'Als je Eelman hebt, heb je geen gedonder'
nr
John 'De Bondscoach'Eelman zet na zeventien jaar punt achter Noordwijk
Elk jaar is het bij de
voetbalclubs, van hoog tot laag,
een komen en gaan van
trainers. Coaches die langer
dan vijf jaar bij een vereniging
zitten, zijn schaars en steeds
vaker wordt de trainer vanwege
de tegenvallende prestaties zelfs
al na een halfjaar buiten
gewerkt. Voor de vv Noordwijk
en John Eelman golden andere
wetten. De oefenmeester uit
Haarlem kon lezen en schrijven
met de zaterdagclub uit de
mondaine badplaats. Maar
liefst zeventien jaar was hij de
verantwoordelijke man van een
van Neerlands meest
succesvolle amateurclubs. Aan
de bijna unieke samenwerking
komt volgende week een einde.
John Eelman (49) verlaat
sportpark Duin wetering en
gaat bij eerste divisionist
Haarlem werken. Een portret
van een man die rusten
vertrouwen uitstraalde. „Hij is
hier in zeventien jaar misschien
twee keer uitzijn slof
geschoten.
I rainers en schopstoelen horen bij
I elkaar. Maar bij John Eelman
hoorde meer de leunstoel. De luie
zetel van de bedaarde meester die het alle
maal op zijn gemak overzag en dan tot een
weloverwogen beslissing kwam. Eelman was
een oase van rust in een wereldje dat is ver
geven van de botsingen tussen speler, coach
en bestuur. De besnorde oefen- en school
meester Eelman is gymleraar op een lts in
Hillegom verstond de kunst om in vrijwel
alle situaties het overzicht en de rust te be
waren. Zeventien jaar is eigenlijk helemaal
niet lang. Waarschijnlijk zouden vele vereni
gingen deze 'heer' onder de trainers zo lang
mogelijk vasthouden.
Cees Spaanderman is net als Eelman 49
jaar, speelde in de jaren zeventig onder hem
en is nu al weer acht jaar bestuurder..Eigen
lijk is het simpel. Als je Eelman hebt, heb je
geen gedonder. Het is opvallend hoe weinig
problemen hij had in die lange periode. Hij
regelde alles zelf en had daar geen bestuur
ders of anderen voor nodig."
Denker
Ruud Bröring, ook ooit pupil van de schei
dende coach, vond de koele blik en het door
dachte optreden de handelsmerken van Eel
man. „Hij was de denker, de ziener onder de
trainers. Hij was zelden op een dommigheid
te betrappen en marchandeerde niet," zegt
Bröring, die nu als trainer van FC Lisse (za)
een collega is geworden. „Ja, een beetje dat
aristocratische. Hij heeft wat dat betreft zijn
uiterlijk mee, al moet-ie eigenlijk nog iets ka
ler worden."
Volgens Bröring was Eelman net iets an
ders dan de normale trainer. „Wij noemden
hem in de jaren zeventig niet voor niets 'de
bondscoach'. Je had de typische trainer, dat
waren van die gasten zoals Piet Buter die met
een pakketje theorie uit Zeist kwamen. Dan
had je de doorsnee coach. Eelman was iets
meer. Tsja, de bondscoach. Die titel paste bij
hem, hij had een beetje dat onberispelijke
van een Engelse coach."
Voorzitter Leen Korbee .moet lachen bij het
horen van de tegenwoordig niet meer zo
vaak gebezigde bijnaam 'bondscoach'. Kor-
bee en Eelman dat was altijd twee handen op
een buik en Korbee bevestigt dat beeld: „Eel
man kreeg een grote mate van vrijheid en
sprong daar perfect mee om We hadden met
elkaar een lijntje en dat werkte erg goed. We
dekten elkaar en waren open en eerlijk tij
dens gesprekken. Maar veel gesprekken had
je eigenlijk niet nodig. Hij loste het alleipaal
zelf wel op. Conflicten waren zeldzaam. In
die zeventien jaar heb ik hem misschien twee
keer uit zijn slof zien schieten."
