Betuwelijn bovengronds
'Groei van het aantal WAO'ers was een bewuste keuze'
Binnenland
Eenvijfde 'Joegoslaven'
vertoont crimineel gedrag
Overdracht fregat
Kabinet: Nadruk op
voorkomen kernafval
TIJDELIJKE
TOILETTEN
ZATERDAG 15 MEI 1993
*n Nederlands Persbureau CPD Gemeenschappelijke I
Ockels met zweefvliegtuig
naar 15 kilometer hoogte
Eegje Schoo nieuwe voorzitter CJP
amsterdam De voormalig minister van ontwikkelingssamen
werking Eegje Schoo is benoemd tot voorzitter van het Cultureel
longeren Paspoort (C]P). Zij volgt VPRO-directeur H. van Beers
op, die na vier jaar terugtreedt.
Verkiezingen niet verschoven
den haag Het kabinet ziet geen aanleiding de gemeenteraads
verkiezingen, gepland op 2 maart 1994, te verschuiven. Dit on
danks het feit dat de scholen in midden- en noord-Nederland
dan vrij hebben in verband met de voorjaarsvakantie. Gevreesd
wordt dat vanwege de vakantie de opkomst laag zal zijn. Dins
dag stemt de Kamer over een motie Scheltema (D66)-Wiebenga
(WD), waarin wordt gevraagd de verkiezingsdatum te verschui-
Eisen tot vier jaar wegens fraude
den haag Officier van justitie mr. J. van Eek heeft gisteren voor
de rechtbank in Den Haag tegen vier verdachten gevangenis
straffen tot vier jaar geëist in de zaak van de kinderbijslagfraude.
De officier achtte bewezen dat de verdachten op een „creatieve
en geraffineerde wijze" de sociale kassen van de kinderbijslag
hebben geplunderd voor in totaal 2,7 miljoen gulden.
Programma's allochtonen verdwijnen
Hilversum» De specifieke televisieprogramma's in de eigen taal
voor Turken en Marokkanen verdwijnen van het scherm. De
Programmaraad van de NOS heeft gisteren ingestemd met de
komst van een nieuw magazine dat zich op de jongere generatie
allochtonen zal richten. Volgens de NOS-televisie zijn door de
opkbmst van satelliettelevisie oudere Turken en Marokkanen
voor programma's in de eigen taal niet langer afhankelijk van de
aanvullende programmering.
Akkoord over CAO in tuinbouw
zwolle Werkgevers en bonden in de tuinbouw (28.500 werkne
mers) hebben gisteren in Zwolle een principe-akkoord bereikt
over een nieuwe, tweejarige CAO. De overeenkomst voorziet in
een collectieve, verplichte verzekering tegen het zogenoemde
WAO-gat. Deze regeling, die de WAO aanvult tot zeventig pro
cent van het laatste loon (het oude niveau), wordt afgesloten bij
het Bedrijfs Pensioenfonds voor de Landbouw. Werkgevers en
werknemers nemen ieder de helft van de premie (1,4 procent)
voor hun rekening. Het aandeel van de werkgever wordt vanaf 1
januari 1994 via het loon van de werknemer verdisconteerd.
Voorts krijgen de werknemers bovenop een compensatie van de
gestegen prijzen een loonsverhoging van 0,25 procent op 1 au
gustus 1993 en 0,25 procent op 1 januari 1995.
Wethouder Almere op vrije voeten
almere De 72-jarige Almeerse wethouder die woensdag werd
gearresteerd op verdenking van verkrachting, zegt dat hij on
schuldig is. Hij werd gistermiddag vrijgelaten uit zijn voorlopige
hechtenis en las vervolgens voor Omroep Flevoland een verkla
ring voor. Daarin zei hij dat hij geen verkrachter is, maar het
slachtoffer van een uiterst nare zaak.
