Denksport
II
ill
f!
1,1
1
VRIJDAG 28 MEI 1993
puzzel
dammen
Nummer21
Horizontaal: 1. deel van een
schip; 5. adellijk; 8. Europese
hoofdstad; 12. lid van verdien
ste; 14. overwinning; 15. ma
retak; 18. hoogste punt; 19.
punt; 20. bijwoord; 21. groet;
22. paardrijschool; 23. klepper;
25. familie; 27. clown; 29. be
lang; 30. Frans lidwoord; 31.
kleurling; 33. koffiehuis; 35. ho
ningbij; 37. Nederlandse rivier;
38. rijwiel; 40. bijwoord; 42. be
vlieging; 45. uitgelezen gezel
schap; 47. deel van het lichaam;
49. familielid; 50. dapper krijgs
man; 52. lof; 53. lansier; 56.
deel van het gebit; 58. Chinese
afstandsmaat; 59. idee; 61.
woud; 62. delfstof; 64. ethische
norm; 65. bederfwerende verf
stof; 67. klaar; 68. deel van het
skelet; 70. in orde; 72. familie
lid; 74. bij elkaar; 76. Europese
hoofdstad; 78. bijbelse naam;
80. muzieknoot; 81. projectie
plaatje; 82. deel van een etmaal;
83. voorzitter, staatshoofd; 86.
Tieilige stier; 88. waterbekken,
kom; 89. graansoort; 90. kader;
91. buigzaam.
Verticaal: 1. deel van een
huis; 2. kledingstuk; 3. mager; 4.
gang; 5. lofrede; 6. aanwijzend
vnw.; 7. editie; 8. specerij; 9. zil
ver; 10. bewijsvoering; 11. he
keldicht; 13. verdieping; 14. he
mellichaam; 16. Aziatisch land;
17. claxon; 18. deel van het ge
bit; 22. hermelijnachtig dier; 24.
Oplossing
nummer 20
9
9
m
9
9
9
Q
W
O'
O
O
O,
P
O
P:
O
P
llli
pl
9
9
9
9
9
O
p
9
9
O
O
9
O
O;
P!
P
P
P
Pl
9
9
9
O
b
9
9
O
P
O
O
O
p
O
scheepstouw; 26. onwel; 28. het
opgeven van een beraamd plan;
30. ongevulde; 32. voegwoord;
33. gevangenis; 34. spijskaart;
36. hemelbrood; 39. elk; 41.
overblijfsel van een heilige; 43.
cijfer; 44. bergplaats; 46. meer
in Canada; 48. kaarsdrager; 51.
aardig; 54. gegroet; 55. deel van
het gezicht; 57. zandstrook
langs de zee; 60. legerrang; 61.
betrekking; 63. deel van een
hengel; 64. deel van de week;
66. nakomeling; 67. stad in
Frankrijk; 69. stad in Zwitser
land; 71. gelaat; 73. aanvanke
lijk; 75. stekelige plant; 77. ergo;
79. Egyptische godin; 83. iden-
titetisbewijs; 84. dochter van
Cadmus; 85. ratelpopulier; 87.
naschrift; 88. insekt.
Oplossingen, per briefkaart,
dienen uiterlijk dinsdag a.s. in
ons bezit te zijn. Indien per post
wordt ingezonden, als volgt
adresseren: Redactiesecretari
aat, Uitgeversmaatschappij
Leidsch Dagblad b.v., Postbus
54, 2300 AB Leiden.
Diagram 1
Met het oog op het pinkster-
weekeinde en de daarbij beho
rende extra vrije dag leek het
mij een goed idee om wat pro
blemen ter oplossing aan te bie
den. U moet er wel even voor
gaan zitten, want de opgaven
zijn best pittig. Dus ook niet te
snel de moed opgeven, maar
gewoon blijven proberen!
Mocht het desondanks niet
lukken, dan wacht u tot volgen
de week op de diverse ontkno
pingen. De cijferstanden volgen
hieronder. Veel plezier bij het
oplossen!
DIAGRAM 1: wit 22, 23, 29,
32, 33, 34, 37, 38, 40, 41, 45, 47;
zwart 2, 6, 8, 9, 11, 13,17, 20,21.
24, 26 en 36.
DIAGRAM 2: wit 23, 24, 29, 34.
36, 37, 38, 41, 45, 48, 50; zwart 7,
8, 9, 14, 15, 20, 21, 22. 25, 26, 27
en 35.
DIAGRAM 3: wit 20, 35, 36, 39,
40, 44, 46, 49; zwart 12, 13, 15,
21,23,28 en 32.
