Industrie wil illegale
ateliers uitschakelen
Ecodus: milieuvriendelijk bouwen zonder fanatisme cïmZci'jaTn
Binnenland
Voorjaar een van de
zachtste van deze eeuw
TV-spotjes van 'Foutje
Bedankt' gaan door
Chirurg noemt beleid
voor tabak 'onthutsend'
ZATERDAG 29 MEI 1993
Vijf coffeeshops dichtgetimmerd
Amsterdam De politie van Amsterdam heeft gisteren op last van
burgemeester Van Thijn vijf coffeeshops in De Pijp dichtgetim
merd. Het gaat om vijf van de zeven zaken waar dinsdagavond
een inval werd gedaan door het Horeca Interventie Team (HIT)
van de politie. De panden zijn voor onbepaalde tijd gesloten.
foto anp ceorce verberne
Directie NS wordt Raad van Bestuur
utrecht De NV Nederlandse Spoorwegen krijgt per 1 januari
1994 een Raad van Bestuur in plaats van een hoofddirectie. Dat
is een gevolg van het plan van aanpak 'Sporen naar 1996'. De
raad zal slechts bestaan uit een voorzitter en twee leden. De hui
dige president-directeur, drs. R. den Besten, wordt voorzitter, ir.
T. Regtuijt lid. Voor het derde lid wordt een externe procedure
gestart. De huidige directeur sociale zaken, drs. A. Messing,
wordt adviseur van de raad. De andere leden van de hoofddirec
tie, ir. G. Hammer, H. Portheine en drs. H. Streefkerk, zijn be
noemd tot respectievelijk algemeen directeur van het NS-reizi-
gersbedrijf, directeur corporate development en directeur finan
ciën.
Pauliny eerste ambassadeur Slowakije
den haag Stefan Pauliny zal woensdag zijn geloofsbrieven aan
bieden aan koningin Beatrix als ambassadeur van de Slowaakse
republiek. Dit heeft hij gisteren bekendgemaakt. Pauliny, die
sinds de splitsing van Tsjecho-Slowakije op 1 januari 1993 fun
geert als zaakgelastigde van Slowakije, is de eerste ambassadeur
van de republiek in Nederland. Hij werkt sinds 1991 als diplo
maat in Den Haag.
Prijs voor Telegraaf-journalist
den haag De Anne-Vondelingprijs voor politieke journalistiek
1992 is toegekend aan Kees Lunshof, adjunct-hoofdredacteuren
politiek columnist van De Telegraaf. Lunshof (47) wordt onder
scheiden voor zijn wekelijks in De Telegraaf gepubliceerde arti
kelen. De prijs werd in 1980 ingesteld door oud-premier Den
Uyl. Hij wordt jaarlijks toegekend aan de auteur van een artikel
of reeks artikelen, die erin slaagt politieke problemen op heldere
wijze voor lezers toegankelijk te maken. De prijs, vijfduizend
gulden en een beeldje, wordt op 29 juni uitgereikt.
Politie arresteert jonge overvallers
Rotterdam De politie heeft drie minderjarige Rotterdammers,
die worden verdacht van acht gewapende overvallen en één po
ging daartoe, aangehouden. Het nog schoolgaande trio twee
van veertien en één van zestien jaar overviel de afgelopen
maanden winkels in diverse delen van de stad. De oudste ver
dachte besteedde de buit aan een auto. De andere twee kochten
snoep. Gemiddeld werd per overval zeshonderd gulden buitge
maakt. Het drietal heeft de overvallen bekend en is opgesloten.
Politiehond een etmaal spoorloos
Hilversum Ruim een etmaal is de 2-jarige Mechelse herder Bar
ry van de Hilversumse politie-hondengroep zoek geweest. Don
derdagavond vond een inwoner van Baarn de hond terug in een
bos tussen Hilversum en Baarn. Woensdag ontsnapte Barry toen
hij tijdens een training een voorwerp in het bos moest opzoe
ken. Twintig politiemensen kamden tevergeefs het bos uit en
zelfs eerfhelikopter werd bij de opsporing ingeschakeld. Ook 's,
nachts ging het zoeken door. Uiteindelijk liep Barry donderdag
avond met een wandelaar mee naar huis.
Alleen 1992, 1990 en 1945 waren beter
Nederland maakt een van de
zachtste lentes van de eeuw
door. Het uitzonderlijk milde
voorjaar wordt alleen overtrof
fen door dat van vorig jaar, van
1990 en van 1945. Die jaren be
droeg de gemiddelde dagtem
peratuur 10,4 graden Celsius,
dit jaar is dat 10,3 graden. Dat
heeft de klimatologische dienst
van het KNMI gisteren bekend
gemaakt.
