'Schiphol moet groeien'
Randstad
Mogen: nieuwe aandelen
voor extra investeringen
'De gemiddelde student is niet politiek bewust'
Ondergrondse Betuwelijn is goedkoper
De Telegraaf verkoopt
belang in uitgever vnu
DINSDAG 11 ME11993
'.-chef meindert van der k.
Bedrijf mogelijk naar de beurs
Premier Lubbers plant de Nederlandse vlag op een wereldbol en opent daarmee de nieuwe terminal van Schiphol. Door deze nieuwe hal is de capa
citeit van Schiphol met 50 procent vergroot De luchthaven kan jaarlijks 27 miljoen reizigers verwerken. foto united photos de boer
Lubbers bij opening nieuwe terminal:
„Schiphol doet het voortreffelijk. En dat moet zo blijven
ook. Schiphol moet de ruimte hebben om door te groei
en. Wij zijn op een goede manier bezig Schiphol in te
planten in de omgeving", aldus minister-president Lub
bers gisteren tijdens de opening van de nieuwe terminal
van de luchthaven. Volgens Lubbers mag de groei van
Schiphol ten koste gaan van. woningbouw.
schiphol «bill meyer
„Ik zeg president-directeur
Smits toe dat het kabinet de be
sluitvorming rond de expansie
van de luchthaven op tijd zal
afronden. Dit najaar. Daarna
kan de inspraak parallel lopen
aan de verkiezingen. De kans is
groot dat wij allemaal 'ja' tegen
Schiphol zeggen. Het volgende
kabinet kan dan doorgaan op
deze lijn."
Lubbers wond er geen doek
jes om. Schiphol moet in het
belang van de economie en de
werkgelegenheid één van de
main ports van Europa worden.
„Dat dit gebouw op tijd en bin
nen het budget is opgeleverd,
schept verplichtingen. Het ko
mende half jaar moeten wij be
sluiten over de ruimtelijke in
passing van Schiphol. Ik zeg toe
dat wij binnen die tijd deze zaak
afronden en deel 1 van Planolo
gische Kernbeslissing (PKB) zul
len publiceren."
Lubbers reageerde hiermee
op een dringende oproep van
president-directeur Smits van
de luchthaven. Smits zei te vre
zen dat de politieke besluitvor
ming en de daarop volgende in
spraakperiode te lang gaan du
ren. Omdat de verkiezingen
weer voor de deur staan, kan
vertraging zomaar tot een uit
stel van twee jaar leiden. En dat
mag volgens Smits niet gebeu
ren. „ledereen heeft behoefte
aan duidelijkheid. Snelle be
sluitvorming kan voorkomen
dat maatschappelijke conflicten
ontstaan over de verdeling van
de beschikbare ruimte in dit ge
bied."
Volgens Lubbers heeft het uit
stel van een half jaar als gevolg
van de Bijlmerramp een extra
impuls gegeven aan de creativi
teit van de planners voor het
bedenken van aanvaardbare
oplossingen. „Maar het blijft
een kwestie van kiezen. Ruimte
reservering voor Schiphol heeft
gevolgen voor de woningbouw
rond de luchthaven. Dicht op
Schiphol bouwen kan niet. Dan
maken wij dezelfde fout als in
het verleden. Daarom vereist de
ruimtelijke inrichting van het
gebied discipline van alle partij
en. Wij moeten voorzichtig zijn
met het 'aanschurkeffect'.
Schiphol moet de ruimte heb
ben om door te groeien."
Als grote uitdaging noemde
Lubbers de infrastructuur in de
Randstad. „Wij moeten in een
redelijk tempo aan de slag.
Schiphol staat model voor deze
nieuwe expansie van het trans
portnet. In vijf jaar tijd steken
wij 8,5 miljard extra in publieke
werken. Naast de bezuinigingen
is de investering in onze econo
mie het tweede been waar dit
kabinet opstaat."
leiden rudolf kleun
Het Leidse plantenbiotechnolo-
giebedrijf Mogen International
wil dit jaar 400.000 nieuwe aan
delen uitgeven. De emissie zal
hoogstwaarschijnlijk onder
hands plaatsvinden. Dat maakte
ir. A.L Breure, algemeen direc
teur van Mogen, gisteren be
kend in een toelichting op het
jaarverslag.
