'Slaapdozen zijn zeker
's winters een uitkomst'
Oei, er zit een bedrijf in mijn huis!
'Hollanders maken eigen vakantie'
Gesprek van de Dag
'Laat de PTT zich met
postzegels bezighouden'
'De wijsvinger is het geweten van de mens'
VRIJDAG 7 ME11993
CHEF •WILLEM SPIERDIJK. 071-1
MEINDERT VAN DER KAAI). 071 -16135:
Herman mag graag 's nachts op
zijn waterbedje dobberen. Hij
vindt het zalig om zich in de
winter, als de thermostaat lek
ker hoog staat, nog een uurtje te
concentreren op de warmte die
door zijn spieren trekt. En in
hete zomers gaat de thermos
taat uit. Koel, koel, heerlijk koel
is het dan.
De wanden van zijn slaapkamer
heeft Herman in rustgevend
donkerblauw geschilderd. Het
plafond heeft hij beplakt met
iluorescerende sterretjes. Als hij
naar boven staart, waant hij
zich in het paradijs. De appel
ligt altijd binnen handbereik op
het nachtkastje.
Dit keer ligt Herman echter
maar te woelen. Hij bedenkt
zich dat niet alle stervelingen
even fortuinlijk zijn. Talloze
mensen slapen zelfs onder de
blote hemel. Hij beklaagde na
tuurlijk wel dagelijks het lot van
de daklozen, alleen, wat deed
hij er wérkelijk aan? Zond hij
wel eens een zonnestraaltje
naar het aardse tranendal waar
in zij zwervers leefden?
De Rotterdamse woningstich
ting 'Onze Woning' wel, dat had
hij 's ochtends in de krant gele
zen. Want wat deed deze stich
ting? Om het probleem van de
opvang van de talloze daklozen
gedeeltelijk op te lossen, ont
wikkelde zij speciaal een kar
tonnen doos, de zogeheten
slaapdoos. Gemakkelijk mee te
nemen als pakketje en simpel
uit te vouwen tot een huisje.
Geen eenvoudige kartonnen
doos bovendien, maar eentje
die langere tijd meegaat. Ook
als het regent. Het Leger des
Heils in Rotterdam ging de dis
tributie verzorgen, stond in de
krant.
Leiden
Zou dat ook iets voor Leiden
zijn, had hij zich afgevraagd. En
hij had het Leger des Heils ge
beld. „Nou, dat verhaal wat u
vertelt is voor ons helemaal
nieuw", zei luitenant E. Boe-
laard van de Leidse afdeling,
„maar het lijkt mij een uit
komst. Zeker in de winter. Dan
is het meteen een mooie aan
vulling op de dekens die we dan
al verstrekken. En we zijn van
plan 's winters ook een soep
ronde in te stellen. Ik wil zelf
gaan onderzoeken of daar be
langstellingvoor bestaat."
Boelaard had tegen hem gezegd
dat hij nog geen compleet beeld
had van het aantal dak- en
thuislozen in Leiden. „Ik werk
hier nog maar een paar maan
den, daarvoor zat ik in Amster
dam. Daar was het in elk geval
zo dat alle zalen van het Leger
des Heils werden opengesteld,
als alle andere plaatsen vol za
ten. Maar dat was alleen in ge
val van uiterste nood."
Boelaard zei dat ook in Leiden
de zalen alleen in uiterste nood
worden opengesteld. „We kun
nen hier geen professionele
hulp bieden. Ik ben maar de
enige full-timer in Leiden. We
zetten de mensen dan ook wel
eens op de trein naar Rotter
dam, Den Haag of Amsterdam.
Alleen al in Amsterdam zitten
honderdvijftig full-timers. Van
hen zijn er vijftien maatschap
pelijk werker."
Bewust
Dat laatste was absoluut nodig,
zei Boelaard. „Want er is na
tuurlijk meer dan opvang al
leen. Je probeert ook naar een
oplossing van hun problemen
te zoeken. Daar heb je deskun
digen voor nodig. Want je hebt
nog altijd een groep die blijft
zwerven. Die mensen kiezen
daar bewust voor. Voor hen
hebben die dozen nut."
