Waterschap trekt beurs
'Ik wilde ze de deur uit schoppen'
Vader verongelukte soldaat
vecht jaren voor waarheid
Binnenland
Pontonbrug voor wandelaars
Twintig jaar cel voor
neerschieten politieman
'Aanpak polio-epidemie
verliep chaotisch'
Ambtenaren positief over
ondergrondse Betuwelijn
Vianer ambtenaar
bekent corruptie
2 ZATERDAG 29 ME11993
210 kilometer files op wegen
driebergen De Pinksterdrukte in het verkeer heeft gisteren tij
dens de avondspits geleid tot lange files. De politie sprak van
een record dit jaar. Om half zes stond er 210 kilometer file op de
Nederlandse wegen. De langste file stond op de A12 vanaf de
grens en was op het hoogtepunt 24 kilometer lang. Afgezien van
enkele kleine ongelukken, was volgens de meldkamer geen spra
ke van een chaos. De drukte nam aan het begin van de avond af.
Duizenden vogels in beslag genomen
weert De Algemene Inspectiedienst heeft gisteren bij een vo
gelhandelaar in Weert 2243 vogels met een handelswaarde van
enkele honderdduizenden guldens in beslaggenomen. De die
ren, meest zangvogels, zijn vermoedelijk onlangs geïmporteerd
vanuit China. Het gaat om soorten als de goudvink, blauwborst,
roodkeellijster, wilgengors, rotslijster, frater en roodmus. Vol
gens de AID is de verdachte één van de grootste vogelhandela
ren van Nederland.
Pronk geeft vijf miljoen aan Irak
den haag Minister Pronk van ontwikkelingssamenwerking heeft
5,25 miljoen gulden uitgetrokken voor het humanitaire pro
gramma van de Verenigde Naties in Irak. Hij antwoordt daar
mee op een verzoek van de VN om meer humanitaire hulp voor
de bevolking van Irak. Volgens de Verenigde Naties neemt de
ondervoeding van Iraakse vrouwen en kinderen toe.
Eis: twee keer tien jaar voor moord
Amsterdam Voor de rechtbank in Amsterdam is gisteren tien
jaar cel geëist tegen twee mannen van 31 en 24. Het tweetal zou
verantwoordelijk zijn voor de gewelddadige dood van de 39-jari-
ge eigenaar van een naaiatelier aan de Baarsjesweg in Amster
dam-West. Het slachtoffer werd in zijn hoofd geschoten. Het
tweetal had ruzie met het slachtoffer over geld. Wie het dodelijke
schot heeft afgevuurd, is niet bekend. De rechtbank doet uit
spraak op 11 juni.
UTRECHT «GPD
ANP Algemeen Nederlands Persbureau GPD Gemeenschappelijke Persdienst
geen sprake. „Hij heeft welbe
wust gewacht tot de politieman
hem tot op dertig meter nader
de en vervolgens schoot hij", al
dus de rechter.
„Het was de politieman of
ik", had de verdachte zijn advo
caat Staehle in het huis van be
waring gezegd. „Ook al had hij
met zijn handen omhoog ge
staan, dan was hij ervan over
tuigd te worden doodgescho
ten", aldus Staehle. De advo
caat overweegt, evenals de offi
cier van justitie, in hoger beroep
te gaan. „Ik zal eerst contact op
nemen met zijn familie in Am
sterdam. Dan hoor ik wel wat
mijn cliënt wil". Volgens Stae
hle verblijft zijn cliënt in Tur
kije.
De Utrechtse rechtbank heeft
gisteren een 25-jarige voort
vluchtige man die op 4 decem
ber vorig jaar met twee anderen
was betrokken bij een schiet
partij in en om hotel Residence
Vinkeveen waarbij een politie
man om het leven kwam, ver
oordeeld tot twintig jaar.
Volgens de rechtbank is be
wezen dat de man samen met
twee anderen een bank beroof
de in Utrecht. Daarna bescho
ten ze bij een achtervolging op
de A2 een politiewagen. Vervol
gens verschansten ze zich in het
hotel in Vinkeveen.
