'Wij Ieren verstaan de kunst
een winnend lied te schrijven'
Rtv show
Een hikkende tekstschrijver
Radio met nietszeggende sepiaplaatjes
'Grand piano duo' streeft naar
meer perfectie in moderne muziek
MAANDAG 17ME11993
Impact volgend
seizoen wekelijks
terug bij VARA
Vanaf oktober is het programma
Impact gepresenteerd door Kees
Driehuis, wekelijks op de buis.
FOTO •ARCHIEF
HILVERSUM GPD
De documentairerubriek Im
pact van de VARA komt vanaf
oktober elke donderdagavond
op de televisie. Afgelopen sei
zoen werd op donderdagavond
de ene week Impact uitgezon
den en de andere week Met
Witteman.
Volgens een woordvoerster
van de VARA zijn onder meer de
bevredigende kijkcijfers van Im
pact de reden om het program
ma elke week een vaste plaats
binnen de VARA-programme-
ring te geven. Uit cijfers van
Kijk- en Luisteronderzoek van
de NOS blijkt dat Impact in het
eerste kwartaal van 1993 een
gemiddelde waardering haalde
van 7,5 en een kijkdichtheid van
5 procent, zo n 675.000 kijkers.
Dat is behoorlijk veel voor een
informatief programma dat laat
op de avond wordt uitgezon
den.
Ook in het nieuwe seizoen
blijft Impact op het late tijdstip
(rond 23.15 uur) uitgezonden
worden. De redactie van Impact
zal zowel programma's aanko
pen als ze zelf maken. Met Wit
teman verdwijnt in het nieuwe
seizoen. Volgens de woordvoer
ster van de VARA krijgt Paul
Witteman een ander program
ma. Hoe dat programma er uit
gaat zien, is nog niet bekend.
Ruth Jacott kan wel 'vredehebben met triomf Niamh Kavanagh
lijkbaar zijn Ieren
ook als ze niet persé
op de eerste rij hoeven te staan.
Bekeken en beluisterd door 300
miljoen tv-kijkers zadelde
Niamh Kavanagh zaterdag
avond zichzelf en Radio Telefis
E'ir'eann (RTE) op met een gi
gantisch luxe probleem. De 25-
jarige Kavanagh, zangeres in
deeltijd naast haar betrekkelijk
veilige bestaan als bankem
ployé, realiseerde zich dat
meteen nadat 'In your eyes' met
187 stemmen tot beste Songfes
tivalsong was uitgeroepen.
Ze wordt donderdag weer
achter haar bureau bij de Allied
Irish Banks in Dublin verwacht.
Opmerkelijk nuchter overwoog
Kavanagh de consequenties van
haar triomf. „Ik denk dat het nu
hoog tijd wordt om met mijn
werkgever van gedachten te
gaan wisselen over hoe het nu
verder moet met mij op de
bank", sprak de computerope
rator. En bij de RTE, dat alleen
al uit praktische en financiële
overwegingen de winst graag
aan een ander had gegund,
werd al meteen met enige zorg
naar de kas gekeken.
Als ze bij de nationale om
roep van Ierland niet oppassen,
dreigt er verlies door die onder
hand bijna traditioneel gewor
den Songfestival-overwinnin
gen, die bijkans de morele
plicht dragen de eerstvolgende
aflevering van het zangfestijn te
organiseren. Met deze afleve
ring was ruim 2 miljoen Ierse
ponden (ruim 6 miljoen gulden)
gemoeid. Sponsors brachten
een deel van dat bedrag op,
maar niet voor niets merkte
producer Kevin Linehan op:
„Daar zullen we dan nog eens
goed over moeten nadenken."
Vijfde maal
Voor de vijfde maal een triomf
op het Eurovisie Songfestival
dus voor een volk van zangers.
Dana, Johnny Logan en Linda
Martin gingen Kavanagh voor.
Dachten de in Millstreet ver
melde zangers en zangeressen
af te zijn van het Logan-syn-
droom, mochten de Ieren de
kurken toch van de champag
KILIARNEY GPD
Henk Westbroek, tekstschrijver van 'Vrede', was de afgelopen
dagen in Millstreet en omgeving op afstand herkenbaar. Al zes
dagen lang brengt de Utrechter een hikkend geluid voort. Aan
slapen is hij in zijn hotel in Killamev amper toegekomen.