DIAGRAM 4: wit 25, 26, 29, 32,
34,38, 39, 40, 45, 47,49; zwart 6,
9, 11, 12, 14, 16, 18,19, 23,30 en
36.
DIAGRAM 5: wit 25, 32, 35, 38.
39, 40, 41, 43, 45, 49; zwart 8, 12,
13, 14,21,23,24,27,29 en 36.
9
9
9
9
O
9
P;
O]
w
P
3
P
p;
p
9
9
O
9
9
O
9
P
O
O
P
O
q
q
DIAGRAM 6: wit 24, 29, 37, 38.
40, 44. 47, 48, 50; zwart 7, 8, 9.
Diagram 6
13,15,20, 26,27 en 35.
Winnaars
schaken
De handdoeken gaan deze week
naar mevrouw H. Vesseur,
Kerkstraat 76, 2377 AX Oude
Wetering (kruiswoord) en E.
Molenaar, Muiderkring 69, 2332
BP Leiden (cryptogram).
Cryptogram
nummer21
Horizontaal: 3. Onecht stuk
ryan een biljarter (10); 6. Wijk-
plaats voor verkeersdeelnemers
Tnet watervrees (12); 8. Veran
dering van onderwerp? (13); 9^
-Betoverende straf (3); 10. Hoed
yan één van de kijkers (3); 11.
De kippen produceren niets
jneer, dat is duidelijk geworden!
.19); 14. Pedant reukorgaan (7);
15. Dier zonder energie (3); 16.
Zoet verlangen naar de jacht
(11); 18. Uitgeslagen gerecht
■0-
Verticaal: 1. Wat een afgang
dat ze worden gebakken! (8); 2.
Leren van slechte schilders bij
de boerderij (12); 3. Enorm be
hekst rund (5); 4. Ploert van een
paard (6); 5. Dooft het gespuis
(13); 7. Gaat uit en aan bij de.
kapper (12); 12. Jeugdig bezit
(8); 13. Hoofdstedelijke kei (8);
14. Bevond zich nog in de groei
- (3); 17. Bedrijf in proces (4).
Oplossing
cryptogram 20
-wb-
-achterwerk
-a-e-e-e-a-o-
indrukwekkend
-g-s-l-r-e-t-k-
vertrokken-stuk
-z-e-o-1t-r-
tillen-invoeren
-e-bn-e—m-n-
onaangekleed
-a-e-e-v
vrydenkers
-rr-e
aangever
g-l-o-v-
repareren
n—H—r—t—
K
III
lilt
lil
m
1
ill
4
4
4
11!
4
M
A
111
H
lil
Ill
0
A
H
-
A
lil
li
1111
filatelie
WAT de Europa-zegels betreft is
Nederland qua motief-keuze en
uitwerking een buitenbeentje.
Twee jaar geleden, toen het the
ma 'Europa in de ruimte' was,
lanceerde praktisch elk land een
satelliet. Zo niet Nederland, dat
gaf zegels uit waarop respect
voor de ruimte tot uitdrukking
kwam.
Deze zegels dwongen-inter-
nationaal ontzag af. De zegel
van 55 cent, waarop een man,
staande op de aarde, zijn hoed
afneemt voor de maan en de
- ruimte, werd zelfs bekroond
met de (22ste) Asiago-prijs, de
jaarlijkse kunstprijs voor de
tnooiste zegel ter wereld qua
'.'Vormgeving en uitbeelding van
-onderwerp en thema.
Vorig jaar, toen de ontdekking
van Amerika door Columbus
het thema was, vielen de zegels
door kleur en vormgeving op-
.nieuw uit de toon. Maar dat
.geldt zeker ook dit jaar, nu het
gemeenschappelijke thema 'he-
dendaagse kunst' is. Het gros
van de landen heeft het gezocht
in schilderijen. Nederland even-
wel geeft 6 juli drie zegels uit in
waarden van 70, 80 en 160 cent,
waarop foto's van sculpturen en
een plastiek staan afgebeeld.
Voor het eerst in de geschie
denis van de Nederlandse Euro
pa-zegels betreft het drie zegels.
Tot dusver waren het er meestal
twee, éen keer één en een aan
tal jaren zelfs geen. Waarom er
dit jaar drie uitkomen is niet
duidelijk. Waarschijnlijk is het
een gevolg van een te enthou
siast uitgiftebeleid. We zouden
echter liever hebben gezien dat
de 160 cent-zegel, in het kader
van kostenbeperking voor de fi
latelist, een 90 cent-zegel was
geweest. Temeer omdat sinds 1
januari op alle brieven naar
CEPT-landen een zegel van 90
cent moet worden geplakt.