De onderneming heeft het
geld nodig voor extra investe
ringen in programma's voor ge
wasbescherming en -verbete
ring en voor het aankopen van
beschermde technologie. De
aandelen zullen worden uitge
geven tegen „een passende
koers", die volgens Breure in ie
der geval boven de huidige
beurskoers van 6,90 gulden ligt.
Door de emissie stijgt het aantal
aandelen met ongeveer 5,5 pro
cent. Mogen is nu nog geno
teerd aan het niet-officiële ge
deelte van de Amsterdamse
beurs. Breure sluit na de emis
sie een overstap naar de paral-
lelmarkt of, afhankelijk van
nieuwe regelgeving, naar de
beurs zelf niet uit.
Mogen is in 1985 opgericht
door de Maatschappij voor In
dustriële Projecten (MIP) en het
Amerikaanse Molecular Gene
tics, maar dat Amerikaanse be
drijf heeft zich inmiddels volle
dig teruggetrokken. Mogen is
nu een Nederlands bedrijf.
Grootste bekende aandeelhou
der is Gist-brocades. Het bedrijf
heeft nog nooit winst gemaakt.
Er zijn ook nog geen produkten
op de markt gebracht. Winst is
er nog niet behaald. Wel groei
en de inkomsten uit licenties,
vooral waar het gaat om mani
pulatietechnieken. Het bedrijf
verwacht in 1994 of 1995 voor
het eerst quitte te kunnen spe
len. In 1992 bedroeg het nega
tieve saldo 900.000 gulden, te
gen 1,2 miljoen gulden in het
jaar daarvoor. De omzet steeg
met zes procent tot 5,6 miljoen
gulden. Het totaal geaccumu
leerde verlies steeg vorig jaar tot
15 miljoen.
Voor 1993 is directeur Breure
optimistisch gestemd. „Zowel
voor licentie-overeenkomsten
als inkomsten uit contract-re
search verwachten wij een toe
name." Vorig jaar daalden de
inkomsten uit contract-onder
zoek met zeven procent tot 4,1
miljoen gulden. Dit jaar ver
wacht Mogen een duidelijke
toename, vooral door de goede
resultaten bij het onderzoek
naar schimmelinfectie in gene
tische veranderde tomatenplan
ten.
Om een indicatie te geven
van de groeimogelijkheden van
Mogen gaf Breure een schatting
van de totale royaltie-inkom-
sten in 2000. Het concern gaat
uit van een marktaandeel vari
ërend van vijf tot ongeveer
twintig procent in zaaigoed
voor schimmelresistente gewas
sen, de winning van enzymen
en koolhydraten uit planten en
licenties. Dit is in totaal goed
voor zo'n 45,5 miljoen gulden
aan royalties.
Overleg over
tuinbouw-CAO
loopt weer vast
(26.000 werknemers) is van
ochtend vroeg voor de twee
de keer vastgelopen. Breek
punt was het vakantiebon-
nensysteem, waar de werk
gevers vanaf willen, aldus
werkgeversonderhandelaar
H. Smets.
De hoop van partijen om
er in de zesde ronde uit te
komen, was gevestigd op het
begin mei behaalde akkoord
in de landbouw. De werkge
vers in de tuinbouw waren
bereid de WAO-reparatie en
de loonparagraaf uit die
landbouw-CAO te volgen,
mits het vakantiebonnensys-
teem kon worden afgeschaft
bij tijdelijke contracten van
korter dan een half jaar. Dat
systeem werkt volgens de
werkgevers (KNBTB) niet.
Daar gingen de vakbonden
niet mee akkoord, aldus
Smets die dat erg betreurt.
In die landbouw-CAO is in
beginsel een verplichte col
lectieve WAO-reparatie via
het bedrijfspensioenfonds af
gesproken, voor rekening
van de werknemer. Ook was
in de landbouw een loons
verhoging van in totaal 1,2
procent in twee jaar overeen
gekomen. De tuinbouwwerk-
gevers wilden deze afspraken
wel volgen, maar dan uitslui
tend in ruil voor de mogelijk
heid het vakantiebonnensys-
teem in sommige gevallen af
te schaffen.
