Veluwe met cadmium vervuild
'Onze reputatie is om zeep geholpen'
'Ze zitten er alleen maar
voor de mooie baantjes'
Binnenland
Zwartboek vol ongeloof
Univé suggereert verband
tussen economie en brand
Kosjere slacht in gedrang
Eis levenslang wegens
moord op politieagent
FNV: Honderden banen weg
bij zuivelconcern Coberco
Dealer hoort
3,5 jaar eisen
i ZATERDAG 15 ME11993
5
Algemeen Nederlands Persbureau CPD
Arrestant overleden aan darmbloeding
Amersfoort De 40-jarige Huizenaar van Molukse afkomst, die
vorige week zaterdag dood in een Amersfoortse politiecel werd
aangetroffen, is overleden aan een spontane bloeding in de
twaalfvingerige darm, waarschijnlijk het gevolg van een verwaar
loosde ontsteking. Dat blijkt volgens de Amersfoortse politie uit
het sectierapport. De Huizenaar werd aangehouden op verden
king van enkele inbraken. Donderdag werd hij naar Amersfoort
overgebracht. Vrijdag kreeg de man, verslaafd aan hard drugs,
volgens de politie last van ontwenningsverschijnselen. Een
GGD-arts heeft hem onderzocht. Zaterdagmorgen lag hij dood
in zijn cel.
Campagne over erfelijke afwijkingen
pen haag De Vereniging Samenwerkende Ouder- en Patiënten
organisaties (VSOP) is gisteren in Den Haag een campagne ge
start om informatie te geven over erfelijke en aangeboren afwij
kingen en over risico's voor en tijdens de zwangerschap. Volgens
de vereniging is vaak sprake van „onterechte ongerustheid" bij
mensen die een kind willen. De campagne bestaat uit een
brochure, een folder, een boekje en pamfletten.
Minder uitzendwerk in eerste kwartaal
neerlen F.r is in het eerste kwartaal minder met uitzendkrachten
gewerkt dan in dezelfde periode vorig jaar. Het aantal door uit
zendkrachten gewerkte uren daalde bijna tien procent. Dat ging
gepaard met een omzetdaling voor de uitzendbureaus van 8,9
procent, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het aantal
uitzenduren was in het eerste kwartaal van dit jaar 37 miljoen. In
het topjaar 1990 waren dat er nog bijna 48 miljoen. Inmiddels is
de uizendarbeid weer gedaald tot het niveau van 1987 (35,2 mil-
joeif uitzenduren in het eerste kwartaal).
pen haag Minister Dales van
binnenlandse zaken heeft gisteren
een zwartboek in ontvangst geno
men van de organisatie van de
jongerendemonstratie die een
week geleden in Den Haag uit de
hand liep. In het zwartboek zijn
bijna 250 klachten en verslagen
van ooggetuigen gebundeld.
Daaruit spreekt vooral ongeloof
over het felle optreden van de po
litie. Er vielen tientallen gewon
den. Dales beloofde de vertegen
woordigers van CNV- en FNV-
jongeren en de landelijke studen
tenvakbond LSVb alleen dat ze
het zwartboek serieus zou bekij
ken. Het zwartboek wordt ook aan
de Nationale Ombudsman en de
politie van Den Haag aangebo
den. Rechts naast Dales op de fo
to zitten Hannie Waaldijk van de
studentenorganisatie en Astrid
Klaag van de FNV-jongeren. foto
anp ed oudenaarden
alkmaar cpo
Bij een teruglopende economie
pleegt het aantal gevallen van
brandschade toe te nemen. Ver
zekeringsmaatschappij Univé
vindt dat een 'opvallend' gege
ven. In het jaarverslag van de
verzekeraar over 1992 wordt ge
suggereerd dat dit het gevolg
kan zijn van „helaas vaak niet
aantoonbare brandstichting
door belanghebbenden".
