Drie miljoen
extra voor
milieubeheer
Kamer: vervolgonderzoek ondergrondse Betuwelijn
Voorzichtig met genetische manipulatie
Bouw langste autotunnel
van Nederland begonnen
Randstad
Verdachten SHS-affaire
binnenkort voor rechter
Kruisstation Duivendrecht
spil in railnet Amsterdam
WOENSDAG 12 ME11993
WILLEM SPIERDIJK. 0
Provincie heeft meevaller op begroting
De provincie Zuid-Holland besteedt de meevaller op de
begroting van ongeveer drie miljoen gulden vrijwel hele
maal aan landschap, natuur en milieu. De meevaller is te
danken aan hogere inkomsten uit de motorrijtuigenbe
lasting. Er waren in 1992 meer auto's dan begroot en
voor 1993 wordt een verdere groei verwacht. Een en an
der blijkt uit de Voorjaarsnota van de provincie die giste
ren door gedeputeerde staten (het dagelijks bestuur van
Zuid-Holland) is vastgesteld.
LEIDEN/DEN HAAG
MONICA WESSEÜNG
De provincie heeft jaarlijks 1,2
miljard gulden te besteden. Van
de 2,8 miljoen gulden die de
provincie nu over heeft, gaat dik
een miljoen naar aankoop en
beheer van waardevolle natuur
gebieden. Hiertoe werd enkele
weken geleden al besloten na
dat een onderzoek had uitgewe
zen dat het met natuur en land
schap in Zuid-Holland veel
slechter gesteld is dan werd ge
dacht. Volgend jaar komt 1,5
miljoen gulden voor dit doel vrij
en het jaar er op zelfs twee mil
joen gulden.
Dc bermen van de provincia
le wegen worden op zogeheten
ecologische wijze gemaaid. Het
gras wordt na maaien wegge
haald om zo bijzondere planten
een kans te geven. Er is 450.000
gulden nodig om composteer-
inrichtingen te maken voor dat
weggehaalde gras. Ook wordt
geld uitgetrokken voor bagger-
werkzaamheden. De waterbo
dems van vrijwel alle provincia
le wateren zijn vervuild. De ver
werking van baggerslib valt
daardoor veel duurder uit. Er
moeten meer stortplaatsen wor
den aangelegd.
Tegenover de meevaller, staan
ook financiële tegenvallers. De
provincie zit nog met een finan
ciële nasleep van het onderzoek
van de commissie Blokland. De
ze commissie heeft onderzocht
hoe de provincie de afgelopen
jaren met haar afvalstort is om
gegaan. De werkzaamheden
van de commissie zijn 40.000
gulden duurder uitgevallen.
De provincies in de Randstad
werken sinds enige tijd nauw
samen. Er werd verwacht dat dit
een jaarlijkse bezuiniging van
500.000 gulden zou opleveren.
Het overleggen en vergaderen
kost echter zo veel tijd en geld
dat deze meevaller er in werke
lijkheid niet blijkt te zijn.
Koningin opent vrijdag 21 mei Zuidtak van NS
AMSTERDAM
Met de opening van de zoge
noemde Zuidtak, op vrijdag 21
mei door koningin Beatrix,
brengen de Nederlandse Spoor
wegen de verbindende schakel
aan tussen hun twee belangrijk
ste spoorlijnen van na de oor
log: de Schiphollijn en de
Flevolijn. Tegelijk is het de start
van het omvangrijke toekomst
plan Rail-21. Het ruim twaalf ki
lometer lange traject verbindt
het station RAI (nu nog een
eindstation) met Weesp aan de
lijnen Amsterdam-Hilversum
en Amsterdam-Almere.