Volgens de rechtbank was er
van noodweer bij het schieten
op de politieman uit Wilnis
DEN HAAG GPD
ruswuk anp
Er moet een nieuw draaiboek
komen voor de aanpak van po
lio-epidemieën. Verder is er een
landelijk commandocentrum
nodig en moeten gezondheids
diensten in de verschillende ge
meenten meer met elkaar over
leggen. Deze aanbevelingen
doet het adviesbureau Huur
man in rapport over de „chaoti
sche" gang van zaken rond de
laatste polio-epidemie van. sep
tember 1992 tot februari dit
jaar.
Volgens de onderzoekers de
den de overheidsdiensten ver
schillende mededelingen en
was er geen communicatie on
derling. Tijdens de epidemie
werden 68 poliopatiënten ge
meld van wie er twee overleden.
Vooral de eerste week van de
polio-epidemie verliep chao
tisch. Er werden wisselende me
dedelingen gedaan over onder
meer de leeftijd van de mensen
die -al dan niet al eerder in
geënt- voor gratis vaccinatie in
aanmerking kwamen. Op een
gegeven moment bestond de
mogelijke doelgroep volgens de
onderzoekers uit negen miljoen
mensen en ontstond er door de
run op de GGD's in de verschil
lende gemeenten een tekort aan
vaccins.
De rust keerde pas weer toen
de geneeskundige hoofdinspec
tie eind september, twaalf da
gen na de melding van het eer
ste poliogeval in Streefkerk, een
open brief publiceerde. De
doelgroep werd daarin aanzien
lijk beperkt.
Het onderzoeksbureau wijt de
grote onrust aan verschillende
factoren. Zo bestonden er bij
het uitbreken van de epidemie
twee draaiboeken. De inspectie
koos voor het nieuwste, waar
mee nog geen ervaring was op-
eusden Soldaten hebben gisteren een pontonbrug over de Maas bij het Limburgse Eijsden gelegd. De brug is speciaal aangelegd voor de laatste
etappe van de Pieterpad Milieu Estafette. Het is zevende keer dat er speciaal voor wandelaars een pontonbrug over de Maas wordt gemaakt.
FOTO ANP WIDDERSHOVEN
Eerste doorbraak bij ambtenaren-C AO's, ultimatum voor Dales
Er waren communicatiestoor
nissen omdat de GGD'en op
landelijk niveau niet sterk ge
noeg zijn georganiseerd en ver
tegenwoordigd. Ook de finan
ciering is nog niet helemaal
rond. De inspectie heeft de
GGD'en in september een ver
goeding van 8,50 gulden per
vaccinatie toegezegd. In totaal
waren er in de eerste week van
de epidemie ruim 800.000 doses
vaccin beschikbaar.
Het evaluatieapport is vrijdag
aangeboden aan de directeur-
generaal van de volksgezond
heid, Sangster. Hij waarschuw
de voor een nieuwe polio-epi
demie en met andere epidemie-
en, zoals tuberculose. Staatsse
cretaris Simons van volksge
zondheid neemt de meeste aan
bevelingen over.
De waterschappen zijn bereid hun 8.000 personeelsleden
1,8 procent meer loon betalen. Het eerste schaap is daar
mee over de dam in het brede CAO-conflict van de amb
tenarenbonden met de overheidswerkgevers. Geheim
vooroverleg dat herhaaldelijk werd onderbroken voor be
raad in eigen kring, leidde gisteren tot een onderhande
lingsresultaat tussen de bonden en de Unie van Water
schappen.
den haag»gpd-anp
De ambtenaren bij de water
schappen krijgen met terugwer
kende kracht vanaf 1 april een
loonsverhoging van 1,8 procent.
Per 1 april 1994 komt daar nog
eens 0,3 procent bij. De CAO
loopt af op 1 juni van dat jaar.
De bonden moeten het akkoord
nog voorleggen aan hun achter
ban. Maar de CFO spreekt van
een „doorbraak" en hoopt dat
het akkoord een voorbeeld is
voor de andere werkgevers bij
de overheid.
