'Harry Mulisch had moeten winnen'
Veel oude bekenden op North Sea Jazz
Betekenis door eenvoud in
portretten Marion Rosendahl
Fuchs toont eigen
collectie Stedelijk
Cultuur&Kunst
Bono krijgt
Beatrix niet
aan de lijn
WOENSDAG 12 ME11993
Akki Haak Band in Sociëteit De Burcht
leiden De Akki Haak Band treedt morgenavond op in Sociëteit
de Burcht, aan de Burgsteeg 14. De groep brengt licht experi
mentele jazzmuziek. Het optreden begint om 21.30 uur.
'Blauwe plekken' no 1 bij kinderjury
leiden De afgelopen maanden hebben 333 kinderen van de Al-
phense Kinderjury, op initiatief van de Openbare bibliotheek en
Boekhandel Haasbeek, een beoordeling gegeven van alle in 1992
en 1993 verschenen kinderboeken. Winnaar is geworden: 'Blau
we plekken' van Anke de Vries. Zij zal op zaterdag 22 mei de Al-
phense Kroontjespen 1993 in ontvangst nemen. Op de tweede
plaats is geëindigd 'Rauzer' van Peter Jan Rens en op de derde
plaats 'Moord aan de Riviéra' van Trude de Jong.
Mikhail Pletnev vervangt Perahia
amsterdam De Rus Mikhail Pletnev (1957) vervangt Murray Pe
rahia voor een pianorecital op 16 mei in het Concertgebouw in
Amsterdam. Dit concert is tevens het laatste in de Serie Meester-
pianisten 1992/1993. Perahia heeft wegens een handblessure al
zijn concerten voor mei en begin juni moeten afzeggen. Het
programma vermeldt composities van Chopin, Rachmaninoff
en Scriabin.
'Noot aan de man' naar New York
amsterdam Het Amsterdamse amateur homokoor 'Noot aan de
Man' gaat een tournee van twee weken door de Verenigde Sta
ten maken. De tournee begint op 17 juni met een concert op de
Nederlandse ambassade in Washington. Ook staat een optreden
in de Carnegie Hall in New York op het programma.
Prijzen voor Nederlandse boeken
amsterdam Een internationale jury van de Leipziger Buchmesse
heeft de gouden medaille voor s' werelds best vormgegeven
boek toegekend aan het Nederlandse boek Faces. Van de tien
prijzen die werden toegekend gaan er vijf naar Nederland. Er
waren meer dan 600 inzendingen. Faces van auteur Pieter Beek
en vormgevers Piet Gerards en Mare Vleugels is een uitgave van
de gemeente Maastricht en de provincie Limburg. Het boek be
vat een serie portretten van directeuren van Maastrichtse bedrij
ven, die de lezer/ondernemer moeten overhalen zich ook in
Limburg te vestigen. Opvallend is de spiegelende omslag waarin
de lezer zijn eigen gezicht kan zien. Een van de 3 zilveren me
dailles van de boekenbeurs is in de wacht gesleept door het Ta
bellenboek, van uitgever Wolters-Noordhoff. De bekroonde
vormgever is Roelof Koster van Studio Dorèl.
Schrijfster Freya Stark overleden
londen Dame Freya Stark, een van de grootste ontdekkingsrei
zigers van de 20ste eeuw en schrijfster van een twintigtal boe
ken, is op 100-jarige leeftijd overleden. Dame Freya reisde door
Perzie, Arabie, Turkije en Afghanistan in een tijd dat die landen
door nog maar zeer weinig westerse mannen waren bezocht.
Westeuropese vrouwen waren destijds in die streken bijna hele
maal onbekend. Haar boeken ontstonden uit de brieven die zij
haar vrienden schreef.
AKO-Literatuutprijs 1993 voor 'Het grote verlangen' van Marcel Möring
De jury van de AKO-literatuurprijs 1993 heeft gisteravond
met de bekroning van Marcel Mörings roman 'Het grote
verlangen' gezorgd voor een grote verrassing. Toen om
streeks elf uur in het Amstelhotel de prijswinnaar door
juryvoorzitter Mark Eyskens bekend werd gemaakt ging
er even een siddering door de zaal. Harry Mulisch, 'the
grand old man' van de Nederlandse Letteren, bleek met
zijn vuistdikke roman 'De ontdekking van de hemel' zo
maar te zijn gepasseerd. De man die een oeuvre bij el
kaar heeft geschreven dat niet op één pagina past, werd
voorbijgestreefd door een auteur die zich eigenlijk nog
moet bewijzen.
amsterdam cees van hoore/anp
De AKO-prijs werd dit jaar voor
de zevende keer uitgereikt en
levert een bedrag van 50.000
gulden op. Na de PC Hooftprijs
is het de grootste literaire prijs
in het Nederlands taalgebied. In
een toelichting prees Eyskens,
oud-premier van België, alle zes
genomineerden boeken. Vooral
Mulisch' 'Ontdekking van de
hemel' - de gedoodverfde win
naar - werd geroemd.