Spil in het nieuwe railnet aan
de zuidoostelijke kant van de
Amsterdamse regio is het kruis
station Duivendrecht, een
knooppunt van nieuwe en be
staande raillijnen. Op het bo
venste niveau van deze strakke
schepping van staal, glas en
glad tegelwerk liggen de rails
van de spoorlijn Amsterdam -
Utrech en de Geinlijn van de
metro. Een niveau lager (en
haaks daarop) komen de nieu
we sporen van de Zuidtak het
station binnen.
Duivendrecht en de Zuidtak
is een belangrijke taak toebe
dacht in de aan- en afvoer van
personeel en reizigers van
Schiphol. De nieuwe spoorver
binding moet de drukte op de
autowegen langs en rondom de
luchthaven wat wegnemen. De
verwachtingen zijn hoogge
spannen: op station Duivend
recht zullen dagelijks achtdui
zend mensen in-, uit- of over
stappen.
Ondanks de drukte, blijft het
station voorlopig half in de wei
landen liggen. Amsterdam wil
er geen kantoorbebouwing toe
staan, omdat het eerst de oevers
van het IJ met kantoren en be
drijven wil zien volgebouwd.
Duivendrecht blijft de komende
jaren dan ook een overstap-sta-
tion.
De grote massa overstappers
zal uiteindelijk een verbindings-
boog rechtvaardigen, die dan
bijvoorbeeld rechtstreekse trei
nen van Schiphol naar Utrecht
en omgekeerd mogelijk maakt.
Deze Utrechtboog, die in 2005
moet zijn aangelegd, is een van
de drie verbindingsbogen, die
de NS op de plantafels heeft lig
gen. De andere zijn de Hem-
boog bij Sloterdijk (voor directe
treinen van het noorden van
Noord-Holland naar Schiphol),
gepland voor 2005 of wellicht
eerder, en de Zuid-Westboog,
die de Zuidtak met de westelijke
ringlijn om Amsterdam moet
verbinden.
De drie verbindingsbogen
zijn onderdeel van het plan om
de spoorlijn Amsterdam-
Utrecht, de Schiphollijn en de
Zaanse lijn te verdubbelen tot
viersporige verbindingen. Drie
soorten treinen kunnen dan on
gehinderd door elkaar op deze
verdubbelde rails gaan rijden:
stoptreinen, interregiotreinen
(de huidige intercity's) en zeer
snelle intercity's nieuwe stijl,
waartoe ook de fameuze 'flit
streinen' naar Parijs en Duits
land kunnen worden gerekend.
Het begin van dat alles is ech
ter de Zuidtak, die met ingang
van de nieuwe NS-dienstrege-
ling op 23 mei in gebruik komt.
In het dezer dagen verschenen
nieuwe spoorboekje (ook op
computer-discette verkrijgbaar)
is de Zuidtak met de stations
Duivendrecht en Diemen-Zuid
het voornaamste nieuws. Den
Haag, Leiden, Nieuw-Vennep,
Hoofddorp en Schiphol krijgen
ieder half uur een trein via de
Zuidtak naar Lelystad. Schiphol
wordt het begin en eindpunt
van een halfuurs-verbinding
met Utrecht via Hilversum. Al
die treinen stoppen in Duivend
recht en Diemen-Zuid.
In het nieuwe boekje wordt
voor vertragingen gewaar
schuwd wegens werkzaamhe
den. Dat is onder meer op het
stationsemplacement van Lei
den, en tussen Leiden en Den
Haag (van twee naar vier spo
ren) het geval. Tussen Den
Haag en Delft wordt gewerkt
aan een spoortunnel, die de vier
sporen ondergronds door Rijs
wijk moet leiden. Eigenlijk was
het plan, dat ook de Willems
tunnel onder de Maas te Rotter
dam met ingang van de nieuwe
dienstregeling gereed zou zijn.
De oplevering is echter met en
kele maanden vertraagd. Toch
is de Willemstunnel al in de
diensregeling ingecalculeerd. Er
treden geen veranderingen in
op, wanneer de Rotterdamse
tunnel straks in gebruik wordt
genomen.
Station Duivendrecht, ontworpen door de architect Peter Kilsdonk.