Voor de afbeeldingen op de
zegels is gekozen voor drie be
langrijke en ook bekende voor
beelden van grote beeldhouw
werken bij bedrijven die de he
dendaagse kunst van deze eeuw
vertegenwoordigen. De twee
sculpturen en de plastiek heb
ben alle drie enorme afmetin
gen. Het was dan ook onmoge
lijk deze op de zegels te laten
uitkomen. Vandaar dat de twee
ontwerpers van de zegels (Julius
"Vermeulen en Ootje Oxenaar,
beiden van de concernstaf
Kunst Vormgeving van de
KPN) de beelden steeds in rela
tie met hun omgeving laten
zien.
De liggende zegel van 70 cent
(kleuren: zwart, grijsblauw,
groen en lichtblauw) toont de
expressionistische sculptuur
'Belichaamde Eenheid' van
Wessel Couzijn (1912-1984), dat
in 1960 werd gemaakt voor het
hoofdkantoor van Unilever in
Rotterdam. Dit beeld, dat vorig
jaar een plaats kreeg bij de
nieuwe metropool-kantoorge
bouwen bij het Centraal Station
in Rotterdam, is een verstilde
explosie, die de wijdvertakte be
drijvigheid van de multinational
verbeeldt.
De liggende zegel van 80 cent
(zwart, grijsblauw, rood en geel)
laat het architectonische beeld
van de Deense kunstenaar Per
Kirkeby zien, dat in 1990 bij het
hoofdkantoor van de KPN (Ko
ninklijke PTT Nederland) in
Groningen werd geplaatst. Het
uit baksteen opgetrokken werk
bestaat uit twee muren met in
gangen en openingen. Het ge
heel lijkt op een gerestaureerd
restant van een burcht die ooit
op die plaats gestaan zou kun
nen hebben.
Op de staande 160 cent-zegel
(kleuren: zwart, grijsblauw,
donkerblauw en violet) staat het
oudste van de drie kunstwer-
i
lllllll
111
1
m
lllll
4
A
HI
4
4
4
4
4
11)1
4
4
III
4
-
111
n
A
H
111
A
a
I
A
o
A
a
iy
m
III
a
II
Een blik op de einduitslag van
het VSB-toemooi doet vermoe
den dat Jeroen Piket er ten op
zichte van de grote drie, Short,
Anand en Kramnik, in het ge
heel niet aan te pas kwam.
Zoals zo vaak geven de kille rap
portcijfers een niet geheel juist
beeld. Jeroen kan zich op dit
moment nog niet geheel op ba
sis van gelijkheid met de we
reldtop meten, maar de ver
schillen zijn geringer dan de
scoretabel doet vermoeden. De
Leiderdorper kwam veel in tijd
nood, wat hem punten kostte.
Alleen regelmatige confronta
ties met de wereldtop zullen
hem over dat punt kunnen
heenhelpen. Daarom is het te
hopen dat hij meer van het
soort invitaties krijgt zoals in
deze, ter nagedachtenis van
prof. dr. Max Euwe gehouden,
dubbelrondige vierkamp.
In de eerste ronde trok Piket
ken; de hoog oprijzende staal-
plastiek die in 1957 voor de Bij
enkorf in Rotterdam werd ge
plaatst. Dit abstracte monu
mentale werk is van de Rus-
sisch-Amerikaanse beeldhou
wer Naum Gabo (1890-1977).
Tot slot: de oplagen. De JCPN
heeft besloten met ingang van
deze emissie de oplagen van
bijzondere zegels drastisch bij
te sturen. Waren de laatste jaren
de gemiddelde oplagen respec
tievelijk voor zegels van 60 cent
10 miljoen, voor zegels van 70
cent 12 tot 14 miljoen en voor
80 cent-zegels 16 miljoen, de
oplagen van deze nieuwe zegels
zijn ten minste met een derde
teruggebracht. Deze zijn: 70
cent 8 miljoen, 80 cent 10 mil
joen en 160 cent 7 miljoen.
De KPN geeft als redenen op:
dat er de laatste tijd meer bij
zondere zegels verschijnen, dat
daardoor de periode tussen de
emissies kleiner is geworden en
dat het aantal zegels dat wordt
gebruikt daalt (als gevolg van
ondermeer frankeermachines).
te onstuimig ten aanval tegen
Anand en moest dit met een ne
derlaag bekopen. In de tweede
en derde ronde remiseerde hij
probleemloos tegen Kramnik en
Short. In de vierde ronde ging
het tegen Anand opnieuw mis.