Dat laatste lijkt nog niet het
geval. Minister Dales van bin
nenlandse zaken krijgt nog tot 7
juni de tijd om de CAO-eisen
van de 120.000 rijksambtenaren
in te willigen. Komt ze niet over
de brug, dan volgen acties. Om
welke acties het gaat, is nog niet
bekend. Ruim duizend kaderle
den van AkvaKabo, CFO, Amb-
tenarencentrum en CMHF gin
gen gisteren akkoord met het
ultimatum.
Het personeel van de gevan
genissen Norgerhaven, Esser-
heem en Bankenbosch in Veen-
huizen en het personeel van de
dienst vervoer gevangeniswezen
hebben gisteren gedreigd met
demonstratieve werkonderbre
kingen op 10 juni als minister
Dales zich niet aan het ultima
tum houdt. Volgens H. Dong-
stra van de dienstcommissie
Norgerhaven zullen tijdens de
onderbrekingen zondagsdien
sten worden gedraaid. Er zullen
dan geen gedetineerden wor
den vervoerd.
Dales kreeg gisteren ook nul
op het rekest van de politiebon
den ACP, NPB, VMHP en ANPV.
Haar loonbod van 1 procent
werd van tafel geveegd. Volgens
Binnenlandse Zaken staan bij
het bod de werkgelegenheid,
die komende jaren met 2.500
KANTOORUNITS
VERKOOP/VERHUUR
banen toeneemt, en het behoud
van de koopkracht centraal. Da-
les heeft berekend dat de politie
in dat kader aan een loonsver
betering van 1 procent per 1 juli
genoeg moet hebben.
De Vereniging van Neder
landse Gemeenten (VNG) heeft
de leden inmiddels opgeroepen
de eenheid te bewaren. Don
derdag riepen 15 gemeenten de
„eigen" VNG op zich soepeler
op te stellen in het CAO-con-
flict. In een brief aan de ge
meenten vraagt de VNG eventu
ele kritiek voortaan „eerst in
tern te ventileren."
De ambtenarenbonden gaan
bij de werknemers van de ge
meentelijke vervoersbedrijven
aandringen op estafettestakin
gen van één dag tussen 4 en 21
juni. De acties komen onder
meer in de vier grote steden.
Het is de bedoeling dat in die
gemeenten het openbaar ver
voer tot twee keer toe voor 24
uur plat gaat.
Maij tot de conclusie dat onder
gronds boren voorlopig nog niet
kan. Het zou technisch wel kun
nen, maar veel te lang duren en
te kostbaar zijn. Verder zou er te
weinig kennis bij de ambtena
ren zijn. De ambtenaren heb
ben zeven in aanbouw zijnde
geboorde tunnels in japan ge
zien en hebben tweehonderd
schriftelijke vragen aan de ja
panners gesteld.
Maij heeft gisteren de leden
van de onafhankelijke commis
sie bekendgemaakt die een on
derzoek doet naar de plannen
voor aanleg van een onder
grondse Betuwelijn. Commis
sievoorzitter is voorzitter En
gelshoven van het Koninklijk
Instituut van Ingenieurs. De
commissie bekijkt het plan van
de Delftse hoogleraar Van der
Hoorn voor een ondergrondse
Betuwelijn, die net als de bo
vengrondse variant zo'n vijf
miljard gulden kost.
Het boren van tunnels wordt
door ambtenaren van Verkeer
en Waterstaat aanzienlijk posi
tiever beoordeeld dan minister
Maij-Weggen de Tweede Kamer
wil doen geloven. Zo kan de
aanlegtijd van tunnels, volgens
de minister een van de belang
rijkste bezwaren van de boor-
methode, gemakkelijk bekort
worden.
Dat schrijven ambtenaren in
het blad Bouwdienst Magazine.
De ambtenaren zijn naar Japan
geweest, waar veel ervaring met
geboorde tunnels is opgedaan.