Die woorden dreunen maar na
in zijn hoofd. Herman denkt
plotseling aan het verhaal van
Pandora, uit de Griekse mytho
logie. Zij was de eerste vrouw
op aarde, geschapen door de
goden. Die goden hadden haar
een doos gegeven die ze niet
mocht openmaken. Uit nieuws
gierigheid deed zij het toch. Zo
verspreidde zij alle kwalen die
erin verborgen waren over de
aarde. Alleen de hoop bleef op
de bodem achter.
„Morgen koop ik duizend do
zen en deel ze zelf rond", denkt
hij. Dan valt hij in slaap.
HERMAN JOUSTRA»
Slapen in een kleine kluis. In de nu ontworpen slaapdoos heeft men beduidend meer ruimte, foto archief
'Ik wilde graag deze brief ver
sturen, mijn girobetaalkaarten
ophalen en ik heb ook nog tien
briefkaarten en een velletje
postzegels nodig. Oh en als u
toch bezig bent. doet u mij dan
gelijk maar de Libelle van deze
week. een rolletje perpermunt
en een pakje shag.'
Het lijkt op een raar tafereeltje
om tegen te komen in een post
kantoor, maar binnenkort
wordt het toch werkelijkheid.
Het komend jaar opent de PTT
in Nederland vijftig postkanto
ren 'nieuwe stijl', waar de klant
behalve voor zijn PTT- en Post
bankdiensten ook terecht kan
voor lectuur, zoetwaren en ta
bak. Het lijkt een simpele uit
breidingvan de dienstverlening
van de PTT, maar veel tabaks
winkels in Leiden zijn er alles
behalve blij mee.
„Het is belachelijk dat de PTT
die winkeltjes in de postkanto
ren vestigt," zegt Franck Fiele-
mon van tabakswinkel Fiele-
mon aan het Bevrijdingsplein
boos. „Wij beginnen in onze ta
bakswinkel toch ook geen post
agentschap, dus waarom wel
andersom. Laat de PTT zich
nou gewoon maar bezighouden
met postzegels en briefkaarten
en zich niet bemoeien met onze
zaken."
Mevrouw C. Baar van het Ha
vanahuis aan de Apothekersdijk
vindt de plannen van de PTT
ook 'vreselijk'. „Ze snoepen elke
keer iets van ons weg. Eerst de
benzinestations die ook sigaret
ten en tijdschriften gingen ver
kopen en nu zelfs de PTT. Het
wordt echt steeds moeilijker
voor de kleine zelfstandige om
het hoofd boven water te hou
den", zegt ze somber.
Een paar tabakswinkels in Lei
den liggen echter niet wakker
van de plannen van de PTT. „In
principe wordt de PTT dan wel
concurrentie," zegt A. Cazeinier
van tabakswinkel Cazemier in
de Kopermolen. „Maar wij heb
ben een veel groter assortiment
dan zij krijgt. Ik ben er dus niet
zo bang voor. Mijn zaak zit niet
bij een groot postkantoor in de
buurt, dus veel last zal ik er
waarschijnlijk niet van heb
ben." Die mening deelt ook R.
Ter Haar van tabakswinkel Ter
Haar aan de Haarlemmerstraat.
"We krijgen concurrentie, maar
dat hebben we nu eigenlijk ook
al van Albert Heijn en de benzi
nestations, dus dat zal niet veel
uitmaken. Nee hoor. je bent een
speciaalzaak en dat is je
kracht."
VALERIE LEENHEER
Paragnosten, waarzeggers,
handlezers. Veel mensen wil
len meer weten over dit soort
'bovennatuurlijke gaven'. Ip
een korte wekelijkse serie be
steedt Het Gesprek van de Dag
aandacht aan 'De Gave'.
Mannen met een lange neus
hebben een goed karakter en
vrouwen met ronde wenkbrau
wen zijn romantisch. Het zijn
voorspellingen van een mensle
zer. In Vietnam is het mensle-
zen tot een ware kunst uitge
groeid en wetenschappers heb
ben er al boeken vol over ge
schreven. In Nederland is deze
uitgebreide vorm van handle
zen nog niet zo bekend. Een
Vietnamese vluchtelinge die
met haar gezin in Nederland op
een verblijfsvergunning wacht,
vertelt over deze gave van 'het
zien'.
