Clinton wil militairen
sturen naar Macedonië
Rabin krijgt week extra om crisis op te lossen
Aanval op Surinaamse TV geen verrassing
Buitenland
Politiek einde nabij
van premier Beieren
Sun: MI5 luisterde
Charles en Diana af
Irak: Honderdduizenden
doden door vn-embargo
WOENSDAG 12 MEI 1993
:e Pres se ANP Algemeen Nederlands Persbureau AP Associated Press
DPA Deutsche Presse Agentur CPO Gemeenschappelijke Persdienst
Ind The Independent If
Ex-penningmeester PCI gearresteerd
rome» De politie heeft gisteren, in opdracht van de rechters die
zich bezighouden met de operatie 'Schone Handen', ex-pen
ningmeester Renato Pollini van de voormalige Italiaanse com
munistische partij (PCI) gearresteerd. Pollini wordt ervan ver
dacht steekpenningen te hebben aangenomen.
Rusland ontwikkelt stille wapens
moskou Een Russisch ontwerpbureau heeft wapens ontwikkeld
die zo stil zijn dat dempers volstrekt overbodig zijn. Dat heeft de
krant Izuestia gisteren gemeld. De superstille wapens - een
pistool, geweer en granaatwerper - zijn bedoeld voor speciale
operaties.
Dodental Thailand loopt op tot 200
bangkok Het dodental van de felle brand die n
Thaise poppenfabriek in de as legde, is gestegen tot boven de
tweehonderd. Gevreesd wordt dat het dodental nog verder zal
stijgen, omdat zich onder de puinhopen nog slachtoffers bevin
den.
V-raad maant Noord-Korea
new york» De Veiligheidsraad van de VN heeft er gisteren bij
Noord-Korea op aangedrongen zijn opzegging van het non
proliferatieverdrag ongedaan te maken en inspectie van zijn mi
litaire terreinen toe te staan. De oproep werd door dertien leden
gesteund. China en Pakistan onthielden zich van stemming.
Schadevergoeding ongeluk Tomsk-7
moskou De inwoners van Georgijevka, het Russische dorp dat
het zwaarst is getroffen door de nucleaire wolk die in april ont
snapte uit een fabriek in het Westsiberische Tomsk-7, zullen een
schadevergoeding van drieduizend roebel (ruim zes gulden)
ontvangen. De autoriteiten stellen verder 1,8 miljoen roebel
(veertigduizend gulden) ter beschikking aan het meteorologi
sche centrum in Tomsk voor de oprichting van meet- en contro
lepunten voor nucleaire straling.
Waigel waarschijnlijk naar München
BERLIJN HANS HOOGENDUK
CORRESPONDENT
De dagen van Max Streibl (CSU)
als minister-president van de
Duitse deelstaat Beieren lijken
geteld. Streibl zelf liet gisteren
weten dat hij zijn ambtstermijn
tot eind volgend jaar wil uitdie
nen, maar de politieke tegen
krachten die zijn val nastreven
worden steeds sterker. Streibl is
al geruime tijd in opspraak we-
I gens door Duitse industriëlen
betaalde snoepreisjes naar
k> Zuid:Amerika en Afrika.
Töe Beierse christen-democra
ten vrezen mede dankzij de es
capades van Streibl bij de ver
kiezingen van volgend jaar hun
sinds tientallen jaren bestaande
absolute meerderheid te verlie
zen. Achter de schermen wordt
r dan ook druk geschreven aan
het draaiboek voor 'Het eervolle
afscheid van Max Streibl'. Ook
de CSU vindt nu dat Streibl niet
meer kan blijven nu kanseliers
Kohls in schandalen verwikkel
de CDU-minister Krause is af
getreden en SPD-voorzitter en -
lijsttrekker Björn Engholm over
een leugen is uitgegleden.
