Rusland wil praten over voor opvolging Kohi
militair ingrijpen Bosnië
Leven in Armenië is één grote ontbering
Buitenland
Lafontaine meldt zich
Mysterieuze ziekte slaat
Cubanen met blindheid
Wapenlevering aan Suriname
lijkt steeds waarschijnlijker
'Milieuclub VN moet
geloofwaardig worden'
Lappen laten
stemhokjes
links liggen
'Maastricht treedt in
januari in werking'
DINSDAG 18 ME11993
Pres se ANP Algemeen NedefUrtds Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Pres se Agentur CPD Gemeenschappen ke Persdienst
Ind The Independent IPS Inter Press Service RTR* Reuter
UPl United Press International
Vader schiet zoon en dochter dood
camden Een man in het Amerikaanse Camden, in de staat Ten
nessee, heeft per ongeluk zijn 12-jarige zoon en 15-jarige doch
ter doodgeschoten. De man liep met zijn jachtgeweer over de
schouder de trap af, toen het wapen per ongeluk afging. Zijn
zoon en dochter, die vlak achter hem liepen, werden dodelijk
getroffen. De man wordt niet vervolgd.
Italiaanse politie pakt maffiabaas op
rome» De Italiaanse politie heeft maffiabaas Benedetto 'Nitto'
Santapaola opgepakt, een van de meest gezochte mannen van
het land. Santapaola werd vannacht aangehouden in een land
huis in de Oostsiciliaanse streek Catania. De politie vermoedt
dat hij rechtstreeks was betrokken bij de moord op de anti-ter-
reurexpert Carlo Alberto dalla Chiesa in september 1982 op Sici
lië. 'Nitto' leidde de maffia van Catania en is de rechterhand van
de al eerder opgepakte Toto Riina.
Explosie munitiedepot Siberië
moskou Een munitiedepot van de Russische strijdkrachten in
Siberië is de afgelopen nacht in de lucht gevlogen. Dat meldde
het persbureau Itar-Tass. Het depot stond in de buurt van Bratsk
en bevatte meer dan 4.500 tank- en artilleriegranaten. Volgens
het persbureau raakte niemand gewond. Na de explosie brak
brand uit. De brandweer slaagde er pas na enkele uren in de
brand te blussen.
Reizigers TGV slaan ruiten in
tonnerre Passagiers in een Franse hogesnelheidstrein (TGV)
hebben zondag ruiten kapotgeslagen, omdat ze geen frisse lucht
meer kregen. De air-conditioning was uitgevallen na een motor
storing. Drie reizigers moesten voor behandeling naar een zie
kenhuis.
Elf jaar cel voor weduwe Hoxha
tirana» Nexhmije Hoxha, de weduwe van de vroegere commu
nistische leider van Albanië, is gisteren in Tirana in hoger be
roep veroordeeld tot een gevangenisstraf van elf jaar. Dat is twee
jaar meer dan de straf die zij in januari in eerste instantie kreeg
opgelegd voor het verduisteren van overheidsgeld.
Ook Olivetti betaalde smeergelden
milaan» Giovanni Cherubini, ex-directeur van computergigant
Olivetti, heeft zichzelf gisteren bij de politie aangegeven om te
worden verhoord in het gerechtelijk onderzoek naar de betaling
van smeergelden door het Italiaanse bedrijfsleven. Zondag gaf
Olivetti-baas Carlo de Benedetti toe dat zijn bedrijf meer dan 12
miljoen gulden aan smeergelden heeft betaald. Het meeste geld
werd naar politieke partijen gesluisd in ruil voor overheidscon
tracten.
Algerije: Verbod islamitische kledij
algiers De Algerijnse regering heeft ambtenaren en werkers in
staatsbedrijven verboden islamitische kleding te dragen. De
maatregel is bedoeld om moslim-extremisten de wind uit de zei
len te nemen. De stap is vooral gericht tegen de gewaden en
baarden die synoniem zijn geworden voor het Islamitische Red
dingsfront (FIS), de fundamentalistische beweging die vorig jaar
maart werd verboden.
Proces aanslag Mölln begonnen
sleeswuk In het Duitse Sleeswijk is gisteren het proces begon
nen tegen twee skinheads die worden verdacht van brandstich
ting in het Noordduitse Mölln. Bij de brand kwamen een Turkse
vrouw en twee Turkse meisjes om het leven. De twee wordt
moord, poging tot moord en bijzonder zware brandstichting ten
Karadzic verontschuldigt zich voor uitlatingen Mladic
bonn DPA-AFP-Rtr
Oskar Lafontaine is beschikbaar
als SPD-kandidaat voor het
ambt van bondskanselier. Dat
heeft Lafontaine. die premier is
van de Duitse deelstaat Saar
land, gisteren bekendgemaakt
in het dagelijks bestuur van zijn
partij. De SPD zit zonder kandi
daat-regeringsleider sinds Björn
Engholm onlangs terugtrad.
