Oude meesters zijn arrogant
Cultuur&Kunst
Knappers ontwerpt
nieuw pand Burgy
Met de bus naar balletvoorstelling
'Ik kan mijn werk
nu wel weggooien'
PinkPop kan niet groter groeien
Schoonheid van wegwerpmateriaal
IZATERDAG 29 ME11993
chef annemiekruygrok, 071-161423, plv.-chef jan rijsoam.071-161415
Geen Chili Peppers
rotterdam Het Drum Rhythm Festival moet op zoek naar een
andere openingsact. De Amerikaanse Red Hot Chili Peppers, de
publiekstrekker voor de eerste avond op 1 juli in de Amsterdam
se RAI, heeft afgezegd, omdat bassist Flea is geveld door de ziek
te van Pfeiffer. De organisatie is nog op zoek naar een vervan
gende attractie.
Op stap met K&O
leiden» Volksuniversiteit K&O bezoekt woensdag 2 juni het Cat-
harijneconvent in Utrecht waar een deskundige tekst en uitleg
geeft over de collectie middeleeuwse boeken en handschriften.
Donderdag 3 juni gaat K&O op bezoek bij Cristofori in Amster
dam. Deze firma is gespecialiseerd in het restaureren van antie
ke muziekinstrumenten, met name piano's en vleugels. Na de
rondleiding is er een pianorecital in de pas geopende Cristofori-
concertzaal. Voor meer informatie en aanmelding: K&O, tele
foon 071-141141.
Concert Rijnlands orkest
alphen aan den run» Het Rijnlands Orkest geeft zaterdag 5 juni
een concert in de Bron aan de Troubadourweg in Alphen. Onder
leiding van dirigent Michel Havenith spelen de leden werken
van Schumann, Bloch en Mahler. Als solist treedt altvioliste
Francien Schatborn op. Het concert begint om 20.15 uur. Kaar
ten zijn verkrijgbaar bij de VW en aan de zaal.
INXS steunt goede doel
Voor INXS is het noodgedwongen afbreken van het optreden in
Paradiso afgelopen dinsdag aanleiding geweest om een donatie
te doen aan Amnesty International, Artsen Zonder Grenzen en
Greenpeace. De Australische rockformatie denkt op deze wijze
het publiek het best te kunnen 'troosten' voor het niet spelen
van de laatste nummers. INXS stopte het optreden na 65 minu
ten spelen wegens een storing. Mensen die het niet met deze ge
noegdoening eens zijn, kunnen een brief sturen naar Paradiso,
Weteringschans 6-8,1017 SG Amsterdam.
Muziek in brons
den haag Galerie Jan van Munster exposeert tot 14 juni werken
van de beeldhouwster Renée van Leusden. De tentoonstelling
heet 'Muziek in Brons' én bestaat uit bronzen muzikanten.
Argentijnse kunst
zoetermeer 'Un Cuento de Argentina' is de titel van een exposi
tie die tot 5 juli in Kunstuitleen Meerzigt in Zoetermeer plaats
vindt. Zij bestaat uit schilderijen, grafiek en plastieken. De
'cuento' vertelt het verhaal van de verschillende culturen van Ar
gentinië en is een initiatief van beeldend kunstenares Bo de
long.
Dirigentenfilms op Holland Festival onthullen veel over karakters:
Muziekliefhebbers zetten een beroemde dirigent tijdens
zijn leven graag bewonderend op een voetstuk. Geluids
opnamen zorgen ervoor dat hij na zijn dood niet in ver
getelheid raakt, maar de magische sfeer die hij opriep tij
dens concerten, valt in de huiskamer natuurlijk nooit
meer terug te halen. De dirigentenfilms die het Neder
lands Filmmuseum toont tijdens het Holland Festival,
maken duidelijk dat ook het medium film daar niet in
slaagt. De beelden van beroemdheden als Mengelberg en
Toscanini zijn dan ook vooral interessant omdat ze iets
onthullen over hun karakters.
amsterdam fran^oise ledeboer hij geweest moet zijn. Mengel
berg werd in 1895 dirigent van
Bij Willem Mengelberg (1871- het Concertgebouworkest en
1951) valt meteen op hoe ijdel stond tijdens de getoonde film
uit 1930 misschien wel op het
hoogtepunt van zijn roem. Het
orkest verhuisde voor de opna
men naar de Epinay-studio in
Parijs, waar een reconstructie
van het Concertgebouw was ge
maakt. Mengelberg werd van
onderaf gefilmd, waarbij de be
lichting zorgde voor een hemel
se omkransing van zijn gezicht.