Univé stelt in het jaarverslag
dat het bedrijf de indruk heeft
dat brandstichting nogal eens
een faillissement voorkomt. Het
uitgekeerde schadebedrag kan
immers worden gebruikt om de
schulden te betalen.
Toch is dit niet de hoofdoor
zaak dat het aantal gevallen van
brandschade afgelopen jaar is
opgelopen. Vooral bezuinigin
gen op bedrijfsbeveiliging en
verwaarlozing van onderhoud
zijn de grote boosdoeners, zo
blijkt uit het jaarverslag.
Univé heeft over 1992 bedui
dend minder winst geboekt dan
de directie hoopte. Univé-top-
man T. Sikkema rekende eind
vorig jaar nog op een winststij
ging van twintig procent. De
nettowinst daalde echter van 24
miljoen naar ruim 22 miljoen
gulden. Belangrijkste veroorza
ker is het schadebedrijf van
Univé. De schadelast steeg van
241 miljoen naar 297 miljoen
gulden. Aan premies werd 311
miljoen ontvangen, nauwelijks
voldoende om de bedrijfstak
kostendekkend te laten werken.
amsterdam
De joodse gemeenschap in Ne
derland dreigt de dupe te wor
den van de mogelijke sluiting
van het enige Nederlandse
abattoir waar een dag per
week kosjer wordt geslacht.
Het abattoir aan de Van Slin-
gelandtstraat in Amsterdam
voldoet niet aan de eisen van
de Hinderwet en veroorzaakt
grote geluids- en stankover
last, zo bevestigt I. Karemaker
van de stadsdeelraad Wester
park. De directie van het abat
toir en de Joodse Gemeente
Amsterdam hebben tegen het
sluitingsbevel bezwaar aange
tekend. De Raad van State
neemt waarschijnlijk eind deze
maand een besluit over het
verzoek om het sluitingsbevel
te schorsen.
De Veluwe is met cadmium vervuild. Het is daarom beter
geen organen van dieren uit dat gebied te eten. Dat con
stateert bioloog ir. J. Wolkers. Hij heeft in de nieren van
de Veluwse wilde zwijnen en edelherten hoge concentra
ties cadmium aangetroffen. Volgens de bioloog, die vol
gende week woensdag hoopt te promoveren aan de Uni
versiteit van Utrecht, is nader onderzoek dringend ge
wenst.
reld Gezondheids Organisatie
toelaatbaar acht. Bij het veror
beren van twee ons edelhertnie
ren gaat het volgens Wolkers
om vier tot twintig maal zo veel
ARNHEM «CPD
Door de aangetaste organen te
nuttigen krijgt de eter veel meer
cadmium binnen dan de We
als der
„Gigantisch", meent de on
derzoeker, „maar bij wilde zwij
nen is het nog extremer. Daar
wordt de limiet bij zo n portie
vijf tot veertig maal overschre
den". Volgens de bioloog kan
consumptie van de inwendige
organen van de Veluwe-dieren
beter worden vermeden.Als je
er regelmatig van eet, loop je
het risico problemen met je nie
ren te krijgen."
Wolkers onderzocht de relatie
tussen de conditie van wilde
zwijnen en edelherten en de sa
menstelling van hun bloed, or
ganen en spieren. Hij registreer
de de concentraties van diverse
zware metalen, waaronder cad
mium. Jonge zwijnen en herten
(tot vijf jaar oud) bleken in hun
nieren een hoge concentratie
cadmium te hebben.
Het feit dat deze concentratie
toenam naarmate de dieren ou
der werden, wijst erop dat ze
ernstig blootstaan aan dit zware
metaal. Wolkers: „De gevolgen
voor dieren hebben we nog niet
kunnen vaststellen, maar het is
niet ondenkbaar dat ze, naar
mate ze ouder worden, met
zware nierproblemen te kam
pen krijgen."
De vervuiling van de Veluwe
heeft veel grotere vormen aan
genomen dan tot nu toe ge
dacht. Wolkers maakt een ver
gelijking met de Brabantse
Kempen, die onder de rook van
chemische fabrieken liggen.