FOTO •DIJKSTRA
Minister Maij-Weggen onder politieke druk
Vier verdachten in de fraude-affaire bij de Stichting Haags Sociaal
Cultureel Werk (SHS) worden vervolgd. Ze moeten op 1 en 2 juni
vQof de rechter verschijnen. Onder hen is de ex-directeur en het
hoofd sociaal cultureel werk Scheveningen. Dat heeft persofficier
N, Zandbergen dinsdag gezegd. Eerder was al bekend dat de ex-di
recteur zou worden vervolgd.
De gerechtelijke vooronderzoeken in de zaak zijn afgesloten. De
rel rond de SHS begon in 1991. Toen deed de gemeente Den Haag
aangifte van fraude. Vorig jaar zijn dertien verdachten aangehou
den, medewerkers en bestuursleden, op verdenking van verduiste
ring, valsheid in geschrifte en heling. Er zijn zowel zaken gesepo
neerd als afgedaan door betaling van transacties.
De ex-directeur heeft al één juridische procedure verloren. Hij
moet van de kantonrechter 60.000 gulden aan de SHS teruggeven
omdat hij zich ten onrechte salarisverhoging heeft toegeëigend. De
rechter wees herstel van zijn dienstbetrekking van de hand.
Statendam naar Amsterdam
ROTTERDAM «GPP
Na twintig jaar afwezigheid komt de Statendam als eerste cruise
schip van de Holland-Amerika Lijn binnenkort weer naar Neder
land. Dit eerste cruiseschip uit een serie van drie in Italië te bou
wen schepen maar bezoekt woensdag 2 juni de haven van Amster
dam.
Een meerderheid in de Tweede
Kamer wil een vervolgonder
zoek naar de mogelijkheden
voor ondergrondse aanleg van
de Betuwelijn. Dit blijkt uit de
eerste reacties van de fractie
specialisten van CDA, PvdA en
WD op het gisteren gepresen
teerde onderzoeksrapport naar
een ondergrondse Betuweroute.
Het kabinet neemt vermoedelijk
vrijdag een besluit over de Betu
welijn.
De verschillende kamerleden
spraken gisteren de hoop uit dat
minister Maij-Weggen (verkeer
en waterstaat) terugkomt op
haar eerdere resolute verwer
pingen van een mogelijke on
dergrondse aanleg. „Als ze het
nu nog steeds niet reëel vindt,
moet ze dat bewijzen", aldus
WD-Kamerlid Blaauw. In soort
gelijke bewoordingen liet zich
ook zijn PvdA-collega Feenstra
uit.
De minister is daarmee aan
de vooravond van het kabinets
besluit over de Betuweroute on
der politieke druk komen te
staan om alsnog de mogelijk
heid voor ondergrondse aanleg
in het kabinetsbesluit op te ne
men. Maij-Weggen heeft tot
voor kort ondergrondse bouw
altijd rigoureus afgewezen.
Het gisteren gepresenteerde
onderzoek is dan ook volledig
betaald door de provincies
Zuid-Holland en Gelderland en
de langs de geplande Betuwe
route gelegen gemeenten. Ook
de Duitse gemeente Emmerich
heeft zich daar uit eigen bewe-
Uit het onderzoek blijkt dat
ondergrondse aanleg mogelijk
nog goedkoper uit zal vallen
dan bovengrondse aanleg en
technisch haalbaar is. Boven
dien worden er mogelijkheden
gezien om de bij een dergelijk
project opgedane kennis te ex
porteren. Voor de fractie van
het CDA betekenen de conclu
sies „een aansporing om tot een
zorgvuldige afweging te ko
men". Daarmee is CDA'er
Leers, net als zijn collegae van
de PvdA en de WD achter een
vervolgonderzoek gaan staan.
Het vervolgonderzoek gaat
vermoedelijk ruim 5 miljoen
gulden kosten en zal een jaar
tot anderhalf jaar in beslag ne
men.
