Cannes-directeur uit kritiek op Hollywood
Cultuur&Kunst Film
Een 'whodunnit' in
een makelaarskantoor
Koloniaal koper in de Tropen
Robert Redford maakt literaire film
DONDERDAG 13 ME11993
FILMS IN LEIDEN
Glengarry Glenn Ross in Kijkhuis
overzicht wilfred simons
Kijkhuis. Vrouwenkerksteeg. Leiden Glen
garry Glen Ross. do t/m wo 19 30. 21 45
LVC. Breestraat 66, Leiden: Little shop of
horrors, do t/m za 20.45.
David Mamet is een succesvol
toneel- en scenarioschrijver die
ook zelf films regisseert. Hij
schreef de scenario's voor The
Untouchables, The Verdict en
The Postman Always Rings Twi
ce, allemaal grote kaskrakers.
Ook voor Glengarry Glen Ross
schreef Mamet het scenario; de
regie liet hij dit keer over aan
regisseur James Foley. De film is
de komende week in het Kijk
huis te zien.
De Film speelt zich af in een
makelaarskantoor. Vier verko
pers (Al Pacino, Jack Lemmon,
Alec Baldwin en Jonathan Pry-
ce) krijgen te horen dat zij meer
moeten verkopen en daarom
worden zij onderworpen aan
een wedstrijd. De beste krijgt
een Cadillac, de tweede een
messenset en de andere twee
worden ontslagen. De mannen
krijgen van het hoofdkantoor
een lijstje namen mee (zogehe
ten 'leads', adressen van poten
tiële klanten).
In het eerste deel van de film
zien we hoe de vier mannen la
coniek, angstig, woedend en
apathisch reageren. De kijker
volgt vooral topverkoper Ricky
Roma (Al Pacino) en Shelley Le-
vene (Jack Lemmon). De eerste
maakt zich niet veel zorgen,
want topverkoper was hij toch
al; met één goede deal is zijn
kostje gekocht. Levene heeft het
moeilijker. Hij is al wat ouder
en zijn eens zo soepele ver
kooppraatjes zijn inmiddels
verworden tot een set versleten
trucs.
In het tweede deel van de film
zien we een politieverhoor, na
dat een aantal waardevolle
'leads' uit het kantoor is gesto
len. De film ontpopt zich daar
na tot een spannende whodun
nit met een akelige tragedie aan
het eind.
Mamet schreef Glengarry
Glen Ross als toneelstuk en re
gisseur James Foley heeft die to
neelmatige sfeer gehandhaafd.
Zo speelt de film zich voorna
melijk af op één locatie: een
naargeestige kantoortuin. Ook
is de film opgedeeld in een dui
delijk deel vóór en na de pauze.
Foley geeft zijn acteurs ruim
de gelegenheid om zelf de span
ning en de karakters in de film
op te bouwen. Helaas heeft hij
ook geprobeerd extra vaart in
de film te krijgen door een over
spannen montage, die op den
duur vermoeiend werkt. Lem
mon kreeg voor zijn spel op het
filmfestival van Venetië de Cop-
pa Volpi, de prijs voor de beste
Persiflage
In het LVC is de komende da
gen The Little Shop of Horrors te
zien, een persiflage op het hor
ror-genre uit 1960. Regisseur
Roger Corman nam de film
naar eigen zeggen in twee da
gen op, maar medewerkers ont
kenden dit later. Een feit is ech
ter wel dat de film zeer goed
koop oogt; niettemin heeft The
Little Shop of horrors in de loop
der jaren een cultstatus verwor
ven.
Een vreemde jonge bloemen
verkoper (Jonathan Haze) is
erin geslaagd een zeldzame cac
tus tot bijzondere bloei te bren
gen. Al snel blijkt echter dat de
plant zich voedt met mensen
bloed. De verkoper vermoordt
daarom aan de lopende band
mensep om de bloei erin te
houden. De film bevat geweldi
ge scènes van Jack Nicholson
als een masochist, die geniet in
de tandartsstoel.