Volgend jaar zijn er in Duits
land parlementsverkiezingen,
waarna een nieuw kabinet
wordt gevormd. Het is vrijwel
zeker dat de huidige kanselier,
de christen-democraat Helmut
Kohl, beschikbaar is voor een
nieuwe termijn van vier jaar. In
1990 bezorgde Kohl dezelfde
Lafontaine een pijnlijke neder
laag, kort nadat de Duitse een
wording een feit was geworden.
De 49-jarige Lafontaine kreeg
met zijn SPD maar 33,5 procent
van de stemmen, het slechtste
resultaat sinds de jaren vijftig.
Nu Lafontaine heeft laten we
ten dat hij verreweg het liefst re
geringsleider wil worden, en
minder belangstelling heeft
voor het partijvoorzitterschap,
is Gerhard Schroder, de premier
van Nedersaksen, de enige
vooraanstaande SPD'er die bei
de functies ambieert.
Het partijbestuur van de SPD
besloot gisteravond dat een bui
tengewoon partijcongres nog
voor het zomerreces (dat op 12
juli begint) moet bepalen wie
namens de SPD een gooi gaat
doen naar de functie van
bondskanselier. Tot op heden
wilde het partijbestuur niet eer
der dan in september een keuze
maken.
mexico-stad ap
Een Bosnisch-Servische vrouw rouwt bij de resten van haar zoon die vorig jaar juni is omgekomen bij gevechten rond Srebrenica. Het massagraf
met de resten van 21 Bosnische Serviërs werd onlangs in de buurt van Fakovici gevonden. foto reuter ai/los cvetkovic
De wereld moet beginnen met het uitvoeren van het vre
desplan van bemiddelaars Vance en Owen, hoewel de
Bosnische Serviërs het plan massaal hebben verworpen.
Dat heeft de Russische premier Vitali Tsjoerkin gisteren
in Moskou gezegd. Hij zette ook de deur open voor on
derhandelingen over militaire interventie. Tot nu toe wil
de Moskou daarvan niets horen.
komende stappen.
De VS hebben inmiddels een
voorstel van Moskou afgewezen
om deze week nog deel te ne
men aan een bijeenkomst van
de Veiligheidsraad. Washington
vindt het te vroeg, aldus de
woordvoerder van het ministe
rie van buitenlandse zaken.
De officiële uitslag van het za
terdag en zondag onder Bosni
sche Serviërs gehouden referen
dum wordt pas morgen ver
wacht. Maar volgens de Servi
sche media heeft meer dan 95
moskou/sarajevo rtr-afp-upi
De uitlating van Tsjoerkin dat
„geen enkele optie kan worden
uitgesloten" is een ommekeer
in het standpunt van Moskou.
De Russische betrokkenheid bij
het vredesproces wordt nauw
lettend gevolgd omdat de Rus
sen zich historish, politiek, et
nisch, religieus en taalkundig
verwant voelen met de Serviërs.
Rusland is bovendien voorzitter
geworden van de Veiligheids
raad; die moet beslissen over de
procent van de Bosnische Ser
viërs het plan afgewezen. Bel
grado, dat druk op de Serviërs
in Bosnië uitoefent om het vre
desplan te tekenen, zweeg giste
ren in alle talen. De VS en de EG
blijven erbij dat ze geen waarde
hechten aan een referendum
dat wordt gehouden in gebied
dat grotendeels is gezuiverd van
Kroaten en moslims.
Karadzic, de leider van de
Bosnische Serviërs, heeft zich
gisteren verontschuldigd voor
de „idiote en onverantwoorde
lijke uitbarsting" van de
Bosnisch-Servische generaal
Mladic, die had gedreigd met
terreur tegen westerse hoofdste
den in het geval van een militai
re interventie. Karadzic zei Mla
dic op het matje te hebben ge
roepen en dat tegen de generaal
„disciplinaire maatregelen" zul
len worden genomen als deze
zijn uitlatingen herhaalt.
Lord Owen en zijn medebe
middelaar Stoltenberg, de op
volger van Vance, vliegen van
daag naar de Kroatische haven
stad Split. Op een nog onbeken
de plaats zullen zijn praten met
de Bosnische president Izetbe-
govic en zijn Kroatische ambt
genoot Tudjman. Wat er zal
worden besproken, is nog niet
bekend.
