Studenten willen eigen inkomen
'Zelfmoord niet gevolg van racisme' Bond wil meldpunt
Binnenland
Gemeenten eisen van
VNG soepelere houding
Straffen tot twee jaar
voor ontvoering man
Broodoorlog dreigt
dubieuze transacties
'Uitkeringsgerechtigde belangrijker dan onuitvoerbare WAO'
VRIJDAG 28 MEI 1993
ANP Algemeen Nederlands Persbureau CPD Gemeenschappelijke Persdiens
Nederlanders in Duitsland veroordeeld
Neurenberg» Een rechtbank in het Zuidduitse Neurenberg heeft
gisteren twee Nederlanders tot 12,5 jaar celstraf veroordeeld we
gens het smokkelen van 24,2 kilo heroïne. Hun eveneens in Ne
derland woonachtige handlanger kreeg 7,5 jaar gevangenis. De
drie waren ingegaan op een aanbod van een undercover-agent
van de Duitse narcoticabrigade. De politie hield het heroïne-
transport al vanaf Nederland in de gaten, maar greep pas in in
de buurt van Neurenberg. De aanklager en de rechter probeer
den tijdens het proces tevergeefs de namen te achterhalen van
de mannen achter de drugskoeriers. Een van de verdachten ver
klaarde zijn hardnekkig zwijgen met de zin: „Als ik hier ook
maar iets zeg, hakken ze mijn kop eraf'.
Wethouder Almere dient ontslag in
almere» Wethouder A. Gundersen van Almere heeft gisteren zijn
ontslag ingediend. Burgemeester C. Roozemond heeft dat gister
avond meegedeeld aan de Almeerse gemeenteraad. Tegen de
72-jarige Gundersen, die wordt verdacht van verkrachting en
ambtsmisbruik, was vorige week een motie van wantrouwen in
gediend. Eerder had de wethouder, die inmiddels ook uit de Al
mere Partij is gezet, laten weten dat hij zich zou verzetten tegen
de beschuldigingen.
Jongerenorganisaties willen rust aan front studiefinanciering
den haag anp
De Vereniging van Nederlandse
j Gemeenten (VNG) moet zich
soepeler opstellen bij de CAO-
onderhandelingen. Die eis heb
ben vijftien gemeenten, leden
van diezelfde VNG, schriftelijk
bij hun vereniging neergelegd.
De VNG onderhandelt na
mens de gemeenten met de
bonden. De vijftien gemeente
besturen zeggen begrip te heb
ben voor het standpunt van de
bonden. Die weigeren verder te
onderhandelen omdat het loon-
bod (twee maal een half pro
cent) in hun ogen te mager is.
De bonden spreken van een
scheuring in het front van de
werkgevers. VNG-onderhande-
laar H. van de Walle, die ook
wethouder van Enschedé is, is
het daarmee niet eens. „Vijftien
groningen «anp
De rechtbank in Groningen
heeft gisteren straffen tot twee
jaar opgelegd voor het ontvoe
ren en mishandelen van een
man uit Den Bosch. Een van de
verdachten, een 35-jarige man,
kreeg achttien maanden opge
legd wegens afpersing en mede
plichtigheid aan vrijheidsbero
ving. Een 22-jarige man kreeg
voor dezelfde feiten twee jaar
opgelegd. De officier had eerder
respectievelijke vier jaar waar
van een jaar voorwaardelijk en
drie jaar tegen de twee mannen
geëist. Twee vrouwen kregen
voor dezelfde feiten elk negen
maanden celstraf. Tegen hen
was twee en anderhalf jaar ge-
Geen minimumprijs meer per 1 juli
den haag «geert dekker
Er dreigt een nieuwe broo
doorlog. Ook al doen de Ne
derlandse bakkerijen en super
markten een massaal beroep
op eikaars gezond verstand,
het wegvallen van de mini
mumbroodprijs per 1 juli heeft
Edah al verleid tot de uit
spraak dat 99 cent 'een mooie
prijs' is voor een heel tarwe.
Als het zover komt, moet de
markt volgen, zo constateren
anderen. „Maar het zal een
zinloze actie zijn".