BIOSCOPEN AMSTERDAM
Sound of Music za en zo 12 uur
ALFA 2
Bewogen Koper dag 13.30,16,
19.30 en 22 uur
ALFA 3
Daensdag 13,15.45,18.45 en
21.30 uur
ALFA 4
Henry - portrait of a serial killer dag
18.45 en 21.30 uur
Jungle Book dag 13.30 en 16 uur
ALHAMBRA 1
Weteringschans tel 6233192
The crying game dag 13.15,16,
18.45 en 21.30 uur
ALHAMBRA2
Unforgiven dag 18.45 en 21.30 uur,
BELLEVUE CINERAMA
Marnixstraat tel 6234876
Passenger 57 dag 13.15,16,19.15
16.45, 20.30i
CALYPSO 1
Marnixstraat tel 6234876
A river runs through it dag 13.15, 16,
18.45 en 21.30 uur
CALYPSO 2
Consenting adults dag 13.15,16,
19.15en 22 uur
CINECENTER-CORALINE
Lijnbaansgracht tel 6236615
Arizona Dream dag 14.30,19.15 en
22.15 uur
CINECENTER-PEPPE NAPPA
Simple Men dag 14.30,17,19.30
en 22 uur
CINECENTER-PIERROT
II ladrodi bambini dag 14.30,17,
19.30 en 22 uur
CINECENTER-JEAN VIGO
Les nuits fauves dag 14.30,17,
19.30 en 22.15 uur
CINEMA 1
August Allebéplein tel 6151243
Fortress dag 19 en 21.45 uur
CINEMA 2
Accidental Hero dag 18.45,21.30,
za en zo ook 13.15 en 16 uur
CINEMA OSCAR
tel 5475175
Bodyguard vr, za en wo. 20.30 uur
Belle en het beest za, zo en wo 14.30
CITY 1
Leidseplein tel 6234579
Fortress dag. 13.15,16.18.45 en
21.30 uur. vr en za ook 00.15 uur
CITY 2
The distinguished gentleman dag.
13.15, 16.00, 18.45 en 21.30 uur
Under siege vr en za 00.15 uur
CITY 4
Forever young dag 13.15,16,18.45
en 21.30 uur
Candyman vr en za 00.15 uur
CITY 5
Bodyguard dag 13.15,16,18.45 en
21.30 uur
CITY 6
Hellraiserdag 13.15,16,18.45 en
21.30 uur
CITY 7
Nowhere to run dag 13.15,16,
18.45en 21.30 uur
DESMET
Plantage Middenlaan tel 6273434
Dubbel Straf dag 19.45 uur
C'est arrivé prés de chez vous dag 20
LeChênedag21 uur
La chasse aux papillons dag 21.45
uur, zo ook 14.15 uur
KRITERION 1
Roeterstraat tel 6231708
Raise the red lantern dag 17.30 uur
The crying game dag 20.15 en 22.15
uur, di. alleen 20.15 uur
Sneak preview di 22.15 uur
Betty Blue vr, za 00.15 uur
KRITERION 2
Sacred sex dag 17.45 uur en vr en za
Asterix en de knallende ketel za, zo,
en wo 15 uur
Daantje de wereldkampioen za, zo en
wo. 15.00 uur
Pippi Langkous za en zo 13 uur
THE MOVIES 1
Haarlemmerdijk tel 6386016
Arizona dream dag 18.45 en 21.30
uur, zo ook 14.15 uur
THE MOVIES 2
The crying game dag 17.30,19.45
n 21.30 uur,
zo ook 14.30 uur
Orlando dag 19.30 uur
Vals Licht dag 19.30 uur
THE MOVIES 4
lndochinedag21.15, zo ook 14.30
Kafkadag 19.30 uur
De Noorderlingen dag 17.15 uur
RIALTO 1
Ceintuurbaan tel 6753994
De cinema van Centraal-Azié
do 18 uur: Het kind en de woestijn
do 20 uur, za 19 uur: Liefje
do 22 uur: Het einde van de hoofd-
vr 18 uur, za 20 uur: De spelbreek-
vr 20 uur: Het bewegende doelwit
vr 22 uur: De rietfluit (Mest)
za 22 uur, zo 18 uur: Tasjkent, stad
zo 20 uur: Nisso
zo 21.30 uur: De nakomelingen vj
het witte luipaard
Kamelen van klei
De boom Dzjamal
Zonder angst
di 181
di 201
di 221
RIALTO 2
The best thing in life dag 18 uur, beh
Bratan dag 20 en 22 uur
Popeye en Mighty Mouse zo 13.15,
wo 15.15 uur
The Kid zo 15.15 uur
TUSCHINSKI1
Regulierbreestraat tel 6262633
Sommersbydag 13.15,16,18.45
en 21.30 uur
Filmdansen inTuschinski zo ochtend
lOuur
TUSCHINSKI 2
Accidental Hero dag. 13.15,16,
18.45 en 21.30 uur
TUSCHINSKI 3
Alive dag 13.15,16,18.45en
21.30 uur
TUSCHINSKI 4
A few good men dag 13.15,16,
18.45en21.30uur
TUSCHINSKI 5
Death becomes her dag 13.15,16,
18.45 en 21.30 uur
TUSCHINSKI 6
De kleine blonde dood dag 13.15,
Hoofdrol Jeroen Krabbé in competitie-film King of the Hill
Slechts één grote Hollywood-productie werd goed ge
noeg geacht om dit jaar deel te nemen aan de competitie
van het 46-ste Festival van Cannes dat komende donder
dag van start gaat. Festivaldirecteur Gilles Jacob heeft in
een verklaring de grote Amerikaanse studio's de mantel
uitgeveegd omdat ze zich volgens hem voornamelijk uit
putten in 'remakes' van oude successen en slappe nieu
we verfilmingen van wat ooit hoogtepunten van de Fran
se en Italiaanse cinema geweest zijn.