Groot-Brittannië overweegt
een militaire interventie in Bos
nië is tegen opheffing van het
wapenembargo tegen de mos
lims. Dat heeft de Britse minis
ter van defensie, Rifkind, giste
ren gezegd. Opheffing van het
wapenembargo, zoals de VS be
pleiten, noemde hij „olie op het
vuur gooien".
Een geheimzinnige aandoening
die leidt tot gehele of gedeelte
lijke blindheid heeft duizenden
Cubanen getroffen. De artsen
staan voor een raadsel en heb
ben internationale organisaties
voor hulp benaderd.
De Wereldgezondheidsorga
nisatie (WHO) en de daarmee
verbonden Pan-Amerikaanse
Gezondheidsorganisatie heb
ben inmiddels specialisten naar
Cuba gestuurd. Ze onderzoeken
of de ziekte mogelijk verband
houdt met de voedselsituatie op
Cuba. Die is slecht door het
Amerikaanse handelsembargo,
doordat de vroeger overvloedige
hulp van Moskou is weggeval
len en doordat de Cubaanse
landbouw-oogsten uiterst ma
ger zijn.
Volgens de Cubaanse onder
ministervan gezondheid, Perez,
zijn tot nu toe 26.000 gevallen
van de ziekte gemeld. Perez zei
eerder deze maand op een bij
eenkomst in Genève dat ae
ziekte mogelijk verband houdt
met het zenuwgestel. Hij ver
klaarde dat in de medische lite
ratuur niets over de ziekte is ge
vonden.
Aanvankelijk werd gedacht
dat de patiënten gebrek hebben
aan vitamine B als gevolg van
de schaarste op Cuba aan zui-
velprodukten, vlees en granen.
Later werd een virus of het ge
bruik van onkruidverdelgings-
middelen als oorzaak genoemd.
Olie-industrie VS
verspilt jaarlijks
42 miljard liter
washington ap
De olie-industrie in de VS ver
liest jaarlijks 42 miljard liter
aardolie door lekkages. Dat
blijkt uit een rapport van de
milieuorganisatie Friends of
the Earth. De organisatie ba
seert zich op cijfermateriaal
van het Amerikaanse Petrole
um Instituut (API).Volgens de
milieu-organisatie gaat de olie
verloren door het lekken van
pijpleidingen en opslagtanks.
Het API, een onafhankelijke
organisatie die cijfers over de
olie-industrie publiceert, be
strijdt het rapport. Volgens
vice-voorzitter O'Keefe gaat
het om een ongefundeerde
aanval op de olie-industrie, die
het zich nooit zou toestaan zo
veel olie te verspillen.
paramaribo-willemstad anp
Dat Nederland afgelopen zater
dag wapens heeft geleverd aan
het Surinaamse leger lijkt steeds
aannemelijker. Maar Neder
landse en Surinaamse autoritei
ten ontkenden gisteren nog
steeds dat het Orion-vliegtuig
dat zaterdag vanaf de Antillen
naar Suriname vloog, wapens
heeft gebracht.
De Nederlandse ambassadeur
in Paramaribo, Peter Koek, wil
bevestigen noch ontkennen dat
het om een wapenzending ging.
Op de vraag of een dergelijk
transport ook vorige week had
kunnen worden uitgevoerd, zei
Koch echter dat zo'n operatie
toen veel moeilijker zou zijn ge
weest. Zaterdag diende de oude
Surinaamse legertop haar ont
slag in en trad de door de rege
ring benoemde bevelhebber Ar-
thy Gorré aan. Vorige week
„hadden we nog niet te maken
met een leger dat functioneert
binnen de democratische struc
turen. Nu wel", aldus Koch.
Volgens de Nederlandse de
fensieattaché, kolonel Van Nug-
teren, had de Orion zo'n dui
zend kilo vracht aan boord. De
vlucht werd volgens de kolonel
uitgevoerd in het kader van de
militaire samenwerking tussen
Nederland en Suriname. Het
was echter pas de tweede noe
menswaardige leverantie aan
het Surinaamse leger sinds vo
rig jaar op Bonaire afspraken
zijn gemaakt tussen de minis
ters van defensie van de twee
landen, Ter Beek en Gilds. In
december vorig jaar kwam een
lading kleding en computerap
paratuur in Suriname aan. Over
dat transport sprak de Neder
landse ambassade toen zeer
open.
