Overleg Oostduitse
metaal vastgelopen
'Denen laten zich niets voorschrijven'
'Nooit, nooit zullen wij weer samenleven'
Buitenland
'De gek is gedoodjuf
en kinderen zijn vrij9
Autobom Rome vrijwel
zeker werk van maffia
Demirel volgt Özal op
als president Turkije
Boek: Slechts plicht houdt
Elizabeth en Philip bijeen
MAANDAG 17 MEI 1993
Pr«ie ANP Algemeen NcderUnds Persbureau AP Associated Press
OPA Deutsche Presse Agentur CPD Gemeenschappen^ Persdienst
Ind The Independent IPS Inter Press Service RTR Reuter
UPI Umted Press international
Schietpartij nachtclub: 7 doden
fresno Bij een schietpartij in een nachtclub in Fresno, Califor
nia, zijn gisteren zeven mensen omgekomen. Een van de daders
was in het weekeinde twee keer uit de nachtclub gezet. Na de
tweede keer kwam hij terug met een vriend en opende het vuur.
De eigenaar van de nachtclub, twee familieleden en vier perso
neelsleden kamen om.
Prijs voor Mandela en De Klerk
Johannesburg» ANC-leider Mandela en de Zuidafrikaanse presi
dent De Klerk krijgen op 4 juli de belangrijkste vredesprijs van
de Verenigde Staten, de Philadelphia Liberty Medal. De onder
scheiding is eerder toegekend aan de Poolse president Walesa,
de Amerikaanse ex-president Carter en de voormalige president
van Costa Rica, Arias.
Deuren geldwagen open: chaos op weg
Chicago» Op de autosnelweg Interstate55, in de buurt van de
Amerikaanse stad Chicago, was het vrijdag een grote chaos. Na
dat de achterdeuren van een gepantserde geldwagen tijdens een
rit waren opengeslagen, probeerden automobilisten hun slag te
slaan. Pas na een rit van 32 kilometer kwamen de bestuurders
van de geldwagen er achter dat hun deuren openstonden. Zo'n
400.000 dollar is uit wagen gevlogen. Eerlijke vinders hebben
inmmiddels al 270.000 dollar bij de politie terug bezorgd.
Brein achter aanslag Slovo vast
Johannesburg De Zuidafrikaanse politie heeft een man gearres
teerd die het brein zou zijn achter het voortijdig ontdekte ex
treem-rechtse complot om communistenleider Joe Slovo te ver
moorden. Volgens het zondagsblad The Sunday Times is de ver
dachte een 37-jarige computerexpert. Slovo zou in de loop van
deze week voor zijn huis worden vermoord.
Grünen samen met Bündnis 90
Leipzig De van oorsprong Westduitse Grünen zijn dit weekeinde
gefuseerd met de vroeger Oostduitse dissidente beweging Bünd
nis 90. De nieuwe partij sloot gisteren in Leipzig een congres af
met de ambitie in Duitsland een 'derde macht' te worden.
Brand vernielt Egyptisch dorp
cairo. Bij een brand die het Egyptische dorp Kafr Mahmoudia,
in de Nijldelta, grotendeels heeft verwoest, zijn zaterdag 45
mensen gewond geraakt. De brand ontstond door kortsluiting in
het hooi dat de boeren op de daken van hun huizen opslaan. Ze
ker 160 kleistenen huizen werden vernield.
Krantenmagnaat Hearst overleden
new york. Krantenuitgever en journalist William Randolph
Hearst jr., erfgenaam van het door zijn vader opgerichte krante
nimperium. is vrijdag op 85-jarige leeftijd in New York overle
den. Hearst was de tv\;eede van vijf zonen van de legendarische
William Randolph Hearst sr., die model heeft gestaan voor Or
son Welles' Film Citizen Kane. In 1974 kwam de naam Hearst in
het wereldnieuws door de ontvoering van Patricia, een nichtje
van Hearst. Patricia nam de ideeën van haar ontvoerders over en
nam deel aan een bankroof, waarvoor zij later terecht moest
staan.