cannes pieter van lierop/gpd
De Wamer Brothers-film Fal
ling Down (met Michael Doug
las als amok makende burger) is
derhalve de enige 'blockbuster'
in competitie. Gezien Jacobs
klacht over de Hollywood-trend
om oude wijn in nieuwe zakken
te willen verkopen, is het op
merkelijk dat hij toch ook Abel
Ferrara's film Bodysnatchersaan
de competitie laat deelnemen,
want dat is net zo goed een 're
make' van een klassiek, door Cannes
Don Siegel in 1956 vervaardigd,
sf-avontuur dat bovendien door
Phil Kaufman in 1978 al eens
van een nieuwe jas werd voor
zien.
Onder de 23 competitie-deel
nemers bevindt zich nog een
onafhankelijk geproduceerde
derde 'Amerikaan' die overigens
bepaald niet onder de mat hoeft
te worden geveegd, want het
betreft King Of The Hill, geregis
seerd door Steven Soderbergh
die vier jaar geleden als debu
tant de Gouden Palm won met
Sex, Lies Videotapes. Voor Ne
derland is deze film speciaal in
teressant omdat Jeroen Krabbé
er een hoofdrol in speelt.
Toch blijft het wat Amerika
betreft een schrale deelname,
zeker gemeten aan die van
1992. Het hoofdprogramma
biedt 'hors concours' nog Mad
Dog Glory (van John McN-
aughton) en een benefiet-voor
stelling onder het motto 'Cine
ma Against Aids' van Renny
Harlins film Cliffhanger (een
bergbeklimmerspektakel met
Sylvester Stallone) waardoor de
belangrijkste filmindustrie ter
wereld in totaal toch nog vijf
producties kan presenteren. Dat
zijn er even goed vijf minder
dan vorig jaar.
Eigenlijk had Gilles Jacob ge
woon alle pech van de wereld
omdat een aantal films waar
veel van verwacht wordt (nieuw
werk van Robert Altman,
Woody Allen, Martin Scorsese,
James Ivory en Spielbergs dino-
saurussenfilm Jurassic Park) net
niet op tijd gereed zijn geko
men. Dat betekent mazzel in
september voor het Festival van
Venetië, dat trouwens ook met
leedvermaak heeft kunnen aan
kondigen de eigenlijk voor
geplande nieuwe
Godard-film te zullen presente-
Een en ander hoeft geenszins
in te houden dat 's werelds
grootste en belangrijkste film
festival nu een povere competi
tie te zien zal geven, want So
derbergh is niet de enige voor
malige Cannes-triomfator die
zijn reputatie opnieuw op het
spel zet. Wim Wenders (in '84
winnaar met Paris, Texaskomt
met Far Away So Close. De ge
broeders Taviani (die de hoog
ste eer veroverden met Padre
Padrone in '77) nemen nu aan
de strijd deel met hun nieuwe
werkstuk Fiorile.