De grote verhoging ten op
zichte van de normale voorjaar-
stemperatuur werd deze lente
veroorzaakt door de bijzondere,
soms zomerse maand april. In
de Bilt werden tot dusverre 22
warme dagen (boven de 20 gra
den) geturfd en acht zomerse
dagen (boven de 25 graden). In
totaal telde het KNMI 560 zon-
uren. Daarmee komt de lente
van 1993 uit op ruim honderd
uur boven het langjarig gemid
delde (457).
Gemiddeld viel dit voorjaar
110 millimeter neerslag, aan
zienlijk minder dan het meerja
rig gemiddelde van 167 milli
meter. Vorig jaar was dat 176
millimeter. Toen scheen de zon
506 uren.
De gemiddelde temperatuur
in mei bedroeg dit Pinkster-
weekeinde alvast meegerekend
in 1993 zo'n 14 graden. Dat is
bijna twee graden hoger dan
het langjarig gemiddelde van
12,3 graden.
Deze maand valt ongeveer
zestig millimeter regen en het
KNMI verwacht over drie dagen
uit te komen op 215 zonuren.
Mei 1992 kende een gemiddel
de temperatuur van 15,6 gra
den. Er viel toen 43 millimeter
regen en de zon scheen 289
uren.
vergadering van het Verbond
van Verzekeraars werd dan ook
veel kritiek geuit op de TV-spot
jes van Reaal. In de vakpers is
inmiddels gesuggereerd dat Re
aal aan die kritiek en druk zou
toegeven.
Een woordvoerder van Reaal-
Verzekeringen spreekt echter
over een zeer succesvolle cam
pagne, die nu bijna twee jaar
duurt. Al eerder werd besloten
om er dit najaar een andere
vorm aan te geven. Reaal-Ver
zekeringen heeft de maatschap
pij die de reclame verzorgt ech
ter geen inhoudelijke opdracht
gegeven. „We willen de creatie
ve geesten niet voor de voeten
lopen", aldus de woordvoerder.
De televisiespotjes van 'Foutje
Bedankt' van Reaal-Verzekerin
gen zijn ook deze zomer nog
gewoon te zien. In het najaar
komen er nieuwe. Reaal-Verze
keringen geeft niet toe aan de
druk van andere verzekerings
maatschappijen om te stoppen
met de populaire reclamespot
jes. Het Verbond van Verzeke
raars gaat een campagne tegen
fraude voeren. De Reaal-spot
jes, waarin Rijk de Gooyer als
mijnheer Van Looy de verzeke
ringsmaatschappij probeert te
tillen, zouden de campagne
frusteren.
Tijdens de algemene leden-
bezuinigd, zwaar belast. Greep
had het in dit verband over „de
hypocrisie van regerende calvi
nisten en socialisten".
Volgens hem heeft ongeveer
vier tot vijf miljard gulden van
de kosten van de gezondheids
zorg te maken met roken. Ta
bak is de oorzaak van een groot
deel van de kankers en de hart
en vaatziekten.
Greep vindt het „op econo
mie en financiën gebaseerde
overheidsbeleid moorddadig".
Volgens de chirurg zullen het
effect van roken en de voorlich
ting daarover een belangrijke
plaats moeten krijgen in de op
leiding van artsen en verpleeg
kundigen.
De Limburgse chirurg prof. dr.
J. Greep heeft het tabaksbeleid
van de regering gisteren „ont
hutsend" genoemd. Op een
symposium in Maastricht ter
gelegenheid van de Wereld Niet
Rokendag beschuldigde hij de
overheid ervan tabak als een
soort melkkoe te beschouwen
die drie miljard aan accijnzen
opbrengt. Aan voorlichting om
het roken tegen te gaan wordt
maar 3,2 miljoen uitgegeven.
Nederland blokkeert een ver
bod op tabaksreclame in alle
EG-landen, aldus Greep. Intus
sen wordt de gezondheidszorg,
waarop alsmaar moet worden
Fenecon: Alle kledingleveringen voortaan via 'clearinghouse
De Nederlandse kledingindustrie lijdt niet alleen onder de tegenvallende economie, maar ook onder de concurrentie van illegale ateliers, foto cpd
Er moet beter worden opgetreden tegen illegale confec-
tie-ateliers. Nog dit jaar zou daartoe een zogeheten 'clea
ringhouse' moeten worden opgericht. Alle kledingleverin
gen zouden via dit clearinghouse moeten lopen. Dat
vindt de Vereniging van Confectie- en Tricotage-onder
nemingen, de Fenecon.