Maar, en dat is waarschijnlijk
van doorslaggevende betekenis,
de rivalen om de troonopvol
ging lijken het eens te zijn ge
worden. CSU-voorzitter Waigel,
die niet onder stoelen of banken
steekt dat hij het na vier jaar als
minister van financiën in Bonn
wel heeft gezien, wil minister
president in Beieren worden.
Zijn grootste concurrent, de
Beierse minister van binnen
landse zaken Stoiber, zou dan
naar Bonn kunnen verhuizen
om daar Binnenlandse Zaken
over te nemen van CDU-man
Seiters. Volgens geruchten in
Bonn zou Kohl Seiters hebben
voorgesteld naar Financiën over
te stappen.
De inmiddels 61-jarige Streibl
volgde eind 1988 de plotseling
gestorven CSU-leider en Beierse
premier Franz Josef Strauss op.
Hij beloofde schoon schip te
maken in de wegens vele schan
dalen en schandaaltjes belaste
CSU. Vijanden maakte hij ge
noeg door tientallen vrienden
van Strauss die sleutelposities
bekleedden, de laan uit te stu
ren. Maar zelf bleek hij niet veel
beter te zijn.
LONDEN AP
De Britse krant The Sun heeft
vandaag een artikel gepubli
ceerd dat een weergave zou
zijn van een door de geheime
dienst MI5 afgeluisterd ge
sprek tussen prins Charles en
zijn ex-vrouw Diana.
Volgens het sensatieblad
werden Charles en Di afgeluis
terd tijdens een verblijf op het
landgoed Highgrove in Glou
cestershire, vorig jaar novem
ber. Op de band zouden de
kroonprins en zijn vrouw, die
een maand later formeel uit el
kaar gingen, ruziën over de
voogdij over hun kinderen.
Diana vraagt een geïrriteerde
Charles of hij wel heeft ge
dacht aan de gevolgen van een
eventuele gerechtelijke proce
dure om het voogdijschap.
„Doe niet zo mal...zover zal
het niet komen", zegt de
troonopvolger. Diana zegt
Charles dan in zijn gezicht dat
hij niet zo egoïstisch moet zijn
en haar niet langer als zijn
vrouw moet beschouwen.
Charles bekent dat hij dat al
jaren niet meer doet.
De Britse binnenlandse in
lichtingendienst heeft ontkend
dat het koninklijk huis wordt
afgeluisterd.
NICOSIA» AP
De Iraakse vice-president Taha
Mohieddin Marouf heeft giste
ren op de Nationale Conferentie
voor het Iraakse Kind in Bagh
dad gezegd dat door het econo
mische embargo van de VN
150.000 volwassenen en 100.000
kinderen zijn gestorven. Marouf
voegde hieraan toe dat „de
blokkade nog steeds de levens
van honderdduizenden kinde
ren, vrouwen en bejaarden be
dreigt".
Marouf verstrekte geen nade
re gegevens, maar zijn verkla
ring is ten dele gesteund door
onderzoek dat vorig jaar in op
dracht van Unicef, hpt kinder
fonds van de VN, is verricht
door de Harvard School of Pu
blic Health. Uit dat onderzoek
bleek dat in de eerste zeven
maanden van 1991 ongeveer
47.000 kinderen meer zijn ge
storven dan had mogen worden
verwacht als de Golfoorlog niet
had plaatsgevonden. Het hoge
re sterftecijfer was volgens de
onderzoekers grotendeels het
gevolg van diarree door besmet
water en andere gezondheids
problemen als gevolg van de
verwoeste infrastructuur.
De speciale sanctiecommissie
van de VN komt later deze
maand bijeen om het embargo
te evalueren. Waarschijnlijk
worden de sancties opnieuw
verlengd. De VN wijzen er op
dat Baghdad het lijden van de
Iraakse bevolking eenvoudig
kan verlichten door volledige
naleving van de bestandsbepa
lingen die het land na de Golf
oorlog werden opgelegd.