Ing. Schuller van Rijkswater
staat concludeert na bezichti
ging van een zevental projecten
in Japan dat het boren van tun
nels met een grote diameter in
Nederland heel wel mogelijk is.
In een door de Tweede Kamer
kritisch bejegende notitie van
Rijkswaterstaat kwam minister
UTRECHT ANP
Een milieu-ambtenaar uit Via-
nen heeft bekend dat hij steek
penningen heeft aangenomen
van een bodemsanderingsbe-
drijf. Justitie zal de man, die in
middels op weer vrije voeten is,
waarschijnlijk strafrechtelijk
vervolgen, Of er nog meer amb
tenaren betrokken zijn bij de
steekpenningen-affaire, wil Van
der Molen niet zeggen. Volgens
een gemeentewoordvoerder
van Vianen heeft alleen de be
trokken milieu-ambtenaar
steekpenningen aangenomen.
De milieu-ambtenaar is dinsdag
aangehouden na beschuldigin
gen van de directeur van een
bodemsaneringsbedrijf uit Lin-
schoten, die wordt verdacht van
valsheid in geschrifte en oplich
ting. De directeur heeft ver
klaard dat verschillende ambte
naren hem in ruil voor geld en
bordeelbezoek opdrachten ver
strekten en hielpen met valse
verklaringen. Het bodemsane
ringsbedrijf heeft onlangs in op
dracht van de gemeente Vianen
oude opslagtanks uitgegraven.
De gaten werden vervolgens op
gevuld met gifgrond.
Dales over sociale partners:
den haag aaarc peeperkorn
Werkgevers en werknemers hadden zo'n
grote invloed op de politiek dat ze wijzi
gingen van de socialë wetten blokkeer
den. Dat zegt oud-staatssecretaris Ien
Dales van sociale zaken (september 1981
tot mei 1982).
De huidige minister van binnenlandse
zaken haalde fel uit naar de sociale part
ners tijdens bij de zevende dag van de
openbare parlementaire enquête werk
nemersverzekeringen. „De banden die
de regering werden aangelegd, de beper
kingen en belemmeringen, waren gigan
tisch", aldus Dales. De sociale partners
zouden haar herhaaldelijk hebben „be
dreigd" wetsvoorstellen in te trekken.
Dergelijke dreigementen waren Dales
niet vreemd. Als directeur van de sociale
dienst in Rotterdam, had ze daar al eer
der mee te maken gehad. „Wij weten wel
raad met wethouders die er andere idee-
en op nahouden" zou haar door werkge
vers en bonden zijn voorgehouden. „Ik
had de neiging ze de deur uit te schop
pen. Als staatssecretaris had ik die nei
ging nog steeds", aldus Dales.
Dales was staatsecretaris voor de PvdA
in het kabinet Van Agt-Den Uyl. Toen ze
de Ziektewet en de pensioenen wilde
veranderen, begonnen de dreigementen
volgens Dales. „Maar ik heb mij er nim
mer wat van aangetrokken."
Dales vond dat de vakbeweging een te
grote invloed op kabinetsvoornemens
had. „Ik ben altijd wars geweest van cor
poratistische neigingen (regeren in sa
menspraak met werkgevers en werkne
mers). Dat is een verschrikking. Sommi
ge vertegenwoordigers meenden zelfs de
bevoegdheden van de staatssecretaris of
de minister te bezitten."
Op haar departement heerste een cul
tuur van nauw overleg met de sociale
partners. Dales: „Misschien hadden we
dat hele overleg-circus harder moeten
aanpakken."
Als gevolg van de tegenwerking van de
sociale partners, die bij de CDA- en
PvdA-fractie wel een gewillig oor von
den, zag Dales haar ziektewetplannen
getorpedeerd. De wachtdagen in de
Ziektewet (geen uitkering) en een verbod
op bovenwettelijke uitkeringen veroor
zaakten te veel maatschappelijke onrust.
Het kabinet trok de plannen in. Ook het
voorstel de uitkeringen van overheids
wege tot een minimum te beperken (het
twee-trajectenstelsel), haalde het niet.