Het clearinghouse let er op dat
de belastingen en sociale pre
mies worden afgedragen, zodat
het voor illegale ateliers bijna
onmogelijk wordt hun textiel
aan de man te brengen. Bij uit
schakeling van de illegale ate
liers is het volgens de Fenecon
wel zaak dat de overheid zich
soepeler opstelt als het gaat om
arbeidsomstandigheden en
werktijden in de legale ateliers.
Volgens de Fenecon is de in
stelling van het, zoals voorzitter
A. Heintges het gisteren noem
de, 'glazen doorgangshuis' veel
effectiever dan de Wet Keten
aansprakelijkheid. Deze wet
geldt al voor de bouw en wordt
in aangepaste vorm op 1 januari
1994 ook van toepassing op de
confectie. Zij bepaalt dat iedere
eigenaar (en opdrachtgever)
verantwoordelijk is voor de af
dracht van belasting en pre
mies, ook als het werk wordt
uitbesteed aan derden. De wet
is echter omslachtig en arbeids
intensief. Bovendien mag de
belastingdienst alleen bedrijfs-
controles uitvoeren tussen acht
uur 's morgens en zes uur 's
avonds.
Het is de bedoeling dat alle
afnemers van textiel zich aan
sluiten bij het clearinghouse.
Heintges: „Doen ze dit niet, dan
werpt dat een smet op hun
praktijken. Het wordt dus veel
gemakkelijker de malafide be
drijfjes eruit te pikken." De kos
ten van het plan bedragen vol
gens Heintges nauwelijks meer
dan invoering van de nieuwe
wet, die volgend jaar in werking
treedt. Maar de Fenecon ver
wacht wel een forse bijdrage
van de overheid.
Om de concurrentieslag met
de illegale ateliers èn de lagelo
nenlanden niet te verliezen, wil
len de kledingfabrikanten ver
der dat de overheid de branche
als 'seizoensbedrijfstak' aan
merkt. Dankzij die benaming
hoeft de confectie-arbeid aan
minder strenge eisen te voldoen
als het gaat om werktijden en
arbeidsomstandigheden. Verder
zou de industrie veel meer ge
bruik moeten maken van thuis
werkers.
Ten slotte zullen de fabrikan
ten fel van leer trekken tegen
een op handen zijnde EG-veror-
dening die grotere importquo
ta's verleent aan Derde-Wereld
landen. De kledingindustrie in
Nederland, Duitsland en Dene
marken dreigt daarvan het
slachtoffer te worden. Produ
centen uit de drie landen heb
ben de handen ineengeslagen
en onderzoeken zelfs of het mo
gelijk is via het Europese Hof
van Justitie de verordening aan
te vechten.
„We willen geen bananenoor-
log in de textielindustrie", waar
schuwde Heintges. „Het is toch
te gek dat de overheid onze
handel naar Oost-Europa wil in
tensiveren en de industrie in ei
gen land de nek omdraait.
De Nederlandse kledingin
dustrie lijdt onder de tegenval
lende economie. Heintges: „De
consument bezuinigt altijd het
eerst op kleding, dat blijkt. Bo
vendien is er geen opzienbaren
de modelijn ontwikkeld die een
nieuwe grote vraag deed ont
staan."
De Nederlandse kledingmarkt
bereikt jaarlijks een omzet van
ruim zestien miljard gulden
Daarvan neemt de import 75
procent voor zijn rekening, met
vooral kleding uit Oosteuropese
landen en het Verre Oosten.
Tot drie jaar
cel voor fraude
kinderbijslag
den haag anp
De rechtbank in Den Haag heeft
gisteren vier mannen uit die
stad gevangenisstraffen tot drie
jaar opgelegd wegens het ple
gen van fraude met kinderbij
slag. Twee van hen kregen bo
vendien boetes van 25.000 gul
den. Het viertal benadeelde de
samenleving voor 2,7 miljoen
gulden.
Van grote gezinnen in Oost-
Turkije troggelden de mannen
het trouwboekje af. Met behulp
daarvan schreven zij de families
in het bevolkingsregister van
een Nederlandse stad in. Ver
volgens vervalsten zij loon-
strookjes en werkgeversverkla
ringen, waarmee kinderbijslag
werd aangevraagd voor de ge
zinnen in Turkije. De families in
Turkije geloofden dat er in Ne
derland een armenfonds was
voor behoeftige grote gezinnen.
De rechtbank oordeelde dat het
viertal op grove wijze systema
tisch misbruik heeft gemaakt
van het sociale systeem.