Lucas Reijnders waarschuwt voor sleutelen aan planten en dieren
LEIDEN MONICA WESSELING
Er moet een betere manier ko
men waarmee de risico's van
genetische manipulatie van
planten en dieren kunnen wor
den onderzocht. Zo lang niet
duidelijk is wat de gevaren zijn
van het veranderen van erfelijk
materiaal, mag deze techniek
niet zo maar worden toegepast.
Er zijn nuttige toepassingen
denkbaar, maar tot nu toe zijn
de gevaarlijke en slechte in de
meerderheid.
Dat zei Lucas Reijnders,
hoogleraar aan de Universiteit
van Amsterdam en medewerker
van de Stichting Natuur en
Milieu, gisteravond tijdens een
lezing van het Studium Genera
le van de Leidse universiteit.
Reijnders is tegen het verande
ren van het erfelijk materiaal
van planten, waardoor, bijvoor
beeld, de kleur van bloemen
kan worden beïnvloed. Florigan
in Rijnsburg heeft dat gedaan.
Volgens Reijnders is hierdoor
ook het afweermechanisme van
de plant tegen schimmels aan
getast. „En dus moet er weer
meer worden gespoten".
De milieuman is echter ook
tegen veranderingen die op het
eerste gezicht gunstig lijken
voor het milieu. Zo wordt er
hard gewerk aan gemanipuleer
de planten die ongevoelig zijn
voor ziekmakende virussen.
Luizen brengen die virussen
over en dus hoeven virus-onge
voelige planten niet tegen deze
beesten te worderv bespoten.
Lucas Reijnders: 'Met genetische manipulatie wachten tot er meer bekend i;
Reijnders:„De erfelijke weer- virus als reactie opeens zelf ver
stand lijkt leuk, maar er is nog andert."
absoluut niet bekend of het in- T
bouwen van een weerstand te-
gen het ene virus niet tot gevolg Reijnders vindt dat moet wor-
heeft dat diezelfde plant opeens den onderzocht welke gevaren
voor een ander virus gevoelig er dreigen als het erfelijk mate-
wordt. Ook is niet bekend of het riaal wordt veranderd. „De
overheid eist terecht bij de in
voering van een nieuw che
misch middel allerlei tests,
maar erfelijke wijzigingen kun
nen zonder pardon worden
doorgevoerd. Dat mag niet".
Planten kunnen ongevoelig
worden gemaakt voor bepaalde
insekten door ze zodanig erfe
lijk te veranderen dat de plant
stoffen afscheidt die voor het
insekt giftig zijn. Ook daarvoor
is Reijnders niet geporteerd.
„We weten niet welke geneti
sche veranderingen dat bij het
insekt tot gevolg heeft. Bekend
is dat insekten zich snel aan
nieuwe omstandigheden aan
passen".
Niet altijd is uitgebreid on
derzoek nodig om een bepaalde
genetische manipulatie af te
keuren, maakte de hoogleraar
gisteravond duidelijk. Zo wordt
door veel veredelaars gewerk
aan het ongevoelig maken van
landbouwgewassen voor herbi
ciden (onkruidbestrijdingsmid
delen). Er kan dan flink gespo
ten worden zonder schade aan
het landbouwgewas.
Reijnders: „De overheid en de
natuurbeschermingsorganisa
ties zijn het er over eens dat het
gebruik van onkruidbestrij
dingsmiddelen moet worden te
ruggedrongen. Het grondwater
is al op veel plaatsen verontrei
nigd. Door te gaan veredelen op
weerstand tegen herbiciden,
werk je het gebruik ervan juist
in de hand. Dat terwijl deze
chemische troep volstrekt over
bodig is. Met mechanische mid
delen gaat het net zo goed.
Schoffelen is nu nog duurder
dan herbiciden, maar door
prijsopdrijving valt daar wel wat
aan te doen. Ingrijpen in de na
tuur is hier in elk geval volstrekt
onnodig en zelfs ongewenst."