De Voedingsbond FNV is
laaiend. De bond zal zijn
strategie verscherpen om in
het landbouwschap de werk
gevers verder onder druk te
zetten. Het steekt de bond
vooral dat de sector niet veel
wil doen aan het aantrekken
en laten doorstromen van
jongeren. Volgens de bond is
het overleg stukgelopen op
deeltijdwerk, de vakantie
bonnen en het automatisch
doorstromen van jongeren.
arnhem gpo
Gedeputeerde PvdA vervangen
den Haag* Gedeputeerde L Stolker-Nanninga (PvdA) wordt de
komende maanden vervangen door haar partijgenoot J. Wolf.
Stolker is ziek en kan in elk geval de komende maanden haar
werk niet doen. De gedeputeerde heeft onder meer ruimtelijke
ordening en volkshuisvesting in haar portefeuille en juist op de
ze beleidsterreinen staan de komende maanden belangrijke be
slissingen op het programma. Haar vervanger is momenteel eer
ste woordvoerder ruimtelijke ordening van de PvdA-fractie en de
secretaris van de fractie. Hij is sinds 1978 lid van Provinciale Sta-
Wel vergunning voor schotelantenne
leiden Leidenaars hebben wel degelijk een bouwvergunning
nodig wanneer ze een schotelantenne aan de voorgevel van hun
woning willen bevestigen. Deze krant meldde vorige week in een
bericht het tegendeel.
Bij het beoordelen van de aanvraag bezien deskundigen of de
antenne het straatbeeld ontsiert. Vooral in het beschermde
stads- en dorpsgezicht wil de gemeente de schotels zoveel mo
gelijk weren of camoufleren. Kan de antenne echt niet aan de
achtergevel?, vragen de ingeschakelde welstandscommissie en
monumentenbeheerscommissie zich vaak af.
RADARVERKLIKKERS Voor
lopig kun je met een Lissese uit
vinding prima de radarcontro
les op snelwegen blijven ontwij
ken. De politie-organisatie ach
ter de radarcontroles, de Alge
mene Verkeers Dienst, ziet geen
reden om 'halsoverkop' actie te
ondernemen tegen de radarver
klikker van het Lissese bedrijf
Stinger Electronics bv.
Slechts enkele honderden au
tomobilisten zouden het appa
raatje hebben gekocht. Boven
dien heeft de AVD het nog niet
gemerkt dat mensen botsingen
of gevaarlijke situaties hebben
veroorzaakt na een signaal van
hun verklikker.
Van de fabrikant van de ra
dars begreep de AVD dat de ap
paratuur aangepast kan wor
den. Onderzoek moet uitwijzen
hoe duur dat is en of er geen
nadelen aan zitten. „Maar haast
hoeft men daar niet mee te ma
ken", zegt een woordvoerder
van de AVD.
Een ondergrondse Betuwespoorlijn is goed
koper dan de bovengrondse variant. Dat
blijkt uit het vanmiddag gepresenteerde
haalbaarheidsonderzoek van de Stichting
International System Development Sup
port (ISDS). Een tunnel kost tussen de 4,3
en 5,2 miljard gulden, terwijl met een
spoorweg op maaiveldhoogte minstens 5,5
miljard is gemoeid. Ondergrondse aanleg is
ook een alternatief voor de HSL, de snelle
treinverbinding die de regio Leiden gaat
doorsnijden.
de goederenspoorlijn tussen Rotterdam-Eu
ropoort en Zevenaar of Emmerich binnen
6,5 jaar op 25 meter diepte worden aange
legd, behoorlijk sneller dan bovengronds.
Dit apparaat boort zich met een snelheid
van twee kilometer per maand door de bo
dem en laat in zijn spoor een stalen en be
tonnen tunnelbuis achter.