De leider van het viertal, een
31-jarige Turk, kreeg drie jaar
waarvan zes maanden voor
waardelijk, en een geldboete
van 25.000 gulden. Zijn com
pagnon, een 43-jarige Turk,
moet dit bedrag ook betalen en
moet tweeëneenhalf jaar, waar
van zes maanden voorwaarde
lijk, de gevangenis in. De recht
bank veroordeelde verder de
broer van de leider, een 29-jari-
ge Turk, tot twee jaar cel waar
van zes maanden voorwaarde
lijk. Een 34-jarige Nederlander
kreeg anderhalf jaar waarvan
vier maanden voorwaardelijk.
Milieu is belangrijk, maar er
mee rekening houden is soms
zo lastig. En dus rukken vele be
woners van het Delftse woon
project Ecodus de jonge, naar
hun smaak veel te lage ligusters
uit de grond en timmeren hoge
schuttingen tegen hun milieu
vriendelijke huisjes. Schotten
van gewolmaniseerd - met giftig
spul geïmpregneerd - hout.
Milieu, daar ben je vóór, maar
het moet wel gezellig blijven.
Volgende week opent milieu
minister Alders het eerste groot
schalige woonproject (250 wo
ningen) in Nederland dat zoveel
mogelijk ecologisch is gebouwd,
tegen de normale bouwkosten.
Alders komt in Ecodus, waar het
voor een jonge nieuwbouwwijk
al behoorlijk groen is, een boom
planten. Beter zou hij symbo
lisch zo'n schuttinkje uit een
tuin kunnen trekken, maar in
Ecodus is niet gekozen voor de
afschrikking.
„Ecodus moest een gewone
wijk worden, voor gewone men
sen, ontwikkeld door gewone
architecten en bouwers", zegt
Ben Jansen van de afdeling
Milieu van de gemeente Delft.
„Het is dus niet zo dat je die
wijk binnenloopt en denkt: nou,
nou, wat een milieuvriendelijk
heid hier."
Jansen heeft volkomen gelijk.
Ecodus is zo op het oog een de
gelijke, klassieke nieuwbouw
wijk, zonder grasdaken of sche
ve antroposofische muren. Het
ecologische element is dan ook
vrij bescheiden en deels on
zichtbaar. Sterker nog, de
milieu-maatregelen waarmee
het project in een persbericht
wordt aangeprezen, zijn inmid-
In de milieuvriendelijke woonwijk Ecodus in Delft is geprobeerd fanatisme te vermijden..
foto gpd cees zorn
dels gesneden koek: goede ont
sluiting voor fietsers, terugdrin
gen van PVC en hardhout, zon
necollectoren, extra woningiso
latie, enzovoort.
Moeizaam
Ecodus laat in feite zien hoe
moeizaam de weg naar een
milieuvriendelijke samenleving
is. Jansen: „Inderdaad zijn de
meeste alternatieven al veel lan
ger bekend, maar ze werden*
vaak domweg niet toegepast. In
Ecodus hebben we zo veel mo
gelijk milieuvriendelijke toepas
singen gebruikt, zonder dat het
tot meerkosten leidt. Het is voor
het eerst dat zoiets op zo'n gro
te schaal gebeurt. Blijkbaar legt
het dan meer gewicht in de
schaal, want intussen is de ge
meente een veel strenger pro
gramma van eisen overeenge
komen met Delftse woning
bouwcorporaties.
Ecodus, een van de drie gro
tere 'ecologische' proefprojec
ten in Nederland, staat model
voor hoe in de komende jaren
duurzaam wordt gebouwd. En,
zoals gezegd, veel verrassingen
biedt dat niet. Het meest opval
lende is dat de ontwerpers erin
zijn geslaagd aan dit stadse
wijkje een vriendelijk, bijna lan
delijk aanzien te geven. Oude
bomenrijen zijn gehandhaafd,
sloten niet gedempt en vooral
de moestuinen zijn een vondst:
los van de huizen liggen kleine
stukken grond, waar de bewo
ners volop hun eigen groenten
kweken.
Op de daken staan zonnecol
lectoren, premie-koopwonin
gen zijn afgetimmerd met Ame
rikaans Red Cedar, dat kan
wedijveren met tropisch hard
hout, maar niet afkomstig is uit
de regenwouden. Onzichtbare
milieuwinst is geboekt bij het
gebruik van bepaalde materia
len zoals gipsplaat: het gips is
hier het onschadelijke eindpro-
dukt van een modern procédé
dat wordt toegepast om rook
gassen van energiecentrales te
ontzwavelen. In het beton
waarmee muren zijn opgetrok
ken, is twintig procent van het
grint vervangen door gemalen
puin, waardoor er minder grin-
tafgravingen nodig zijn.