De minimumprijs voor brood is
een van de laatste overblijfselen
uit Nederlands rijke kartelverle
den. Als in oktober ook de mini
mum-melkprijs eraan gaat, is
het bijna gedaan met de regels
in het mededingingsbeleid die
strijdig zijn met de EG-bepalin-
gen. De organisaties van brood
verkopers zouden echter het
liefst toch nog afspraken met el
kaar maken om de broodmarkt
niet te gronde te richten met
ongebreidelde concurrentie.
Feit blijft immers dat er altijd
eentje de goedkoopste wil zijn.
Men vreest 'Engelse toestan
den'. In Groot-Brittann'ië is al
leen nog klef brood te koop,
omdat de bakker op de hoek is
weggeconcurreerd. „Onzin",
zegt een woordvoerder van de
Consumentenbond, „deze mi
nimumprijs was nog slechts een
formaliteit, er waren al genoeg
manieren om die te ontduiken".
De warme bakkers zijn niet zo
vol vertrouwen. In een prijzen
slag zullen ze het onderspit
moeten delven: in de super
markten zien ze de grote con
current die over hun lot beslist.
„De supermarkten snijden zich
zelf in de vingers", houdt J. Da-
niëls van de Nedeflandse Bak
kerij Stichting de moed erin.
Er moet rust komen aan het front van de studiebeurzen.
Desnoods door een akkoord te sluiten met minister Rit-
zen van onderwijs. Bovendien moeten studenten een in
komen krijgen. Daarvoor zou een fonds moeten worden
opgericht dat wordt gefinancierd door ouders extra be
lasting te laten betalen.
ten. De zeven organisaties dis
cussieerden gisteren tijdens de
'Dag van de inhoud' in Den
Haag over het snel afbrokkelen
de stelsel van de studiefinancie-
den haag»anp
Dat zijn de grootste wensen van
de jongerenorganisaties van
CDA, PvdA, D66 en WD en van
de studentenverenigingen, het
interuniversitair studentenover
leg ISO en de Jonge Humanis-
ring.
De groeperingen willen met
Ritzen tot afspraken komen
over de toekomst van de studie
financiering. Ze zijn de jaarlijk
se bezuinigingen op het stelsel
meer dan beu. Gisteren presen
teerden ze ook enkele zelfbe
dachte alternatieven voor het
huidige stelsel.
Het ISO bijvoorbeeld pleit
voor een hoofdlijnenakkoord
met de minister, net zoals de
universiteiten dat in 1990 heb
ben gesloten. In zo'n akkoord
moet de minister vastleggen dat
hij tussendoor niet extra bezui
nigt. In ruil daarvoor moeten de
studenten zo veel mogelijk op
tijd afstuderen. Het principe
van de 'tempobeurs' (studiefi
nanciering afhankelijk van gele
verde prestatie) blijken alle or-
ganistaties heel redelijk te vin
den.
Naast het verlangen naar rust
speelt de individualisering bij
alle organisaties een grote rol.
Geld vragen aan je ouders is
studenten kennelijk een gruwel.
Omdat de meeste organisaties
wel vinden dat ouders, vooral
de rijkere, moeten bijdragen
aan de studiekosten van hun
kinderen pleiten zij voor instel
ling van een studiefonds. Ou
ders van studerende kinderen
moeten daarin een bedrag stor
ten (via een belastingverho
ging). Iedere student krijgt
maandelijks evenveel geld uit
dat fonds.
De Jonge Socialisten CJS) wil
len daarnaast een 'HO-tax' in
voeren, een academicusbelas
ting. Iedereen die heeft gestu
deerd, moet jaarlijks één pro
cent van zijn salaris afdragen.
Dat levert, samen met het ou-
der-fonds, zo veel geld op dat
studenten in de visie van de JS
geen geld meer hoeven te le
nen.
