Help, de dominee wordt rooms
Kerk Samenleving
ZATERDAG 29 MEI 1993
HET WEER
HEINZ
Cirkelmysterie
Laatst vroeg een lezer mij waarom
we niets meer horen van het cirkel
mysterie, dat in 1989 tot in Haar
lem en omgeving voor opschudding
zorgde. Dit meteorologisch ge
dacht fenomeen is in 1988 pas
goed in het nieuws gekomen, toen
i het zuiden van Engeland op vrij
grote schaal werkelijk perfect ge
vormde cirkelfiguren in het koren
veld verschenen. Op dat moment
werd er door de wetenschapper Te
rence Meaden al acht jaar onder
zoek gedaan naar dit fenomeen. In
de zomer van 1989 werd er begon
nen met een project van enkele we
ken, waarbij infraroodcamera's dag
en nacht een bepaald korenveld
filmden. Dit project ging de mist in
omdat zogenaamde 'hoakes' het
meetveld binnendrongen. Deze
grappenmakers maakten zelf cir
kels in het koren en gingen er toen
als hazen vandoor. Dat betekende
voor Meaden het einde van zijn ge
loofwaardigheid, niet alleen in En
geland maar ook in buitenland.
Ook de cirkels in Heemstede ble
ken door mensen gemaakt, waarna
ze in de vergetelheid.
Maar in wetenschappelijke kringen
bleef het een onderwerp van studie
en uiteindelijk heeft Meaden tien
jaar onderzoek verwerkt in een uit
stekend leesbaar boek. Vrij gede
tailleerd wordt beschreven hoe on
zichtbare wervelwinden, geïndu
ceerd door de topografie, in staat
zijn om perfecte verschijningen in
het koren te 'toveren'. Deze wervel
winden induceren elektrische en
magnetische banden/ringen, waar
van zelfs mensen ooggetuige zijn
geweest. Ook blijkt dat dergelijke
verschijningen een apart zoemend
geluid maken. In zijn boek zijn ook
tekeningen te vinden van lichtge
vende ballen in de lucht, die elek
trisch geladen plasma's voorstel
len. Bij het contact met de grond
wordt er vervolgens een cirkel aan
gemaakt. Lang voordat dit onder
werp aan het grote publiek kenbaar
werd gemaakt, hebben diverse oog
getuigen begin jaren tachtig,
onfhankelijk van elkaar, verslag ge
daan van cirkelverschijningen in
het koren vlak voor hun ogen.
Mocht u dezer pinksterdagen 's
nachts eens geluiden horen, denk
dan niet meteen aan een lichtge
vend windhoosje dat over uw huis
trekt. Dit kan namelijk ook een
combinatie van regen en wind zijn,
dat zich vooral op eerste pinkster
dag Cs middags en 's avonds) laat
gelden. Vandaag is eigenlijk de dag
waarvan u moet profiteren. Met
aardig wat zonneschijn in ons kust
gebied en een zuidwestenwind 3-4
Beaufort wordt het achter de dui
nen maximaal 17-18 graden. Na
de regen van eerste pinksterdag
krijgt de westcirculatie er vanaf
maandag helemaal zin in. Het blijft
koel met van tijd tot tijd regen en
veel wind.
HET WEER IN EUROPA
UIT DE KERKBLADEN
Sexclub (1)
Pastor Dirk Braakman van
de St. Diurentiusparochie
In Ouddorp/St. Pancras
krijgt vreemde telefoontjes.
Zijn relaas is boeiend ge
noeg om afgedrukt te wor
den in het parochieblad van
de St. Martinus in Hillegom
('Met Martinus op weg') en
haalt daarom ook deze ru
briek. „Onze pastorie wordt
wel eens gebeld door men
sen, die denken dat we een
sexclub zijn", zo bindt
Braakman meteen al bij het
begin de lezers aan zich.
„Dat bevreemdt u natuur
lijk. Ons ook. En u voelt wel
aan, dat het de heren aan
de andere kant van de lijn
ook bevreemdt. De man
verwacht niet mijn kraken
de stem te horen, maar een
weke vrouwenstem en hij
begint dan ook meteen te
stotteren. Een andere keer
hoor ik meteen de vraag:
'Hoeveel kost het?' Ik ant
woord dan vriendelijk: 'Een
bezoekje aan de kerk kost u
niets.' Weer een andere
keer blijkt de mijnheer am
per uit zijn woorden te ko
men door de drank. Dat
ruik ik bijna door de tele
foon heen."