Geen oosterse magie maar
een vorm van kijken die in Viet
nam is uitgegroeid tot kunst:
het menslezen. Tran kan aan
het gezicht, de handen en het
haar van iemand zien wat de
toekomst brengt. „In Vietnam
leren veel kinderen menslezen,
maar dat beperkt zich tot het
karakteriseren van een persoon.
Om te zien hoe iemands leven
zal verlopen is een innerlijke
kracht nodig die pas op latere
leeftijd naar voren komt", ver
telt Tran.
De kracht die nodig is voor
het 'voorspellen' van de toe
komst is niet aan te leren. Kin
deren die van hun ouders de
kunst van het kijken leren, kun
nen de gave alleen ontwikkelen
als ze in staat zijn zich helemaal
open te stellen voor andere
mensen. Tran illustreert dit met
een oud Vietnamees spreek
woord: 'Ouders maken de kin
deren. God maakt het karakter'.
Als ik een gesloten persoon was
geweest, had ik nooit kunnen
menslezen."
Anders dan hier in Nederland
„Een hand groeit met het leven meer."
wordt er bij het Vietnamese
menslezen naar de handen, het
gezicht, maar ook de vorm van
de botten en de nagels gekeken.
Tran legt uit: „Alle delen van het
lichaam zijn bij het menslezen
onlosmakelijk met elkaar ver
bonden. Dat is bij een mens
toch ook zo. Om een beeld van
iemands toekomst te krijgen
heb ik ook de andere lichaams
delen nodig."
Volgens de kunst van het kij
ken staat in de linkerhand van
de man zijn levenslot. In zijn
rechterhand is aan de lijnen te
zien wat hij van zijn eigen leven
weet te maken. Bij de vrouw is
dit net andersom. „Iemand met
koele handen leeft rustig. War
me handen betekenen dat ie
mand erg ambitieus is. Daar
naast kan ik aan de vorm en de
kleur van een nagel zien of de
man of vrouw in het leven te
genslagen kan verwachten."
Een oudere hand leest vol
gens Tran makkelijker: „Een
hand groeit met het leven
mee." De levenslijn loopt vanaf
het begin van de hand langs de
muis naar de pols. Loopt deze
lijn ononderbroken door tot aan
de pols dan is de eigenaar van
de hand een lang leven be-
schorren. Boven de levenslijn
loopt de toekomstlijn die recht
door de hand gaat. Een lange
toekomstlijn voorspelt een car
rière.
„De wijsvinger is het geweten
van een-mens", zegt Tran. „Een
kromme wijsvinger betekent
dat iemand goed nadenkt over
wat hij of zij zegt. Deze mensen
zullen niet snel iemand kwet
sen." En volgens de Vietnamese
zijn mensen die geen rechte
ringvinger hebben snel ont
rouw. De middelvinger en de
foto jan holvast
pink vertellen meer over het ge
zin, bijvoorbeeld hoeveel kinde
ren een vrouw kan krijgen.
De mond neemt bij het
menslezen een belangrijke
plaats in. Mondhoeken die iets
omhoog staan duiden op een
snelle babbelaar. Vrouwen met
dunne lippen praten niet zo
veel. En een gierigaard is te her
kennen aan een kleine mond.
Moeten al deze uitspraken
letterlijk worden genomen? Vol
gens Tran wel: „Als meer men
sen zich verdiepen in het mens
lezen, wordt het misschien seri
euzer genomen. Maar ik kan ei
genlijk niet van die nuchtere
Nederlanders verwachten dat
zij de oosterse kunst van het kij
ken ooit zullen begrijpen."
MONIQUE LANGE
Opeens staat het zwart op wit
Ik heb een bedrijf. Of nee, er zit
een bedrijf in mijn huis. En dat
bedrijf heet Bems Stevens en
Co bv, lees ik op een reusachti
ge envelop die zich als een koe
koeksjong in mijn brievenbus
heeft genesteld. In de envelop
zit een folder van de nieuwste
bestelbus van Volkswagen, waar
mijn nieuwe bedrijf onmogelijk
buiten kan.
Wat doe je op zo'n moment?
Foutje, bedankt? Of is het tijd
voor paniek? Straks
staat de fiscus nog voor de deur.
Zo van: u heeft een bedrijf, ont
ken het maar niet, de postbode
is onze getuige. Of: waarom
heeft u als directeur/eigenaar
van Bems Stevens en Co bv al
die aantrekkelijke aftrekposten
laten lopen? Opnieuw aangifte
doen! En snel een beetje!