René van Staveren, middenvelder van het
huidige Noordwijk, heeft nog nooit een trai
ner meegemaakt die zo zeker overkwam. „De
rust zelve. Hij toont weinig emoties, ook niet
als het goed gaat. Als je toch meer dan tien
jaar ergens welkom bent als trainer, dan weet
je toch eigenlijk genoeg. Dan doe je het toch
goed."
De andere kant was dat de harmonieuze
sfeer die er jarenlang heerste rond Eelman
ook gezapigheid in de hand werkte. Eelman
is zelf de eerste die dat toegeeft: „Die rust
rond mij, hoeft natuurlijk niet altijd positief
te zijn." Rust kan ook roest zijn, meent hij. Al
was daar wat hem betreft geen sprake van in
Noordwijk. „Vergis je niet in mijn fanatisme
en prestatiegerichtheid. Dat is niet vermin
derd, nooit."
John Eelman kent zijn imago van de filo
soof, de voorzichtig en weinig avontuurlijk
overkomende coach. .Altijd weeg ik bij een
beslissing eerst de argumenten af, zal nooit
een speler direct afvallen of laten vallen. Je
hebt nooit gelijk omdat je gelijk wilt hebben.
Ook doe ik in de pers nooit ongenuanceerde
uitspraken. Als ik ergens een hekel aan heb is
het wel het corrigeren of terugtrekken van
bepaalde uitlatingen. Dat komt in de voetbal
lerij nogal eens voor."
„Ik roep kennelijk iets op," zegt hij. „Ik ver
sta de kunst om plooien glad te strijken en
rust te creëren. Dat klopt wel een beetje."
Die gaven vormden wellicht de voornaam
ste reden dat hij het zo lang uithield bij
Noordwijk. Hij werkte er van '73 tot en met
'80 en van '83 tot en met '93. „Ongekend in
de voetballerij. Het is natuurlijk niet te zeg
gen of dat bij een andere club ook was gelukt.
Bij Noordwijk liep het gewoon steeds en
daarom plakten we er maar weer een jaartje
aan vast. Ik ben geen carrièreplanner. Mijn
levensfilosofie is dat je moet blijven op de
plaats waar je het naar je zin hebt."
Eelman had het dus niet meer naar zijn zin in
Noordwijk?
Hij neemt de tijd voor het typische Eelman-
antwoord. Peinzend, afwegend en in afwach
ting van het echte antwoord produceert hij
alvast een serie weinig betekenende volzin
nen om zichzelf nog wat tijd te gunnen.
Halverwege het afgelopen seizoen stond er
een groep verontruste Noord wijkers op, om
dat de rood-witte trots uit de badplaats in de
zaterdageersteklasse op degradatie leek af te
stevenen. De met veel niet-Noordwijkers op
gebouwde hoofdmacht zou volgens de au
tochtonen weer echt Noordwijks moeten
worden. Er moest een frisse wind waaien,
vonden de vernieuwers. Het was een signaal
dat Eelman aan het denken zette. Voor het
eerst bleek ook op het zo bedaarde en keuri
ge Duinwetering sprake van een vijfde colon
ne.
Eelman: „Het is niet waar dat ik het in
Noordwijk niet meer naar de zin zou hebben.
Feit is wel dat die actie vanuit de vereniging
een signaal vormde, natuurlijk. Ik bespeurde
tussen de regels door dat er bij spelers en be
stuur een hang naar vernieuwing kwam. En
bij mezelf niet te vergeten. Daarop was mijn
beslissing om weg te gaan gebaseerd."
Handtekeningen
De coach voelde zich vanzelfsprekend aange
vallen door de actie van de leden, die zelfs
met het verzamelen van handtekeningen ge
paard ging. „Ook al was die actie niet direct
tegen de trainer gericht. Het was tegen de
'buitenlanders' in de ploeg. Maar zo gaat het
toch altijd. Als het slecht gaat met de econo
mie, worden de buitenlanders de zondebok.
