Vlieglawaai overstemt
roep van de roerdomp
Jap
Wimtt te
Over leven
VRIJDAG 7 ME11993
Natuurwandeling in Warmond
warmond Natuurgidsen van het IVN begeleiden zondagmid
dag een natuurwandeling die als thema reigers en bloemen
heeft. De excursie heeft plaats op het landgoed 'Huys te War-
mont' en duurt 1 1,5 uur. Verzamelen bij het toegangshek, He
renweg 139 in Warmond. Het vertrek is om 14 uur.
willem spierdijk. 071-161440. plv.-chef meindert van d
Vrijwilligerswerk op Hoge Veluwe
hoenderloDe Vereniging 'Vrienden van de Hoge Veluwe' orga
niseert een werkproject van 5 juli tot en met 27 augustus 1993.
Zij doet dat in samenwerking met het Nationale Park de Hoge
Veluwe. Het gaat om eenvoudige werkzaamheden die met de
hand kunnen worden uitgevoerd en geschikt zijn om in familie
verband te worden uitgevoerd. Schriftelijk opgeven bij het Na
tionale Park De Hoge Veluwe, Apeldoornseweg 250,7351 TA
Hoenderlo.
Brochure over bomen en vogels
leiden Voor het bestellen van de brochure over bomen en vo
gels van de Bomenstichting maakte deze rubriek afgelopen
woensdag melding van een verkeerd telefoonnummer. Het juis
te nummer van de Bomenstichting in Utrecht is 030-340778.
Open dag De Kleine Aarde
boxtel Milieu-edukatie en voorlichtingscentrum De Kleine Aar
de houdt op 20 juni zijn jaarlijke open dag. Milieuvriendelijke
bedrijven en instellingen zullen op deze dag laten zien hoe je re
kening kunt houden met een goed milieu. Op het terrein van De
Kleine Aarde zijn twee experimentele huizen waaronder de pira
midewoning te zien. De open dag is van 10 tot 17 uur en de toe
gang is gratis. Meer informatie tel. 04116-84921.
Vlinderexcursie IVN Alphen
n den rijn Het IVN Alphen aan den Rijn houdt op zon
dag 16 mei een vlinderexcursie. Een aantal natuurgidsen vertelt
tijdens de wandeling over de bedreiging en bescherming van de
ze bijzondere dieren. Vlinders hebben bloeiende planten nodig
om te kunnen overleven, maar niet alle soorten planten zijn ge
schikt. Tijdens de wandeling wordt ook verteld over de interes
sante gedaanteverwisseling van rups naar vlinder. Omdat er
slechts een beperkt aantal mensen mee kan, is opgave vooraf
raadzaam. Dat kan bij Ria van de Nouland, 01720-21843.
Koninginnepage is er weer
leiden Het gaat goed met de bijzondere vlindersoort Koningin
nepage. De vlinder is de afgelopen week gesignaleerd in Wijchen
in Gelderland. Tot voor enkele jaren geleden kwam het diertje
uitsluitend in Limburg voor en de verspreiding ervan over het
land betekent dat het goed gaat. De Koninginnepage komt in
zuidelijke landen veel meer voor. Dank zij de warme zomers van
de afgelopen jaren weet het insekt zich hier ook te handhaven.
De Vlinderstichting, een landelijke natuurbeschermingsorgani
satie, houdt statistiek bij van het aantal dieren.
Vale gier komt uit Italië
ransdorp De vale gier die de afgelopen dagen rondzwierf in
Waterland, blijkt afkomstig uit Italië. Volgens de organisatie van
vogelkenners Dutch Birding Association gaat het om een in het
voormalige Joegoslavië geboren mannetje, dat in september
1987 uitgeput in de Italiaanse Alpen is gevonden. Het beest werd
pas jaren later weer vrijgelaten. Kort voordat de enorme roofvo
gel opdook in de buurt van Ransdorp, werd hij nog gezien in
Noord-Italië. De vale gier kon aan speciale kleurringen worden
herkend.
Nieuwe energievormen open dag ECN
Kennis maken met de nieuwste
vormen van milieuvriendelijke
energie-opwekking. Dat is mo
gelijk tijdens de open dag die de
Stichting Energieonderzoek
Centrum Nederland (ECN) in
Petten zaterdag 15 mei houdt.