Extreemrechtse FPÖ wint in deelstaat
wenen De extreemrechtse FPÖ van de omstreden Jörg Haider
heeft gisteren bij de verkiezingen in de deelstaat Nieder-öster-
reich een winst geboekt van 2,8 procent. De in Wenen regerende
ÖVP en SPÖ leden verlies.
Werknemers wijzen Saksisch akkoord af
BERLUN Rtr-DPA
De onderhandelingen die gisteren een einde hadden
moeten maken aan de staking in de Oostduitse staal- en
metaalindustrie zijn vastgelopen. Een woordvoerder van
de vakbond IG Metall verklaarde dat werkgevers en vak
bond geen overeenstemming konden bereiken en dat het
overleg in diverse deelstaten zonder enig resultaat is af
gebroken.
dat na de Duitse eenwording
was gesloten.
„De arbeiders zijn woedend
dat de partijen niet tot een ak
koord konden komen", aldus IG
Metall-woordvoerder Böhm.
Volgens hem weigeren de werk
gevers af te wijken van het Sak-
sischecompromis-akkoord.
Volgens Böhm zijn de staalar-
beiders niet tevreden over dit
compromis. „Vooral de finan
ciële gevolgen verwerpen ze.
Verder biedt de overeenkomst
Op tafel lag een ontwerpak
koord dat eind vorige week in
de Saksische hoofdstad Dresden
was ondertekend. Dit compro
mis voorziet in salarisstijgingen
voor werknemers in het oosten,
zodat hun lonen in juli 1996 op
dezelfde hoogte zullen komen
als de lonen in het westen van
Duitsland. Dat is twee jaar later
dan oorspronkelijk was voor
zien in een principe-akkoord
hun inziens weinig helderheid
omtrent details."
Het ziet er nu naar uit dat de
voor deze week geplande uit
breidingen van de stakingen ge
woon doorgaan. Meer dan
40.000 werknemers in oostelijk
Duitsland hebben deelgenomen
aan de acties die al twaalf dagen
duren. Nog eens 80.000 ande
ren sluiten zich vandaag bij hen
aan.
De onderhandelaar voor IG
Metall in de deelstaat Mecklen-
burg-Vorpommern vatte het
gisteren als volgt samen: „Wij
moeten tot een overeenkomst
komen die bij deze deelstaat
past. Dit betekent dat we het
Saksische akkoord niet domweg
kunnen overhevelen naar Mec-
kelen-Vorpommern. Zo werkt
het niet."
Zes doden in
Gazastrook
ta aviv gpd-ap
In de Gazastrook is een groot
scheepse zoekactie gaande naar
de daders van een terreuraan
slag die gisteren twee Israëli's
en twee Palestijnen het leven
kostte. De vier werden vanuit
een rijdende auto doodgescho
ten terwijl ze aan de kant van de
weg onderhandelden over de
prijs van een partij groenten.
In de Gazastrook zijn gisteren
verder een Palestijnse peuter en
een 12-jarige jongen doodge
schoten door het Israëlische le
ger. De kinderen werden door
kogels geraakt toen het leger in
actie kwam tegen stenengooi
ers.
Een winkelgalerij en een kan
toorgebouw in het centrum van
Tel Aviv zijn gistermorgen ge
troffen door een explosie en een
enorme uitslaande brand. Vol
gens de politie zijn zeker twintig
winkels in de as gelegd en 36
mensen gewond geraakt. Vol
gens de brandweer was buiten
het appartementencomplex
propaangas opgeslagen.
Politici onzeker over uitslag referendum
PARUS Rtr-AFP-AR
De man die gedurende enkele
dagen in de Parijse voorstad
Neuilly zes kleuters en hun juf
in gijzeling hield, is zaterdag
ochtend door een speciale po-
litie-eenheid doodgeschoten.