Groningen verkoopt hypotheken
Croningen De gemeente Groningen verkoopt een portefeuille
met 42 miljoen gulden aan hypotheken aan de Rijnlandse dis-
contobank in Utrecht. De hypotheken zijn aangegaan door de
Gemeentelijke Kredietbank. Deze bank kwam ruim een jaar ge
leden in opspraak doordat de directeur voor zeker honderd mil
joen gulden uiterst dubieuze hypotheken had verstrekt. De
schade voor de gemeente Groningen is geraamd op minimaal
veertig miljoen gulden. Burgemeester Ouwerkerk wil niet vertel
len welk bedrag de gemeente Groningen voor de portefeuille
krijgt. Duidelijk is wel dat de gemeente verlies lijdt op de hypo
theken.
Man schiet zus dood in Utrecht
utrecht. Een 21-jarige vrouw is gistermiddag op het parkeerter
rein bij het Academisch Ziekenhuis Utrecht doodgeschoten door
haar 29-jarige broer uit Utrecht. Na zijn daad wachtte hij gelaten
de komst af van de politie. De politie vermoedt dat het motief
van de moord verband houdt met de partner van het slachtoffer.
Die zou niet naar de wens zijn van de broer.
Het kabinet heeft gisteren besloten om de 120 kilometer
lange Betuwespoorlijn bovengronds aan te leggen. Deze
goederenspoorverbinding tussen Rotterdam en de Duitse
grens mag in totaal niet meer dan 6,2 miljard gulden kos
ten. Tegenstanders van bovengrondse aanleg zijn woe
dend.
De aanleg van de lijn zal ca. 6/^njljard gulden gaan kosten.
150 huizen zullen moeten verdwijrïeo*
Per jaar kan ruim 60 miljoenltorvaan goederen vervoerd worden.
Provincies en actiegroepen woedend over besluit kabinet
dordrecht. anp
Twintig procent van de Joego
slavische vluchtelingen maakt
zich in Nederland schuldig aan
crimineel gedrag. Het gaat bij
de vergrijpen vaak om winkel
diefstallen en inbraken. Ze zijn
meestal in groepsverband ge
pleegd tijdens het verblijf in Ne
derland.
Dat is tot nu toe gebleken bij
de behandeling van de asielver
zoeken van vluchtelingen uit
het voormalige Joegoslavië bij
de Directie Vreemdelingenza
ken van het ministerie van justi
tie. In Dordrecht heeft Justitie
op 13 april een begin gemaakt
met het bekijken van alle 13.500
aanvragen van ex-Joegoslaven
uit heel Nederland.
Dat de asielzoekers iets heb
ben misdaan, is aan het licht
gekomen bij de Centrale Re
cherche Informatiedienst (CRI)
of bij het Justitiële Incassobu
reau in Almelo dat gaat over
den haag anp
De CDA-partijraad is akkoord
gegaan met een door het partij
bestuur voorgestelde nieuwe
definitie van ontwikkelingshulp.
Volgens de jongeren in het CDA
(CDJA) wordt daardoor „de
deur wagenwijd opengezet voor
pure economische hulpverle
ning" aan landen in Midden- en
Oost-Europa.
De definitie wordt opgeno
men in het Progam van Uit
gangspunten, dat geldt als richt
lijn voor het nieuwe verkie-
zingsprogamma van het CDA.
openstaande boetes of schik
kingen.
De asielverzoeken van dege
nen die 'antecedenten' hebben,
worden nu als laatste behan
deld. Die dossiers belanden in
de zogenoemde 'crimi-kast', die
tot ontzetting van de beslis
singsambtenaren snel is gevuld.
Coördinator H. Bergman ver
wacht dat de kast na het ver
werken van alle 13.500 aanvra
gen met tweeduizend tot drie
duizend dossiers zal zijn gevuld.
Volgens Bergman zal het zeer
moeilijk worden in dergelijke
gevallen te beslissen of de 'Joe
goslaven' in Nederland mogen
blijven. „Een diefstal van een
paar laarzen uit een wankel mag
misschien geen aanleiding zijn
een asielverzoek te weigeren.