Zo zijn er onder meer experi
mentele brandstofcellen te zien
die met kolengas worden ge
voed.
De open dag vindt plaats tus
sen 9 en 16 uur en is alleen toe
gankelijk voor personen van
zestien jaar en ouder. Kaarten
zijn te bestellen via de plaatse
lijke VW's of telefonisch
(02246-4949).
Controles op
bewerkt hout
gaan door
leiden richard mooyman
De controles op het illegaal ge
bruik van verduurzaamd (tegen
verrotting bewerkt) hout in het
water gaan gewoon door. Dat
zegt woordvoerder C. Meijer
van het Hoogheemraadschap
van Rijnland. De voorzitter van
de afdeling bestuursverschillen
van de Raad van State schorste
onlangs een bevel aan een be
drijf in Aalsmeer om houten pa
len te verwijderen, maar vol
gens Rijnland is daarmee het
verbod nog niet van de baan.
,,We hebben na overleg met
de officieren van justitie in Den
Haag en Haarlem besloten door
te gaan met het opmaken van
processen-verbaal", aldus Meij
er. Dit in afwachting van een
definitieve uitspraak van de
Raad van State over het door
Rijnland ingestelde verbod om
met verduurzamingsmiddelen
behandelde kaden, beschoeiin
gen en steigers te gebruiken.
Hout wordt vaak geïmpreg
neerd met creosootolie of wol-
manzout om langer mee te
gaan en rot te voorkomen. Ver
bindingen in deze verduurza
mingsmiddelen komen echter
door uitloging in het oppervlak
tewater terecht, wat volgens
Rijnland zeer schadelijk is voor
de kwaliteit van water en bo
dem. Het hoogheemraadschap
stelt dat voor oeverbeschoeiin
gen ook milieuvriendelijker ma
terialen beschikbaar zijn, zoals
beton en kunststof.
Volgens Meijer zijn sinds de
instelling van het verbod op 1
januari tien overtredingen ge
constateerd, onder meer door
particulieren en jachthavens.
De overtreders krijgen een aan
zegging van Rijnland om het
spul weer te verwijderen. Ge
beurt dat niet, dan laat het
hoogheemraadschap het be
wuste hout op kosten van de ei
genaar verwijderen.
De milieucontroles worden
onder meer uitgevoerd met een
helikopter. „Pas geplaatst ge-
creosoteerd hout veroorzaakt
een olie-achtige vlek, die enkele
dagen zichtbaar blijft", zegt
Meijer. „Als we dat vanuit de
lucht constateren, sturen we er
een controleur op af."
Voorzitter C. Boon van de
Vereniging van Houtimpreg-
neerinrichtingen ziet de uit
spraak van de Raad van State
als een overwinnning. „We zijn
er erg blij mee. Rijnland houdt
er geen rekening mee dat de
huidige milieukwaliteit van ver
duurzaamd hout veel beter is
dan vroeger."
Volgens Boon is 'nog nooit
overtuigend aangetoond' dat
het gebruik van behandeld hout
negatieve gevolgen heeft voor
het milieu.
In veel terreinen van de
Vereniging Natuurmonu
menten wordt het nooit
meer stil. Het autoverkeer
is een bron van ergernis,
maar Schiphol spant de
kroon. De luchthaven doet
zich tot op tientallen kilo
meters afstand gelden 'met
tentakels van lawaai'.
Deze klacht uiten terreinbe
heerders van Duin en Kruid-
berg, de Ankeveense Plassen en
het Naardermeer in het maand
blad Van Nature van Natuur
monumenten. Opzichter Wes-
sel Fokkema van het Naarder
meer zegt dat geluid 'de belang
rijkste milieufactor' in het Naar
dermeer geworden. „Verleden
jaar hebben we geen roerdom
pen meer kunnen horen roe
pen. Misschien zijn ze er nog
wel, maar horen ze elkaar nog?"