De Jonge Humanisten lan
ceerden op de Dag van de In
houd ook nog hun plan voor in
voering van Vergrijzingsbelas
ting voor iedereen die géén stu
derende kinderen heeft. Het ex
tra geld dat die belasting ople
vert, is bedoeld om bezuinigin
gen op Onderwijs voor eens en
altijd uit te bannen èn om de
AOW in de toekomst te kunnen
blijven betalen.
Burgemeester van Oss wijst beschuldiging van de hand
Vanwege witwaspraktijk RABO-bank
brieven op een aantal van 650
gemeenten is geen reden het
beleid waarvoor diezelfde ge
meenten hebben gekozen nu te
veranderen," zegt hij.
Ondertussen hebben de bon
den van de 120.000 rijksambte
naren minister Dales van bin
nenlandse zaken een ultimatum
gesteld. De minister krijgt tot
maandag 12.00 uur de tijd om
de CAO-eisen (2,5 procent
loonsverhoging) in te willigen.
Als zij dat niet doet, volgen ac
ties in de tweede week van juni.
Volgens woordvoerder De
Geus van de ambtenarenbond
CFO gaat het vooralsnog niet
om stakingen, maar wel om
werkonderbrekingen, stipt
heidsacties en protestbijeen
komsten. Vandaag wordt in
Amersfoort een grote manifes
tatie gehouden.
eist. De vier verdachten, allen
van Joegoslavische afkomst,
hebben de Bossenaar ontvoerd
en mishandeld omdat die zou
hebben geweigerd de overeen
gekomen prijs te betalen van
achtduizend gulden voor een
weekeindje met de twee vrou
wen. Ze dwongen hem zijn
bankpas en pincode af te geven.
Daarna haalden zij geld van zijn
rekening.
De zaak tegen een vijfde ver
dachte, een 37-jarige man die
tot dezelfde groep behoort, is
uitgesteld tot 16 juni. Justitie
beschouwt hem als de hoofd
verdachte van een omvangrijke
handel in vrouwen uit Rusland
en uit het voormalige Joegosla
vië. De verdachte ontkent.
Oud-kassier
De Nijs werd
'weggepest'
na melding
transacties
„Het verleden heeft geleerd dat
voor de prijspiraten het effect
óp de langere termijn nul is.
Misschien dat er een paar we
ken meer wordt verkocht, maar
dan is het over."
De bakkers blijven vooral te
gen stuntprijzen, omdat de con
sument dan dreigt te wennen
aan goedkoop brood. En als dat
niet veel slechter smaakt dan
het warme-bakkerbrood, ver
mindert het zogenoemde kwali
teitsbewustzijn. Daniëls: „En el
ke actie betekent natuurlijk toch
omzetverlies voor de kleintjes".
De supermarkten zien een
prijzenslag over het algemeen
ook niet zitten. Albert Heijn zégt
in ieder geval niet het initiatief
te zullen nemen en ook de klei
nere ketens hebben er geen zin
in. Voorzitter H. van der Geest
van het Vakcentrum Levens
middelen noemt een eventuele
prijzenoorlog een 'onverstandi
ge zaak'. Van der Geest: „Zo'n
slag kan niet gewonnen wor
den. De situatie op dit moment
iedereen wacht op de eerste
die vergeet zijn gezond verstand
te gebruiken is in wezen zin
loos".
Edah is dus niet goed bij zijn
hoofd, moet de conclusie lui
den. „We hebben slechts ge
steld dat we die 99 cent een
mooie prijs vinden", licht een
woordvoerder toe. „We moeten
nu nog bekijken of dat ook
kan." Edah verkoopt nu al
brood voor 1,29 gulden, ruim
onder de minimumprijs van
1,77 gulden. Dat brood wordt in
België gebakken en valt daarom
niet onder de Nederlandse re
gels. De Economische Controlé
Dienst wilde die gang van zaken
wel verbieden, maar werd in
1987, het jaar van de laatste
broodoorlog, op de vingers ge
tikt door het Europese Hof van
Justitie.
In Oss is gisteren de man begra-
vpn die dinsdag overleed nadat
hij zichzelf in brand had gesto
ken. De zelfverbranding van de
uit Turkije afkomstige Ossenaar
mag op geen enkele manier in
verband worden gebracht met
racisme. Het college van burge
meester en wethouders van Oss
wijzen die suggestie met ver
ontwaardiging van de hand, al
dus burgemeester E. van Veld
huizen in een verklaring.