Havenbedrijf kraakt onderzoek Betuwelijn
ROTTERDAM ANP
Het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam
(GHR) heeft het provinciale rapport over onder
grondse aanleg van een spoorlijn door de Betu-
we min of meer gekraakt. „Belangrijke onder
zoeksvragen zijn meer of minder genegeerd", zo
schrijft het GHR aan het ministerie van verkeer
en waterstaat.
In het dinsdag aan de minister aangeboden
rapport concludeert het onderzoeksinstituut
ISDS dat ondergrondse aanleg van de spoorlijn
een reëel alternatief is. Maar dat rapport gaat,
volgens het Havenbedrijf, vooral in op techni
sche haalbaarheid van een geboorde tunnel.
Over operationele eisen zoals de aanleg van uit-
wijksporen en of vervoer van gevaarlijke stoffen
ondergronds mogelijk is en wat de kosten daar
van dan zijn, staan geen antwoorden te lezen.
In de brief schrijft het Havenbedrijf dat de
bruikbaarheid van zo'n lange tunnel voor spoor
vervoer niet is aangetoond en de complicaties
daarbij nauwelijks aan de orde zijn gekomen.
De conclusies over de kosten en de tijd die no
dig is voor de bouw van een geboorde tunnel
hebben volgens het Havenbedrijf dan ook nau
welijks betekenis.
Naast de al toegezegde 105 mil
joen gulden voor het 'autodeel'
van de Piet Heintunnel, zal het
ministerie van verkeer en wa
terstaat voor het gedeelte
'openbaar vervoer' alvast 43
miljoen gulden uittrekken. De
hele investering in de sneltram
moet nog nader worden uitge
rekend. Dat heeft minister Maij-
Weggen van verkeer en water
staat vanmorgen gezegd in Am
sterdam bij het begin van de
bouw van de tunnel. Met het
slaan van de eerste damplank
gaf ze het officiële startsein voor
de bouw.
Via die langste autotunnel
van Nederland kan de automo
bilist over ruim vier jaar direct
van het oostelijk Havengebied
en Ringweg-Oost naar het cen
trum van Amsterdam. Dat bete
kent ontsluiting van het ooste
lijk havengebied en de omlig
gende gemeenten.
De 1900 meter lange Piet
Heintunnel vormt een belang
rijk onderdeel van de IJ-boule-
vard tussen het Centraal Station
en de Ringweg Oost (AIO). De
tunnel is het eerste deel van de
IJ-boulevard. Het gesloten ge
deelte van de tunnel is 1500
meter lang. De tunnel is ook bij
zonder breed, in totaal 31,6 me
ter voor de vier buizen: twee
voor wegverkeer met een
vluchtbuis ertussen, en één
voor een toekomstige sneltram
verbinding.
De Ij-boulevard moet de bin
nenstad van Amsterdam ontlas
ten van een grote hoeveelheid
autoverkeer, zei de bewinds
vrouw. De ontwikkeling van
in- en werkgebieden
PIET HEINTUNNEL
de langste autotunnel van Nederland in Amsterdam
dienstgebouw
Panamawèg
langsdoorsnede dienstgebouw
Spooiwegbassin middengebied A'dam-Rijnkanaal n Zuiderzi
langs de IJ-oevers noemde zij
van essentieel belang voor de
hele regio. Ze vond het jammer
dat de plannen voor ontwikke
ling van de IJ-oevers inmiddels
minder ambitieus lijken te zijn.
De gemeenteraad van Am
sterdam ging in april vorig jaar
akkoord met de aanleg. Er is
een krediet beschikbaar gesteld
van 284 miljoen gulden.
De sneltram moet voor ver
binding zorgen met de woon
wijk Nieuw Oost, die volgens de
plannen komt op een kunstma
tig eiland in het IJ meer.