Het Nederlandse ministerie
van defensie ontkende zondag
dat het transport van zaterdag
geheim was. Volgens een
woordvoerder ging het om een
gewone leverantie. Die sussen
de woorden staan echter haaks
op uitlatingen van marine
woordvoerder Jan Willem Toe
ring in Willemstad (Curasao).
Hij verklaarde dat het maar heel
zelden voorkomt dat een toestel
van de Koninklijke Marine naar
Suriname vliegt. „De vlucht van
een Orion afgelopen zaterdag
vanaf Curasao was een uitzon
dering. Er is geen schema voor
vluchten naar Paramaribo", al
dus Toering. Welke goederen de
Orion aan boord had, wilde ook
hij echter niet zeggen.
UNEP haalt bezem door eigen gelederen
van de in 1972 opgerichte
UNEP weer een geloofwaardige
organisatie te maken die de
enorme milieuproblemen in de
wereld goed te lijf kan gaan. Dat
zei UNEP's nieuwe baas, de Ca
nadese Elizabeth Dowdeswell,
gisteren in de Kenyaanse hoofd
stad Nairobi. Ze opende de ze
ventiende Beheersraad, die
wordt bijgewoond door milieu
ministers uit de hele wereld.
In haar toespraak leverde
Dowdeswell ook indirect kritiek
op haar voorganger, de Egypte
naar Mostafa Tolba, door te be
nadrukken dat niet alle beslis
singen binnen UNEP moeten
worden genomen door de
hoogste bazen, maar dat er
meer aan lagere niveaus moet
worden overgelaten. Zo hoopt
zij de creativiteit en het intellec
tuele talent binnen de organisa
tie beter tot hun recht te laten
komen.
Vier jaar geleden al stelde de
toenmalige milieuminister Ed
Nijpels de kwaliteit van de
UNEP-medewerkers aan de
kaak met zijn opmerking dat
deze in nogal wat gevallen dui
delijk beneden de maat was.
nairobi frans van den houdt
correspondent
Het milieuprogramma van de
Verenigde Naties (UNEP) gaat
haar personeel aan een nauw
keurig onderzoek onderwerpen.
Iedereen die niet aan de kwali-
teiteisen voldoet, hangt ontslag
boven het hoofd. De beste men
sen kunnen echter op promotie
rekenen.
Dat is de enige manier om
kopenhagen jos heymans
Het Verdrag van Maastricht
over de eenwording van Europa
kan op 1 januari in werking tre
den. Dat verwacht de Deense
premier Poul Nyrup Rasmus
sen. Hij gaat er vanuit dat de
Denen vandaag 'ja' zullen zeg
gen 'Maastricht'. „En Groot-
Brittannië zal nog in de loop
van dit jaar volgen", zo stelde
Rasmussen gisteravond.
Het optimisme van de Deens
premier is gebaseerd op de pei
lingen onder de bevolking. Die
voorspellen een overwinning
voor de voorstanders van Euro
pa. Bij het eerste referendum,
juni vorig jaar, stemden
1.650.000 Denen tegen. Het ver
schil met het aantal ja-zeggers
bedroeg slechts 50.000 stem
men. Het jongste opinie-onder
zoek geeft aan dat zes procent
van de 'nee'-stemmers van vo
rig jaar nu 'ja' zal zeggen, waar
door de balans net naar de an
dere kant zal doorslaan.
Ook ex-minister van buiten
landse zaken, Uffe Elleman-Jen-
sen, gelooft in een overwinning.
De leider van de oppositionele
Venstre-partij was vorig jaar een
van de grootste pleitbezorgers
van 'Maastricht' en was zicht
baar geschokt toen de Denen
toch 'nee' zeiden. „Maar het
Deens 'nee' heeft uiteindelijk
geleid tot iets positiefs. De
openheid is vergroot, de bu
reaucratie van Brussel is ver
minderd en onze wensen zijn
vervuld. Er is sprake van een
nieuwe situatie. In tegenstelling
tot vorig jaar zijn de jonge kie
zers nu in meerderheid voor
standervan Maastricht."
jeravan christoph schmidt/ips
Het leven in de Armeense hoofdstad
Jeravan is een voortdurende ontbering
voor de inwoners. Ze zijn weliswaar ge
wend aan ongemakken, maar toch is het
een vreemde verrassing om te merken
dat er maar een paar uur per dag stroom
is. 's Avonds zijn de straten van Jeravan
leeg en donker. Niemand gaat de deur
uit. Het risico om in een van vele gaten
in de weg te vallen is te groot.