Na de 33de zet van de met wit
spelende Indiër was de stelling
ontstaan van (diagram 1). Piket
heeft vanuit een klassieke Tsji-
gorin van het gesloten Spaans
een kansrijke positie opge
bouwd. Pion b5 staat indirect
gedekt, maar met zijn volgende
zet, waarmee Piket zijn tegen
stander dreigt te overspelen in
het centrum, wordt die dekking
opgeheven. 33.d5; 34. Lxb5
Lxb5; 35. Pxb5. Nu zou 35.
Pa4 worden beantwoord met
34. Dxe5.35. d4; 36. Tc7 Da6.
Jammer, vermoedelijk ten ge
volge van tijdnood mist Wket
hier het krachtige 36. Db8!
waarna zou kunnen volgen 37.
Txe7 dxe3; 38. Lxe3 Pc4; 39. Del
Pxe3; 40. Pc7 Ped5 met zeer
goede kansen voor zwart. 37.
Txe7 Dxb5. En hier had zwart
beter eerst op e3 kunnen ne
men. 38. Pg4 Pc4; 39. Lh6.
Anand onderneemt nog een
aardige winstpoging die, helaas
voor onze landgenoot, succes
oplevert. 39.Pxg4; 40. Lxg7+
Kg8; 41. Del Dxb4. Ondanks
dat de tijdnoodfase voorbij is
blijkt dit geen gelukkig idee. In
Schaaknieuws geeft IM Liafbern
Riemersma aan dat zwart met
41. d3! remise had kunnen
maken. Na de tekstzet slaagde
Piket er op den duur niet in de
oprukkende witte pionnen een
halt toe te roepen. Er volgde
nog: 42. Lffc Kf8; 43. hxg4 Dd2;
44. Dxd2 Pxd2; 45. Td7 Ta5;
46. f3 Pc4; 47. g5 Tal+; 48. Kh2
Ta6; 49. Tc7 Pe3; 50. Lg7+ Kg8;
51. Lxe5 d3; 52. Lc3 d2; 53.
Lxd2 Pfl+; 54. Kh3 Pxd2; 55. f6
Tal; 56. Kg4 Tgl; 57. Kg3 Thl;
58. Kf4 Th4+; 59. Kf5 Ta4; 60.
Tg7+ KfB; 61. Txh7. Zwart geeft
op.
In diezelfde vierde ronde
bracht Short, die zich knap her
stelde van zijn zwakke begin, de
jonge Rus Kramnik diens eerste
en zoals later bleek enige neder
laag toe. Het moment van opga
ve door Kramnik zorgde voor
nogal wat verwarring. Na de
40de zet van Short was de stel
ling van (diagram 2) bereikt.
Kramnik speelde 40. Pd5+.
Wit moet nu wel de kwaliteit of
feren. 41. Txd5, wat dus niet
verrassend is. Wel opmerkelijk
was dat Kramnik in deze stelling
opgaf. In Schaaknieuws geeft
eerder genoemde Riemersma
aan dat zwart zich nog goed
had kunnen verweren. Ik geloof
dat Riemersma een belangrijke
mogelijkheid voor wit over het
hoofd heeft gezien. De discussie
draait om de volgende variant.
41.exd5; 42. b6 Tc8; 43. b7.
Ik deel hier Riemersma's bewe
ring, dat 43. Kb5 sterker is, niet.
Wel ben ik het met hem eens
dat daarop 43.f6 zwart goede
kansen op remise biedt. 43.
Tb8; 44. Kc3I. Ik denk dat deze
zet, waarmee de verdere op
mars van de b-pion voorlopig
wordt uitgesteld, sterker is dan
het door Riemersma aangege
ven 44. Kb5. Het probleem voor
zwart is dat elke vorm van te
genspel in de kiem wordt ge
smoord. Ook het in vele geval
len bevrijdende 44. f6 heeft
hier geen effect wegens het ant
woord 45. Kd4! Het lijkt me
waarschijnlijk dat Kramnik om
die reden van verdere tegen
stand afzag.
In de vijfde ronde eindigden
beide partijen in remise. Piket
hield tegen Short opnieuw ge
makkelijk stand. In de zesde en
laatste ronde toonde Short nog
eens aan dat hij een vechtjas is.
Hij versloeg Anand, die zich
met het Russisch verdedigde.
De Engelsman lanceerde naar
het zich laat aanzien een be
langrijk nieuwtje in deze ope
ning. (1. e4 e5; 2. PI3 Pf6; 3.
Pxe-5 d6; 4. Pf3 Pxe4; 5. d4 d5; 6.
Ld3 Pc6; 7. 0-0 Le7; 8. c4 Pb4; 9.