Stoltenberg
volgt Vance op
als bemiddelaar
GENÈVE
De Noorse diplomaat Torvald
Stoltenberg is gisteren Cyrus
Vance opgevolgd als bemidde
laar namens de Veiligheidsraad
in het Bosnische conflict. Stol
tenberg is daarmee de nieuwe
partner van EG-bemiddelaar
lord Owen, met als voornaam
ste taak de weerspannige Bosni
sche Serviërs ertoe te brengen
het vredesplan van Vance en
Owen te accepteren.
Op zijn eerste persconferentie
in Genève, dat hij als stand
plaats heeft gekozen, zei Stol
tenberg weinig waarde te hech
ten aan het referendum dat de
Bosnische Serviërs eind deze
week houden over het plan. „De
halve bevolking van Bosnië is
op drift geslagen, dus zo'n raad
pleging heeft geen enkele bete
kenis", aldus Stoltenberg. „Ons
uitgangspunt blijft de handteke
ning, die Radovan Karadzic na
mens de Bosnische Serviërs on
der het Vance-Owen plan heeft
gezet."
Bosnische Serviërs dreigen Belgrado met tegenmaatregelen
De Amerikaanse president Clinton overweegt enkele
honderden Amerikaanse militairen naar Macedonië te
sturen. Hierdoor kan worden voorkomen dat het conflict
op de Balkan zich uitbreidt naar andere delen van het
voormalige Joegoslavië.
WASHINGTON/BRUSSEL Rtr-AFP-ANP
Clinton krijgt in de VS veel kri
tiek omdat hij geen duidelijke
politiek inzake Bosnië voert. Bo
vendien zijn de VS gebelgd over
de Europese afwijzing van hun
voorstel voor opheffing van het
wapenembargo voor de Bosni
sche moslims en luchtaanvallen
op strategische posities van Ser
viërs. Volgens de Amerikanen
heeft Europa dat gedaan omdat
de EG eerst het referendum on
der de Bosnische Serviërs over
het Vance-Owen-plan wil af
wachten. De Democratische
senator Biden noemde de hou
ding van de EG „morele ver
krachting".
De EG heeft hierop gisteren
gepikeerd gereageerd. De Deen
se minister Petersen (buiten
landse zaken) vindt het „totaal
absurd" om te suggereren dat
de EG-landen enige betekenis
hechten aan het referendum.
Ook Petersens Franse collega
Juppé en Eurocommissaris Van
den Broek (externe politieke be
trekkingen) betwistten de Ame
rikaanse uitleg.
De EG hoopt dat de Servische
sancties tegen de Bosnische
Serviërs hen zal dwingen het
vredesplan te aanvaarden. Om
die reden namen zij begin deze
week in Brussel opnieuw geen
besluit over militair ingrijpen.
De Bosnische Serviërs hebben
gisteren het plan van Belgrado
afgewezen voor een pan-Servi-
sche parlementszitting over het
vredesplan voor Bosnië. Vol
gens het op Servië georiënteer
de persbureau Tanjug heeft Ka
radzic, de leider van de Bosni
sche Serviërs, gezegd dat een
dergelijke bijeenkomst pas kan
worden gehouden na het refe
rendum van 15 en 16 mei.
Belgrado had met de parle
mentszitting willen voorkomen
dat het referendum zou worden
gehouden. De Servische leider
Milosevic is er kennelijk van uit
gegaan dat het zelfuitgeroepen
Bosnisch-Servische parlement
in een „verzameld Servisch par
lement" een minderheid vormt
en zo kan worden gedwongen
het plan te aanvaarden.
De Bosnische Serviërs hebben
gisteren de Servische leiding in
Belgrado met tegenmaatregelen
gedreigd, als zij de blokkade van
Bosnisch-Servisch gebied niet
opheft. Als eerste tegenmaatre
gel zal de voor Klein-Joegoslavië
(Servië en Montenegro) belang
rijke spoorlijn van Belgrado
naar de haven Bar aan de Adria-
tische Zee worden afgesneden.