De keuze ging uiteindelijk
tussen Mulisch en Möring. Of,
zoals de juryvoorzitter het for
muleerde, tussen „enerzijds de
meesterlijk gecomponeerde
symfonie met zijn prachtige
motieven en variaties op ver
nuftig gecomponeerde thema's,
en anderzijds een briljante en
ontroerende sonate waarvan de
tonen het hart hebben geraakt."
Na een intensieve discussie
werd de „ultieme keuze geleid
door de weg van het hart", al
dus Eyskens. De briljante sonate
van Möring viel in de prijzen.
De keuze was niet unaniem.
Agressie
Prijswinnaar Möring was uiterst
enthousiast. „De voorzitter
sprak van ontroering na het le
zen van mijn roman en dat vind
ik een groot compliment. Vaak
bekroont men romans met een
cerebraal karakter. Vernuftige
boeken dus. Maar de menselijk
heid wil toch kennelijk ook wat.
Ik vind het geld leuk hoor, maar
het belangrijkste is dat mijn
boek door deze uitslag een lift
krijgt. Mijn roman mag dan
misschien wel enigszins in de
belangstelling hebben gestaan,
maar het is zeker niet zo'n boek
als dat van Connie Palmen, dat
echt een verkoopsucces is ge
worden. Zoals ik al zei: ik zal er
een lekker glaasje op drinken."
Harry Mulisch reageerde aan
vankelijk uiterst sportief. Hij
was 'hartstikke blij' voor Mö
ring. Maar na wat doorvragen
kwam de kritiek los. „Met deze
jury had ik die prijs ook nooit
kunnen winnen. Want geloof
me, ik ken mijn pappenhei
mers. Als je teveel succes hebt,
word je afgeschreven in Neder
land. Al tien jaar lang krijg ik
vanwege mijn succes de terreur
van critici over mij heen. Ze zijn
me al tien jaar aan het zieken.
Ik heb kennelijk iets over mij
dat hun agressie oproept. Maar
ik heb geen AKO-prijs nodig.
Dit boek heeft al twee prijzen
gewonnen. Ik kan ook heus wel
de grootheid opbrengen om
Möring hartelijk geluk te wen
sen. Maar dat er hier in Neder
land iets fout zit, is duidelijk."
Afgestraft
Hans van Mierlo, in een grijs
verleden ooit voorzitter van de
AKO-jury, vond het een min of
De winnaar van AKO-literatuurprijs 1993, Marcel Möring (I), wordt gefeliciteerd door de gedoodverfde winnaar Hany Mulisch. foto anp
meer logische uitslag. „Als je
denkt dat je hier in Nederland
wat voorstelt, ben je aan het
verkeerde adres. Iemand die
wat kan, wordt hier meteen af
gestraft. Ik heb best waardering
voor het boek van Möring, maar
het werk van Mulisch is een
meesterwerk en dat had de jury
moeten honoreren. Maar dat
mag niet. Je mag hier niet te
groot worden. Gelukkig heeft
Harry het niet nodig. Toch is
het een rare beslissing, een be
slissing die getuigt van een ver
keerd soort halsstarrigheid."
Uitgever Martin Ros reageer
de uiterst emotioneel na de uit
slag. „Hebben we eindelijk een
man van het kaliber van Tho
mas Mann binnen onze gren
zen en dan gaan we daar zo
mee om. Ik had Möring als der
de op mijn lijstje staan. Het
boek van Mulisch steekt er echt
met kop en schouders bovenuit
Maar het zal wel net zo gaan als
met Cees Nooteboom, die eerst
in het buitenland moet worden
gewaardeerd. Dit is toch eigen
lijk een grote schande. Mulisch
is zo'n vijftig jaar bezig. Het ene
na het andere mooie boek heeft
hij geschreven,. Waarom kan de
jury niet de grootheid opbren
gen om die man te bekronen?
Dit is echt een gemiste kans."
Ronald Dietz, uitgever van de
Arbeiderpers, vindt aan de be
slissing een „pesterig kantje"
zitten. „Het is zo dat de jury
vooral geen schrijvers wil kiezen
die in de canon van de Neder
landse literatuur thuishoren.