De dirigent genoot er zichtbaar
van: hij stond in het middelpunt
en wilde dat weten ook.
Mengelberg bereikte natuur
lijk niet voor niets de top: on
danks de povere geluidsweerga
ve van de muziek van Bizet en
Von Weber in deze film, is nog
De Leidse architect Ronald
Knappers levert het ontwerp
voor het nieuwe pand van het
plaatselijk bouwbedrijf Burgy.
Dat heeft directeur K. Burgy van
de firma bekend gemaakt
Knappers had zich met negen
andere collega's ingeschreven
op de ontwerpwedstrijd van het
bouwbedrijf. De jury vond zijn
idee het beste zo bleek gisteren
bij de bekendmaking van de
winnaar in sociëteit De Burcht.
Burgy bestaat bijna zestig jaar
en is gespecialiseerd in restau
raties en verbouwingen. De fir
ma besloot tot de wedstrijd om
dat het huidige pand aan de
Van Speykstraat te klein en
enigszins verouderd is. De firma
zocht een vond een nieuwe lo
catie op de hoek van de Dr. Le-
lylaan en de Amphoraweg. Ver
volgens schreef Burgy de wed
strijd uit voor een nieuw ge-
bopw met gebruik van de mo
derne technologie en klassieke
materialen. Die voorwaarden
heeft Knappers volgens het ju
ryrapport goed toegepast in zijn
ontwerp.
Otto Klemperer, de minst ijdele van de dirigenten.
K&O in Leiden gaat vrijdag 4 ju
ni per bus naar Den Haag voor
de premières van Jiri Kylian in
het AT T theater. Het Neder
lands Dans Theater (NDT)
brengt Stepping Stones op mu
ziek van John Cage en Anton
Webem. Kylian schreef dit stuk
voor het Stuttgarter ballet naar
aanleiding van zijn bezoek aan
Australië waar hij in aanraking
kwam met aboriginals.
Stepping Stones is nu voor
het eerst te zien in Nederland.
Daarnaast brengt het NDT spik
splinternieuwe Whereabouts
unknown van Kylian. Het stuk
beleeft in Den Haag zijn wereld
première. Dansliefhebbers uit
deze regio met toegangskaarten
kunnen vrijdag zo op de bus
stappen bij molen de Valk. K&O
verkoopt op dinsdag 1 juni nog
tot 12.00 uur kaarten voor de
voorstelling. Voor meer infor
matie: K&O, Oude Vest 45, tele
foon 141141.
Geen expositie wegens onbetaalde rekening:
Margreet Holtkamp met één van haar werken dat ze speciaal maakte voor d
ALPHEN AAN DEN RUN LETTY STAM
Leuk, dacht Margreet Holtkamp
toen de stichting Alphense Ate
liers (STAA)-haar vorig jaar de
cember vroeg om een expositie
samen te stellen. „Ik besloot
zelfs speciaal werk te maken
omdat de tentoonstellingsruim
te aan de Prinses Irenelaan wat
klein is en ik altijd grote projec
ten maak", vertelt de Alphense
kunstenares. De resultaten
daarvan hadden al een week te
zien moeten zijn in de galerie.
STAA blies het evenement ech
ter af omdat Holtkamp niet tij
dig de tentoonstellingskosten
zou hebben betaald.
„En dat is niet waar", vertelt
Holtkamp. „Ik heb die 400 gul
den op 12 mei overgemaakt. Op
19 mei kreeg ik een telefoontje
van STAA dat ik moest betalen
anders zou de tentoonstelling
niet doorgaan. Dat viel me echt
koud op mijn dak. Op hemel
vaartsdag kon ik de Postbank
niet bereiken. De dag erop
kreeg ik de bevestiging dat het
geld was overgemaakt. Ik heb
STAA gevraagd om ook even te
bellen met de Postbank. Maar
dat wilden ze niet. Met als ge
volg dat ze mijn tentoonstelling
annuleerden."