Westbroek consulteerde een plaatselijke arts, maar die bleek
niet bij machte hem van de kwaal af te helpen. „Die zesde
plaats van Ruth was voor mij zo'n schok dat ik even dacht er
van af te zijn. Maar toen ik over de schok heen was, kwam de
hik weer terug. Zodra ik thuis ben, ga ik naar de 'dok', want dit
kan zo niet langer. Hik."
neflessen laten knallen. Winna
res Niamh Kavanagh: „Ik had
dit nooit verwacht. Ten eerste
omdat ik Siljge, dat jonge Noor
se meisje, zo prachtig vond zin
gen. Nederland liet zich hier
eveneens zien. Zo kon ik ook
best waardering opbrengen
voor William Mangion, die jon
gen met die Joe Cocker-stem uit
Malta. En ja, toen het op stem
men aankwam ging het wel heel
erg gelijk op met Engeland. Het
was zo spannend, zo 'close'. Dat
maakte dit Songfestival er nog
aantrekkelijker op dan het in
feite al is. Die verscheidenheid
van culturen op een en hetzelf
de podium, dat vind ik er zo
Tweevoudig Songfestival-
winnaar Johnny Logan, vorig
jaar ook nog componist van het
winnende liedje 'Why me?' van
Linda Martin, meent dat Ierland
bij uitstek weet hoe men een
songfestival moet winnen. „Het
bewijs is nu geleverd dat we ook
zonder Logan kunnen winnen.
Wij Ieren hebben kennelijk de
formule ontdekt om een Song
festival te winnen. De kunst een
winnend lied te componeren
hebben we aardig onder de
knie".
Ruth Jacott
Achter de coulissen van het om
gebouwde hippische centrum
Green Glenns was Ruth Jacott
door vrijwel al haar collega's,
respectievelijk concurrenten
nagewezen als een artieste van
internationale allure. In een poll
onder de mededingers was zij
getipt als de te kloppen zange
res. „Maar dat zegt niks", had
Ruth Jacott onophoudelijk ge
roepen, zonder ook maar een
ogenblik de verdenking op zich
te laden te prevelen. Het was
eerder haar gezonde kijk op het
nauwelijks voorspelbare Song
festival, die Jacott telkenmale
tot het afhouden van al te veel
lof noopte. Haar stemmen
staakten bij 92, goed voor de
zesde plaats in de rangschikking
van de hoe dan ook spraakma
kende liedjescompetitie. Ze is
niet ontevreden. „Ik vind dat we
ons hier goed hebben gepresen
teerd. Zonder de backing-group
had ik dat nooit voor elkaar
kunnen krijgen."
Eigenwijze tante
De hoop op de overwinning, zo
gaf ze naderhand prijs, had
Ruth Jacott al na de generale re
petities opgegeven. Zij, maar
nog meer haar vriend
Humphrey Campbell, rekende
het mislopen van de eerste plek
met name RTE-regisseuse Anita
Notaro aan.
Ruth Jacott: „Vooropgesteld
dat ik het lied van Ierland te gek
vond en vooral ook Portugal
heel hoog had zitten, ben ik er
zeker van dat die vrouw ons een
paar punten heeft gekost. Ik zag
de beelden van de generale en
toen dacht ik al meteen: dit gaat
ons de nek breken. Op al die
verre shots zat toch geen mens
te wachten! Vooral aan mijn
backing-group werd in het ge
heel geen recht gedaan. Het le
ken wel poppetjes. Maar ach: li
fe goes on."
Onopgemerkt
Een record-aantal Songfestival
deelnemers van 25 was te zien
en te horen in Millstreet. Te veel
van het goede, in de optiek van
de European Broadcasting
Union. Maar niet eerder dan
volgende maand zal worden be
slist over de vier in omloop zijn
de plannen, die alle het oog
merk hebben het deelnemers
veld uit te dunnen. Los daarvan
staat het nu al vast dat België
volgend jaar voor het eerst niet
mee mag doen. Barbara eindig
de met 'Iemand als jij' op de
laatste plek, die eigenlijk Fin
land had toebehoord met 29
keer Tule Luo in nog geen drie
minuten na 72 maal Yam-
mayamma vorig jaar. De reali
teit is dat de Franstalige RTBF
volgend jaar moet zwijgen, om
dat het geluid van BRTN-verte-
genwoordigster Barbara maar
goed bleek voor drie punten.