„De concentratie cadmium bij
dieren op de Veluwe zit in de
zelfde orde van grote als in Bra
bant."De Utrechtse bioloog ziet
de industrie als grootste boos
doener. „De technologie om de
uitstoot van industriële afval
stoffen te zuiveren is er wel,
maar die is vrij duur." Volgens
Wolkers kiest men nu voor de
'verkeerde oplossing' door niet
te reinigen. „Gevolg is dat de in
dustrie zorgt voor een hoge cad-
miumuitstoot, die door de lucht
wordt getransporteerd en in
met cadmium verontreinigde
stofdeeltjes op de Veluwe neer
daalt. Een trieste zaak."
DEN HAAG WILFRED SCHOLTEN
Beweging wil CDA-top ontmaskeren en fractie zuiveren
moet er maar een kabinetscrisis komen en nieu
we verkiezingen."
De Beweging heeft al kandidaten voor de ver
vanging: vier plaatselijk actieve christen-demo
craten, voornamelijk afkomstig van de Veluwe.
„Nee, het is geen puur Veluwse zaak. Ook men
sen in Genemuiden en Veenendaal steunen ons.
En niet alleen protestanten, juist ook katholieken.
Er moet een christelijk reveil komen in het CDA.
Nu zijn de moderne gereformeerden drie keer
oververtegenwoordigd".
Volgens Van der Land moet ook de hele top van
het CDA verdwijnen. „Ze zitten er alleen maar
voor hun mooie baantjes. Via de basis zullen we
dat proberen te veranderen. Die basis wordt nu
alleen gebruikt als applausmachine." Vooral
voorzitter Van Velzen moet het ontgelden. „Die
man is heel zwak, die weet werkelijk niets. Hij be
studeert niet eens de stukken."
De leider van de Tweede-Kamerfractie, Brink
man, is evenmin dé persoon die het CDA naar
christelijke verten zal brengen, zegt Van der Land.
Maar hij mag voorlopig blijven. „Ik weet niet hoe
christelijk hij is. Hij lijkt me een technocraat.
Maar een alternatief hebben we nog niet. Ach,
dan moeten we wat hem betreft maar roeien met
de riemen die we hebben."
Waarom gaan de verontrusten eigenlijk niet ge
woon naar de partijen die hun standpunten wèl
prima vertolken: de kleine SGP, GPV en RPF?
.Absoluut niet", antwoordt Van der Land zeer be
slist. „Ik zou wel eens willen weten wat die partij
en in dit land tot stand hebben gebracht. Dat is
toch niets? Nee, die zijn alleen maar lachwek
kend. In dat isolement willen we niet terecht ko
men. Wij gaan het CDA veranderen."
CDA-lijsftrekker Brinkman is een 'technocraat',
voorzitter Van Velzen 'weet werkelijk van niets' en
het overgrote deel van de Tweede-Kamerfractie
doet haar werk slecht. Alleen het orthodox-pro
testantse kamerlid Van Leijenhorst kan op sym
pathie rekenen.
De Beweging Christelijke Koers CDA heeft
vanuit de basis de aanval op de CDA-top ge
opend. „Die moet ontmaskerd worden", vindt be
stuurlid Van der Land. De beweging vindt dat het
de hoogste tijd wordt dat de partij weer eens reke
ning gaat houden met de 'christelijke uitgangs
punten'.
Die is het CDA bij haar standpunt inzake de eu-
thanasie-regeling en de Wet gelijke behandeling
glad vergeten. Dat kan volgens de Beweging niet
door de beugel. „En zo denken veel leden erover",
aldus Van der Land. Hij zegt de vele adhesie-be-
tuigen niet eens meer in z'n eentje te kunnen ver
werken.