Sexclub (2)
Anders ligt het wanneer
niet de pastor, maar zuster
Ria de telefoon opneemt.
„Die heeft er soms heel wat
meer moeite mee om dui
delijk te maken dat wij
edeler bedoelingen hebben
dan een sexclub. Als ie
mand 's avonds laat belt
rpet de vraag: 'Kan ik een
uurtje langskomen?', vraagt
zij beleefd: 'Wat is de inten
tie? Wij hebben alleen mi-
sintenties.' Ik schrijf dit al
lemaal een beetje badine
rend, maar het is heel
triest."
Soms dient zich echter
toch nog een opening aan
voor wat pastorale zorg.
Braakman: „Er is al eens
een heel gesprek van geko
men met iemand die zich
eenzaam voelde. Wij ho
pen, dat de ander dan be
grijpt, dat er wel iemand is
die met hem wil praten.
Men zegt: de hoererij is het
oudste beroep ter wereld.
Dat is onzin. Het eerste be
roep dat in de bijbel wordt
genoemd is: herder, pastor.
Het wordt namelijk gezegd
van Abel. De gedachte van
het hoeden speelt in het
verhaal door. Na de moord
op Abel vroeg Kaïn: 'Ben ik
soms de hoeder van mijn
broeder?' God wil ons juist
leren, dat wij eikaars hoe
ders zijn. eikaars herder of
pastor."
Sexclub (3)
Maar waaróm wordt de
pastorie nu eigenlijk gebeld
door hunkerende heren, zo
vraagt u zich wellicht af.
„Wel, ons telefoonnummer
verschilt maar één cijfer
van dat van een sexclub",
meldt Braakman. Dat
brengt hem overigens op de
gedachte dat mensen die
eigenlijk de pastorie willen
bellen, ook wel eens bij de
sexclub terecht kunnen ko
men. Misverstanden hoeft
dat volgens hem niet op te
leveren. „Verschil van be
roep is er wel degelijk. En ik
vermoed dat wij als pastors
het best kunnen helpen, la
ten wij het maar houden bij
het beroep dat écht het
oudste is."
COLOFON
van Oagbladuitgeverij Damiate bv.
DIRECTIE: J. de Vries, G.P. Arnold (adj),
HOOFDREDACTIE Jan-Geert Majoor, Fra
Nypels. Henk van der Post ad
HOOFDKANTOOR
Witte Singel 1.2311 BG Leiden,
telefoon 071-161400
REGIOKANTOREN
anaalstraat 26a Lisse
>1. 02521-19353, Fax 02521-19610.
POSTADRESSEN
Postbus 54,2300 AB Leiden.
ELEFAX
Leiden advertenties 071-143480
(Sleutelt/ei) Telefoon071-143545
ABONNEMENTEN
Tel 071 128030bijvooruitbet One
per kwartaal j
Wassenaarse diaken en voonnalig predikant dr. J.H. van Leeuwen tot priester gewijd
KNMI
Weersvooruitzicht
Geldig toten met
erdag.
Engeland, Schotland,
Wales en Ierland:
Zaterdag vooral in het zui-
i Engeland en Ier-
innige momenten,
ook plaatselijk mist. Ver
der bewolkt en op zondag
tijd regen en
langs het Kanaal waar
schijnlijk veel wind. Mid-
dagtemperaturen tussen
de 15 en 18 graden, op de
Schotse Hooglanden iets
lager.
België en Luxemburg:
Zaterdag perioden met
eerst ook plaatselijk
t, en droog. Zondag
;r bewolking en van het
zuidwesten uit enige tijd
regen, later op de dag mo
gelijk ook onweer. Maxima
zaterdag van 16 graden in
Vlaanderen tot dicht bij de
20 graden in de Arden-
i; zondag iets hogere temjjeraturen.
Portugal en Madeira:
Portugal: In de Algarve perioden met
i droog. Langs de westkust zater
dag wolkenvelden en enige tijd regen,
zondag meer zon en op de meeste plaat-
droog. Middagtemperaturen van 20
graden aan de Costa Verde tot 24 gra-
de Algarve. Madeira: Af en toe
ok enkele wolkenvelden, en zater
dag kans op een bui. Middagtempera-
tuur ongeveer 21 graden.
Spanje en de Canarische Eilanden:
Spanje: Fli
noordwesten vooral zaterdag bewolkt en
ïnige tijd regen, zondag een enkele bui.