Nadat de man in slaap was ge
vallen, ging de eenheid de
school binnen om de gijzelaars
te bevrijden. Toen de man
wakker werd, schoot de politie
hem dood. Hij had 16 staven
dynamiet om zijn middel ge
bonden. De kinderen en hun
juf, die veel lof kreeg toege
zwaaid omdat ze de kleuters zo
koelbloedig door het bange
avontuur leidde, hebben het
drama gezond en wel over
leefd. „De nachtmerrie is
over", verklaarde de Franse
minister van binnenlandse za
ken, Charles Pasqua. „De gek
is gedood."
De overvaller is inmiddels geï
dentificeerd als de 42-jarige
Fransman Eric Schmitt. Hij had
gedreigd zichzelf en zijn gijze
laars op te blazen als zijn plan
nen in het honderd zouden lo
pen. Die plannen had hij uit de
doeken gedaan in een brief van
acht kantjes aan minister Pas
qua: een nauwkeurig beraamde
ontsnapping onder het oog van
televisiecamera's, eindigend in
een in scène gezette eliminatie
door de politie waarmee zijn
verdwijning moest worden ge
maskeerd.
Ondanks zijn wens anoniem
te blijven en spoorloos te ver
dwijnen met de geëiste 33 mil
joen gulden losgeld, was
Schmitt kennelijk ook op publi
citeit uit. Volgens zijn instruc
ties moest zijn ontsnapping
door de pers worden verslagen
en op film vastgelegd. Hij had
zelfs de plaatsen langs zijn ont
snappingsroute aangegeven
waar journalisten moesten wor
den geposteerd.
Intussen hebben de autoritei
ten bekend gemaakt dat
Schmitt ook verantwoordelijk
was voor de bomaanslag die op
8 mei werd gepleegd op het po
litiebureau van Neuilly. In een
brief waarin hij zich daarvoor
verantwoordelijk stelde, eiste
Schmitt het aftreden van minis
ter Pasqua en president Mitter
rand.
„Hij had een missie, het ging
niet om geld", zei de psychiater
Gilles Nakaab, die bij de onder
handelingen betrokken was en
de overvaller heeft ontmoet.
„Hij was koud, berekenend en
zeer intelligent", aldus Nakaab.
Daarnaast was hij echter ook
„aardig tegen de kinderen,
speelde zelfs met hen".
Op het Kongens Nijtorv-plein in Kopenhagen speelt een meisje met een
gen het Verdrag van Maastricht.
gezette groepering die zich ver
zet tegen een verenigd Europa.
Haar argumenten krijgen voort
durend de handen van het pu
bliek op elkaar. Minister Olsen
erkent na afloop dat hij het niet
gemakkelijk heeft gehad, maar
heeft er alle vertrouwen in dat
de Denen dit keer 'ja' zullen
zeggen. „De mensen die ons
steunen, zijn vandaag thuis ge
bleven. Die weten het al. Hier in
de zaal zaten vooral de twijfe
laars."
De Denen hebben altijd al
een haat-liefdeverhouding ge
had met de Europese Gemeen
schap. Ze erkennen weliswaar
de voordelen van een gemeen-
ballon waarmee de Denen worden opgeroepen morgen 'ja' te zeggen te-
foto ap
KOPENHAGEN JOS HEYMANS
Het is geen rokerig bovenzaaltje
maar de aula van een moderne
basisschool. Iets meer dan der
tig mensen zijn gekomen voor
het debat tussen de Deense mi
nister van justitie, Elring Olsen,
en de vertegenwoordigster van
de Juni-beweging, Drude
Dahlerup. Inzet van de discus
sie is het referendum waarin de
Denen morgen moeten aange
ven of ze deze keer wel bereid
zijn mee te doen aan vergaande
Europese samenwerking.