De lijn loopt negen kilometer
over Bosnisch-Servisch gebied.
Palestijnse ballingen wijzen aanbod voor terugkeer af
AD BLOEMENDAAL
CORRESPONDENT
De Israëlische premier Rabin
heeft een week extra de tijd ge
kregen om de crisis in zijn rege
ring op te lossen. Minister Deri
van de religieuze partij Shas
heeft zijn vertrek uit het kabinet
tot 18 mei uitgesteld. Arbeid
probeert de komende dagen
een tweede godsdienstige partij,
Agudat Jisraël, over te halen tot
het kabinet toe te treden. Dat
zou het kabinet-Rabin een bre
dere basis bezorgen.
Een minuut voor zijn ontslag
zou ingaan, stemde Deri gister
avond in met uitstel. Dat ge
beurde na een urenlange kabi
netszitting, waarin Rabin geen
verdere concessies meer wilde
doen aan Shas. Maandagavond
al had hij toegegeven aan het
ultimatum van Shas door de
omstreden minister van onder
wijs en cultuur, Aloni (Meretz-
partij), over te plaatsen naar het
departement van communica
tie.
Het uitstel betekent dat Rabin
een week lang de posten onder
wijs en binnenlandse zaken
overneemt van respectievelijk
Aloni en Deri. De laatste twee
zullen opereren als ministers
zonder portefeuille. De door Is
raël naar het zuiden van Liba-
non'verbannen Palestijnen heb
ben gisteren een aanbod voor
gedeeltelijke terugkeer van de
hand gewezen. De Israëlische
regering zei maandag dat 25
van de 400 gedeporteerde Pa
lestijnen mogen terugkeren.
Een woordvoerder van de bal
lingen zei echter dat alleen de
DEN HAAG FRANS
De aanslag op het station van
de Surinaamse Televisiestich
ting (STVS) in de nacht van
maandag op dinsdag kwam niet
onverwacht. De dreigementen
die voormalig legerleider Desi
Bouterse zondag uitte, wonden
er geen doekjes om: „Als moet
worden gevochten, zal dat ook
gebeuren."
Dat dit 'vechten' niet plaats
had voor het parlementsge
bouw maar bij de studio van de
STVS kan ook niet verrassend
worden genoemd. In Suriname
lopen demonstraties zelden of
nooit uit op geweld. Met aansla
gen op media-gebouwen zijn de
militairen bekender.
Zo werd in december '82,
toen de legerleiding haar be
langrijkste opponenten ver
moordde, het hen onwelgevalli
ge radiostation ABC van André
Kamperveen en Frank Wijn-
gaarde, twee van de vijftien
slachtoffers, verwoest. Boven
dien staken de militairen in die
'zwarte decembemacht', behal
ve het gebouw van de Moeder-
bond, ook het Hindoestaanse
radiostation Radika en het
pand van het dagblad De Vrije
Stem in brand.
Ook de STVS is al vaker doel
wit geweest. In december 1990
werd de studio bezet en het
personeel gegijzeld. Voor de ca
mera van de STVS las waarne
mend bevelhebber Iwan Graan
oogst de verklaring voor waarin
hij de coup van het leger recht
vaardigde. In de daaropvolgen
de periode van de regering van
NDP'er Juul Wijdenbosch werd
de nieuwsdienst van de STVS
'versterkt'. Door het aantrekken
van politieke personen werd de
binnenlandse berichtgeving ge
censureerd.
Het zal moeilijk zijn te bewij
zen dat het in brand steken van
de studio, door gemaskerde
mannen die zeiden tot 'de pit
bulls' te behoren, is gebeurd in
opdracht van Bouterse. Mis
schien is dat ook helemaal niet
het geval. Maar dat de voorma
lige legerleider geen hoge pet
op heeft van de nieuwsvoorzie
ning van de STVS heeft hij her-
haaldelijk laten blijken.