'Ramp'
Holtkamp was verbijsterd.
„Echt, een ramp. In 18 uur tijd
heb ik 100 uitnodigingen moe
ten afzeggen. Ik had professer
Henk van Maarseveen uitgeno
digd voor een openingstoe
spraak. Die man was woest. Ik
ook trouwens. Hij had er een
week aan gewerkt. STAA stelde
me nog voor om die 400 gulden
cash te betalen. Ik had dat geld
steeds hoorbaar dat hier in een
groot dirigent aan het werk was.
Mengelberg kreeg na de Twee
de Wereldoorlog een dirigen
tenverbod opgelegd vanwege
zijn dubieuze relatie met de
Duitsers. Dat wetend, wordt een
vakantiefilmpje ineens een vin
gerwijzing waarom het zover
kon komen. De dirigent wandelt
trots als een pauw op het terras
van zijn schitterend gelegen
Zwitserse chalet, trekt gekke
bekken en toont de kijker pro
vocerend zijn dikke achterwerk.
Zelfs tussen vrienden en familie
kon hij kennelijk niet zonder
applaus: is het dan een wonder
dat hij zich ook de bewondering
van de Duitsers liet aanleunen?
Volgens de toelichting van het
Filmmuseum was de Italiaan
Arturo Toscanini (1867-1957) in
zelfverheerlijking en despotie
een Mengelberg in het
kwadraat. Als we op de oude fil
mopnamen mogen afgaan, keek
Toscanini voortdurend arrogant
en regeerde hij zijn orkesten
met ijzeren vuist. In tegenstel
ling tot Mengelberg had hij ech
ter een onberispelijke afkeer
van het fascisme. De film ge
tuigt daarvan met beelden van
de uitvoering voor de Europese
radio van de „Hymn of the Na
tions". Toscanini componeerde
en dirigeerde deze hymne ter
gelegenheid van de val van
Mussolini in 1943. Het is verras
send te horen hoe hij daarbij de
klanken van Verdi's „Lied der
volkeren" aanvulde met gealli
eerde volksliederen en passages
uit „De Internationale".
Stokoud
De opnamen van Otto Klempe
rer (1885-1973) zijn dan ineens
een groot contrast. Ze tonen
een stokoude Klemperer op 86-
jarige leeftijd tijdens repetities
van een compositie van
Brahms. Hij is nauwelijks ver
staanbaar, draait met een hevig
trillende linkerhand de bladen
van de partituur om en wordt
na afloop van zijn stoel gehe
sen. Hier geen spoor van ijdel
tuiterij, maar alleen ernst en ge-
Willem Mengelberg hield zoveel van aandacht dat hij zich er niet voor
geneerde zelfs zijn omvangrijke achterwerk te tonen. foto gpl
drevenheid. Ondanks zijn hoge
leeftijd hangt het orkest aan zijn
lippen: het concert tot slot laat
zien dat de magie van een groot
dirigent geen leeftijdsgrenzen
kent.
Het programma „Klassieks
Meesters. Dirigenten op het
witte doek" bestaat verder uit
films over Ernest Ansermet,
Carlos Kleiber, Hans Knappert-
busch, jegeni Mravinski en Karl
Böhm. Met uitzondering van
Kleiber (1930) zijn al deze diri
genten niet meer in leven. De
opnamen bieden natuurlijk niet
alleen een soms onthullende
blik op hun persoonlijkheden.
Ondanks de soms magere ge
luidskwaliteit valt er ook muzi
kaal het nodige te genieten: be
roemd werden deze dirigenten
natuurlijk niet voor niets.
Het programma „Klassieke
meesters. Dirigenten op het
witte doek" in het Filmmuse
um (Vondelpark 3, Amster
dam) duurt van 3 tot en met 30
junL Voor nadere details over
volgorde en wisselende aan
vangstijden kan worden gebeld
met het Filmmuseum, telefoon
020-5891400.
niet. Bovendien vond ik dat ab
surd. Ik had immers al betaald."