Burgemeester Vahagn Khachatrian
heeft een gedetailleerde lijst waarop
staat wanneer de verschillende wijken in
de stad worden voorzien van hun rant
soen elektriciteit. Maar in werkelijkheid
floept het licht op geheel willekeurige
momenten aan en uit. Khachatrian is
zich daarvan bewust. „De situatie veran
dert elke dag."
Het energietekort in Armenië is het ge
volg van de economische blokkade door
Azerbajdzjan, het buurland waar Arme
nië al vijf jaar mee in oorlog is over Na-
gomo Karabach, de Armeense enclave in
Azerbajdzjan. De Azeri's sloten de be
langrijke gastoevoer naar Armenië vier
jaar geleden. De situatie werd nog erger
voor de Armeniërs toen Turkije, histo
risch bondgenoot van Azerbajdzjan, de
grens met Armenië in april afsloot.
Maar buiten Jeravan is de situatie nog
veel erger. De stad Leninakan is nauwe
lijks hersteld van de aardbeving in de
cember 1988. Veel gebouwen wachten
nog op reparatie en duizenden mensen
wonenn nog steeds in provisorische hui
zen gemaakt van hout of ijzer.
Ook benzine is schaars in Armenië.
Slechts een paar bussen kunnen hun
routes nog volbrengen. Op het Plein van
de Republiek, vroeger het Leninplein, in
het centrum van Jeravan is het rustig.
Auto's van particulieren rijden er nauwe
lijks.
Nu de prijzen, net zoals in het gehele
Gemenebest van Onafhankelijke Staten,
ook in Armenië stijgen, is de roebel nog
nauwelijks het papier waard waarop het
is gedrukt. De huidige koers is 900 roebel
voor een dollar. Het is de Verwachting
dat de duizend roebel-grens nog deze
maand wordt gebroken.
Armenië is hopeloos op zoek naar
nieuwe handelspartners, nu Moskou is
weggevallen. Maar die zijn moeilijk te
vinden. Het land is omringd door landen
die alle in- of uitvoer blokkeren. Azat Le-
von Arshakian, voorzitter van de kleine
oppositiepartij Christen Democratische
Unie van Armenië, is pessimistisch over
de economische toekomst van zijn land.
.►Alle economische banden met de bui
tenwereld zijn gebroken."
Het conflict met Azerbajdzjan over
STOCKHOLM ips
n eerste onderhoud met zijn Maar weinig mensen gingen
foto anp Raymond rutting gisteren naar de stembus voor
de eerste verkiezingen voor een
eigen parlement in Zweeds
Lapland. Nauwelijks de helft
van de 12.000 kiesgerechtigden
kwam opdagen. Een dieptepunt
in de eeuwenoude strijd voor
erkenning en autonomie, die
vorig jaar resulteerde in de in
stelling van een Nationale Raad
van Lapland.
De geringe opkomst betekent
echter niet dat de verkiezingen
de Lappen koud laten. De
meeste niet-stemmers boycot
ten de verkiezingen. Ze vinden
dat het parlement te weinig be
voegdheden heeft. Het mag al
leen beslissen over onderwijs,
cultuur, taal en over compensa
tie voor herders die rendieren
kwijtraken aan hongerige
lynxen en wolven. De herders
betwijfelen of het parlement
hen behoorlijk kan nelpen bij
conflicten met grondbezitters
over begrazing.
De samenstelling van het 31
leden tellende parlement zal
pas over twee weken bekend
worden. Het parlement zal vier
keer per jaar in het noordelijke
Kiruna bijeen komen.
Nagomo Karabach heeft grote invloed
op Jeravan. „We moeten onze landgeno
ten in Karabach moreel steunen. We
moeten ze ook voorzien van levensmid
delen. Iedereen in Jeravan heeft banden
in het gebied", aldus de burgemeester.
Het probleem van de vluchtelingen
legt een zware druk op Armenië. Alleen
al in Jeravan zijn 150.000 Armeense
vluchtelingen, waarvan 20.000 uit Na
gomo Karabach. Van de totale bevolking
van Armenië (3.7 miljoen) is bijna tien
procent (334.000) vluchteling uit Azerba
jdzjan (261.000) of Nagomo Karabach.
Volgens D. Stafford van het Hoge
Commissariaat voor Vluchtelingen van
de Verenigde Naties (unhcr) heeft Arme
nië vooral grote problemen met de inte
gratie van de vluchtelingen. „Maar", zo
zegt TV-joumalist Hrant Sarkissian, .Ar
meniërs zijn geduldig."