De club van verontrusten, die momenteel zo'n
vijfhonderd leden telt, heeft alle CDA-afdelingen
gevraagd zich tegen de in hun ogen te liberale
•wetsvoorstellen uit te spreken. Zo kan de fractie
jn de Eerste Kamer, waar de euthanadiewet op dit
jnoment in behandeling is, worden gedwongen
alsnog tegen te stemmen.
daarnaast moet de CDA-ffactie in de Tweede
Kamer worden gezuiverd, vindt Van der Land.
„Het blijkt dat er te veel mensen zitten die over
dit soort belangrijke zaken bereid zijn compro
missen te sluiten. Kijk, bij de aanleg van wegen, of
bij de WAO kun je een compromis sluiten. Maar
bij euthanasie en gelijke behandeling niet. Dan
Rekening-rijden in Europese binnensteden
Elektronisch belasting betalen kan aan het eind van de jaren negentig
werkelijkheid worden in grote Europese steden als een door de EG
gefinancierd project succesvol blijkt: automobilisten betalen extra belasting
voor het rijden in de stad. Van dit systeem, bedoeld om grote verkeersdrukte
in de steden tegen te gaan, wordt een miljarden-markt verwacht op het terrein
van de informatie-technologie.
'55' Op het moment
dat de auto de stads-
zone bereikt, acti
veert een micro-
golfsignaal de
meter achter
de voorruit
en bepaalt de
belasting-categorie
(grootte van de auto)
Verwisselbare 'slimme'
credit card past in de meter
achter de voorruit
UTRECHT. ANP
Camera's langs
de weg fotograferen
autokentekens
waarmee ontduiking
van betaling wordt
bestreden
Zwaarste klappen bij reorganisatie vallen in Overijssel
ENSCHEDE/ZUTPHEN CPD
Binnen twee jaar verdwijnen
door bedrijfssluitingen tussen
de 350 en 700 banen bij de zui-
velcoöperatie Coberco. De
zwaarste klappen vallen in
Overijssel. Dat zegt districtsbe
stuurder Henk van der Ploeg
van de Voedingsbond FNV. Hij
verwacht nog voor de zomer de
eerste bedrijfssluiting.
Van der Ploeg reageert op de
mededeling van Coberco-top-
man Plageman eerder deze
week, dat het concern (ruim
vierduizend werknemers) zal
doorgaan met reorganiseren.
De FNV-bestuurder gaat er bij
zijn schatting van uit dat de fa
briek in Deventer op termijn
volledig wordt gesloten. „Men
wacht een gunstig moment aF',
aldus Van der Ploeg. In Deven
ter werken tussen de 200 en 250
De vakbondsman vreest ver
der het ergste voor de vroegere
Ormet-fabriek in Enschede,
waarvan het voortbestaan tot 1
januari 1995 is gegarandeerd.
Als de situatie niet verbetert, zal
daar op 2 januari 1995 de tent
dicht gaan, vermoedt Van der
Ploeg. „Er is sprake van con
stante onderbezetting in de fa
briek waar apparatuur staat te
verouderen".
De vestiging in Enschede,
waar nu nog ruim honderd
mensen werken, maakt deel uit
van de divisie Coberco Zuivel.
Deze kampt na een lange perio
de van groei met afzetproble-
men. Van der Ploeg: „In de slag
met de Belgen zijn ze Vendex
(Edah, Torro) als klant kwijtge
raakt".
Er gaan ook kaasfabrieken
dicht. Volgens Van der Ploeg is
Coberco van plan bedrijfstijd
verlenging door te voeren in de
gemoderniseerde kaasfabrie
ken. Die staan allemaal in Gel
derland. Dat houdt weinig
goeds in voor de Overijsselse fa
brieken in Den Ham, Wierden
en Heeten. Als producent van
speciaalkazen neemt Markelo
een aparte plaats in. Ingrepen
voorziet hij ook bij de divisie
Coberco Omefa (speciaalpoe-
ders), met vestigingen in Rijssen
en Zwolle. Tenminste
daar geen structurele verbete
ring optreedt.