Maar waar stel je de grens? Zijn
tien diefstallen nog acceptabel?
Bij een afwijzing stuur je ie
mand misschien terug naar een
oorlogsgebied waar hij niets
meer heeft en gevaar loopt."
Het CDJA, het CDA-vrouwenbe-
raad en een aantal afdelingen
hebben zich steeds te weer ge
steld tegen het verstrekken van
ontwikkelingshulp aan landen
die niet meteen tot de allerarm
ste kunnen worden gerekend.
De partijraad heeft nu beslo
ten dat Nederland minimaal 1,5
procent van het netto nationaal
inkomen voor ontwikkelings
hulp ter beschikking stelt. Die
hulp is ook bedoeld voor landen
„die nog niet in staat zijn op ei
gen kracht hun economische en
ecologische ontwikkeling op
gang te brengen".
den haag gpd
In de voorstellen voor een on
dergrondse Betuwelijn zou vol
gens minister Maij-Weggen
(verkeer en waterstaat) maar
„dertig procent van de werkelij
ke kosten zijn berekend". De
Betuwelijn zou, aldus Maij, dan
achttien tot twintig miljard gul
den gaan kosten en de bouwtijd
zou, na proefboringen, zeven
tot acht jaar bedragen. Het ka
binet vindt dat onaanvaardbaar.
De meerkosten van de Betuwe
lijn zouden mogelijk inhouden
dat een ander belangrijk pro
ject, de Hogesnelheidslijn, niet
kan worden uitgevoerd.
De provincies Gelderland en
Zuid-Holland, alsmede de actie-
VVD-voorzitter
Van Leeuwen
biedt excuus aan
breda gpd
Het WD-congres heeft gisteren
in Breda de interne conflicten
toegedekt. Onder luid applaus
aanvaardde het congres een
motie, waarin het hoofdbestuur
wordt opgedragen de conflicten
snel bij te leggen en deze niet
via de media uit te vechten.
Partijvoorzitter Dian van
Leeuwen zegde de leden toe dat
ze er alles aan zal doen de pro
blemen op te lossen. Daarmee
gaf ze toe dat er inderdaad con
flicten zijn. Tot nu toe werd dat
steeds ontkend. Daarbij gaat het
om de door en door verziekte
sfeer binnen hoofdbestuur en
partijbureau en de uitermate
slechte relatie van Van Leeuwen
met de regionale bestuurders
van de partij.
Als blijk van haar goede wil,
bood ze in het openbaar haar
excuses aan aan internationaal
secretaris Jan Dirk Blaauw. Van
Leeuwen had Blaauw beschul
digd van fraude met WD-gel-
den die waren bestemd voor
hulp aan Oost-Europa.
Uit onderzoek van de kas-
commissie bleek echter dat
daar geen sprake van was.
Maandenlang weigerde ze ech
ter haar excuses aan te bieden.
Maar onder druk van mede-be
stuurders en fractievoorzitter
Bolkestein ging ze door de knie-
den haag marc peeperkorn
l^akse bedrijfsverenigingen en
volgzame keuringsartsen zijn
verantwoordelijk voor de toe
stroom van honderdduizenden
WAO'ers in de afgelopen jaren.
Ook het bedrijfsleven was niet
bereid gedeeltelijk arbeidsonge
schikten op te nemen. „Eigen
lijk heeft men willens en wetens
de zaak op zijn beloop gelaten",
aldus getuige W. de Boer giste
ren op de tweede dag van de
openbare verhoren van de par
lementaire enquête.
