Het verderf anders belicht Amerikanen in Nederland op zoek naar fllmlocaties Cultuur Kunst Robert Smit in LAK: de chaos verbeeld Blik op de 'Wallen' van het oude Tokyo Werkgroep voor taken van geschorste museumdirecteur ZATERDAG 1 ME11993 Jazz en dansen in 'de olifant' warmond De Warmondse Elephant Club is morgenmiddag weer de speelplaats voor Bernard Berkhout en zijn Swingmates. Vanaf vier uur houden deze muzikanten hier een jazz-sessie. Op veler verzoek kan er ook worden gedanst. Gaste is de jazz-zange res Gea Griek. De Elephant Club is gevestigd in de Veerpolder, nr. 14. K.D. Lang in Muziektheater Amsterdam De Amerikaanse zangeres K.D. Lang, die ooit een voor velen onvergetelijk concert tijdens het Haagse Parkpop gaf, komt opnieuw naar Nederland. Op 30 mei geeft deze vocaliste een concert in het Amsterdamse Muziektheater. De voorverkoop begint vandaag. beeldende kunst recensie onno schilstra Robert Smit, schilderijen en tekeningen, te zien t/m 28 mei, ma-za 10.00 tot 22.00 uur. zo 14 00 tot 17.00 uur, LAK-galerie, Leiden. Een vraag: als een boek, dat over verveling gaat, in een ver velende stijl geschreven is, is dat dan een goed boek? Ant woord: natuurlijk niet. Een boek in een vervelende stijl over ver veling is gewoon een slecht boek over verveling. Wat voor boeken over verve ling geldt, is ook van toepassing op schilderijen die gaan over chaos: een doek, geschilderd rond het thema chaos, in een onoverzichtelijke chaotische stijl, is gewoon een slecht schil derij. Die logica is nog niet tot iedereen doorgedrongen. Je zou ze de kost moeten geven, al die kunstenaars die menen deze of gene wankwaliteit tot uitdruk king te kunnen brengen door zelf wankwaliteit te produceren. Robert Smit, van wie tot het eind van de maand schilderijen en tekeningen te zien zijn in de Leidse LAK-Galerie, is zo'n schilder die zich bezighoudt met aan chaos verwante berg- rippen. In zijn geval gaat het, zo lijkt het, vooral om de com plexiteit van de hedendaagse samenleving, om de verwarren de veelheid van indrukken die zich aan ons voordoen. In een aantal gevallen slaagt hij erin die chaos op een zeer fascine rende, ordelijke manier in beeld te brengen. Maar in minstens evenveel gevallen lukt dat hem niet en ontstaan er slechts over bodige, oninteressante werken. Het mooiste schilderij (zon der titel) is een kleurrijke com positie van een surrealistische verzameling beelden: een plas tisch geschilderde hand, een gloeilamp, een met zwarte verf getekend kantoormannetje, een vegerige bliksem, een set speel kaarten. Midden op het schil derdoek is een houten rekje ge monteerd, waarin drie plastic tulpen hangen. Bovenaan is een felrood schilderijlijstje geplakt met daarin een foto van een au to-motorkap. Er is geen enkel verband te ontdekken tussen al deze motieven, maar het totaal beeld intrigeert. Het spel van lij nen en vlaldcen wijst het oog op een geraffineerde manier de weg in het schilderij. Onderwijl doemen allerlei associaties op, maar het schilderij geeft zijn ge heim niet prijs en blijft aldus aangenaam mysterieus. Helaas zijn niet alle werkstuk ken van die kwaliteit. Ook al omdat het LAK wel erg veel schilderijen en tekeningen toont, ontstaat de indruk dat Robert Smit soms te gehaast werkt. Zijn opeenstapelingen van figuurtjes, pictogrammen, beeldfragmenten en sfeerschet sen zijn vaak te slordig van compositie om te kunnen boei en. Hoewel ieder plaatje weer anders is, zijn de verschillen nauwelijks te benoemen. De positieve uitschieters op deze tentoonstelling bewijzen echter dat Robert Smits werkwijze van tijd tot tijd wel degelijk uitste kende schilderijen kan opleve ren. Maar het exposeren van zijn werk is gebaat bij een veel strengere selectie van werken. Loschi Dezi met dank aan Madness De Italiaanse groep Loschi Desi past prima in het rijtje Mano Negra, Les Negresses Vertes en Les Satellietes. Al deze bandjes rijgen een handjevol stijlen aan elkaar en maken er een smakelijke coctail van. Desi, vorig jaar spetterend aanwezig op Wa terpop, combineert ska. rock, latin, en Algerijnse rai. De Italiaanse volksmuziek wordt