Volgens de voorzitter van de
aan het leger gelieerde Natio
naal Democratische Partij
(NDP) is de berichtgeving van
deze semi-staatsinstelling veel
te eenzijdig. Hij vindt de redac
tie niet objectief want ze zou te
weinig aandacht besteden aan
de NDP en te veel op de lijn van
de regering zitten.
Nu wijken nieuwsuitzendin
gen van de STVS, net als de an
dere Surinaamse omroep ATV
in overheidsbeheer, vaak niet
sterk af van de officiële berich
ten, hoewel het streven naar ob
jectiviteit wel degelijk aanwezig
is en de redactie onafhankelijk
opereert. Maar dit heeft meer te
maken met het gebrek aan ge
schoold kader en vooral met de
traumatische gebeurtenissen
van de jaren tachtig toen de 're
volutie' de persvrijheid beknot
te en van iedere journalist een
'slaafje' maakte.
De journalistiek in Suriname
staat nog in de kinderschoenen
wat ertoe leidt dat verslaggevers
vaak uiterst voorzichtig zijn in
de berichtgeving over het rege-
Archieffoto van het gebouw v
werd gestoken.
n de Surinaamse televisie, dat in de nacht v
ringsbeleid. Bovendien zijn mi
nisters en gekozen vertegen
woordigers nauwelijks bereid
tot het geven van informatie.
Voorlichtingsdiensten zijn er
niet of functioneren slecht.
Het conflict tussen de rege
ring en een deel van de legerlei
ding over de opvolging van
Bouterse als bevelhebber heeft
de spanningen de laatste weken
doen toenemen. De door de re
gering benoemde Arthy Gorré is
voor de legerleiding onaccepta
bel. Maar defensieminister
Gilds hield voet bij stuk en het
werd steeds waarschijnlijker dat
de hoge officieren Graanoogst,
Mijnals en Sital aan het kortste
eind zouden trekken en zouden
moeten opstappen.
Het daadkrachtige optreden
van Gilds en de onbuigzame
houding die president Veneti-
aan maandag in de het parle
ment toonde, kunnen bij leden
van de Bouterse-clan een rode
waas voor de ogen hebben ver
oorzaakt.
Tot overmaat van ramp zond
de STVS het debat over de
kwestie-Gorré rechtstreeks uit.
De Bouterse-fans hoorden hoe
Gilds de legerleiding belachelijk
maakte en zagen een president
die zelfvertrouwen uitstraalde
en voor het eerst militair ingrij
pen vanuit het buitenland niet
uitsloot. De hoop dat Bouterses
voorstel alle betrokkenen, dus
ook Gilds en Gorré, te laten op
stappen, zou worden aanvaard,
werd in één klap de bodem in
geslagen. Nadat de STVS de
hoogtepunten uit het debat 's
avonds laat had herhaald, sloe
gen 'de pitbulls' toe.
Voorstel voor
walvisreservaat
onhaalbaar
KYOTO DPA
Het voorstel van Frankrijk om
een uitgebreid gebied ten zui
den van Afrika, Australië en La-
tijns-Amerika uit te roepen tot
reservaat voor walvissen zal het
tijdens de jaarlijkse conferentie
van de Internationale Commis
sie voor Walvisvaart (IWC)
waarschijnlijk niet halen. In een
proefstemming van de techni
sche commissie van de IWC
kon het voorstel gisteren in het
Japanse Kyoto slechts op gerin
ge steun rekenen.
Naast Japan en Noorwegen,
die eisen dat het sinds 1985 gel
dende verbod op de commer
ciële vangst op walvissen wordt
opgeheven, weigerden ook
Zweden, Zwitserland. China, In
dia en Zuid-Afrika het Franse
idee te accepteren.