Behalve met lawaai van au
to's, treinen en grote vliegtuigen
heeft het Naardermeer volgens
Fokkema ook te kampen met
herrie door sportvliegtuigen en
ultra-lichte vliegtuigjes. De lan-
dingslichten van de vliegtuigen
die op zo'n duizend meter
hoogte Schiphol naderen vor
men volgens hem een inbreuk
op de duisternis.
Inge Mes van de Ankeveense
Plassen zegt dat door het lawaai
'het subtiele in de natuur weg
valt', zoals de roep van het
woudaapje, een zeer zeldzame
reigersoort. „Woudaapjes zitten
soms kilometers ver van elkaar.
Hun roep is daarop afge
stemd. Maar we weten niet of
ze het nog halen." Mes klaagt
ook over het verloren gaan van
andere geluiden, zoals het slaan
van paaiende vissen langs de
kant en het gezoem van zwer
men dansende muggen.
Natuuropnamen voor radio
en televisie zijn een heksentoer
geworden, want de geluidsme
ters slaan geregeld uit door
vliegtuiglawaai. In Zuid-Kenne-
merland is het volgens opzich
ter Frans de Boer 'praktisch on
mogelijk' om nog ongestoord
geluidsopnamen te maken.
„Precies boven mijn dienstwo
ning in Duin en Kruidberg hoor
ik de vliegtuigen afremmen.
Voorheen sliepen we altijd mid
denin het duin met het raam
open. Nu doen we dat niet
meer."
Op een duintop kan De Boer
soms dertien vliegtuigen tegelijk
zien. Op mooie dagen sluiten de
banen luchtvervuiling zich aan
een. „De zon komt op den duur
I A I wMA
rffSi i
Een roerdomp in de kenmerkende paalhouding, waarmee deze schuwe vogel zich onzichtbaar probeert te ma
ken. FOTO MARTUN DE JONGE
heel wazig door die ven dat de uitbreidingsplannen leefmilieu. „Dat kunnen we met
deken van afval heen." Natuur- van Schiphol samengaan
monumenten zegt niet te
de beoogde verbetering van het wel vergeten."
de huidige ervaringen gerust
Elke dag worden we er weer mee
geconfronteerd. Of het nu om het
gescheiden inzamelen van afval,
het gebruik van bestrijdingsmid
delen of het aanwijzen van be
schermde gebieden gaat, het
milieu vraagt voortdurend de aan
dacht. In de rubriek '10 over
Groen' worden wekelijks tien wil
lekeurige vragen over het milieu
gesteld aan min of meer bekende
regiogenoten. Deze week het
woord aan Woubruggenaar Eric
Bosch, voorzitter van de stichting
tot behoud van het Braassemer-
meer en bekend als actievoerder
tegen de stort van bagger in het
Braassemermeer.
Hoe groot acht u de kans dat er
weer bagger wordt gestort in het
Braassemermeer?
Heel klein. Omdat de mensen in
1993 echt wel door hebben dat
zoiets helemaal niet kan. We
hebben zo'n 800 donateurs die
fel gekant zijn tegen de stort van
vervuild bagger. De zaak ligt
momenteel bij de Raad van Sta
te en staat er, mede door alle
belangstelling, voor ons gunstig
voor.
Hoe is het op het ogenblik ge
steld met het Braassemermeer?
De Braassem is een van de
schonere plassen, maar niet
voor bijvoorbeeld de paling die
zich voortbeweegt door de bag
ger. De zuurstofrijke bagger ver
oorzaakt voorts een te veel aan
blauwe en groene alg. Ook blijft
het gevaar dat het vervuilde
grondwater het oppervlaktewa
ter vervuilt en er niet meer ge
zwommen kan worden. Er zijn
nu al mensen die eczeem oplo
pen, waarna de dokter adviseert
maar niet meer in de Braassem
te zwemmen. Ook de viskwali-
teit baart zorgen. Sportvissers
zeggen veel vissen te vangen
met gezwellen.
Wat is uw favoriete natuurge
bied in deze omgeving?
Ik ben heel graag in het gebied
De Hem aan de rand van de
Braassem. Het is een prachtig
stiltegebied met een reigerreser
vaat.
Waar stoort u zich het meest
aan in het milieubeleid?