Kosten
Zonder hogere budgetten leidt
deze duurzamere bouw voorlo
pig niet tot revoluties, bevestigt
ook architect Frank Rutten, die
was betrokken bij de bouw van
de koopwoningen in Ecodus.
„Als je puur ecologisch gaat
bouwen, dan leidt dat helaas tot
veel hogere kosten. In Ecodus
mochten we met milieumaatre
gelen hoogstens vijf procent uit
komen boven de normale
bouwkosten. Dat betekende bij
voorbeeld dat de serre moest
sneuvelen, tenzij de bewoners
extra wilden betalen."
Eigenlijk is duurzaam bou
wen ook een beetje teruggaan
in de tijd, zegt Rutten: „Als we
zouden bouwen zoals in 1920,
dan zou het weer behoorlijk
ecologisch zijn. Tenminste wat
betreft bouwmaterialen, niet
qua energiehuishouding." Een
van de materialen die in Ecodus
hun comeback hebben gemaakt
is gres, een aardewerk waarmee
vroeger veel rioleringen werden
gelqpL
Maar het meest kenmerkend
voor de ecologische wijk Ecodus
is dat men een woonomgeving
heeft geschapen waarin het ge
wone, en dus ook deels milieu
onvriendelijke, leefpatroon kan
worden voortgezet. In de plan
fase wilden de architecten zo
veel mogelijk auto's weren,
maar dat is niet volgehouden.
Bewoner Peter van der Wijden,
lid van een milieu-groepje van
de bewonersorganisatie: „Het
gaat een aantal mensen hier
nog altijd te ver als ze hun auto
niet voor de deur kunnen par
keren."
Ook zijn op verzoek van som
mige bewoners toch open keu
kens gebouwd, terwijl het oor
spronkelijke ontwerp van de
koopwoningen alleen gesloten,
energiezuinige keukens kende.
Van der Wijden en zijn milieu
groep trachten mede-bewoners
ervan te overtuigen dat ze het
Red Cedar-hout niet moeten
bewerken, omdat het daardoor
juist in kwaliteit achteruitgaat,
„maar als iemand het per se een
verfje wil geven, dan houd je dat
niet tegen. We gaan niet met
een opgeheven vingertje door
de buurt lopen", aldus Van der
Wijden.
Een te groot milieufanatisme
zou in Ecodus ook wel eens ave
rechts kunnen werken. Uit een
onderzoekje naar de motieven
om een Ecodus-woning te ko
pen, bleek dat de milieu-aspec
ten absoluut geen doorslagge
vende rol hadden gespeeld.
Veertig procent werd bij de
koop helemaal niet beïnvloed
door milieu-overwegingen, 58
procent 'enigszins'. Slechts twee
procent werd er 'overwegend'
door beïnvloed. Van der Wij
den: „Kijk, ik vond het leuk dat
het milieu hier meespeelde,
maar ik wilde vooral een prettig
huis in een fijn, rustig wijkje."
En dat laatste is Ecodus in elk
geval.
juni afgelost
den haao anp
Het Nederlandse mariniersba
taljon dat in Cambodja deel uit
maakt van de VN-vredesmacht
wordt in juni afgelost. Het ruim
zevenhonderd man sterke ba
taljon keert op 12, 15 en 16 juni
in drie groepen terug op Schip
hol, aldus het ministerie van de
fensie.
De aflossende mariniers ver
trekken op 7, 10 en 13 juni naar
Cambodja, zoals gebruikelijk
voor een half jaar. Het is de der
de keer dat een aflossing plaats
heeft. Het eerste bataljon ver
trok in juni vorig jaar naar Cam
bodja.
Na aankomst op Schiphol
gaan de mariniers door naar de
Van Braam Houckgeestkazerne
in Doorn, waar zij worden her
enigd met hun familie en vrien
den. Ook het afscheid van de
vertrekkende mariniers heeft
daar plaats.
Vijftig schepen
met asbestlading
TILBURG ANP
Zeker vijftig schepen uit Neder
land, Duitsland en Engeland
hebben zeer waarschijnlijk in
Rotterdam palmpitschilfers ver
mengd met asbest geladen. Eer
der deze week werd in Tilburg
een schip uit Rotterdam aan de
ketting gelegd dat een lading
van 250 ton met asbest vervuil
de palmpitschilfers aan boord
had. De schilfers dienen als vee
voer.