Lou de Graaf, staatssecretaris sociale
zaken van '82 tot '89, beaamde dat in de
jaren tachtig „de tijd niet rijp was voor
wat moest gebeuren". Als opvolger van
Dales besprak de CDA'er het twee-tra-
jectenstelsel in de Kamer. Al tijdens het
mondeling overleg in 1982 maakte De
Graaf kenbaar van zijn plannen af te
zien. De politieke en maatschappelijke
weerstand was te groot. „Het heeft geen
zin aan een dood paard te trekken", al
dus De Graaf.
De Graaf verklaarde tegenover de en
quêtecommissie „legio voorstellen" ge
daan te hebben om de sociale zekerheid
te veranderen. De problemen, vooral ex
plosieve groei van het aantal WAO'ers,
waren immers bekend. De voorstellen
werden echter onder druk van de sociale
partners door de politiek afgebrand. Het
zou tot 1987 duren voor er enigszins paal
en perk werd gesteld aan de ruimhartige
uitleg van de sociale wetten.
De Graaf toonde zich, evenals zijn par
tij, wel ontvankelijk voor de druk van de
sociale partners. Als oud-vakbondsman
Minister Dales groet een bekende op de publieke tribune.
wist De Graaf dat werkgevers en vakbon
den de WAO misbruikten om overtollig
personeel te lozen. „De wetgever bood
die mogelijkheid", aldus De Graaf. Als
staatssecretaris zei hij „iets genuanceer
der" over deze handelwijze te denken.
De contacten tussen De Graaf en de
sociale partners waren goed. Hij overleg
de graag met zijn „vrienden en broe
ders" uit de vakbeweging. „Brede steun
vanuit de samenleving voor maatregelen
is belangrijk. Ik heb mij nooit be
schouwd als de boodschappenjongen
van de sociale partners. Wel hecht ik
grote waarde aan hun opvattingen. Die
zijn belangrijk in Nederland met zijn
overleg-economie."
Uiteindelijk lukte het De Graaf in 1987
de werkloosheidswet en de WAO te wij
zigen (de stelselherziening), een bezuini
ging van circa drie miljard gulden. De
Graaf betitelde de herziening als „een
kwalitatief verantwoord pakket."
Na de stelselherziening keerde de rust
op het sociale zekerheidsfront niet terug.
De verwachte daling van het aantal
FOTO ANP COR MULDER
WAO-uitkeringen bleef uit. De Graaf ont
wikkelde nieuwe plannen om het beroep
op Ziektewet en WAO terug te dringen.
Hij deed dit mede op aandrang van de
toenmalige ministers Ruding (CDA, fi
nanciën) en De Korte (WD, economi
sche zaken).
De notitie van De Graaf dateert van ju
li '89 en werd slechts eenmaal door de
meest betrokken ministers en premier
Lubbers besproken. Dit gebeurde met
uiterste omzichtigheid. Het kabinet was
immers op dat moment demissionair en
de verkiezingen stonden voor de deur.
„Ik was als de dood de plannen uit
zouden lekken", aldus De Graaf. Hij eiste
dan ook van de bewindslieden alle
exemplaren van zijn notitie terug. Vol
gens De Graaf was de discussie „heel
openhartig" en heeft hij zijn plannen na
dien nog uitgewerkt. Berichten als zou
den premier Lubbers en oud-minister
De Koning (sociale zaken) de maatrege
len hebben geblokkeerd, werden door
De Graaf ontkend.
'Ze wilden de zaak verdoezelen
den haag theo haerkens
De Nationale Ombudsman tikte de ministeries van justitie en de
fensie, de voormalige ministers Van Eekelen van defensie en De
Koning van sociale zaken en de arbeidsinspectie deze week ge
voelig op de vingers. In de zaak van de 20-jarige dienstplichtig
militair Gaston Halderit, die op 16 februari 1989 overleed bij een
praktijkoefening met tanks, hebben zij zich onbehoorlijk gedra
gen, zo oordeelde de Ombudsman. Vader Halderit heeft vier jaar
strijd gevoerd tegen de overheid. Hij is tevreden met het rapport.
voorkomen dat zijn tank tegen
een andere botste. Hij werd
door de loop van de tegenligger
aan het hoofd geraakt en uit hel
voertuig geslingerd. Daarbij
raakte hij zeer ernstig gewond.