Drude Dahlerup heeft de zaal
op haar hand. Ze is van de Juni-
beweging, een door burgers op-
schappelijke markt, maar zijn
doodsbenauwd hun identiteit te
verliezen. Die angst, gevoegd bij
het feit dat de Denen zich meer
Scandinaviërs dan Europeanen
voelen, was vorig jaar voldoen
de om het Verdrag van Maas
tricht af te wijzen. De uitzonde
ringspositie die Denemarken nu
binnen de EG inneemt, zou ge
noeg moeten zijn de Denen de
ze keer wel over de streep te
trekken.
Maar het parlement is niet
echt zeker van zijn zaak, hoewel
zeven van de acht partijen voor
stander zijn van 'Maastricht'.
De regering gaat zelfs zover dat
ze bereid is de belasting te ver
lagen als de Denen morgen 'ja'
zeggen.
Waarom dan toch die angst
voor een nieuwe nederlaag?
Omdat de Denen eigenzinnig
zijn en zich niet door de politiek
laten voorschrijven wat goed
voor ze is, zegt Else Hammerich
van de Juni-beweging. Honend
merkt ze op dat de Deense pers
kennelijk niet is geïnteresseerd
in de stem des volks. Ze zou ge
lijk kunnen hebben: 45 van de
46 kranten in Denemarken heb
ben zich onomwonden vóór de
Europese Gemeenschap uitge
sproken.
o*
Bomexperts onderzoeken de krater die de zware autobom in het weg
dek heeft geslagen. foto epA
ROME EELCO VAN DER LINDEN
CORRESPONDENT
De maffia heeft de Italiaanse
staat, de politiek en vooral de
publieke opinie een les willen
leren. Dat is de meest gehoorde
veronderstelling na de ontplof
fing van de autobom die vrij
dagavond een straat in de Ro
meinse wijk Parioli in as legde
en 22 mensen verwondde. On
der hen twee lijfwachten van
Maurizio Costanzo. een TV-
journalist die zich in zijn dage
lijkse talk-show kritisch opstelt
tegenover de maffia.
De Via Ruggero Fauro biedt
een dag na de explosie een 'Li-
banon-achtige' aanblik. Op de
plek waar de met 80 kilo spring
stof volgestopte Fiat Uno heeft
gestaan, bevindt zich een zwart
gat van twee meter doorsnee en
40 centimeter diepte. Zwartge
blakerde, misvormde autokar-
kassen omzomen de straat dit*
bedolven is onder glas. rolluij
ken. meubilair en stukken be|
ton.
..Het is een wonder dat ef
geen doden zijn gevallen", zegl
een man die enkele straten ver
derop woont. „Ik hoorde een
enorme knal. voelde de grond
onder mijn voeten trillen en zag
hoe de hemel werd verlicht
door een wild flakkerend vuur,
Ik ben meteen naar mijn doch
ter gegaan die in deze straat
woont en trof een hels tafereel
aan: alle ramen, deuren ert
sponningen waren weggesla
gen."
De autobom heeft niet alleen
de rijke en rustige Romeinse
wijk in shock-toestand ge
bracht. President Scalfaro sprak
gisteren van een 'aanslag op de
democratie'.
ANKARA Rtr
Süleyman Demirel is gisteren
tot negende president van Tur
kije gekozen als opvolger van de
op 17 april overleden Turgut
özal. Demirel, die een mandaat
heeft van zeven jaar, zei een on
partijdige president te zullen
zijn die zich echter wel zal be
moeien met zaken van natio
naal belang.
De 68-jarige Demirel kreeg
244 van de 450 stemmen in het
parlement en haalde daarmee
de absolute meerderheid die
volstaat om in de derde ronde
te kunnen worden gekozen. In
de twee voorafgaande rondeis
slaagde hij er niet in om de toen
benodigde tweederde meerder
heid te krijgen.
Demirel kreeg de steun van
zijn eigen conservatieve Partij
van het Juiste Pad (DYP) en van
een meerderheid van de soci
aaldemocratische SHP die met
de DYP in de regering zit. Ook
de kleine rechtse Partij van de
Nationalistische Beweging
steunde hem.