Aan de minister van milieu die
soms net de minister van finan
ciën lijkt omdat hij alleen maar
over centen praat. De burger
wordt almaar milieubewuster,
maar van de kant van de over
heid valt dat knap tegen. Ze
schenkt wel aandacht aan het
milieu, maar dweilt met de
kraan open. We hollen achteruit
als je ziet wat de effecten zijn
van bijvoorbeeld zure regen en
het gat in de ozonlaag.
Toepassing
van cadmium
vaak onnodig
De Stichting Natuur en Milieu
(SNM) vindt dat cadmium in
nog minder produkten mag
worden gebruikt. Het giftige
zware metaal cadmium mag
sinds 1990 alleen nog bij uit
zondering worden gebruikt.
Volgens SNM kunnen 33 van
de 46 produkten van de lijst met
uitzonderingen worden ge
schrapt doordat het cadmium
vervangen kan worden. De
stichting wil dat minister Alders
(Milieu) de uitzonderingenlijst
drastisch inkort.
Uit een onderzoek dat de
stichting dinsdag publiceerde
blijkt dat vooral in kunststoffen,
auto-onderdelen en enkele
bouwmaterialen er alternatie
ven bestaan voor cadmium.
Hollander niet
zo tuk op bad
leiden»
Hollanders prefereren de dou
che, terwijl Zuid-Nederlanders
het liefst een bad nemen. Dat
blijkt uit cijfers van het water
verbruik in de diverse delen van
het land. In opdracht van de
VEWIN, de gezamenlijke water
leidingbedrijven, heeft het
NIPO net waterverbruik onder
zocht.
De bewoners van West- en
Midden-Nederland hebben het
gemiddelde landelijk verbruik
van 135 liter per persoon per
dag. Hierbij is het spoelwater
van het toilet inbegrepen. In het
Zuiden is het verbruik het
hoogst met 145 liter en in het
Noorden het laagst met 125 li
ter. Volgens de VEWIN nemen
zuiderlingen niet alleen liever
een bad dan een douche, ze la
ten ook de wasmachine vaker
draaien. Noorderlingen staan
minder vaak onder de douche.
Het is niet zo dat rijke men
sen meer water uit de kraan la
ten lopen dan arme mensen.
Het waterverbruik in de diverse
inkomensklassen is precies ge
lijk. De leeftijdsgroep van 35 tot
44 jaar doucht veel minder dan
jongeren. Ouderen hebben
weer een hoger verbruik, omdat
ze vaker naar het toilet r
Ecolonia
voorbeeld in
Bouwboek
Kleine Aarde
Ecolonia in Alphen aan den
Rijn, De Romolenpolder in
Haarlem en Ecodus in Delft
hebben met elkaar gemeen dat
het bijzondere bouwprojecten
zijn, waarbij de aandacht voor
het milieu voorop heeft gestaan.
In het pas verschenen Bouw
boek van de Kleine Aarde heeft
Kees Haakman op een rij gezet
wat er komt kijken voor dit
'ecologisch bouwen'.
Nederland heeft nog niet veel
ervaring op dit gebied, maar
Haakman vindt dat de eerste
stappen met succes zijn gezet.
Hij maakt duidelijk, dat traditio
neel veel gebruikte bouwmate
rialen als asbest, pvc en tropisch
hardhout verre van milieuvrien
delijk zijn en niet behoren te
worden toegepast bij ecologi
sche bouw. Het Bouwboek somt
de schadelijke materialen op en
mogelijke alternatieven.
Het is lang niet altijd noodza
kelijk om nieuw bouwmateriaal
toe te passen. Veel bouw- en
sloopafval is geschikt te maken
voor hergebruik. Kunststoffen
zijn uit den boze, de ecologi
sche bouw gebruikt zoveel mo
gelijk natuurlijke materialen.
Behalve natuurlijk tropisch
hardhout, waarvan de wereld
veel te weinig heeft.
Haakman maakt duidelijk dat
de ecologische bouwer ook re
kening dient te houden met de
plaats waar hij het huis neerzet.
Zo min mogelijk ruimtebeslag
en het sparen van de natuur, zo
luidt de boodschap, net als het
verbruiken van minimaal ener
gie en water.