Le2 Le6; 10. Pc3 0-0; 11L*3 Lf5;
12. Pe5!?). Kramnik versloeg Pi
ket, waardoor de drie buitenlan
ders gelijk op de eerste plaats
eindigden. Toch had de Neder
landse kampioen ook in deze
partij goede kansen op meer.
Na de 23de zet van Kramnik
stond het zo. (zie diagram 3).
Piket, opgejaagd door de stand
van de ldok, speelde 23.Dg4,
wat er verleidelijk uitziet. Sterk
in aanmerking kwam 23.Pg4,
met een aanhoudend initiatief.
24. Tb2 Txb2. Leidt tot pion
winst. Toch lijkt het handhaven
van de spanning, middels 24.
Tal, kansrijker. 25. Lxb2 Dxf4;
26. Pgl Dg4. Geen gelukkige
keuze. Na 26.Dh4 staat zwart
vermoedelijk heel behoorlijk.
27. Dal. Dit schijnt de zwart -
speler niet te hebben gezien.
Het luidt gelijk het einde van de
partij in. 27. Te5; 28. Lxe5
dxe5; 29. Da3 LfB; 30. TxfB Kg7;
31. Tfl Pe6; 32. Db2 Dh5; 33.
Lf3 Dg5; 34. Ph3. Zwart geeft
op.
OPGAVE VORIGE WEEK:
(Wit: Ke4, Lgl, a5. Zwart: Khl,
Pa3, b6, f7. Wit aan zet wint).
Oplossing: 1. a6 Pb5; 2. Lxb6
Pd6+; 3. Kf3I! Pc8; 4. Lc7! Kgl;
5. Lg3! KA; 6. Lf2! en wint.
NIEUWE OPGAVE
Eindspelen met ongelijke lopers
hebben - vaak ten onrechte - de
reputatie altijd in remise te ein
digen. De opgave van deze
week geeft een aardig voorbeeld
dat zelfs bij een gering aantal
pionnen er soms nog wel een
beslissing voorhanden is. In dit
geval speelt de passieve zwarte
loper een negatieve hoofdrol,
(zie diagram 4).
bridge
H V 10
<k V94 vj H 3 2
v 10 J- v B 5 3 2
VB 10 9 5W 0 H872
H 9 8 7 6 4
64
k A953
Diagram 1
In het eerste spel van deze week
ging zuid onnodig down en ook
bij het nakaarten werd de
winstgang gemist (diagram 1).
Zuid speelde 7Ha, start RuV.
Hij nam RuA en speelde HaA en
HaV; au, de troeven zaten 41.
Die tegenslag kon zuid niet
baas; een down. Ziet u hoe hij
het contract had kunnen ma
ken?
et slechte nieuws is het on
gunstige troefzitsel; het goede
evenwel dat HalO is gevallen.
Zuid vervolgt met SchA, schop
pen getroefd, klaveren naar de
heer en nogmaals schoppen ge
troefd.
V t v B5
B10 9 w *~i~* 0 H82
B 8 7 Z *6
Diagram 2.
Weer goed nieuws. De schop
pen vallen 33 (diagram 2).
Nu volgt klaveren naar de 10;
die snit is nodig. Dan de hoge
schoppen en oost is verder
machteloos. Zijn troeven vallen
vroeg of laat ten prooi aan zuids
vork. Zuid maakt hier gebruik
van een Coup'; een leuke speel-
figuur waarbij men troeven bij
de tegenpartij onschadelijk
maakt die men met hoge kaar
ten niet kan trekken.
Een spel (diagram 3) uit de
wedstrijd Nederland-F.ngeland
tijdens het EK 1987. Kees Tam-
mens als west (OW kwetsbaar)
opende ISch, noord 4Ha, oost
k A H V9 7 5 *3
V 8 6
A 94 w n"* VB 10 7 3
k B 10 4 3 H 9 7 2
B862
52
Diagram 3.
en zuid pas, waarop west nog
4Sch bood, dat het gedoubleer
de eindcontract werd. Noord
startte met HaA, getroefd. West
speelde tweemaal troef (dum
my ruiten weg) en klaveren voor
noords aas. HaH werd getroefd,
gevolgd door JOB voor zuids
vrouw en ruiten na voor noords
heer (diagram 4).
Noord speelde ruiten na; west
nam het aas en stak met KI 10
over naar JOH. Hierna volgden
K19 en de hoge ruitens en west
bleef met de vork van SchV9 zit
ten achter zuids B8. Een coup';
de ogenschijnlijke verliesslag in
troef was in rook opgegaan.