Omdat het terrein erg ontoe
gankelijk was, werd hij met een
van de tanks naar een loods aan
de rand van de heide gebracht.
Daar pas kon een ziekenwagen
worden gebeld die hem ophaal
de. De jongen stierf onderweg
naar het ziekenhuis.
Toen de familie wilde weten
wat zich op het oefenterrein
had afgespeeld, moesten zij he
mel en agrde bewegen om hel
derheid te krijgen. „Na zes of
zeven weken kregen we nog
steeds ontwijkende antwoor
den", aldus de vader. Uit con
tacten met collega's van zijn
zoon begreep hij dat na het on
geluk op de heide grote paniek
was uitgebroken. Een intern on
derzoek leverde geen heldere
antwoorden op, onder meer
omdat alleen de instructeurs
waren ondervraagd en niet de
dienstplichtigen die getuige wa
ren van het ongeluk.
Daarop schakelde Halderit de
arbeidsinspectie in, iets wat De
fensie had nagelaten. Maar ook
Pas twee dagen na de dood van
hun zoon hoorde de familie
Halderit dat hij was omgeko
men bij een botsing tussen twee
tanks op het militaire oefenter
rein Leusderheide. „Toen de
delegatie van Defensie hier
kwam om ons te informeren,
was direct duidelijk dat er iets
niet klopte", herinnert vader
Halderit zich. „We kregen alleen
ontwijkende antwoorden. Ze
wilden de zaak verdoezelen of
ze wisten niet waar het over
ging. Ze hadden het over het
wegglijden van een lestank,
maar dat bleek niet te kloppen."
De tank waar hun zoon in zat,
was geen lestank. In een lestank
zit op de plaats van de toren
met de zware loop van het ka
non een cabine met vrij uit
zicht. Dat was niet het geval.
Aan het begin van de rijles ga
ven de instructeurs een demon
stratie om de soldaten te laten
ervaren hoe het is om in een
tank te rijden. In strijd met de
regels was geen ervaren com
mandant aan boord om de
chauffeur te instrueren.
Soldaat Halderit stond in het
commandantenluik en kon niet
dit onderzoek leverde niets op.
De inspecteur sprak met twee
militairen die zelf niet bij de
zaak betrokken waren geweest
en liet het daarbij.
Maar Halderit rustte niet. Hij
vervolgde zijn speurtocht op
weg naar het recht en de waar
heid, maar kreeg uiteindelijk
nergens respons. Behalve dan
nu bij de Ombudsman. Opval
lend in deze zeer ingewikkelde
zaak is dat geen van de over
heidsorganen de familie goed
heeft geïnformeerd over stap
pen die ze had kunnen nemen.
Het rapport van de Nationale
Ombudsman telt maar liefst
zestig pagina's. Een woordvoer
ster prijst de vasthoudendheid
en wilskracht waarmee Halderit
de zaak heeft aangepakt. Vader
Halderit zegt enige tijd „bij wij
ze van hobby iets aan juristerij
te hebben gedaan". Hij stopte
na het behalen van het kandi
daatsexamen, maar geeft toe
dat zijn inzicht in juridische
kwesties hem enorm heeft ge
holpen greep te houden op de
zaak.
Zelfs de advocaat die hii in de
arm had genomen, heeft hij be
dankt omdat hij die te weinig
gespecialiseerd achtte. „Tachtig
procent van de argumenten heb
ik zelf moeten aanreiken", zegt
hij nu. Halderit is tevreden over
het rapport waaraan de Om
budsman twee jaar werkte.
„Maar ik ga nu wel bekijken of
ik alsnog een klacht kan indie
nen wegens dood door schuld."