Maar hopen dat de taalstrijd
niet oplaait.
Uitslag: 1. Ierland 187 pnt; 2.
Groot-Brittannië 164 pnt.; 3.
Zwitserland 148 pnt.; 4. Frank
rijk 121 pnt.; 5. Noorwegen
120 pnt. en 6. Nederland 92
pnt.
Het is weer 'Vrede' tussen de
Nederlandse Omroep Stich
ting en de KLM. Vorige week
zondag stapten Ruth Jacott en
andere leden van de Neder
landse delegatie nogal ont
stemd uit de City Hopper,
toen bleek dat er geen bagage
vanaf Schiphol naar Cork was
overgevlogen. Op hoge toon
eiste namens de NOS delega
tieleider Bert Roeleveld voort
aan een betere en vooral aler
tere service van onze nationale
luchtvaarttrots; vorig jaar arri
veerde het hebben en houden
van Songfestival-deelnemer
Humphrey Campbell en ge
volg al evenmin bijtijds in het
Zweedse Malmö. Fijntjes at
tendeerde de NOS per fax de
KLM ten overvloede op het be
staan van concurrerende
vliegmaatschappijen. De drei
ging van anti-reclame en -er
ger nog- het verlies van een
goede klant werd afgewend
door de toezegging van een
speciaal ingelaste thuisvlucht
met de garantie van een vlek
keloos bagagetransport. Daar
kon de Nederlandse Songfesti
val-equipe wel vrede mee heb
ben.
Winnares van het Eurovisie Songfestival, Niamh Kavanagh, kust dolgelukkig de 'trophy'.
TV-serie over de herkomst van literatuur:
De dichter H.H. ter Balkt legt in zijn werk een verdwenen verleden vast.
op een manier die niet is terug te vinden in de geschreven geschiedenis.
Cor Bakker en Bert van den Brink
Bert van den Brink (links) en Cor Bakker gevleugelde vrienden, foto
cpd
AMSTERDAM MONIQUE BRANDT
Literaire programma's
op televisie zijn door
gaans geen lang leven
beschoren. Er valt niet mee te
'scoren', want programma's
over literatuur trekken nu een
maal geen miljoenenpubliek.
Jammer, want bijvoorbeeld
Adriaan van Dis bewees bij de
VPRO jarenlang het nut van een
serieus literair programma.
Het is dus op zich lovens
waardig dat de RVU het wel
aandurft de zesdelige reeks 'Het
land van herkomst' te beginnen.
De serie, waarvan vanavond de
eerste aflevering is te zien, wil
onderzoeken wat een auteur
beweegt te schrijven zoals hij of
zij schrijft. De titel is ontleend
aan E. du Perrons beroemde ro
man, en slaat op de gedachte
dat het werk van de meeste
schrijvers een centrale bron
heeft, een 'land van herkomst'
dus, waar de schrijver steeds
naar terugkeert. Dat kan letter
lijk gaan om een plek, een stad,
streek of land, maar is ook fi
guurlijk bedoeld: een ingrijpen
de herinnering, een historische
gebeurtenis.
De geportretteerde schrijvers
hebben een zeer uiteenlopend
oeuvre. Afgezien van deel vijf
worden wekelijks twee schrij
vers belicht, die wat de oor
sprong van hun werk betreft,
aan elkaar zijn verwant. Zo ko
men achtereenvolgens aan bod:
F.B. Hotz en H.H. ter Balkt, Ge
rard Durlacher en Danilo Kis,
Hella Haasse en Vincent Ma-
hieu, Kristien Hemmerechts en
Marcel Möring, Richard Powers,
James Agee en Walker Evans en
tenslotte Bert Schierbeek en
Dirk van Weelden.
Volgens redactielid Anthony
Mertens was het de bedoeling
'de impulsen uit de literatuur
bloot te leggen'. „Geen nostalgi
sche sepiaplaatjes, dus. In
nostalgie waren we niet geïnte
resseerd". Het is me een raadsel
waarom de redactie tóch heeft
gekozen voor nietszeggende cli
ché-beelden bij de op zich inte
ressante verhalen. Een eerste
jaars-student aan de filmacade
mie zou avontuurlijker te werk
gaan.