Tk begin de zoektocht bij het be
drijf achter de bestelbus, een
Amersfoortse auto-dealer. Die
heeft het adres van Bems Ste
vens en Co 'gekocht' van het
Rijwiel Auto Informatie en Do
cumentatiecentrum, compleet
met de boeiende informatie dat
'mijn' bedrijf al een grijs kente
ken heeft.
Het centmm met de lange
naam heeft die informatie weer
gekregen van de Rijksdienst
voor het Wegverkeer. Is dat niet
de club die alle kentekens regi
streert? Die zijn er natuurlijk
rotsvast van overtuigd dat er tig
bedrijfsauto's tussen mijn gera
niums verscholen staan. Niet-
opgegeven en dus reuze inte
ressant voor de fiscus, denk ik
maar weer. Want je kunt je
maar beter op het ergste voor
bereiden.
Andersom
Alleen, bij de RAI kan men op
mijn adres geen bedrijf vinden.
En de Rijksdienst kan niet na
gaan welke auto's op mijn adres
geregistreerd staan. Hun com
putersysteem werkt namelijk
andersom: als jij je kenteken
geeft, geven zij je adres. Ik hoor
daar dus dat mijn auto op mijn
adres geregistreerd staat. En dat
is niet bepaald een verrassing.
„Probeer het maar eens bij de
Kamer van Koophandel", klinkt
het vriendelijk. „Daar moet het
bedrijf geregistreerd staan. ïk
kan verder niets voor u doen,
kan ook niets schrappen". En,
oh ja, de Rijksdienst heeft niets
met de belasting te maken.
Volgens de plaatselijke Kamer
van Koophandel heb ik inder
daad geen bedrijf. Of, om pre
cies te zijn, op mijn huisadres
heeft zich geen bedrijf laten re
gistreren: „En we zijn tamelijk
bij met ons systeem". De opge
geven bedrijfsnaam lijkt alleen
in Den Haag voor te komen.
Daar zit aan de Pletterijkade
een Royal Matic Berns Stevens
bv. Met een hand op hun hart
beloven de heren daar echter
dat ze in mijn huis geen depen
dance hebben gevestigd. Ook
hun voorgangers, Royal Matic
en Berns Stevens en Co (waar
ken ik die naam toch van?),
hebben nooit in Leiden gezeten.
Volgens de dame van de Kamer
van Koophandel is er dan ook
geen reden voor paniek. Ik
moet me pas zorgen maken als
'mijn' bedrijf ook van andere
instanties post krijgt. De Amers
foortse dealer belooft in lk geval
dat hij mij uit het bestand zal
gooien zodra ik folder èn ge
wraakte envelop terugstuur.
Bij de Rijksdienst is het afwach
ten geblazen. Wist ik de kente
kens van 'mijn' bedrijfsauto's
maar... Een mooie opdracht
voor mijn nieuwste nachtmer-
Amerikaanse had al vijf vrije dagen in zes weken
Ze werkt nu zes weken in Nederland en
heeft al vijf vrije dagen gehad, de Ameri
kaanse Marie Bloemendaal (33). Crazy,
noemt ze dat vanuit de telefooncentrale van
de Leidse Nalco-vestiging. Waar de meeste
Amerikanen zich met drie of vier vrije we
ken moeten behelpen, inclusief de vrije
feestdagen, komt een Nederlander al snel
aan een weekje of tien.
Het gat wordt al geslagen bij de gewone va
kantiedagen. Waar een gemiddelde Neder
lander 28 tot 30 dagen 'krijgt', mag een
Amerikaan in zijn handen knijpen met een
derde daarvan. Sommige bedrijven bieden
oudere werknemers wat meer vrije tijd,
maar als serveerster in Califomië kon Marie
fluiten naar betaalde vakantiedagen. Alles
gebeurde in weekeinden, tijdens geruilde
diensten èn op nationale feestdagen.
Want, zegt ze eerlijk, die hebben de Ameri
kanen wèl. Vrije maan - en vrijdagen als La
bour Day, Memorial Day en President's Day
zorgen voor zo'n acht tot tien driedaagse
weekeinden per jaar. Van extra vrije dagen
rond Kerstmis en Pasen heeft daarentegen
geen Amerikaan gehoord, Iaat staan van
exotische termen als ATV of ADV.