Volgens de federatie van
Demokratische Verenigingen
van Arbeiders uit Turkije in Ne
derland (DIDF) pleegde de
man, die zichzelf bij de Bouw
vereniging Sint Williebrordus
met benzine had overgoten,
zelfmoord uit protest tegen het
huisvestingbeleid van de wo
ningbouwvereniging en de ge
meente. De man had een ande
re woning geëist nadat een
buurtbewoner de huisraad van
de Turk met een bijl kort en
klein had geslagen. Een dag la
ter werd er ook nog brand in
zijn woning gesticht.
Van Veldhuizen zegt dat zo
wel de politie als de bouwvere
niging op de problemen van het
slachtoffer hebben gereageerd
zoals zij dat ook bij andere in
woners van Oss doen. „De
bouwvereniging zet zich, met
de gemeente, sinds lang in voor
een goede huisvesting en op
vang van onze inwoners van
buitenlandse herkomst", aldus
Van Veldhuizen.
Naar aanleiding van de ge
voelens van onveiligheid in de
hele buurt na de brandstichting,
was al voor het overlijden van
de Turk besloten de zaak met
de politie, het maatschappelijk
werk, het opbouwwerk, de ge
meente en het buurtbeheer te
bespreken, aldus de verklaring
van de burgemeester. De Turk
was wel een tijdelijke woning
aangeboden totdat zijn eigen
huis weer bewoonbaar was.
Binnenkort is er een gesprek
tussen de gemeente en de Turk
se gemeenschap in Oss.
terneuzen conny v. gremberghen
De Unie BLHP, de vakbond
voor administratief, technisch
en commercieel personeel, wil
dat er een neutraal meldpunt
komt waar bankmedewerkers
transacties 'met een luchtje er
aan' kunnen melden. De bond
wil daarover op korte termijn
overleg met de hoofddirectie
van RABO-bank Nederland. Al
leen op die manier kan het per
soneel van de
bankinstellingen
worden gevrijwaard
van represailles van
de zijde van de
werkgever, zo stelt
de bond.
De Unie heeft om
het spoedoverleg
gevraagd naar aan
leidingvan publika-
ties in weekblad El
sevier, waarin uit
de doeken wordt
gedaan hoe het RA-
BO-filiaal in Hulst
jarenlang zwart geld, afkomstig
uit misdaad en sekshandel, wit
waste zonder dat de RABO-top
ingreep.
Het verhaal over het witwas
sen is afkomstig van oud-kas
sier Frank de Nijs, tegenwoordig
eigenaar van een adviesbureau
in Antwerpen. In de jaren '80
werkte hij als bankbediende in
Hulst. Op een gegeven moment
plaatste De Nijs vraagtekens bij
de behandeling van bepaalde
cliënten.
Bijna wekelijks sjouwden
bankmedewerkers plastic bood
schappentassen vol baar geld
aan. Dat moest worden gestort
op diverse rekeningen van een
besloten vennootschap waar
achter een keten van sekswin
kels en -bioscopen schuilging.
Bij die contante stortingen bleef
het niet. Het viel De Nijs op dat
enkele nieuwe cliënten onder
wie mr. J. Engelsma, de omstre
den advocaat van de vorig jaar
vermoorde crimineel Klaas
Bruinsma hypotheken ver
beneden het tarief kregen.
De Nijs maakte plaatselijk di
recteur I. Hoekstra en regionaal
directeur drs. K. Merk attent op
zijn bevindingen, maar maatre
gelen bleven uit. Volgens De
Nijs' raadsman, mr. Van Oijen,
ging men gewoon door en werd
zijn cliënt zelfs zo onder druk
gezet dat hij uiteindelijk het
veld moest ruimen.