Daarom is het uitmuntende
schrijverschap van Mulisch niet
bekroond. Maar ik wist het al
van tevoren. Mulisch had eigen
lijk geen kans. Waarmee ik niet
wil zeggen dat het boek van
Möring slecht is. Maar Mulisch
had gewoon moeten winnen."
Golden Earring
treedt op in
Stadsschouwburg
amsterdam anp
De Nederlandse rocklegende
Golden Earring speelt op 26
en 27 mei in de Amsterdam
se Stadsschouwburg. Alle le
den van de band wagen zich
aan hun 'kamer'instrumen-
ten: Barry Hay, Rinus Gerrit
sen, George Kooymans en
Cesar Zuiderwijk bespelen
akoestische gitaren, contra
bas, drums, mondharmonica
en de fluit.
Twaalf produkties
op Theaterfestival
in Den Haag
antwerpen cpd
Een jury onder voorzitterschap
van Paid Binnerts van Toneel
Theatraal heeft 12 produkties
aangewezen die kunnen wor
den aangemerkt als 'belangwek
kendste van het afgelopen sei
zoen'. Ze zijn tp zien tijdens de
zevende editie van Het Theater
festival dat van 26 augustus tot
en met 12 september in Den
Haag en Antwerpen wordt ge
houden.
Het gaat om de volgende Ne
derlandse en Vlaamse produk
ties: 'All for love' door de Blau
we Maandag Compagnie (regie
Luk Perceval); 'Bataille, Bataille'
door het Noord Nederlands To
neel (regie Franz Marijnen);
'Celibaat' door TheaterTeater
(regie Jappe Claes Pol De-
hert); 'Count your blessings'
door Toneelgroep Amsterdam
(regie Gerardjan Rijnders);
'Dantons dood' door Maat
schappij Discordia (regie Jan Jo
ris Lamers); 'Decadence' door
Het Nationale Toneel (regie Jo-
han Doesburg); 'Friedrichts-
wald' door De Trust (regie Theu
Boermans); 'Gewoon ingewik
keld' door Toneelspelersgezel
schap Stan; 'De Meid/Het Open
Huwelijk' door Het Vervolg (re
gie Léon van den Sanden
Hans Trentelman); 'Olivetti 82'
door Malpertuis; 'Overgewicht,
onbelangrijk: Vormeloos' door
De Trust (regie Theu Boer
mans); Verre vrienden' door
Toneelgroep Amsterdam (regie
Gijsde Lange).
In Den Haag zijn de produk
ties van 26 augustus tot en met
5 september te zien; in Antwer
pen van 2 tot en met 12 sep
tember.
B.B. King: vaste gast op het North Sea Jazz Festival.
foto ap Candy Dulfer, Nederlands talent op het North Sea Festival.
den haag john oomkes
Sterren, namen, talenten,
trends. Ook in het eerste Paul
Acket-loze jaar oogt de trog van
het grootste culturele indoor-
evenement ter wereld, het Nor
th Sea Jazz Festival, op 9,10 een
11 juli in het Nederlands Con
gresgebouw in Den Haag, weer
rijkelijk gevuld. Trompettisten
van naam (Terence Blanchard,
Wynton Marsalis, Roy Hargrove
e.a.) eren de overleden Dizzy
Gillespie. Drie super bigbands,
die van Count Basie, Illinois Jac
quet en Lionel Hampton, zor
gen voor spetterend werk.
Zangeressen die in navolging
van Ella Fitzgerald de vlam
hoog houden, draven in juli in
Den Haag op: Shirley Horn, Ab
bey Lincoln, Rita Reys, Denise
Jannah, Linda Hopkins. Saxofo
nisten zijn er plenty: Joe Hen
derson, Red Holloway, Jimmy
Heath, Jackie McLean, Joshua
Redman, David Murray en Ken
ny Garrett.
In de blues, r&b- en gospel-
hoek zijn big shots als Etta Ja
mes, B.B. King, Gary Moore, Dr.
John, A1 Green en The Five
Blind Boys of Alabama op de
poster geplaatst. Onder de tove
naars op de 88 toetsen bevin
den zich onder meer Oscar Pe
terson, Ahmad Jamal, Horace
Silver, Herbie Hancock en Chick
Corea. In de latin-hoek valt de
sterbezetting van Tito Puente,
de terugkeer van Airto Moreira
Flora Purim en de Braziliaan
se percussiegroep Oladu op.