Marie vindt dan ook dat 'Hollanders hun ei
gen vakantie maken' en 'hartstikke ver
wend' zijn. Zó verwend dat we het zelf niet
meer zien. Sterker nog, we willen nóg meer
vrije dagen. „En ik heb geen idee waar
vóór", zegt Marie.
Rustgevend
Natuurlijk, het idee is goed. Waar Amerika
nen altijd maar werken en geen tijd voor fa
milie of rustgevende vakanties hebben, krij
gen Nederlanders meer de gelegenheid om
van hun leven genieten. Alleen, die ATV-da-
gen zijn echt te veel. Want wat doen we er
eigenlijk mee?
De Engelse Mogen-werknemer Nick Garner
is het roerend met haar eens: „Nederlan
ders mérken niet eens meer dat ze zo'n dag
hebben. In Engeland is een extra vrije dag
altijd tot de laatste minuut volgepropt:
mensen gaan uit, wegen zijn verstopt. In
Nederland gaan mensen maar weer wat
winkelen".
Verder ziet hij niet zo'n verschil met de si
tuatie in zijn vaderland. Onze overburen
krijgen van hun werkgever ongeveer het
zelfde aantal vakantiedagen en van hun re
gering net zoveel feestdagen als wij. Die
feestdagen zijn alleen wat beter over het
jaar verspreid. „Bij jullie zit alles tussen Pa
sen en Pinksteren. Na eind mei hebben jul
lie bijna niets meer", waarschuwt hij Marie
Bloemendaal.
Ook zijn Duitse Mogen-collega Brigitte
Damm is het oneens met de Amerikaanse
dat wij Nederlanders extreem vaak vrij zijn.
Vooral in het katholieke zuiden van Duits
land hebben mensen ontzettend veel vrije
dagen, vertelt ze. Dagen waarvan ze de be
tekenis niet eens kan bevroeden, maar die
de werkgevers wel veel geld kosten.
Slop
Nu de economie ook bij de oosterburen wat
in het slop is geraakt, wil de regering een of
twee feestdagen 'afnemen'. Het volk mort,
maar Brigitte denkt niet dat het tot massale
stakingen komt: „Ook dan houden we nog
meer dagen over dan jullie Nederlanders".
Vooral ambtenaren hebben het goed: met
hun 38-urige werkweek, hebben ze al de
nodige ATV-dagen. En er zijn plannen om
terug te gaan naar een 35-urige werkweek.
„In Frankrijk is het nog luxer", vertelt Dam
me. „Daar hebben ze ook heel veel herden
kingen. Dal ze Duitsland in de Eerste We
reldoorlog hebben verslagen, dat ze Duits
land in de Tweede Wereldoorlog hebben
verslagen. En ga zo maar door".
De directiesecretaresse op de Amerikaanse
school in Wassenaar mag elf weken per jaar
vrij nemen. De maand juli moet ze wel,
want dan is de school dicht. Tijdens het
schooljaar weigert ze echter haar zes weken
vakantie op te maken. De Amerikaanse
vindt dat ze eerst hard moet werken om van
haar vrije tijd te kunnen genieten.
Verwijt
Het klinkt als een verwijt naar de Hollan -
ders, maar is het niet. Voor zover ze dat kan
overzien werken we hard. maar kijken we
wel heel anders tegen vrije tijd en vakantie
aan: „Hollanders zien hun vakantie als a big
block of time, die ze rustig kunnen vullen
met reizen en familie. Amerikanen moeten
hard werken om hun paar vrije dagen zo
goed mogelijk te kunnen vullen. Zodat ze
Europa in vijf dagen kunnen ontdekken,
bijvoorbeeld".
Vinden ze dat niet vervelend aan de andere
kant van de Oceaan? Krijgen ze daar geen
stress van? „Ze weten niet beter", ant
woordt de dame van de Amerikaanse
school. „Ze worden er spontaner door",
denkt de Nalco-dame zelfs. „Als je vrijdags
hoort dat je vanaf zaterdag drie of vier da
gen vrij hebt. denk je meteen: 'O, laten we
dan even naar San Diego of Palm Springs
gaan'