Zo ging het bij Noordwijk ook."
Eelman werd geconfronteerd met wat ta-
feltenniscoach Jan Vlieg onlangs 'de terreur
van de onwetendheid' noemde: de roep om
een frisse wind door een achterban die de
achtergronden niet kent en een schuldige
zoekt.
Leen Korbee valt zijn trainer bij: „Mensen
die maanden geleden pleitten voor het ver
trek van Eelman, roepen nu in de kantine dat
ze Eelman zullen missen. Ik bedoel maar."
John Eelman belandde in 1973 bij de w
Noordwijk. Het was een binnenkomer van je
welste. Hij was aangetrokken voor het sei
zoen '73/74, maar omdat zijn voorganger
Van der Horst vroegtijdig vertrok bij de club
werd Eelman gevraagd om de ploeg de
laatste wedstrijd van het seizoen '72/73 te
coachen. Het was de wedstrijd om de landsti
tel in het amateurvoetbal tussen zaterdag
kampioen Noordwijk en zondagkampioen
RBC. Eelman won de beker en zat zonder
noemenswaardige inspanningen dus*al stevig
in het zadel. Er zouden nog zeventien seizoe
nen met een tweede landstitel in 1980
volgen. Tussen '80 en '83 verruilde hij de
kustplaats tijdelijk voor DCG, waar hij met
toestemming van Noordwijk overigens al
sinds '76 werkzaam was.
Met Eelman had Noordwijk een voetbal-
dier in huis gehaald. De geboren Amster
dammer (1 december 1943) was als voetbal
ler bij clubs als OWO en AmStel geen hoog
vlieger („Ik was meer sportman dan voetbal
ler") maar speelde op straat wel met Pietje
Keizer en Wim Suurbier.
GoAhead
Na de HBS en militaire dienst ging Eelman
naar het CIOS. Zijn eerste club werd Go
Ahead, waar hij de jeugd en later het tweede
elftal begeleidde. Toen Barry Hughes in De
venter arriveerde en een andere hulptrainer
wilde, verkaste Eelman naar Haarlem. Daar
werd-ie de assistent van Billy Thompson.
Eelman (in het bezit van het A-diploma)
werd tijdelijk eerste man toen Thompson
werd ontslagen. Hij kon niet voorkomen dat
Haarlem uit de eredivisie degradeerde. Het
jaar daarop promoveerde de club onder lei
ding van Joop Brand overigens weer. Toen in
73 Barry Hughes zijn komst aankondigde,
verhuisde Eelman naar Noordwijk.
Nergens was de nestgeur voor hem zo be
haaglijk als op Duinwetering, zo zou blijken.
Behoudens da landstitels van '73 en '80 zou
hij in '76 en '78 ook nog afdelingskampioen
worden met zijn ploeg.
Lisse
Merkwaardig genoeg zat er in de tweede pe
riode Eelman-Noordwijk (van '83 tot en met
'93) geen hoofdprijs meer in. Eelman: „Te
leurstellend? Voor mij niet. De amateurtop
werd veel breder in de jaren tachtig. Maar
natuurlijk was ik graag nog een keer kam
pioen geweest. Het probleem was in die
tweede periode dat ik te vaak een nieuwe
ploeg voor me had."
Het tekent Eelman dat hij, gevraagd naar
de mooiste momenten, niet meteen verwijst
naar de landstitels. „Het mooiste seizoen is
misschien wel dit laatste jaar geweest. Het
feit dat we met een nieuwe, onervaren groep
(er vertrok een kwartet Noordwijk-spelers
naar het betaalde voetbal, red.) toch nog
middenin eindigden. Als je mij naar het
mooiste moment vraagt, zeg ik dan ook Lisse
uit dit seizoen. Die 1-3 overwinning gaf mij
een enorm lekker gevoel. Ik heb staan dansen
achter de rug van de grensrechter. Nee, dat
doet John Eelman niet snel. Bij de landstitel
van 1980 ook niet. Dat was geen explosie van
vreugde, in Lisse wel."