zeker niet vergeten. This sound is typical Italian, just like spaghetti and pizza', al dus de groep. De Turijnen grabbelden donderdagavond soms wel eens al te opzichtig in de Madnesshoek. Niet alleen waren de poses van saxofo nist Paolo Parpaglione gelijk aan de Madnessblazer Lee Thompson, maar ook zijn sterk climaxgerichte uithalen waren aan hem ontleend. Toch waren juist deze directe en waanzinnig dansbare ska- nummers de beste en over tuigendste van de avond. De groep neemt de tijd voor wat rustiger materiaal - soms in een ongebruikelijke driekwarstmaat - maar ba lanceert vaak op het randje van de kitsch. Het wat druk kere materiaal komt even eens gevaarlijk dicht in de buurt van de hoempapamu- ziek. Het intro van 'Julio' krijgt een vreemde bijna AC DC-achtige riff mee, halver wege wordt het lied bijna naadloos omgevormd tot een uptempo skanummer. De gierende sax - al weer met een sterke climaxwerking - zorgt voor het hoogtepunt van de avond. Hoewel Loschi Dezi niet het sterke basismateriaal heeft van toppers als Mano Negra en Les Negresses Ver tes compenseren de Italia nen erg veel door een en thousiaste en bijzonder ge likte performance. Het stu diomateriaal van de groep kan zo de kast in, maar live is het toch vooral prettig toe ven bij Loschi Dezi. Controversiële dansvoorstelling in Springdance The Law of Remains, een danstheaterspektakel van de Iraanse Amerikaan Reza Abdoh, belooft de meest controversiële voorstelling van Springdance '93 (1 tot en met 8 mei) te worden. Overal waar het stuk ge speeld werd waren de reac ties hetzelfde. Mensen vin den het prachtig of afschu welijk, een tussenweg lijkt niet mogelijk. utrecht alette van doggenaar Ontblote billen, keihard gescan deerde vulgaire teksten, vrou wen die mannen berijden en ie mand die wellustig de ingewan den van een lijk verorbert. Be schaafd is het schouwspel dat The Law of Remains biedt nau welijks te noemen. In des te be schaafder bewoordingen echter spreekt theatermaker/choreo graaf Reza Abdoh (29) over zijn voorstelling en zijn visie op een samenleving die dergelijke wandaden mogelijk maakt en daar op een wel erg merkwaar dige manier mee omgaat. Leidraad voor het stuk is het misselijkmakende verhaal van de Amerikaanse fabrieksarbei der Jeffrey Dahmer die 17 jon gens en mannen vermoordde, verkrachtte, verminkte en wiens overblijfselen hij in de koelkast bewaarde voor de lekkere trek. Nog belangrijker echter dan de ze geschiedenis zelf is voor Ab doh de manier waarop er in de Amerikaanse media mee werd omgesprongen. ,,In wezen be studeer ik de media. Ik hou van televisie en ik hou van film van wege de hoeveelheid informatie die ze verschaffen maar ik wil het ook allemaal kritisch volgen en analysere. De manier waarop geweld verbeeld wordt in de massamedia gaat altijd gepaard met een zekere prikkeling. Er is geweld waar mensen verlekkerd van raken." Paradox Seks en geweld vormen een be langrijk bestanddeel van de voorstelling. Hoe ziet hij het Reza Abdoh: ontblote billen en vuig verband tussen de twee? „Seks betekent genot nastreven maar aan de andere kant en tegelij kertijd betekent het ook bruut binnendringen en bezitten. Het is een paradox, een zoektocht naar genot en naar lichamelijk contact en samenzijn, maar ook een soort gewelddadige overna me van het lichaam van de an der. Het gaat ook over seksever schillen en rassentegenstellin gen en al die dingen zijn ook nog eens onderling verbon den." De voorstelling wordt in het kader van Springdance gepre senteerd maar bevat niet al te veel duidelijke dansscènes. Bete kent dans iets voor je in het bij zonder? „Ik gebruik veel tekst, veel muziek en veel visuele elemen ten. Het is eigenlijk een holis tisch stuk dat een synthese vormt van alle kunstvormen. Maar dans is wel een belangrijk element in mijn werk. Dans is beweging, fysieke beweging. We zijn constant in beweging, zelfs als we totaal roerloos lijken zijn we toch constant in beweging." De geleerden zijn het er niet over eens of Abdoh de nieuwe Artaud is of gewoon een modi euze charlatan. Zelf hoopt hij dat mensen zonder al te vast FOTO CPD JOSS