Groot voordeel van deze nieuwe methode
is dat vrijwel nergens iets van de werkzaam
heden wordt gemerkt. Slechts in de bouw
putten aan het begin en het einde van het
traject komt enige bedrijvigheid aan de op
pervlakte. Dat gebeurt zeer beperkt ook bij
de schachten die om de zeven kilometer
voor ventilatie en veiligheid moeten wor
den gebouwd.
Problemen waarop bij bovengrondse
aanleg wordt gestuit, kunnen worden om
zeild. Onteigening van grond, wijzigen van
bestemmingsplannen, de bouw van brug
gen en lokale tunnels, schade
milieu, bedrijfsverplaatsingen en geluids
hinder zijn volgens de onderzoekers
de
j niet of nauwelijks aan de orde.
Alles pro's en contra's afwegend komt
ISDS tot de slotsom dat een 'Betuwetube'
technisch uitvoerbaar is, financieel aantrek
kelijk, milieuvriendelijk en tijdsbesparend.
ISDS verwacht dat de in het graven in zach
te grond gespecialiseerde STBM belangstel
ling uit de hele wereld zal trekken. Tunnel
bouw met de 'supermol' leidt tot grote or
ders voor de Nederlandse aannemerij, de
staalindustrie en de cementfabricage. De
opdracht tot het haalbaarheidsonderzoek is
gegeven door de provincies Gelderland en
Overijssel en de ruim dertig gemeenten die
aan de Betuwelijn liggen.
leiden herman joustra
1 klommen ze op de bar
ricaden om te strijden voor de
mocratisering van de universi
teit. Actiebereid en mondig wa
ren ze, de studenten van de ja
ren zestig. Met resultaat, want
de inspraak waar ze zo fel voor
vochten is nu een feit.
Alleen, de opkomst bij verkie
zingen voor de universiteitsraad
is al jaren teleurstellend. Ge
middeld slechts zo'n vijfender
tig procent spreekt zich uit voor
de een of andere kandidaat. Dat
geeft te denken voor de nieuwe
verkiezingen in Leiden die tot
vandaag duurden. Wat is er aan
de hand? „Veel zaken die in de
raad worden besproken, zijn
ontzettend complex", zegt Hein
Greven (24), lijsttrekker van Stu
denten Groepering Leiden. „Er
amsterdam anp
Het krantenconcern De Tele
graaf heeft zijn belang in colle
ga-uitgeverij VNU begin dit jaar
verkocht. De 127.000 certifica
ten bijna één procent van het
uitstaande aandelenkapitaal
van VNU werden verkocht
om de overneming van de Hol
landse Dagbladcombinatie
(waartoe deze krant behoort)
mede te financieren, zo staat in
het gisteren gepubliceerde jaar
verslag.
Bij de verkoop is een boekwinst
gemaakt. De stukken zijn vol
gens De Telegraaf begin januari
1993 verkocht. Toen werd er op
de Amsterdamse effectenbeurs
voor een stukje VNU ongeveer
90 gulden geboden. De Tele
graaf heeft voor het pakket
VNU-certificaten naar schatting
11,4 miljoen gekregen. Op de
balans van het concern was het
pakket eind 1992 gewaardeerd
op 8,79 miljoen. Daardoor blijft
er een boekwinst over van en
kele miljoenen guldens.
De Telegraaf verwacht dat
voor dit jaar, mede door de bui
tengewone bate bij de verkoop
van het VNU-belang, een gelijk
blijvende winst „tot de moge
lijkheden behoort." In 1992 zak
te de nettowinst van 72,6 mil
joen (1991) naar 70 miljoen.
In de eerste drie maanden
hebben de daling van de grond-
stofprijzen, een 'ingetogen' per
soneelsbeleid, een gunstige op
lage-ontwikkeling van De Tele
graaf, afgezet tegen de druk op
net advertentievolume en hoge
re afschrijvingen, een 'positieve'
invloed op de resultaatontwik
keling gehad. De overneming
van de Hollandse Dagbladcom
binatie wordt dit jaar geconsoli
deerd. Daardoor zal de omzet
boven de 1 miljard stijgen (803
miljoen in 1992), zo verwacht
de directie.