„Ik geniet van het onverwachte. Als op het
veld iets gebeurt waar je altijd aan gewerkt
hebt. Als je het maximale uit een groep of
speler kunt halen, daar kick ik op."
Spaanderman
„De beste speler van Noordwijk in al die ja
ren? Daar heb je weer zoiets. Er waren vele
toppers. Maar als ik dan toch iemand moet
noemen, Cees Spaanderman. Beperkt qua
techniek, maar in het veld haalde hij er 200
procent uit. Dan krijg ik kippevel als je dét
kunt bereiken. De toppers kunnen excelleren
bij de gratie van dat soort spelers. Maar dat is
het probleem van veel mensen die voetbal
kijken, die zien dat niet."
„Voetbal is een loopspelletje. In het veld
heb je als het ware een ketting waarvan geen
schakel mag ontbreken. Bergkamp loopt en
doet in het Nederlands Elftal hetzelfde als bij
Ajax, alleen hij krijgt die bal vaak niet als lonk
ontbreekt. Noordwijk had jaren geleden
Klaas Vink en Geert Jan Bakker. Dat was net
als Pettersson-Bergkamp. Bakker de kaatser,
Vink de goaltjesdief vanuit de tweede lijn.
Maar dat zag ik later pas. Eerst stond Vink in
de spits en scoorde hij maar zes keer per sei
zoen, als schaduwspits opeens 26 keer. Later
ging-ie weg en werd-ie weer gebruikt als
spits. Jammer, denk ik dan. Maar dat soort
dingen ontdekken is schitterend."
Flair
Noordwijk is de ploeg met de technischë ge
schoolde voetballers. Flair, aanvallend spel.
De hand van Eelman was zichtbaar. De
laatste jaren werd het ook een beetje tegen
hem gebruikt. De ploeg oogstte meer bewon
dering dan succes. Voetballen jawel, maar
bikkelen ho maar. Steeds weer aan het einde
van het seizoen werd Noordwijk uitgescha
keld in de titelrace. „Ia, de vergelijking met
Ajax is wat dat betreft perfect."
Nu wacht Haarlem. Terug in de tijd. Elink-
wijk was even in beeld, maar hij bleef Uever
in de buurt. Eelman uit de schijnwerpers, op
een doordeweekse-avond langs de lijn bij het
tweede team. Geen bollenderby meer voor
4000 toeschouwers. „Zo zie ik dat niet. Ik ga
lekker werken met Hans van Doomeveld, we
kennen elkaar nog van twintig jaar geleden
toen we bij Haarlem begonnen. Ik ben geen
trainer die naar een club verhuist omdat daar
veel publiek komt. Al zal ik niet ontkennen
dat ik er qua entourage op achterpit ga."
Opvolger Hennie Schipper staat klaar, het
afscheid voor Eelman is nabij. „We moeten
de dingen niet mooier of sentimenteler ma
ken dan ze zijn," zegt Eelman, die over een
week officieel wordt uitgeluid. „Het was een
prachtige periode In Noordwijk. Emoties,
ach. Ik had een dienstverband en dat werd
gewoon telkens met een jaartje verlengd."
Zijn relatie met Noordwijk was meer een
'verstandshuwelijk'. F.en handje en een
schouderklopje bij het heengaan zijn daarom
voldoende vindt hij. De 'bondscoach' is maar
een trainer, die toevallig wat langer bleef
hangen.
John Eelman: „Ik heb een hekel aan het corrigeren of intrekken van eerder gedane uitspraken." foto wim dijkman
John Eelman in actie tijdens zijn beginperiode bij Noordwijk. In totaal zou hij zeven
tien jaar werkzaam zijn op Duinwetering. „Als je het ergens naar je zin hebt, moet je
niet verhuizen." foto holvast
ZATERDAG 29 ME11993