Haakman behandelt de diver
se bouwmethoden volgens de
regels van de ecologie en in de
tail de inrichting van de woning.
Hij geeft ook richtlijnen voor de
organisatie van grotere projec
ten. Het Bouwboek is zowel be
doeld voor particuliere doe-het-
zeivers aJs voor milieu-ambte
naren, architecten, projectont
wikkelaars en woningbouwver
enigingen.
Bouwboek van de Kleine
Aarde; auteur Kees Haakman;
uitgave De Kleine Aarde, Box
tel; prijs 19,75. Ook t. lH si. l
len vla tel.04116-84921.
Eric Bosch in zijn favoriete natuurgebied De Hem.
Op welk gebied vindt u dat u
persoonlijk nog in gebreke blijft?
Heel simpel, ik rij te veel in de
auto. Dat komt doordat ik als le
raar informatica van een hoge
school in verschillende depen
dances werk, ik rij zodoende
van hot naar haar.
Wat is voor u de meest verant
woorde vorm van energiege
bruik?
Dat zijn er twee: zon en wind. Ik
ben een zeiler en vind wind een
prettige vorm van energie. Uit
esthetisch oogpunt mogen
windmolens ook geen bezwaar
opleveren want we leven in een
molenland bij uitstek.
En kernenergie?
Daar ben ik op tegen. Het is een
sluipmoordenaar. Kernenergie
is behoorlijk ingewikkeld en
daardoor moeilijk te beheersen.
In sommige landen gaan ze vol
gens mij ook slordig om met het
opbergen van het radioactief af
val.
Wat is uw grootste zorg?
Mondiaal zijn dat de gaten in de
ozonlaag. In Australië is het ver
band van huidkanker en het gat
in de ozonlaag de reden dat de
mensen daar niet meer in de
zon mogen.
Valt het autoverkeer terug te
dringen?
Jazeker, maar dan moeten de
NS het kaartje wel goedkoper
maken. Ik vind het een misser
van minister Ritzen om de trein
uit de OV-jaarkaart te halen. In.
plaats van de studenten op te
voeden door de trein te gebrui
ken, pest hij ze met de aange-
FOTO BEN DE BRUYN
kondigde maatregelen. Ritzen
zadelt de OV-kaarthouders nu
op met een matig bussysteem.
Wat wilt u verder nog kwijt?
Ik ben een natuurmens, zwem
en zeil graag en draag het water
zodoende een warm hart toe. Ik
hoop dat het water zijn aantrek
king op mij kan blijven uitoefe
nen. Het is mede de drijveer om
te blijven vechten tegen de ver
vuiling van het Braassemer-
Zakenauto's belasting milieu
utrecht»cpd Uit registraties van het Ver
keerskundig Studiecentrum
blijkt dat automobilisten in een
zakenauto 12 kilometer per uur
harder rijden dan de zakelijke
rijder in een eigen auto en 20
kilometer sneller dan overige
automobilisten. Bestuurders
van zakenauto's overtreden de
maximum snelheid op rijkswe
gen aanzienlijk vaker dan ande
re automobilisten.
Niet alleen de hoge snelheden
zorgen voor een grotere vervui
ling maar ook doordat veel za
kenauto's op diesel rijden. De
uitstoot van vervuilende stoffen
zoals roet. stikstofoxyde en zwa-
veldioxyde is bij diesel veel ho
ger dan bij gas of ben/ine (mits
uitgerust met een geregelde
driewegkatalysator).
7akenauto's zijn een grotere be
lasting voor het milieu dan ei
gen auto's. Dat komt doordat ze
groter en zwaarder zijn én door
dat er harder in wordt gereden.
Te hard vaak. Dat kan en moet
anders, stelt de stichting Natuur
en Milieu in het dossier 'De
zaak van de zakenauto'.
Het aantal zakenauto's groeit
nog steeds. Eén op de tien is nu
van de zaak. Samen rijden ze
twintig procent van alle autoki
lometers. Eind '89 waren er in
Nederland 383.000 auto's van
de zaak. Twee jaar later waren
het er 569.000, een toename
van vijftig procent. Vorig jaar
kwamen er nog eens 17.000 bij.