De Boer, van 1978 tot 1988
werkzaam als verzekeringsarts
bij de GMD (Gemeenschappe
lijke Medische Dienst), erkende
dat hij en zijn collega's zich
hebben laten gebruiken bij het
dumpen van werknemers in de
WAO. „Er was geen enkele im
puls, vanuit de GMD noch
vanuit de bedrijfsverenigingen
in het algemeen, om kritisch te
kijken naar het ontstaan van die
hoeveelheid WAO'ers. Je kunt je
groepen verenigd in Kater, kon
digden aan niet te zullen mee
werken aan aanleg van een bo
vengronds tracé. De Gelderse
gedeputeerde J. de Bondt zei
gisteravond: „De minister is op
geen enkele wijze tegemoetge
komen aan de wensen van pro
vincie en gemeentebesturen. Ze
heeft niet eens willen kijken
naar de ondergrondse variant
die wij dinsdag hebben aange
boden. Dit is onbegrijpelijk."
De provincie Gelderland twij
felt bovendien erg aan de onaf
hankelijkheid van de adviseurs
die door de minister zijn ge
raadpleegd. Volgens De Bondt
gaat het hierbij om allemaal
mensen van Rijkswaterstaat.
„Dus helemaal niet onafhanke
lijk." Maij kondigde aan dat ze
nog een poging zal wagen de
provincies ervan te overtuigen
dat het kabinetsvoorstel ook
verbeteringen inhoudt. Blijven
de provincies bij hun afwijzing,
dan zal de minister niet aarze
len de mogelijkheden van de
nieuwe Tracéwet en de Nimby-
wet te benutten om de Betuwe
lijn te realiseren.
CDA-kamerlid Leers vindt het
kabinetsbesluit over de Betuwe
lijn positief. Gaandeweg de uit
voering van het project zou
moeten worden bekeken „of
delen van het tracé, met de dan
bekende techniek, alsnog on
dergronds aangelegd kunnen
wordenPvdA-kamerlid Feen-
stra wil op korte termijn een
rapport waarin „een onderlinge
vergelijking wordt gemaakt tus
sen de verschillende varianten".
Voor hem is de bovengrondse
aanleg nog geen feit.
De aanlegtijd van de Betuwe
route bedraagt vier tot vijf jaar.
De lijn die op termijn aftakkin
gen krijgt naar Twente en Venlo
wordt in vijf delen aangelegd.
De rails wordt waar mogelijk
gebundeld met het tracé van de
A15. Een belangrijke eis van het
Overlegorgaan Infrastructuur
(OV1), een tunnel bij Zevenaar,
komt er niet. In plaats hiervan
wil het kabinet, om geluidsover
last te voorkomen, een sleuf la
ten graven waar de goederen
trein doorheen rijdt. Voor de
Betuwelijn moeten ongeveer
150 woningen verdwijnen.
In het najaar debatteert de
Tweede Kamer over de plannen
van het kabinet. Later, als de
Kamer akkoord gaat, zal het ka
binet definitief het tracé vast
stellen. Maij-Weggen rekent er
op dat ongeveer 1,5 miljard gul
den voor het project door priva
te financiers wordt betaald. De
overige middelen komen uit
haar begroting en het Aardgas-
batenfonds. Eventueel verstrekt
de EG een subsidie.
delft anp
De Nederlandse astronaut
Wubbo Ockels. hoogleraar aan
de Technische Universiteit
Delft, wil donderdag of vrijdag
proberen met een zweefvlieg
tuig op vijftien kilometer
hoogte in de zogenoemde
stratosfeer te komen. Ockels is
de eerste in Europa die zo n
poging waagt. Of de vlucht
doorgaat - Ockels wil vanuit
Lelystad opstijgen - is afhan
kelijk van het weer.
Met behulp van een motor
vliegtuig moet het zweefvlieg
tuig op een hoogte van drie la-
lometer worden gebracht. Ver
volgens „liert" het motorvlieg
tuig een trekkabel, zodat het
zweefvliegtuig als een vlieger
omhoog moet gaan. Op een
hoogte van acht kilometer
wordt de kabel losgekoppeld
en probeert Ockels op eigen
kracht naar dertien of vijftien
kilometer hoogte te klimmen.