Bij Coberco wilde men giste
ren niet ingaan op de uitlatin
gen van de vakbondsbestuur
der. „Het saneringsplan is nog
niet afgerond", aldus een
woordvoerder van de zuivelco-
operatie. „Dat gebeurt pas in
juni. Op het moment kan nog
niets worden gezegd over welke
bedrijven bij de reorganisatie
worden betrokken".
Dat er gereorganiseerd gaat
worden, staat vast. Dat heeft
topman Plageman van Coberco
deze week ook duidelijk te ver
staan gegeven in zijn toelichting
op de jaarcijfers. Hij weigerde
bij die gelegenheid aan te geven
welke bedrijven daarvoor in
aanmerking komen.
„Coberco moet in elk geval
niet te snel tot sluitingen over
gaan, maar eerst naar alterna
tieven zoeken", vindt FNV-man
Van der Ploeg. „En als sluitin
gen echt onvermijdelijk zijn,
moeten ze in de tijd worden ge
spreid en dient Coberco ook
een goede sociale regeling over
eind te houden".
Levenslange gevangenisstraf
eiste officier van justitie mr. J
van Spanje gisteren voor de
Utrechtse rechtbank tegen een
25-jarige man. Hij wordt ver
dacht van moord op een politie
man in het Vinkeveense hotel
Residence op 4 december vorig
jaar. De man is voorvluchtig
sinds hij begin april samen met
vijf anderen ontsnapte uit de
strafinrichting De Geerhorst in
Sittard.
De drie verdachten naast
de voortvluchtige nog twee
mannen van 22 en 23 jaar
waren betrokken bij de bak-
overval in Utrecht en. na hun
vluchtpoging, bij de schietpartij
in het Vinkeveense hotel. De of-
ZUTPHEN ANP
Officier van justitie mr. Mulder
eiste gisteren voor de rechtbank
in Zutphen 3,5 jaar celstraf te
gen een 32-jarige man uit De
venter. De man heeft zich vol
gens de officier schuldig ge
maakt aan grootschalige handel
in hard drugs, heling, afpersing
met behulp van een vuurwapen
en illegaal wapenbezit.
Mulder omschreef de ver
dachte als een van de grote jon
gens in de Deventer drugswe
reld. die veel mensen in dit
milieu terroriseert. Zo zou hij
verslaafden hebben laten stelen
in ruil voor dope. „We hebben
hier te maken met een niets
ontziende cynische, verslaafde
beroepscrimineel", aldus de
openbare aanklager.
ficier van justitie stelde dat ze in
groepsverband hebben geope
reerd en dus doet het er volgens
haar niet toe wie het geweld uit
eindelijk heeft gepleegd en wie
de schoten heeft gelost.
Diefstal met geweld, twee
maal poging tot doodslag en
moord achtte ze bewezen. Bij
het treffen in Vinkeveen werd
een 40-jarige opperwachtmees
ter van de rijkspolitie dodelijk
getroffen. Alleen voor de 25-ja-
rige verdachte kwam de officier
tot een eis: de zaak van de twee
anderen wordt later behandeld.
Snelweg Utrecht-
Den Haag slechts
voor motorrijders
Rijksweg A12 (Utrecht-
Den Haag) wordt vanaf
knooppunt Oudenrijn zeer
waarschijnlijk vanmiddag
van 13 tot 16 uur afgeslo
ten voor het normale ver
keer. Aanleiding is een de
monstratieve optocht van
motorrijders. Er worden
tussen de tien- en twintig
duizend motorrijders ver
wacht. Alleen als het er
veel minder blijken te zijn,
wordt de weg niet afgeslo
ten, aldus de Algemene
Verkeersdienst in Drieber
gen.
Het protest richt zich te
gen dreigende beperkin
gen voor motorrijders. Het
gaat onder meer om stren
gere geluidseisen en keu
ringen. De tocht begint om
13 uur op het Jaarbeurs-
plein in Utrecht. Eindpunt
is het Haagse Malieveld.