„Volgens mij pleegt STAA
contractbreuk. Ik ga er ook ze
ker werk van maken. Mijn naam
is door het slijk gehaald. Ze
hebben me tot wanbetaler be
stempeld. En dat is niet waar. Ik
ben lid van de kunstenbond en
die gaat me helpen. Het ergste
vind ik dat ik een half jaar heb
gewerkt aan die tentoonstelling.
Een aantal objecten zijn spe
ciaal gemaakt voor de STAA-ga-
lerie. Ik ga proberen of ik een
aantal op de Hooge Burch in
Zwammerdam kwijt kan. Dat is
ook een veel mooiere omge
ving. Maar er zijn stukken bij
die kan ik gewoon weggooien.
Dat snap je toch niet van men
sen die ook kunstenaar zijn?".
'Vreselijk'
„Ik weet het verder niet. Mijn
lidmaatschap van STAA heb ik
inmiddels opgezegd. Het erge is
dat ik hier maandenlang voor
heb gewerkt. En dan laten men
sen je gewoon vallen. Bepaalde
objecten kan ik wel herhalen
maar nooit meer op dezelfde
manier. Dat vind ik echt vrese
lijk."
STAA-secretaris heeft 'weinig
behoefte om verder op de zaak
in te gaan'. „We vinden het als
STAA heel erg jammer. Me
vrouw Holtkamp heeft vanaf
december de tijd gehad om te
betalen. En ze heeft niet aan de
voorwaarden voldaan. Dat is de
situatie. Het was geen kwestie
van even een telefoontje willen
plegen. Ie krijgt dan overigens
alleen een saldo-opgave van de
Postbank en niet wie er wat
heeft bijgeschreven."
LANDGRAAF ANP
Haalt PinkPop het jaar 2000?
Enkele dagen voor de 24ste edi
tie komende maandag van het
popfestival in Limburg kan or
ganisator Jan Smeets (48) de
vraag slechts gedeeltelijk beant
woorden. Smeets en de ge
meente Landgraaf, waar het fes
tival wordt gehouden, willen
wel. Maar niemand weet of het
festivalterrein, de plaatselijke
draf- en renbaan, ook zo lang
blijft bestaan.
Het popspektakel op tweede
pinksterdag is met 60.000 be
zoekers voor de tiende keer uit
verkocht. Het evenement begon
in 1970 bescheiden. Samen met
enkele collega's uit een jonge
rencentrum in Sittard bedacht
Smeets dat ook Limburg recht
had op een volwassen evene
ment op het gebied van pop
muziek. PinkPop 1970 was
meteen een voltreffer: het festi
val trok 10.000 mensen die alle
maal 2,50 gulden betaalden.
„We hielden over en hadden
meteen geld voor het volgende
jaar," herinnert Smeets zich.
„De naam PinkPop is uit ar
moede ontstaan. Het festival
was op tweede pinksterdag en
we wisten niks beters. Maar het
is een goede naam gebleken."
Midden jaren tachtig zakte de
belangstelling wat in. Smeets
ging aan de slag met concert
promotor Mojo Concerts.
Sindsdien heeft PinkPop de
wind weer in de zeilen alhoewel
volgens Smeets „het plafond"
zo langzamerhand wel in zicht
is.
„We lopen gigantische risi
co's," bekent de organisator.
„We werken dit jaar met een
budget van 2,5 miljoen gulden.
De groepen kosten bij elkaar
een miljoen. Dat is een klein
fortuin. Nu is het makkelijk pra
ten omdat alle kaartjes zijn ver
kocht. Maar als in het begin het
eerste toegangsbewijs wordt
verkocht, denk ik bij mezelf:
dan hebben we nog een gat van
2 miljoen, 499 duizend en 45
gulden."