Niet alleen de poging van
Ockels, ook de trekkabel is
uniek in zijn soort. Hij heeft
een dikte van slechts 2,5 milli-
Het kabinet wil zich sterk ma
ken voor preventie en herge
bruik van kernafval en de
zwaarste soorten chemisch af
val. Producenten moeten het
maatschappelijk nut aantonen
van processen waarbij zeer gif
lier", aldus De Boer, dat een
goede beoordeling belemmer
de. Controle op de adviezen van
de keuringsarts en de arbeids-
deskundige door de GMD-di-
recteuren was nagenoeg afwe
zig.
Bij dé bedrijfsverenigingen
was de situatie niet anders. Ook
daar was het advies van de ver
zekeringsarts doorslaggevend
bij het verstrekken van een ziek
te- of arbeidsongeschiktheids
uitkering. De stafmedewerkers
namen dat advies blindelings
over. omdat die niet over de
medische kennis beschikten, al
dus getuige W. Mees, beoorde
laar WAO/AAW en Ziektewet
voor verschillende bedrijfsvere
nigingen.
Hij bevestigde het beeld van
de eerste enquête-dag. dat be
drijfsverenigingen geen beleid
voerden om zieke en arbeidson
geschikte werknemers weer aan
het werk te krijgen. De nadruk
lag op medische keuringen en
het snel verstrekken van de uit-
tig afval overblijft. Voor wat dan
nog resteert, wil het kabinet uit
sluitend vormen van opslag
waarbij het mogelijk is om later
nog bij het afval te komen.
Enerzijds in het geval van cala
miteiten, zoals een aardbeving,
anderzijds wanneer nieuwe
technieken worden ontwikkeld
om het afval te kunnen herge
bruiken.
Opslag in zoutkoepels in het
noorden en oosten van het land
op een diepte van ongeveer ze
venhonderd meter is daarmee
definitief van de baan. Uit on
derzoeken is gebleken dat het
zout zich om het afval sluit,
waardoor het niet meer naar
boven kan worden gehaald. Dat
gaf voor de regering de door
slag, aldus minister Alders
(milieubeheer) gisteren na af
loop van het kabinetsberaad.
De keus voor meer preventie
betekent niet dat kerncentrales
worden gesloten. Wel zal bij de
afgifte van nieuwe vergunnin
gen altijd de vraag naar het
maatschappelijk nut worden
gesteld. Nuttigheid voor de on
derneming of de werkgelegen
heid telt daarbij niet mee. Wie
voor vergunningen in aanmer
king wil komen, zal bovendien
moeten aantonen dat voor zijn
produktiewijze geen milieu
vriendelijk alternatief is.
Het kabinet erkent dat nooit
de situatie zal worden bereikt
dat totaal geen kernafval en
chemisch afval overblijven.
Zelfs als dat wel het geval zou
zijn, zit Nederland nu al met
een flinke hoeveelheid opge
scheept. Daarom wordt de stu
die naar de meest verantwoorde
berging voortgezet
kering. De arbeidskundige ken
nis die nodig is voor arbeidsbe
middeling ontbrak tot voor kort.
II win llerk. oud I NV-be-
stuurslid van de Federatie van
Bedrijfsverenigingen (FBV), ont
kende gisteren dat sprake was
van afspraken tussen werkge
versorganisaties en vakbonden
over het lozen van overtollig
personeel via de WAO. Wel er
kende Van Herk dat de besturen
van hr(lii)Kvcrrmgingen de uit
keringsaanvragen (lees: het ad
vies van de keuringsarts) nau
welijks controleerden.
Enquêtecommissie-voorzitter
Buurmeijer wees Van Herk erop
rial ttairmrft werkgevers en vak
bonden alle ruimte kregen met
ontslag li.'dreigde werknemers
naar de WAO te laten afvloeien.