HDC behaalde in 1992 een
omzet van 239,3 miljoen en een
nettowinst van 7,7 miljoen. De
dagbladen van HDC hebben
een totale betaalde oplage van
260.000 exemplaren. Daarnaast
bezit De Telegraaf de aandelen
van uitgeverij Limburgs Dag
blad in Heerlen. Vorig jaar werd
het belang in Wegener vergroot
tot ruim 22 procent. De aan
koop is volgens het Amsterdam
se concern 'strategisch'.
Hein Greven: „Veel zaken die in de universiteitsraad worden besproken,
zijn ontzettend complex.foto henk bouwman
wordt in vakjargon gesproken,
het lijkt veel op een ver-van-
mijn-bed-show."
Judith Jager (21), lijsttrekker
van Politiek Anders, kan zich
wel in die woorden vinden. „De
oorzaak ligt voor een deel in het
abstracte niveau van de univer
siteitsraad. Tachtig, negentig
procent van wat daar wordt be
sproken gaat niet direct over de
student. Het gaat meestal over
de universiteit als bedrijf. Fi
nanciële kaders."
Het feit dat bij landelijke, pro
vinciale en gemeenteraadsver
kiezingen de opkomst een stuk
hoger ligt, is volgens Jager wel te
verklaren. „Ik denk dat men
eerst het idee moet hebben iets
te kunnen verliezen of winnen
voordat men stemt", vervolgt
Jager. In de landelijke politiek
ligt dat een stuk duidelijker."
Greven: „De zaken waar het
dan over gaat, zijn gemakkelij
ker te overzien, raken de men
sen ook directer. De OV-kaart,
de basisbeurs, dat zijn zaken die
door de landelijke politiek wor
den besloten. De universiteits
raad heeft het - als het zaken
betreft die de studenten dirèct
aangaan - over de openingstij
den van de universiteitsbiblio
theek, de koffiebekertjes. Als het
over een begrotingswijziging
gaat, merken de studenten dat
niet direct."
Een logische oplossing lijkt
dan de student beter te infor
meren, uit te leggen waarover
wordt besloten in de raad. In de
praktijk blijkt dat echter maar
moeilijk te realiseren, vindt Gre
ven. „De gemiddelde student is
Judith Jager „Men moet eerst het idee hebben dat men wat kan verliezen of
i, voordat men stemt."
foto» holvast
niet politiek bewust. Ik ben best
bereid het een en ander uit te
leggen, maar op het laatst ge
houden verkiezingsdebat bij
SSR bijvoorbeeld kwamen der
tig mensen af. Daar zaten tien
organisatoren tussen en tien
mensen uit de raad..."
Volgens Jager is dat zeker niet
het enige. „Uit dat debat kwam
ook naar voren dat de publici
teit over de universiteitsraad
niet goed overkomt. Als je de
stukken leest in de verschillen
de bladen, is het niet altijd dui
delijk dat dat in de raad is be
sproken. En aan de profilering
van de partijen is door de jaren
heen niet veel gedaan."
Wat dat betreft zijn volgens
haar de voortekenen voor deze
verkiezingen iets gunstiger. „Al
blijft het natuurlijk afwachten.
Er is een speciale verkiezings
krant uitgebracht door alle par
tijen samen. Mijn voorganger in
de raad, Paul Hendriks, heeft
via radio West opgeroepen te
stemmen. We hebben posters
en folders verspreid, de studen
ten aangesproken. We hebben
alle studentenflats gehad. Heel
belangrijk, want je kunt ons ver
gelijken met een gemeenteraad.
Het belang van de universiteits
raad is dat alle geledingen sa
men - wetenschappelijk perso
neel, beheerspersoneel èn stu
denten - het college van bestuur
controleren. Zeker nu, met al
die dreigende bezuinigingen."
Greven legt de nadruk liever
wat anders. „Het streven is sa
men met het college een vol
waardige universiteit te hebben
en te houden. Door de raad
blijft de universitaire gemeen
schap betrokken bij wat er ge
beurt. Is er inspraak wat dingen
betreft die voor en over hen
worden besloten. En de raad
heeft ook een preventief belang.
Dat juist niet dingen worden
besloten vanwege nadelige ge
volgen voor de student. Maar of
de studenten dat beseffen...