Geldautomaat
Alle toegangsbewijzen voor
PinkPop '93 gingen in een re
cordtijd van zes weken over de
toonbank. Volgens Smeets is op
de draf- en renbaan plaats voor
maximaal 150.000 mensen
maar zover zal het festival nooit
gaan. „Dan krijgen we proble
men met de infrastructuur,"
zegt hij, doelend op de honder
den toiletten, eet- en drinkten-
ten en andere voorzieningen
die nu al nodig zijn. Er wordt
zelfs een mobiele geldautomaat
neergezet.
Smeets zegt nog steeds met
veel plezier het festival te orga
niseren, al groeit de druk met
het jaar. „Het wordt stressiger.
De popwereld is harder en za
kelijker geworden. De artiesten
worden omringd door een le
gertje accountants en boekhou
ders die vergeten dat er, om
maar iets te noemen, een half
miljoen gulden aan btw moet
worden afgedragen. Een festival
organiseren doe je niet door een
paar groepen op te laten treden
op een willekeurig weilandje.
Daar komt meer bij kijken."
Tussen half elf 's ochtends en
ongeveer.elf uur 's avonds tre
den tien groepen op: The Red
Devils, Thelonious Monster,
Betty Serveert, Race Against The
Machine, Alice In Chains, The
layhwaks, Claw Boys Claw, Li
ving Colour, Lenny Kravitz en
The Black Crowes.
BEELDENDE KUNST
RECENSIE •OnnoSchilstra
Urs Pfannenmüller, installatie. Tot 14 juni
te zien in de Waag in Leiden, woensdag
tot en met zaterdag. 12 00-17.00 uur,
zondag 13.00-17.00 uur.
Urs Pfannenfhuller realiseerde
in 1990 een omvangrijke instal
latie op het voorpleintje van de
Koninldijke Schouwburg in Den
Haag. Deze bestond uit een
houten muurconstructie die de
ellipsvorm van de 18e eeuwse
schouwburgpui volgde. Een
soort kroonlijst van emmers,
stukken hard plastic en andere
oude rommel sloot de muur
aan de bovenzijde af.
Precies hetzelfde concept ligt
ten grondslag aan PfannenmüT-
lers bijdrage aan de reeks ten
toonstellingen die De Waag in
Leiden organiseert rond het
thema 'De Muur'. Achterin de
expositieruimte aan de Boter
markt bouwde hij een schei
dingswand, die op het eerste
gezicht hevig vloekt met de uit
gewogen architectonische
schepping van Pieter Post.
De open ruimten tussen de
zuiltjes van de achterste arcade
zijn tot aan de kapitelen dicht
gemaakt met strokartonnen
platen, vastgeniet op een ruw
houten lattenconstructie. De
bogen boven deze papieren
muur heeft Pfannemülier opge
vuld met kleurige plastic voor
werpen, die zo van de Tupper-
ware-party lijken te komen. In
de wand zijn twee kleine door
gangen uitgespaard. Ze geven
toegang tot de smalle corridor
die achter de muur is ontstaan.
Op de achterkant van de muur
heeft Pfannenmüller een reeks
naturalistische voorstellingen
van planten en bladeren ge
schilderd.
Dit derde deel van 'De Muur'
is qua omvang een minimale
tentoonstelling, maar heeft juist
daardoor een maximaal effect.
Het geheel is uiterst beeldend
en leent zich voor verschillende
interpretaties. De afscheiding
van Pfannenmüller is bijvoor
beeld niet alleen een muur. Het
is ook een afbeelding van een
muur, dbor de wijze waarop de
gehanteerde proporties verwij
zen naar de klassieke bouw
kunst. Dat, tezamen met het ge
bruik van goedkope, eigentijdse
materialen, resulteert in een
ironisch commentaar op de he
dendaagse wegwerpcultuur.
Maar ironie is niet het enige.
Pfannenmüller legt ook zijn vin
ger op een onverwacht soort
schoonheid, namelijk die van
de alom verguisde goedkope
plastics. De composities in de
vijf bogen zijn niet alleen grap
pig, ze zijn vanwege de zorgvul
dige plaatsing van de objecten
en hun kleurstelling ook heel
mooi. De detaillering van Pfan-
nenmullers muur is consequent
en zorgvuldig, met als gevolg
dat ieder element optimaal bij
draagt aan de vervreemding
tussen het oude en het nieuwe