Jazzrock fusion dan? Wat
dacht U van de broertjes Brec-
ker, Zawinul, Carlos Santana en
Steps Ahead? En in de heavy
sector van Arto Lindsey, de
combinatie van Jamaladeen Ta-
cuma Cornell Rochester met
het Nederlandse Podiumtrio of
de komst van de Japanse trom-
pet-elektronicusToshinori Kon-
do? En daarnaast is er tradjazz,
dixie, oud zwart, swing en zelfs
een klassiek strijkkwartet als het
befaamde Kronos Quartet. Plus
odes aan de jubilerende slag
werker John Engels en de hot
club-violist Stephane Grappelli.
Subsidie
Zeventien jaar lang heeft Paul
Acket een centrale rol gespeeld
bij de verwezenlijking van Nor
th Sea Jazz. Bij de 18de editie is
hij niet meer lijfelijk onder ons,
maar zijn geest zweeft boven de
hoofden van de organisatoren.
Binnen het organisatiebureau
Paul Acket Office hebben doch
ter Karin Acket, Paul Dank-
meyer en Theo van den Hoek er
alles aangedaan om de kaars
brandende te houden. Het ziet
er op voorhand naar uit dat zij
er in geslaagd zijn een festival
neer te zetten dat de overleden
impresario waardig is, en dat
bovendien enkele kleine aan
zetten tot vernieuwing kent. Dat
is een prestatie van formaat, te
meer omdat ze niet onder gelij
ke omstandigheden is geleverd.
De figuur van Acket was al
moeilijk, zo niet onmogelijk te
vervangen. Acket bezat een re
servoir van duizenden contac
ten met artiesten, boekingsbu
reaus, mediamensen en spon
sors waaruit hij kon putten.
Maar de erfgenamen van Acket
werden ook nog eens zwaar be
last door een besluit van de
Tweede Kamer, op voordracht
van de Raad voor de Kunst, om
de rijkssubsidie van 150.000
gulden te schrappen. Het in
trekken van de rijkssubsidie lijkt
gezien het miljoenenbudget van
North Sea wel los te lopen,
maar feitelijk is het een ernstige
aanslag op een van de weinige
mogelijkheden die Nederlandse
musici hebben om zich interna
tionaal 'in the picture' te spelen,
zoals afgelopen jaren met zan
geres Denise Jannah en The Ro
senberg Trio gebeurde.
Wat gebeurt er als volgend
jaar het gat niet is gedicht?
Hardop wil niemand van de or
ganisatie er iets over kwijt: maar
er komt in de nabije toekomst
een moment waarop de tering
naar de nering wordt gezet en
alleen Rita Reys, de Dulfertjes,
de Houdini's en La Santing
worden geprogrammeerd. Dat
feit zal voor de Raad voor de
Kunst dan weer reden zijn om
het North Sea Jazz Festival
het Nederlands cultuurfestival
met de grootste internationale
uitstraling niet te subsidi
ëren.
Voor informatie over het Nor
th Sea Jazz Festival: 070-
354.29.58.
beeldende kunst
recensie onno schilstra
Portretfotografie van Manon Rosendahl.
Te zien: t/m 27/5, ma. t/m za 10-22 uur,
zo, 12-22 uur. Fotogalerie De Kleine Klup.
Nieuwe Rijn 1. Leiden
Een goed portret toont twee ge
zichten: dat van de geportret
teerde en dat van de portrettist.
Marion Rosendahl slaagt er tel
kens in die dualiteit te realise
ren. De fotografe, van wie deze
maand werk getoond wordt in
Fotogalerie De Kleine Klup in
Leiden, registreert haar model
len als overtuigende persoon
lijkheden en drukt er tegelijker
tijd het onmiskenbare stempel
van haar eigen visie op.
Marion Rosendahl heeft voor
al naam gemaakt als popfoto
grafe. Het grootste deel van de
expositie wordt dan ook in be
slag genomen door beeltenissen
van bekende namen uit de mu
ziekindustrie. Een kleiner deel is
gewijd aan onbekende persona
ges. De fotografische kwaliteit
van beide categoriëen foto's is
gelijk, maar toch spreken die
van de popsterren op een of an-
amsterdam anp
De nieuwe directeur van het
Stedelijk Museum in Amster
dam, Rudi Fuchs, heeft de afge
lopen twee maanden uit de col
lectie van het museum de ten
toonstelling 'Het Materiaal' sa
mengesteld. De expositie toont
werk van Van Gogh, Picasso,
Monet, Mondriaan. Malevich,
De Kooning, Appel, Baselitz,
Dibbets en Kounellis en duurt
tot 29 augustus.