De Nijs, die na de recente pu-
blikaties tijdelijk is ondergedo
ken, werd gewoon 'weggepest',
aldus Van Oijen. Hij kreeg rot-
karweitjes te doen,
werd voor futiliteiten
op het matje geroe
pen en kreeg uitein
delijk het advies op
te stappen. De bank
gaf hem tien mille
mee voor een nieu
we start. De Nijs wist
niet dat hij daarmee
het recht op een
WW-uitkering ver
speelde.
Uit rancune ging De
Nijs naar RABO-
bank Nederland,
waar hij opnieuw zijn verhaal
deed. Hoewel hij geen genoeg
doening kreeg, startte de Juridi
sche en Fiscale Dienst van de
RABO enkele maanden na het
onderhoud toch een antecen-
dentenonderzoek naar de cliën-
tèle van de vestiging in Hulst.
Bij dat onderzoek stuitte de
interne accountantsdienst tel
kens op namen die in de media
regelmatig in verband werden
gebracht met kwalijke praktij
ken. Ook bleek dat de Hulster
bankbeheerders er een twijfel
achtige boekhouding op nahiel
den. Twee jaar geleden volgde
uiteindelijk actie: het cliënten
en personeelsbestand werden
geschoond en directeur Hoek
stra ruimde het veld. Bondsbe-
stuurder P. van den Ban heeft
de RABO-hoofddirectie ver
zocht tekst en uitleg te verschaf
fen over deze „ernstige zaak".
Het is Van den Ban erom te
doen procedures op te zetten
waardoor situaties zoals in
Hulst niet meer kunnen voorko
men.
den haag marc peeperkorn
Dat onderdelen van de nieuwe Werk
loosheidswet (WW) onuitvoerbaar
waren, stond van meet af aan vast.
Desondanks werd de wet in 1987 aan
genomen. De Tweede Kamer liet de
problemen bewust over aan de be
drijfsverenigingen en de rechterlijke
macht. „Het is een illusie dat de wet
gever in staat is honderd procent slui
tende wetgeving te maken", verklaar
de WD-kamerlid R. Linschoten giste
ren op de zesde dag van de openbare
verhoren van de parlementaire en
quête.
Richtten de verhoren zich de afge
lopen weken vooral op de rol van de
uitvoerders van de sociale wetten en
de sociale partners, nu was het de
beurt aan de politiek zelf. Vier (oud-
)politici werden door de enquête
commissie ondervraagd over het tot
standkomen van de stelselherziening
in de sociale zekerheid tussen 1985-
1987. Het ging om een grootscheepse
wetswijziging, wijzigingen in de WAO
en een bezuiniging van circa drie mil
jard gulden.
Niet alleen Linschoten, destijds
woordvoerder voor zijn partij inzake
de nieuwe Werkloosheidswet, erken
de gisteren dat Kamer en kabinet niet
bij machte waren goede en uitvoerba
re sociale wetten te produceren. Ook
staatssecretaris Ter Veld, van 1981 tot
1989 woordvoerster stelselherziening
voor de PvdA, verklaarde dat sociale
wetgeving niet in staat is de werkelijk
heid te omvatten.
Altijd vallen groepen buiten de
boot, waar de Kamer dan weer wijzi
gingsvoorstellen voor indient. Teza
men met rechterlijke uitspraken krijgt
SCALE ZEKI^EID
DeWgjjkmentaimMmuête
de oorspronkelijke wetgeving uitein
delijk een omvang die haar onuit
voerbaar maakt waardoor zij aan het
doel voorbijschiet. De verhoren over
de stelselherziening illustreren dit
proces op pijnlijke wijze. Volgens Ter
Veld was het wetvoorstel van de toen
malige CDA-staatssecretaris De Graaf
'kwalitatief onvoldoende en gigan
tisch ingewikkeld'.
Als oppositiepartij zocht de PvdA
contact met de vakbeweging en be
drijfsverenigingen over wijzigings
voorstellen. Volgens Ter Veld ging het
erom de wet 'beter uitvoerbaar te ma
ken'. Zij erkende echter dat sommige
wijzigingsvoorstellen het tegenover
gestelde effect hadden: het belang
van de uitkeringsgerechtigde ging im
mers boven dat van de uitvoerbaar
heid van de wet.