Deel 1 'Topografie van een
verdwenen landschap' gaat te
rug naar de Twentse oorsprong
van dichter H.H. ter Balkt, en
naar de bron van inspiratie voor
het werk van F.B Hotz, die voor
al ligt in de cultuur zoals die be
stond aan het begin van deze
eeuw: de architectuur, de vorm
geving, de muziek en de kunst.
„Het verleden is dood, maar
voor een schrijver is het tegelij
kertijd een levende bron om
ideeën uit te destilleren. De
werkelijkheid moet geen ver
haal worden, het verhaal moet
werkelijkheid worden", zegt hij.
De voormalige jazzmusicus
Hotz raakte door zijn interesse
voor avant garde-kunst geïnte
resseerd in de cultuur van de
eerste dertig jaar van deze
eeuw: „De schilders, de kunste
naars en de ontwerpers van die
tijd maakten geweldige dingen,
alles was nieuw, énders." We
horen zijn met donkere stem
vertelde mooie verhalen, fra-
gementen uit zijn boeken, en
zien wat voorwerpen uit die tijd
voorbijflitsen: een radio, een
vaas, foto's van in die tijd
ontworpen gebouwen.
Natuur
H.H. ter Balkt wordt vooral ge-
inspireerd door de natuur. In
zijn eerste bundels zijn zijn ge
dichten met name gewijd aan
voorwerpen uit het boerenbe
drijf. Hij laat de poëzie zien van
het ruwe boerenleven. „Poëzie
is een stukje van één of andere
stroming, het gebeurt, het be
weegt, daarom is het iets van de
natuur", zegt ter Balkt, terwijl
we wat opnamen voorgescho
teld krijgen van hoe kan het
anders boerenhuizen, de
dauw op de velden en wat oer-
Hollandse landschapjes. Ter
Balkt noemt zichzelf conserva
tief, zoals „dichters over het al
gemeen wel conservatief zijn,
omdat ze ijveren voor het be
houd van de taal, het land
schap". Hij is bang voor de ver
dwijning van de landschappen
uit zijn jeugd. „Ik wil die dingen
in stand houden, maar dat is
iets heel anders dan nostalgie."
In de tweede aflevering, Oor
den van Verdriet, komen Gerard
Durlacher en de in 1989 overle
den Joegoslavische auteur Da
nilo Kis aan het woord, Kis in
een oud interview. Zij vertellen
over de traumatische herinne
ringen aan de Tweede Wereld
oorlog, die hun leven voor een
belangrijk deel hebben bepaald.
Het zijn nog steeds in
drukwekkende verhalen. Durla
cher over zijn verloren paradijs
Baden Baden, waar hij opgroei
de, de mooie herinnering die
werd vergiftigd door foto's uit
de nazi-tijd. Durlacher als klein
joods jongetje dat werd aange
vallen door de rest van zijn klas,
gewoon omdat hij joods was.
Kis over zijn vader, een joodse
intellectueel, die ziek was van
angst voor de gebeurtenissen in
Europa, en uiteindelijk in
Auschwitz werd vermoord. We
zien tegelijkertijd wat oude fa
miliefoto's, een leeg schoolklas-
je, Durlachters oude school.
Het zijn stuk voor stuk inte
ressante verhalen, die veel zeg
gen over de beweegredenen van
deze auteurs. Helaas zijn de
beelden totaal overbodig, en
was het aardiger geweest om
met het materiaal een radio-se
rie te vervaardigen. Uiteindelijk
is 'Het land van Herkomst' ook
niet meer dan radio met wat
plaatjes.
(Het land van herkomst, mor
gen, 23.15 uur, Nederland 3)
BUSSUM GPD
Ze presenteren zichzelf als
'Grand piano duo'. Je zou ze
ook de gevleugelde vrienden
kunnen noemen. Cor Bakker en
Bert van den Brink spelen sinds
1984 regelmatig samen en zul
len ook in het komende thea
terseizoen weer optreden. Ze
hebben ook een CD gemaakt
vol unieke composities van de
Amerikaan Clare Fischer, die
luistert naar de naam 'Decla
red'.
Mooie muziek, met wortels in
de jazz en in de klassieke mu
ziek, voorzien van Interludes
van de hand van de blinde Bert
van den Brink. Hij componeer
de de tussenspelen in de geest
van Fischer en tot volle tevre
denheid van de componist, die
blij was met het initiatief van
het tweetal om een hele CD aan
zijn werk te wijden. Fischer is
bij insiders weliswaar redelijk
bekend, maar daar blijft het dan
ook bij.