Van Herk beaamde dat bij de de
FBV geen sprake was van een
uniform beleid voor fraudebe
strijding.
den helder Grieks-orthodoxe priesters heb
ben gisteren in Den Heidereen schip ingeze
gend dat door Nederland is overdragen aan
de Griekse marine. De naam van het stan
daardfregat, hare majesteit Banckert is ver
anderd in HS Aegon. Het schip behoort tot de
drie fregatten die eind vorig jaar door Grie
kenland voor in totaal 380 miljoen werden
gekocht. De andere twee schepen worden la
ter overgedragen. foto anp
ECO-TOILET
02510-1539:
Voormalige verzekeringsarts van de GMD:
nu wel op het hoofd krabben
omdat er negenhonderddui
zend WAO'ers zijn, maar het is
geen nieuw probleem. We heb
ben dat zo laten groeien."
Het streven bij de GMD was
„een gladde gevalsbehande
ling": snel iemand volledig ar
beidsongeschikt verklaren, zo
dat geen moeilijkheden met de
bedrijfsvereniging, huisarts of
rechter ontstonden. Jonge ver
zekeringsartsen die zich verzet
ten tegen deze cultuur, stuitten
op onbegrip. „Je merkte dat de
bedoeling van de WAO een an
dere was dan je in de praktijk
tegenkwam. Ik kon voor mijn
eigen ogen zien gebeuren dat
veel mensen in het begin dach
ten 'dat overkomt mij niet, ik ga
hier tegenin', maar dat is moei
lijk vol te houden", aldus De
Boer.
De verzekeringsarts van de
GMD is de belangrijkste schakel
bij het vaststellen van arbeids
ongeschiktheid. Hij bepaalt in
hoeverre iemand fysiek nog in
staat is passende arbeid te vin
den. Alleen als dat het geval is,
wordt de arbeidsdeskundige
van de GMD ingeschakeld die
kijkt of dat werk voorhanden is.
Op basis van deze adviezen stelt
de bedrijfsvereniging uiteinde
lijk de uitkering vast.
Als de bedrijfsverenigingen
problemen maakten, was het
omdat de GMD adviseerde ie
mand gedeeltelijk arbeidsonge
schiktheid te verklaren. Nam de
bedrijfsvereniging het GMD-ad-
vies wél over, dan had de werk
nemer altijd nog de mogelijk
heid in beroep te gaan. Het oor
deel van de huisarts, psychiater
of de specialist („de advocaat
van de cliënt") woog dan
meestal zwaarder dan dat van
de uitkerende en keurende in
stanties.
Bij sommige rechterlijke in
stanties bestonden zelfs lijsten
van psychiaters waarop de
rechter blindelings vertrouwde.
De Boer typeerde deze situatie
als 'Russische Roulette'. Werd
één van deze psychiaters door
de rechter als onafhankelijk
deskundige aangewezen, dan
was het altijd prijs: honderd
procent arbeidsongeschiktheid.
Ook het keuringsformulier
aan de hand waarvan de GMD-
arts nagaat wat de werknemer
fysiek en mentaal nog aankan,
deugde niet. „Een toto-formu-
CDA: Ontwikkelingsgeld ook
naar Midden- en Oost-Europa
meter en is met een lengte van
tien kilometer de langste die
tot nu toe is gevlochten.
De poging van Ockels maakt
deel uit van het Stratow-pro-
ject. Medewerkers aan het
project onderzoeken of het
mogelijk is met zweefvliegtui
gen metingen in de stratosfeer
te verrichten. Hierbij wordt
vooral gedacht aan onderzoek
naar onder meer ozon-con-
centratie in de stratosfeer. Met
dergelijke vluchten kan daar
naast een beeld worden ver
kregen van de ontbossing op
aarde. Tot nu toe gebeurde dit
door middel van luchtballon
nen, maar deze hebben als
groot nadeel dat ze niet be
stuurbaar lijn.
Ockels is tevreden dat hij de
vlucht, waarschijnlijk gevolgd
door nog drie andere, kan rea
liseren voor een bedrag van
drie ton. In Duitsland is voor
een vergelijkbaar project 125
miljoen mark uitgetrokken.
Toch zijn de Duitsers nog niet
tot proefvluchten gekomen
vanwege problemen met de
motor van het sleepvliegtuig.
Opslag in zoutkoepels van de baan