Nederlandse filmers vals beticht van maken kinderporno
UTRECHT RUUD BUURMAN
Vier dagen zaten documentairemaker Hans Burger uit
Utrecht en cameraman Peter Rutting uit Hoogland vast
in een smerige Braziliaanse cel op verdenking van het
maken van kinderporno. Later bleek het om een misser
van de Brazilaanse politie te gaan. Onschuldig vastzit
ten was erg, maar de echte ellende begon pas bij terug
komst in Nederland.
Een week geleden stond in bijna alle landelijke och
tendkranten dat twee televisiemakers in de Braziliaanse
stad Sao Paulo waren aangehouden omdat ze op grote
schaal kinderpornofilms zouden hebben gemaakt, be
doeld voor de Europese markt. Een dag later werd het
bericht ingetrokken. De Braziliaanse politie gaf toe dat
er een blunden was begaan en liet het tweetal vrij.
Burger en Rutting maken soft-erotische program
ma's.'Ze werken onder meer voor Veronica. Twee we
ken geleden gingen ze naar Brazilië om daar opnames
te maken. Hun Braziliaanse agent en vriend Juan Bajon
had hun komst al voorbereid. Hij had via een groot mo
dellenbureau een aantal Braziliaanse schonen opge
trommeld. Ze zouden meewerken aan de Veronica-se-
rie 'Make my day' die's avonds laat op de buis moet
verschijnen. Wat de filmers niet wisten toen ze naar
Brazilië gingen, was dat enkele dagen voor hun komst
de politie van Sao Paulo, na een tip, een inval bij het
modellenbureau had gedaan. Er werden honderden vi-,
deobanden gevonden „met de smerigste kinderporno
die je je kunt voorstellen", vertelt Burger.
Toen de filmers op het vliegveld van Sao Paolo land
den, werden ze meteen gearresteerd. Op het politiebu
reau kregen ze de films te zien die ze zouden hebben
gemaakt. „Ze waren walgelijk. Kinderen die onder ver
doving werden verkracht. We zijn zelf vaders van kleine
kinderen. Mensen die dit maken, mogen ze meteen
doodschieten."
Burger: „In de verhoorkamer zaten we urenlang sa
men met een man die op een stoel was vastgebonden.
l.ater vroeg een agent ons of we hem kenden. Hij bleek
de directeur van het modellenbureau te zijn. Hij heeft
ons er bij gelapt. Hij was via onze agent in bezit geko
men van ons visitekaartje en had dat direct bij de inval
aan de politie gegeven. Hij zei dat wij de pornomakers
waren om zijn echte opdrachtgever af te scnermen".
Burger en Rutting zaten vier dagen vast met hun
vriend en collega Bajon. „Het was zwaar in de cel. Zon
der bed. met een gat in de vloer om je behoefte te doen:
je werd niet gelucht en hoewel het eten behoorlijk goed
was. hebben wc van de zenuwen nauwelijks een hap
gegeten."
Na hun vrijlating trakteerde de politie de Nederlan
ders op een etentje. Ook werden excuses gemaakt.
Maar in Nederland waren de namen van Burger en
Rutting al door het slijk gehaald. Hun videoproduktie-
bedrijfjes hadden van de ene op de andere dag een ver
dachte naam gekregen bij de Hilversumse omroepen
en andere opdrachtgevers. Familieleden werden met
een scheef oog aangekeken, hun kinderen werden uit
gescholden op school.
Burger woont tegenwoordig meer in Brazilië dan in
Utrecht. „Maar toch herkennen mensen me nog wel op
straat. Ik liep deze week langs een terras en ik zag al die
mensen kijken. Van: daar héb je hem! Hij is weer los!"
Mijn zoontje van dertien zat te janken toen ik thuis
kwam. want op school hadden ze tegen hem gezegd
wat voor vader hij eigenlijk had en dat hij me in geen
twintig jaar terug zou zien". Rutting: „Ik bracht deze
week in Hoogland mijn kinderen naar school. Had je
die andere ouders moeten zien kijken. Ik begrijp het
wel na al die verhalen, maar 't is echt vreselijk