Al op het conservatorium
raakte Cor Bakker in de ban van
zijn muziek. Want Cor mag dan
vooral bekend zijn door zijn sa
menwerking met Paul de
Leeuw, hij was al enige tijd een
creatieve en gewaardeerde pia
nist, cum laude afgestudeerd
aan het Sweelinck-conservatori-
um in Amsterdam. Bert van den
Brink studeerde eveneens cum
laude af aan het Utrechts con
servatorium.
De basis voor hun samenwer
king werd gelegd in 1982 toen
ze deelnamen aan een work
shop van het Metropole Orkest.
Het klikte meteen. Zelfs in de
koffiepauzes waren ze niet bij
de vleugel en de piano weg te
slaan. Cor moest nog afstuderen
en deed dat in 1984. Hij had de
populaire richting gekozen, Bert
de klassieke. Wat hen bond was
het streven naar meer perfectie
in de moderne muziek.
Bert ging uiteindelijk ook de
populaire kant op. Het instude
ren van klassieke stukken verg
de van de blinde pianist vaak
een bovenmenselijke inspan
ning. „Dus heb ik gekozen voor
de populaire muziek, in het bij
zonder de jazz. Wat me daarbij
vooral hinderde was dat in de
jazz-pianomuziek, misschien
met uitzondering van Oscar Pe
terson, toch eigenlijk veel wordt
gerommeld. Er wordt zoveel ge
hakt op die piano. Ik had het
idee dat er qua techniek, qua
touche meer mogelijk moest
zijn. Dan is het natuurlijk fan
tastisch dat een componist op
je pad komt, die al veel eerder
volgens die normen muziek
heeft gecomponeerd."
Het was Cor Bakker die met
Clare Fischer aankwam. „Op
het conservatorium was ik met
het werk van Fischer in aanra
king gekomen. Die muziek
raakte een snaar in me. Na mijn
studie kreeg ik via een beurs de
kans om verder te gaan stude
ren. Ik heb de stoute schoenen
aangetrokken en Fischer ge
schreven. Ik wist niet eens of hij
les gaf. Maar hij reageerde en
wilde me graag les geven. In
1987 ben ik naar Los Angeles
gegaan."
Na terugkeer in Nederland
bleek er voor Bakker voldoende
werk. In het theater begeleidde
hij Jenny Arean, Marjol Flore
en, met veel succes bij een
groot publiek, Paul de Leeuw.
„Ik vind dat belangrijk om te
doen. Bovendien moet er ge
woon brood op de plank ko
men. Ik heb nu een halve baan
als vaste pianist van het Metro
pole Orkest. Maar altijd is het
Piano Duo er als rode draad ge
weest. Het werken met Bert
geeft de meeste artistieke vrij
heid. Je kunt er het meeste van
jezelf in kwijt."
Beide pianisten vullen elkaar
goed aan. Bert: „We hebben in
de loop der jaren heel veel uit
geprobeerd. Het moeilijkste als
je samenspeelt, is om de aan
slag gelijk te krijgen. Dat moet
je veel samen oefenen. Je moet
niet alleen elkaar aanvullen, je
moet je ook aan elkaar aanpas
sen. En verder is gebleken dat
we op dezelfde manier tegen
muziek aankijken. We denken
geen van beiden strikt in vakjes.
We komen niet uit muzikale fa
milies. Het grote voordeel daar
van is dat we vanaf heel vroeg
met allerlei soorten muziek zijn
beziggeweest."
Breed
In hun programma waarmee ze
volgend seizoen de theaters in
gaan, willen ze ook andere stij
len brengen dan Clare Fischer.
Cor: „Als je in een theater op
treedt, moet je een breder re
pertoire aanbieden. We willen
ook muziek brengen, die bij Ne
derlandse cabaretteksten is ge
maakt. Zo'n 'Margootje' en
'Meisjes van dertien', daar zit
schitterende muziek bij." Bert
ziet ook in de popmuziek heel
mooie melodieën. „Ik denk aan
groepen zoals Gentle Giant en
Toto. Compositorisch zitten
daar schitterende stukken bij."