Middagtemperatuur in het noordwesten
T tot 20 graden, langs de Costa's tus-
n de 24 en 27 graden. Canarische Ei
landen: Perioden met zon en droog.
Maxima rond 25 graden.
Marokko en Tunesië:
Marokko: Perioden met zon, in het noor
den ook enkele wolkenvelden. Droog.
Maximumtemperaturen aan zee rond 24
graden, meer landinwaarts beduidend
warmer. Tunesië: Vrij zonnig en warm.
"/Iiddagtemperaturen aan zee tussen de
25 en 30 graden, in het binnenland veel
Zuid-Frankrijk:
Regelmatig zon, ook nu en dan wolken
velden en zondag enige tijd buiige re
gen. plaatselijk met onweer. Maxima za
terdag rond 25 graden,.zondag in de de
partementen in het westen lagere tem
peraturen.
Mallorca en Ibiza:
Perioden met zon, ook nu en dan wol
kenvelden. en droog. Middagtemperatu-
n rond 26 graden.
Italië, Corsica en Sardinië:
Italië: Flinke perioden met zon, vooral in
het noorden ook nu en dan wolkenvel
den. Droog. Maxima meest tussen de 25
n 30 graden, plaatselijk hoger. Corsica
n Sardinië: Perioden met zon. nu en
an ook wolkenvelden, en droog. Maxi-
ta ongeveer 28 graden, vlak aan zee
koeler.
Griekenland en Kreta:
Vrij zonnig en droog. Maxima meest tus-
e 25 en 28 graden, in het Griekse
binnenland plaatselijk ruim boven de 30
Turkije en Cyprus:
Overwegend zonnig en droog. Maxima
langs de kusten en.op Cyprus ongeveer
25 graden.
Zwitserland:
Zaterdag regelmatig zon en op de mees-
e plaatsen droog. Zondag meer wolken
velden en toenemende kans op een re
gen- of onweersbui. Middagtemperatuur
ongeveer 23 graden.
Oostenrijk:
Afwisselend zon en wolkenvelden. Zater-
plaatsen droog, zon
dag vooral in het westen toenemende
kans op een regen- of onweersbui. Mid
dagtemperatuur zaterdag rond 23 gra-
zondag vooral in het oosten enkele
C-è °Pkla
Neerslagkans
Minimumtemp.
Middagtemp.
Wind
ZONDAG 30 ME11993
Zon- en maanstanden
Zon op 05.25 Zon onder 21.45
Maan op 15.39 Maan onder02.27
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 11.12
Laag water 6.36 en 19.16
MAANDAG 31 MEI 1993
Zon- en maanstanden
Zon op 05.24 Zon onder 21.46
Maan op 17.01 Maan onder02.50
Waterstanden Katwijk
Hoog water 23.50 en 12.24
Laag water 7.57 en 20.26
DINSDAG 1 JUNI 1993
Zon- enmaanstanden
Zon op 05.23 Zon onder 21.47
Maan op 18.23 Maanonder03.15
Waterstanden Katwijk
Hoogwater 0.51 en 13.18
Laag water 8.51 en 21.25
het collegejaar niet geheel ver
loren te laten gaan, pakte hij als
overbruggingsstudie theologie
op.
Van Leeuwen raakte door de
materie gegrepen. Na zijn kan
didaats verbleef hij twee jaar in
het Engelse Cambridge, waar hij
zich toelegde op het Oude Tes
tament, om terug in Nederland
in 1974 af te studeren aan de
Rijksuniversiteit van Groningen.
Ook toen wilde hij eigenlijk
nog geen dominee worden. Op
nieuw bij toeval kwam hij toch
in de pastorie terecht. Eerst om
een vriend van zijn vader - een
predikant in het al genoemde
Rozendaal - te helpen, maar
toen deze na een jaar moest op
houden, kreeg Van Leeuwen
een beroep om het werk alleen
voort te zetten. „Van een 'roe
ping' in-de zin van: dit moet ik
gaan doen, was dus geen spra
ke. Wel achteraf, toen ik een
maal dominee was. Toen had ik
wel het gevoel dat dit een gelei
de weg was."
Zoals hij dat gevoel ook heeft
bij het groeiproces dat hem uit
eindelijk naar de Rooms-Katho-
lieke Kerk voerde. Toen hij de
knoop had doorgehakt, sprak
Van Leeuwen enkele keren met
de toenmalige bisschop R.Ph.