LONDEN Rtr-AFP
De Britse sensatiekranten Sun
day Mirror en News of the
World hebben gisteren hun
pijlen gericht op koningin Eli
zabeth en haar echtgenoot
prins Philip. Beide bladen pu
bliceerden gisteren passages
uit het boek The royal marria
ges.
Volgens de auteur van het
boek, lady Colin Campbell, is
het huwelijk van Elizabeth en
Philip geheel zonder liefde.
Slechts plicht houdt ben bij
een. Campbell beweert dat de
koningin en haar echtgenoot
al meer dan 30 jaar gescheiden
levens leiden. Buckingham
Palace wilde niet ingaan op de
uitspraken van Campbell.
Het blad Sunday Times
meldde gisteren dat de Britse
troonopvolger, prins Charles,
zou hebben gezegd dat de ban
dopname van een ruzie met
zijn echtgenote Diana vals is.
De prins zou volgens zegslie
den erg boos zijn omdat hij
fungeert als pion in een oorlog
tussen sensatiekranten.
ZVORNIK RUNA HELLINGA
CORRESPONDENT OOST-EUROPA
„Het Vance-Owen-plan?" De drie vrou
wen, klein, boers en gedrongen, rimpe
len vragend hun voorhoofd. Dan bekent
een van hen eerlijk: „Ik heb geen idee
wat dat is". De twee anderen knikken
bevestigend. Ze zijn wel naar het refe
rendum gegaan, zeker. „We hebben ge
vraagd wat we moesten doen en ze heb
ben aangewezen dat we op het ene pa
piertje 'voor' en op het andere 'tegen'
moesten omcirkelen."
De bewoners van Bratunac hebben
weinig vertrouwen in de Verenigde Na
ties en de internationale bemoeienis in
het algemeen. Van de inhoud van het
Vance-Owen-plan zijn ze nauwelijks op
de hoogte, maar een ding weten ze wel:
als dat doorgaat, wordt Bratunac toege
wezen aan de moslims, en dat wil nie
mand.
„Nooit, nooit zullen we weer samenle
ven", zegt een vrouw in het zwart, die
een zoon aan het front heeft verloren.
„Mijn man is onlangs overleden, mijn
zoon omgekomen, mijn huis platge
brand. En waren het nu buitenlandse
soldaten geweest, maar het waren onze
buren die tegen ons vochten."
Het referendum kan haar weinig sche
len. „Bij het vorige referendum over de
onafhankelijkheid van Bosnië heb ik 'ja'
gestemd en daarmee voor de dood van
mijn eigen zoon. Maar ik heb wel tegen
het vredesplan gestemd. Want één ding
weet ik zeker, nooit wil ik meer met
moslims samenleven."
We spreken niemand die er anders
over denkt. Het doet er daarom ook niet
echt toe dat het referendum over het
Vance-Owen-plan niet overal even pro
fessioneel is georganiseerd, dat stemhok
jes ontbreken en mensen vaak al aan het
bureau van de kiescommissie hun biljet
invullen. De uitslag staat bij voorbaat
vast: tegen het vredesplan en voor een
Groot-Servië.
Tussen Bratunac en het veertig kilo
meter verderop gelegen Zvornik biedt
het ooit adembenemend mooie land
schap een troosteloos beeld van ver
woesting. Dorp na dorp. huis na huis
zijn kapotgeschoten en uitgebrand. Een
dorpsmoskee is opgeblazen tot een hoop
puin. De minaret is er als een gebroken
potlood overheen gevallen. I
Stevo Radic, vice-voorzitter van de
kiescommissie in Zvornik, geeft de eth-
nische zuiveringen in de regio volmon
dig toe. Voor de oorlog leefden er ruim
50.000 moslims en 28.000 Serviërs in de
stad. Nu zijn misschien nog twee of drie
moslim-vrouwen over die met Serviërs
zijn getrouwd. In de leegstaande wonin
gen zijn inmiddels 32.000 Servische
vluchtelingen getrokken.