Met deze tentoonstelling zet
Fuchs de eerste stappen naar
een mogelijk vaste presentatie
van de museumcollectie. Nu
het Stedelijk mag uitbreiden
moet voor het eerst serieus wor
den nagedacht over een vaste
opstelling. In het huidige ge
bouw zal in de toekomst de vas
te collectie komen, terwijl de
nieuwbouw plaats moet bieden
aan wisselende tentoonstellin
gen.
De zoektocht door verschil
lende catalogi en museumde
pots, voor 'Het Materiaal' lever-
dere manier meer tot de ver
beelding. Misschien is dat, om
dat de portretkwaliteit van deze
foto's beter controleerbaar is, als
je tenminste de muziek van de
geportretteerden kent. Wanneer
dat het geval is, bestaat er al een
bepaalde voorstelling van de
persoon. Rosendahl bevestigt
dat beeld op een zodanige ma
nier dat je het gevoel krijgt dat
je de sterren beter gaat begrij
pen en beter leert kennen.
Marion Rosendahl gebruikt
geen vaste portretformule en
ensceneert nauwelijks. De ene
keer werkt ze in zwart wit, de
volgende keer in kleur. Nu eens
brengt ze een persoon close-up
in beeld, dan weer ten voeten
uit. Mano Negra fotografeert ze
op een trap in een dynamische
compositie vol diagonale lijnen,
Gary Lucas verstild en intiem
onder een lampekap.
Rosendahl heeft een voorkeur
voor clair-obscur-effecten. Op
een aantal foto's verdwijnt zelfs
de helft van het gezicht geheel
in het donker, zoals op het
prachtige portret van Sinead
O'Connor. De sombere Ierse
de volgens Fuchs een aantal
ontdekltingen op. Eén van die
ontdekkingen was een schilderij
van Lovis Corinth. Naar aanlei
ding van een tentoonstelling
met werk van Corinth las Fuchs
in een Duitse krant dat het
mooiste werk van de kunste
naar in het Stedelijk hangt. De
recensie bleek te kloppen.
Het tentoonstellingsprogram
ma voor het komende jaar is
deels door Fuchs en deels nog
door Beeren bepaald. Opvallend
is dat Fuchs een reeks van tien
nieuwe litho's van Kounellis
presenteert die volgens hem in
elke andere stad door een gale
rie zouden worden getoond.
Het Stedelijk moet volgens hem
die rol gaan spelen. Een ander
nieuw punt is dat vanaf half juni
de Nieuwe Vleugel wordt ge
bruikt. Tot 1 juni doet die dienst
als tentoonstellingsruimte voor
Amsterdamse kunstenaars. De
ruimte wordt als het aan Fuchs
ligt „actief bij het museum be
trokken".
Behalve studioportretten
maakt Rosendahl ook foto's in
de open lucht. Nits-toetsenisi
Robert Jan Stips poseert in een
okerkleurig, Frans decor, cul
tuurpessimist Theo van Gogh
staat met een ongelovige blik
voor een treurige loods MSthfl
de Santing, de zangeres met dc
warme stem en de onderkoeld*
presentatie, kijkt ons in eer
sneeuwbui, weggedoken in eer
dikke winterjas aan. Paul Ruver
is geplaats bij een ruïneuze ver
laten fabriek, zodanig dat op d<
foto lijkt of hij onder een gal)
staat, op een andere foto of hi
bij een guillotine staat.
Rosendahl roept steeds wee
een overvloed aan associatie-
op. Door de overzichtelijke een
voud van de composities, krijg
ieder beeldelement - of het ni
kleur, vorm of tonaliteit is - ver
rassend veel betekenis.
zangeres met het kale hoofd i
gevangen in een onwerkelij
blauwachtig licht, het onzicht
bare deel van haar gezicht i
door de onzichtbaarheid alleei
nog maar riiéer aanwezig in he
beeld.
rotterdam gpo
De Rijksvoorlichtingsdien'
nam wel op, maar bleek nii
ontvankelijk voor het vriendelt
ke verzoek. Vanuit de Kuip be
de U2-zanger Bono gisteravon
even na elven naar Den Haag I
de hoop Queen B. ofwel konir
gin Beatrix aan de lijn te krijger
Deze Hollandse variant o
Bono's inmiddels vermaart
'showtelefoontjes' naar het Wi
te Huis leverde echter niet h« 1
gewenste contact op. De diens
doende receptionist bij de RV
toonde weinig geduld met
wel zeer vreemde snuiter die z
namens 'enkele vrienden'
bellen en gooide voordat d
zijn verzoek had herhaald c
hoorn op de haak.
„De laatste keer dat ik gec
toegang kreeg tot een koninkl
Ice familie stak ik YVlnds»
Castle in brand", was de evt I
gevatte als grimmige reactie vi