Bar van Rotterdam, ook iemand
van hervormde huize. „Die wist
dus wat ik zo'n beetje door
maakte." Bar ging ook zelf met
het dossier van Van Leeuwen
onder de arm naar Rome, om
bij de paus ontheffing van de
celibaatsverplichting aan te vra
gen. „De voltrokken roeping
werd uiteindelijk door Rome er
kend", vertelt de kandidaat
priester. „Zo'n ontheffing wordt
niet vaak verleend. Alleen in ge
vallen als het onderhavige, wan
neer een gehuwde geestelijke
uit een andere kerk overkomt."
Bijbelvertaling
Bisschop Bar - 'het is erg jam
mer dat hij de wijding op 5 juni
niet meer kan doen' - zorgde er
ook voor dat Van Leeuwen een
jaar als een soort stage kon
meelopen met een pastoor in
Oudewater, gaf hem een inko
men van het bisdom en wijdde
hem in oktober 1988 tot diaken.
Toen kreeg hij ook de aanstel
ling in Wassenaar, eerst bij de
Willibrord- en de Goede Her-
der-parochie samen en sinds 1
maart 1990 alleen bij de Goede
Herder. Twee dagen per week is
de pastor verder nog verbonden
aan het bisdom, waar hij is aan
gesteld als gedelegeerde voor de
permanente diakens. Hij 'scr
eent' en begeleidt mensen die
de vierjarige 'weekend'-oplei-
ding voor dit ambt - dat de mo
gelijkheid biedt om op een aan
tal terreinen binnen de kerk ac
tief te zijn - willen volgen.
Op de vraag of hij in zijn hui
dige, rooms-katholieke werk
kring dingen uit zijn periode als
dominee mist, kan Van Leeu
wen geen zwaarwegende voor
beelden geven. „Waar ik mezelf
weieens op betrap is dat ik on
der de afwas psalmen sta te flui
ten. En wat ik jammer vind, is
dat katholieken niet zo goed
kunnen zingen. Er is in de kerk
altijd vóór ze gezongen." Verder
noemt hij de katholieke bijbel
vertaling onder de maat. „Voor
het gebruik binnen het gezin en
op school is de Willibrord-verta-
ling heel geschikt. Maar niet
voor liturgisch gebruik. Dan
vind ik het een gemis dat we het
met die 'Er was eens....-verta-
ling' moeten doen. Wat dat be
treft heb ik wel wat heimwee
naar de prachtige woordkeus
uit de oude Statenbijbel."
De organist was van tevo
ren ingelicht om te voorko
men dat hij van zijn kruk
zou vallen. Maar voor de
overige gemeenteleden in
de hervormde kerk van
Valkenswaard kwam het
op die zondag in maart
1987 als een geweldige
schok: de dominee kondig
de in zijn preek aan dat hij
rooms-katholiek werd.
Ruim. vijf jaar later is dr.
J.H. van Leeuwen, alweer
enige tijd werkzaam als
pastor in de Wassenaarse
Goede Herder-parochie,
één van de zes diakens die
volgende week zaterdag in
de kathedrale kerk van
Rotterdam tot priester wor
den gewijd.
WASSENAAR DICK VAN DER PLAS
De gehuwde Van Leeuwen (45),
die van de paus dispensatie
heeft gekregen van de celibaats
verplichting, noemt die con
frontatie met zijn toenmalige
gemeenteleden één van de
moeilijkste momenten in zijn
leven. „Het doen van die beken
tenis gaf mij een wezenlijk ge
voel van ontrouw", zo kijkt hij
terug in de tijd. Met de toenma
lige kerkeraad had hij afgespro
ken dat hij zijn beslissing in een
preek zou uitleggen. „Wat moet
je anders? Dat leek mij het
meest persoonlijk. Je kunt
moeilijk bij de mensen een brief
inde bus stoppen."
Zelf verkeerde hij op die be
wuste zondag al anderhalf jaar
in de overtuiging dat dit de weg
was die hij moest gaan. „Die
tijd had ik nodig om het te laten
rijpen. En ik wilde mijn besluit
ook toetsen. Ik heb een aantal
vertrouwelijke gesprekken ge
voerd over mijn beweegrede
nen, onder andere met een re
formatorische hoogleraar. Ver
der wilde ik toerijpen naar de
stap: hoe zeg ik het mijn ge
meente?" Van Leeuwen zat ook
met zijn positie. „Formeel zou
den ze me van de ene op de an
dere dag uit de pastorie hebben
kunnen zetten. En dan hadden
ze groot gelijk gehad."