Voor de festiviteiten aan de
Rivièra begonnen zijn, ver
spreidt zich bovendien al de
mare dat de Nieuw-Zeelandse
cineaste Jane Campion met
haar film De Piano iets zo bij
zonders tot stand gebracht zou
hebben dat de hoofdprijs haar
moeilijk kan ontgaan. Terwijl
toch ook de verwachtingen
hoog gespannen zijn ten aan
zien van Farewell To My Concu
bine (van de Chinees Chen Kai-
ge) en van The Puppetmaster
(van de Taiwanees Hou Hsiao-
Hsien. Het gastland zelf vestigt
zijn hoop op Ma Saison Preferée
(van André Techinée), Louis,
Michael Douglas en Barbara Hershey in Falling Down.
Enfant Roi (van Roger Plan-
chon) en Libera Me (van Alain
Cavalier).
De Engelstalige cinema houdt name uit het Verenigd Konink-
intussen zwaar de overhand rijk: Much Ado About Nothing
met een opvallend grote deel- (van de jeugdige Shakespeare-
specialist Kenneth Branagh),
Naked (van Mike Leigh), Split
ting Heirs (van Robert Young).
Raining Stones (van Ken Loach),
terwijl Australië van de partij is
met Frauds (van Stephen Elliot)
en Broken Highway (van Laura
Mclnnes) en Zuidafrika voor de
allereerste keer naar Cannes
komt en wel met Friends (van
Elaine Proctor).
Het wegblijven van de grote
Amerikanen heeft blijkbaar toch
als voordeel dat er ruimte is
ontstaan voor nog onbekend ta
lent. Wie heeft er ooit van Raoul
Peck gehoord? Hij is een Haiti-
aan die nu 's werelds meest
prestigieuze filmscherm te ha
len weet met L' Homme Sur Les
Quais. Of wie kent Alexandre
Mivan die het werkstuk Diouba
Diouba in petto heeft? Meest
opvallend aan dit programma is
de totale absentie van Skan-
dinavië, Oosteuropa en de com
plete Portugees- en Spaanstali
ge cinema.
Dat er geen Nederlandse
speelfilms aan de competitie te
pas komen, dat zijn we gewend
sinds 1975. Het is eigenlijk al
heel mooi dat zich tussen de
tien geaccepteerde inzendingen
voor de competitie voor korte
films een Nederlands werkstuk
bevindt; het door Maarten
Koopman vervaardigde anima
tie-filmpje De Vier Jaargetijden.
En ook zit enig Nederlands
prestige verwerkt in de 'hors
concours' te vertonen nieuwe
Peter Greenaway-film The Baby
Of Macon, die immers is gepro
duceerd door Kees Kasander en
Denis Wigman. Deze twee Ha
genaars hebben bovendien in
de officiële nevensectie Un Cer
tain Regard de film El Acto En
Cuestion zitten, met onder meer
Vpro-geld geregisseerd door de
Haagse Argentijn Alejandro
Agresti.
Bijzondere belangstelling zal
voorts uitgaan naar Madadayo;
de 'hors concours' te presente
ren nieuwe film van de bejaarde
Japanse meester Akira Ku
rosawa die voor het eerst van
zijn leven een komedie gemaakt
zou hebben. De eerste reacties
vanuit Tokio waren ronduit ver
nietigend.
Nieuwe Van de Keuken juweeltje
Beeld uit Bewogen Koper van Johan van der Keuken.
In Bewogen Koper staan geen
mensen, woorden of landschap
pen centraal, maar instrumenten.
Cineast Johan van de Keuken
zocht naar de sporen van het ko
lonialisme in uiteenlopende lan
den als Nepal en Suriname en
vond tuba's en trombones.
'Bevroren Koper' is de naam
van een studie die antropoloog
Rob Boonzajer Flaes verrichtte
naar de verspreiding van Europe
se koperinstrumenten in de der
de wereld. Johan van de Keuken
reisde in diens voetsporen een
viertal locaties af, achtereenvol
gens in Nepal, Suriname, Indo
nesië en Ghana, en smeedde zijn
opnamen dusdanig aaneen dat
grenzen vervaagden.