Het Franse voorstel komt er
op neer dat Japan ook de jacht
op walvissen met wetenschap
pelijke doeleinden moet staken
of die naar de zeeën rond de
Noordpool moet verplaatsen.
De „walvisnaties" Japan en
Noorwegen dreigen naar voor
beeld van IJsland uit de Com
missie te stappen, als het om
streden plan erdoor komt.
Russisch veto
VN wegens
gebrek aan geld
NEW YORK «Rtr-AFP
Voor het eerst in negen jaar tijd
heeft Moskou weer gebruikt ge
maakt van zijn veto-recht in de
Veiligheidsraad van de VN. Rus
land blokkeerde gisteren een
Britse motie over de financie
ring van de VN-vredesmacht op
Cyprus, omdat dat de Russen
ruim twee miljoen gulden zou
kosten.
Op Rusland na gingen alle le
den van de Veiligheidsraad ak
koord. Indien de motie was
aangenomen, zou Rusland een
bijdrage van 2,2 miljoen gulden
hebben moeten leveren voor de
Unficyp-missie, die al sinds
1964 op Cyprus verblijft. Tot
dusver werd deze operatie gefi
nancierd door-vrijwillige bijdra
gen.
Het was Moskous 115e veto
in de Veiligheidsraad. Het voor
laatste dateerde uit 1984, toen
de Sovjetunie een Frans voor
stel blokkeerde om blauwhel
men naar Libanon te sturen.
Pretoria niet
tegen federatie
Palestijnen in het vluchtelingenkamp Al Amari, op de Westelijke Jordaanoever, staan in de rij om van de VN-hulporganisatie Unrwa hun voedsel
pakket te krijgen. De VN noemden onlangs in een rapport de situatie van Palestijnen in bezet gebied troosteloos. foto epa
uitvoering van de VN-resolutie, accepteerd. In Zuid-Libanon een commandant van het aan voopr zijn woning in Beit Ya-
waarin de terugkeer van allen zijn vanmorgen artilleriebe- Israël gelieerde Zuidlibanese houn. De door Iran gesteunde
wordt bevolen, zal worden ge- schietingen losgebarsten nadat Leger (SLA) was doodgeschoten Hezbollah eiste de aanslag op.
De Zuidafrikaanse regering
heeft in principe geen bezwaar
tegen zelfbeschikking voor de
blanken, mits dat binnen een
federaal stelsel gebeurt zonder
raciale discriminatie. „In de
grondwetsplannen van de rege
ring kan rekening worden ge
houden met een vorm van zelf
beschikking voor allen, ook de
Afrikaners", zei minister Meyer
(grondwetszaken) na een ont
moeting met leden van het
'Front voor het Afrikaner Volk'.
Het Afrikaans Nationaal Con
gres (ANC) is fel tegen een fede
ralistisch systeem, en ziet liever
een regeringsvorm waarbij de
regio's veel bevoegdheden heb
ben.
In een reactie op het verijde
len van een aanslag op de blan
ke communist en ANC-Ieider
Joe Slovo zei Mandela dat de re
gering hard moet optreden te
gen rechtse extremisten maar
dat geen groepering het vredes
proces in Zuid-Afrika zal kun
nen torpederen.
Turkmenistan
huurt Haig in
De voormalige Sovjetrepubliek
Turkmenistan heeft de vroege
re Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Alexander
Haig ingehuurd om te helpen
bij het aantrekken van Ameri
kaanse bedrijven. Haig heeft
met een partner een joint ven
ture opgericht dat een percen
tage zal innen van elke trans
actie die Amerikaanse firma's
In de aan Iran, Afghanistan en
Oezbekistan grenzende repu
bliek afsluiten.
De Turkmeense president
Niyazov wil westerse investeer
ders soepele belastingvoor-
waarden en ongehinderde uit
voer van winst garanderen. Op
het politieke vlak is deze voor
malige communistische partij
leider allesbehalve vooruitstre
vend. Oppositie of een vrije
pers worden niet geduld.