Maar dat gebeurde niet. Zes
tot zeven weken-na de medede
ling bleef de dominee zijn func
tie uitoefenen en ging zelfs nog
een keer voor in het avondmaal.
„Waarom ook niet? Aan het
avondmaal is niets verkeerd. Ik
verloochende niets van wat ik
had, ik heb er alleen iets bijge-
kregen."
In die periode kon hij zijn be
slissing ook in een aantal per
soonlijke gesprekken met ge
meenteleden toelichten. „Daar
ging je dan met lood in je
schoenen heen. Naarmate je de
mensen beter kende, nam de
hoeveelheid lood toe." Het
meest bijgebleven is hem het
bezoek aan een 90-jarige boer,
die was getrouwd met een
rooms-katholieke vrouw. Zij
had hun tien kinderen rooms
opgevoed, maar de boer - een
rechtlijnige protestant - was al
die jaren zijn eigen geloof trouw
gebleven. Toen Van Leeuwen
hem het nieuws bracht, barstte
de man in huilen uit. „Mijn
vrouw, mijn tien kinderen en nu
ook de dominee nog rooms",
snikte hij. Van Leeuwen huilde
met hem mee.
Sacramenten
De dag waarop hij zelf de knoop
doorhakte, staat Van Leeuwen
Dr. J.H. van Leeuwen: „Het was alsof het kuikentje opeens uit het ei kroop." foto loekzuyderduin
nog helder voor de geest. „Dat
was op 5 september 1985, bij
het ontwaken. Het was alsof het
kuikentje opeens uit het ei
kroop. Het groeiproces was
klaar. En daarna heb ik nooit
één seconde meer getwijfeld."
Dat groeiproces was toen al
geruime tijd aan de gang. Aan
vankelijk onbewust. „Mijn voor
ganger in mijn eerste gemeente
Rozendaal in Gelderland, maak
te gebruik van een nogal katho
lieke liturgie. Daar ben ik des
tijds mee doorgegaan. Door stu
dies die ik samen met mijn
vrouw oppakte, las ik vervol
gens veel over de kerkvaders. En
van lieverlee groeide er een be
paald bewustzijn." De alleroud
ste kerk kende volgens Van
Leeuwen ook bisschoppen en
een paus - 'die weliswaar nog
niet zo genoemd werd' - met
een centrale rol. Er werden ook
heiligen vereerd. „Kortom, die
eerste kerk was in wezen katho
liek."
Van het allergrootste belang is
voor hem verder geweest de
manier waarop in de Rooms-
Katholieke Kerk de sacramen
ten worden beleefd. „In de her
vormde kerk komt een groep
mensen in de kerk bij elkaar om
naar het woord van God te luis
teren. Bij de rooms-katholieken
leeft veel meer het besef van de
kerk als het lichaam van Chris
tus. Dat ervaar ik met name bij
de eucharistieviering." Die hele
mystieke gemeenschap - 'die de
hervormde kerk per se niet wil
zijn' - kreeg hem steeds meer in
de ban. „Door die kerkelijke be
leving is mijn ervaring dat God
zelf in de Rooms-Katholieke
Kerk dichterbij is."
Door de manier waarop hij de
sacramenten beleeft, was het
voor Van Leeuwen enorm be
langrijk dat hij uiteindelijk voor
de wijding tot priester in aan
merking zou kunnen komen.
„Ik ben niet katholiek geworden
óm die wijding, maar ik heb
destijds wel direct gevraagd of
men wilde proberen dat ik 'm
kreeg." Hij omschrijft de wij
ding als het doorgeven van
geestesgaven, noodzakelijk om
bepaalde taken binnen de kerk
te kunnen uitoefenen. „En dan
gaat het met name om het toe
dienen van de sacramenten. De
wijding heb je nodig om die
'krachttoer' - al mag ik het ei
genlijk niet zo zeggen - uit te
halen."
Roeping
Bij de keuze voor het ambt van
predikant speelde voor Van
Leeuwen het toeval een grote
rol. Zijn vader was weliswaar
ook dominee - eerst jeugd- en
studentenpredikant en later do
cent aan de theologische facul
teit van de protestantse kerken
in Brussel - maar hij voelde zelf
meer voor een carrière in de
muziek. Twee maanden stu
deerde Van Leeuwen viool aan
het conservatorium in de Belgi
sche hoofdstad, maar haakte te
leurgesteld af omdat hij de op
leiding te theoretisch vond. Om