Het eindresultaat is even ver
rassend als onderhoudend. Elke
cultuur is op geheel eigen wijze
omgegaan met de koloniale erfe
nis, en instrumentatie, ritme en
harmonie werden naar eigen in
zicht aangepast. In Indonesië
spelen orkesten na veertig jaar
nog exact de marsen van de Hol
landers na, alleen zijn de tuba's
zelf gemaakt. Trombones en
saxofoons vervullen een belang
rijke rol bij de w/nri-rituelen in
Suriname. En de opwindende
highlife uil Ghana heeft de Britse
brass-traditie voorzien van exoti
sche ritmes. De verschillen en de
overeenkomsten komen goed
aan het licht wanneer in de finale
de vier gezelschappen, duizen
den kilometers van elkaar verwij
derd, elk It's a long way to Tippe-
rary inzetten.
Van de Keuken koos voor Be
wogen Koper een estafette-vorm,
waarbij het stokje van de muziek
telkens wordt doorgegeven aan
volgende personages. De film is
zorgvuldig geconstrueerd, eigen
lijk meer een documentair ver
haal, verteld met de montage
technieken van de speelfilm.
Niets is aan het toeval overgela
ten; voor een mooie overgang
laat Van de Keuken de geportret-
teerden soms keurig in de maat
lopen van muziek voor een scène
die hij nog in een ander wereld
deel moet opnemen. Het is een
vorm van manipulatie die je als
kijker echter accepteert omdat de
regisseur er uiteindelijk zo"n
mooie film aan overhoudt.
Craig Sheffer en Brad Pitt in A river runs through it
Een paar gegroefde handen rijgen een vislijn,
en een vermoeide stem begint te vertellen over
een jeugd in een verdwenen stukje Amerika.
Een herinnering die een oude man zijn leven
lang heeft meegedragen; dat moet iets bijzon
ders zijn. We zien oude foto's van het leven in
Missoula, Montana. Een daarvan komt tot le
ven; het jaar is 1912.
Dominee Maclean onderwijst zijn beide
zoons Norman en Paul in de kunst van het
schrijven en de geheimen van het vliegvissen.
In de nabij gelegen Big Blackfoot rivier probe
ren de jongens de techniek van deze gracieuze
hengelsport onder de knie te krijgen. Wanneer
Norman op latere leeftijd gaat studeren, ver
trekt hij naar het Oosten. Maar Paul blijft achter
in Montana, wordt journalist en een ware kun
stenaar met de werphengel. Als aan hun jaren
lange scheiding een einde komt en Paul terug
keert naar Missoula, blijken beide broers fors
uit elkaar te zijn gegroeid. Norman wordt ver
liefd en wil trouwen, maar Paul begeeft zich
steeds vaker onder gezelschap dat hij beter kan
mijden. Het lijkt wel of het enige dat de broers
werkelijk delen het verleden is, en de Big Black
foot.
A river runs through it ademt vanaf de ope
ning kwaliteit uit. De zorgvuldige opbouw, de
schitterende beelden: uit alles spreekt een grote
liefde voor het onderwerp. Uitgangspunt is de
in de VS veelgelezen novelle van Norman Ma-
clean, door Robert Redford met respect be
werkt. Maar respect alleen houdt een verhaal
geen twee uur overeind, en A river runs through
it bevat te weinig drama om de aandacht vast
te houden. Het centrale thema is de verwijde
ring die optreedt bij twee broers die aanvanke
lijk onafscheidelijk waren. Ze lijken op elkaar,
hebben dezelfde liefde voor de natuur en de
zelfde wilskracht. Maar weggestopt in hun per
soonlijkheid schuilt een verschil dat hen uiteen
zal drijven.
Dat verschil is de essentie van het verhaal,
maar vreemd genoeg komt dit er niet echt uit.
Paul heeft een enorme drang tot zelfvernieti
ging. maar Redford lijkt wel benauwd om daar
mee voor de dag te komen. De regisseur streeft
hier naar een puur literaire stijl, met lange mo
nologen en weinig actie, wat het geheel nogal
praterig maakt. Redford laat ook kansen liggen,
door verschillende dramatische
doende ontwikkelingen relatief veel aandacht
krijRen.
D»e cast is getalenteerd, met name Tom Sker-
ritt als vader en rijzende ster Brad Pitt als Paul.
maar dit wordt niet volledig benut. De film
kiest voor een fijnzinnigheid, die omslaat in
saaiheid. En dan begint de wat opgelegde sym
boliek van de eeuwig voortstromende rivier als
metafoor van het leven op den duur te irriteren,
net als het met een Oscar-bekroonde camera
werk van Philippe RousseloL