Niet alleen de PvdA spande zich in
om de wet te veranderen. S. Weijers,
woordvoerder stelselherziening voor
het CDA in de jaren tachtig, onder
handelde menigmaal met zijn partij
genoot De Graaf. „Een aantal keren
bij de Chinees. Dan zaten we met ro
de koppen aan tafel, en dat kwam ze
ker niet door de sambal."
Ook het CDA pleitte, onder druk
van de christelijke vakbeweging, voor
een rechtmatige behandeling voor al
le groepen. „Geen mier kwam onge
schonden voorbij", aldus Weijers, die
beaamde dat de uitvoerbaarheid van
de wet op het tweede plan stond.
Van de beoogde vereenvoudiging
door de stelselherziening kwam dan
ook weinig terecht. Volgens De Graaf
was Ter Veld er in geslaagd de wetten
vijfhonderd miljoen gulden duurder
te maken door haar wijzigingsvoor
stellen. Een feit waar de PvdA destijds
trots op was, aldus Ter Veld. „Daar
door heb ik nu nog wat om weg te be
zuinigen", voegde de staatssecretaris
er met gepast cynisme aan toe.
Mede dankzij de talrijke wijzigin
gen stonden de bedrijfsverenigingen
soms voor onoverkomelijke proble
men bij de uitvoering. Om 'evidente
absurditeiten' (Ter Veld) te vermijden
pasten zij de wet anders toe dan was
voorgeschreven. De politiek was hier
van op de hoogte en prees dit 'ge
zond-verstand-handelen' van de be
drijfsverenigingen.
Bijna daags na de invoering van de
wetten publiceerde de Federatie van
Bedrijfsverenigingen (FBV) een nota
waarin de meest schrijnende fouten
in de nieuwe Werkloosheidswet op
een rijtje werden gezet. Ter Veld liet
deze nota aan de pers uitlekken, op
dat zij kamervragen kon stellen. De
wet werd uiteindelijk vele malen bij
gesteld.
Tijdens de discussie over de stelsel
herziening .stelden zowel de rege
ringspartijen CDA en WD als de
PvdA voor geen sancties in de wet op
te nemen bij uitkeringsfraude. De
partijen achtten dat een taak voor de
bedrijfsverenigingen zelf. Uit de ver
horen afgelopen weken bleek dat
fraudebestrijding bij de uitvoerders
nauwelijks aandacht kreeg. Ter Veld
en Linschoten stelden achteraf spijt te
hebben van de voorstellen die zij toen
hebben gedaan.
De politici beaamden dat begin ja
ren tachtig de sterk oplopende werk
loosheid meer aandacht kreeg dan
het stijgende aantal WAO'ers. Weijers
bestreed de bewering van verschillen
de oud-topambtenaren vorige week,
dat zij de politiek hebben gewaar
schuwd voor de explosieve groei in de
WAO. Volgens Weijers waren de feite
lijke groeicijfers bekend, maar was
hier niets alarmerends aan. Volgens
Linschoten en Ter Veld was de poli
tiek wel op de hoogte van de ernst
van het probleem.
Dat de bedrijfsvereniging werklo
zen te gemakkelijk de WAO in stuur
de, was bij de politiek bekend. Ter
Veld noemde dit 'uitermate verant
woord' omdat gedeeltelijk arbeidson
geschikten anders een lagere WW-uit
kering zouden ontvangen zonder eni
ge kans op werk.
Volgens de WD'er A. Nijhuis, die
de stelselherziening samen met Lin
schoten voor zijn rekening nam, heeft
zijn partij herhaaldelijk plannen inge
diend om de WAO-groei in te dam
men. De WD kreeg hier echter geen
steun voor van coalitiepartner CDA.
Nijhuis suggereerde dat het CDA te
veel werd beïnvloed door de sociale
partners, die ingrepen in WAO en
Ziektewet niet accepteerden.
Voordat zij werd verhoord, voerde Elske ter
Veld onder het wakend oog van Joop den Uyl
een telefoongesprek.
FOTO ANP HERMAN PIETERSE