Zvornik zou volgens het vredesplan
weer moslimgebied moeten worden.
„Maar dat zullen we nooit toelaten",
zegt Radic. Dit referendum zal volgens
hem bewijzen dat het Vance-Owen-plan
dood is, dat de Serviërs maar een ding
willen: een gezamenlijk Servisch moe
derland. Daarin is voor de moslims geen
plaats, meent hij: „Die hebben hier geen
historische basis. Die sturen we naar de
Kroaten".
Radic vindt dat Europa de moslims te
veel beschermt: „Daar krijgen ze nog
spijt van als over honderd jaar heel Euro
pa islamitisch is. Want dat is wat de
moslims willen. Er zijn documenten die
bewijzen dat ze heel Europa willen ver
overen."
Veertig kilometer ten noorden van
Zvornik, in Bijelina, lijkt het haast alsof
er geen oorlog heeft gewoed. De huizen
zijn heel. de terrasjes open. de winkels
liggen vol. Er zijn zelfs volop westerse si
garetten en benzine te krijgen. Maar
schijn bedriegt: helemaal aan het begin
van de oorlog hebben Servische milities
onder leiding van de beruchte comman-
dant'Arkan in dit vredige provinciestadje
gruwelijk huisgehouden. De vrijwel on
bewapende moslims stonden machte
loos. Vol trots leidde Arkan een televisie
ploeg langs de lijken van zijn slachtof
fers.
Maar Bijeljina heeft de tijd gehad de
kogelgaten te vullen. De lege plekken
waar ooit moskeeën stonden, vallen in
het voorbijgaan zo snel niet op. Er is
geen enkel islamitisch gebedshuis meer
over in de stad, hoewel er toch nog
steeds zo'n 10.000 moslims wonen.
Als we een stemlokaal binnengaan,
treffen we daar een ouder echtpaar aan
dat zijn ingevulde stembiljet nadrukke
lijk onder de ogen van de kiescommissie
duwt. Het blijken moslims te zijn, die
klaarblijkelijk duidelijk willen laten zien
dat ze ook tegen het Vance-Owen-plan
hebben gestemd.
Gevraagd naar het leven In Bijeljina
putten ze zich luidkeels uit in verklarin
gen dat alles in orde is. Ze hebben niets
tegen de Bosnisch-Servische republiek,
verklaart de vrouw uitdrukkelijk: „We
hebben zelfs een zoon die aan het front
vecht".
De moslims in Bijeljina worden ge
doogd, tegen een prijs. Ze maken een
tiende van de bevolking uit. maar heb
ben geen enkele politieke vertegenwoor
diging en geen gebedshuizen.
VN halen familie
medewerkers
weg uit Cambodja
PHNOM PENH» AP
De VN zijn het afgelopen week
einde begonnen familieleden
van hun medewerkers in Cam
bodja te evacueren. De VN wil
len hen niet blootstellen aan ge
welddaden die worden ver
wacht tijdens de verkiezingen
die zondag worden gehouden.
De meesten /uilen de verkie/in-
gen in de Thaise hoofdstad
Bangkok afwachten.
Dat de maatregel niet voor
niets is, werd zaterdagochtend
nog eens geïllustreerd. Niet ver
van het hoofdkwartier van de
VN-missie in Phnom Penh werd
een VN-militair uit Uruguay
doodgeschoten. Hij droeg op
het moment van de aanslag
burgerkleding. De dader ont
kwam. De afgelopen zes weken
zijn in Cambodja ruim veertig
VN-vredesmilitaircn doodge
schoten of verwond. Onder hen
ook enkele Nederlanders.
Sommige VN-medewerkers
zetten vraagtekens bij het cva-
uatiebesluit, omdat hel strijdig
lijkt met de inspanningen van
de VN om de wankele vrede in
Cambodja te handhaven en de
bevolking op te wekken vooral
naar de stembus te gaan.
