeleid is het tegen
gaan van geluidhinder. Ook in
de uitbreidingsplannen van de
luchthaven gaan de meeste
maatregelen over het terugdrin
gen van de herrie. Schiphol
neemt een reeks maatregelen
op het luchthaventerrein zelf,
maar de belangrijkste bron blij
ven de startende en naderende
vliegtuigen. Door het opzetten
van een geluidmeetnet is het
mogelijk de hinder te meten en
maatregelen te nemen.
Bovendien is een. nieuwe
proefdraaiplaats in gebruik ge
nomen en neemt het aantal la
waaiige vliegtuigen steeds meer
af. Verder daalt het aantal les
vluchten, waardoor veel overlast
wordt veroorzaakt, gestaag.
Steeds meer oefenen piloten op
andere luchthavens of in
vluchtnabootsers.
Neemt de luchtverontreini
ging door het gebruik van ener
gie voor verwarming en verlich
ting en door het wegverkeer ge
staag af, de vervuiling door
vliegtuigen neemt alleen maar
toe. Als alles wordt opgeteld
stijgt de komende jaren de uit
stoot van allerlei verontreini
gende stoffen.
Behalve luchtverontreiniging
besteed het milieujaarverslag
veel aandacht aan de kwaliteit
van waterbodems en het water.
Was er in het verleden onder
meer van het Hoogheemraad
schap van Rijnland veel kritiek
op de wijze waarop Schiphol
met het oppervlaktewater om
ging, tegenwoordig is dti een
stuk verbetprd, zo stelt de lucht
haven.
Hemelwater wordt geschei
den opgevangen en geloosd, het
lekken van kerosine wordt te
gengegaan en er zijn voorzie
ningen getroffen om verontrei
niging door gemorste kerosine
tegen te gaan. Al met al bleven
de lozingen op het oppervlakte
water binnen de normen uit de
door Rijnland afgegeven ver
gunning.
FunVri»