BACHHOFER omlijnde verwachtingen naar de voorstelling komen en zich openstellen voor de mogelijk heid van verschillende reacties. „Ongetwijfeld zullen sommigen zich beledigd voelen maar ik hoop ook dat er mensen zijn die het ontroert." The Law of Remains Is te zien In Sporthal De Veiling, Utrecht, di 4 t/m vr 7 mei om 20.30 uur. De komende week brengen twaalf Amerikaanse film- en te levisieproducenten een bezoek aan Nederland om te zien of zij samen met Nederlandse bedrij ven hier films kunnen produce ren. Het initiatief daartoe komt dit keer niet uit de culturele hoek maar uit die van Economi sche Zaken: de Economische Voorlichtingsdienst EVD. De reden voor de Amerikanen om zich hier te oriënteren is volgens EVD-medewerker G. Brikkenaar Van Dijk drieledig. De Amerikaanse film- en televi sie-industrie is bezorgd dat nieuwe Europese richtlijnen de Europese amusementsmarkt zullen afschermen voor niet- Europese concurrentie. Ameri- kaans-Europese co-produkties kunnen dan een uitweg vormen om de Amerikaanse produkten toch in Europa te blijven slijten. Verder is Joegoslavië wegge vallen als aantrekkelijke lokatie voor filmprodukties als gevolg van de oorlog daar. Tenslotte beschikt Nederland over zeer moderne en relatief goedkope produktiefaciliteiten en goed opgeleide meertalige medewer kers. De Amerikanen worden een week lang op sleeptouw geno men langs plekken die mogelijk aantrekkelijk zijn om daar met Nederlandse medewerkers mil- joenenprodukties op te nemen. Zo is onder meer een bezoek voorzien aan de vestingstad Naarden. De provincie Limburg heeft fors uitgepakt en het ge zelschap een nele dag uitgeno digd. Enkele vertegenwoordi gers van Disney zouden zich in het bijzonder voor Limburg in teresseren. Volgens de EVD ligt de grote kracht van Nederland mis schien niet zozeer in de lokaties als wel in de faciliteiten. Daar om staan ook bezoeken op het programma aan facilitaire be drijven zoals het NOB in Hilver sum en de First Floor Factory in Almere. De kosten van het be zoek worden voor het grootste deel betaald door het bedrijfsle ven en voor een klein deel door de EVD. Het ministerie van wvc staat erbuiten. De delegatie wordt geleid door de Nederlandse ex-bankier F. Afman. Die heeft jaren gele den voor Slavenburgs Bank een afdeling opgezet die zich bezig hield met de financiering van vooral Amerikaanse speelfilms. Toen de bank werd overgeno men door Crédit Lyonnais kwam die afdeling, waar meer dan een miljard dollar per jaar omging, ernstig in moeilijkhe den. Het Franse moederbedrijf heeft de filmfinancienng inmid dels overgenomen. Afman is in Hollywood voor zichzelf begon- OOIT KIEST U VOOR MOOIST In Van Gogh museum amsterdam fran^oise ledeboer Utagawa Toyokuni maakte in 1800 een houtsnede van de hoerenwijk van Edo, het huidi ge Tokyo. Courtisanes in schit terend gekleurde kimono's to nen trots hun schoonheid in de drukke Nakanocho-straat De dames negeren de twee wanho pige mannen op de achter grond: voor geruïneerde klanten hadden ze natuurlijk geen Inte resse meer. Op de expositie 'Courtisanes in de Japanse prentkunst' in het Van Gogh Museum biedt dit tafereel een onthullende blik achter de schermen van de prostitutie in het oude Japan. Edo werd in 1600 gesticht door de keizerlijke veldheer en bestuurder Tokugawa Ieyasu. Deze shogun wenste zich een nieuw regeringscentrum ver weg van het decadente keizerlij ke nof in Kyoto. Door het grote mannenoverschot in de nieuwe stad ontstond echter spoedig een wijd vertakt netwerk aan bordelen voor soldaten en handwerkslieden. De bordeelhouders verzoch ten in 1612 om het onderbren gen van de huizen van plezier in een aparte wijk, waarvoor ze in 1617 toestemming kregen. Deze concentratie van activiteiten bood hen de nodige commer ciële voordelen, maar was ook handig voor de overheid. Het vergemakkelijkte de bestrijding van criminaliteit en maakte controle op de verblijfsduur mogelijk. Een bezoeker mocht niet langer dan 24 uur in de wijk blijven: de overheid probeerde zo te voorkomen dat klanten zich ruïneerden. Gelukkig moeras De houtsnede van Toyokuni laat zien dat dit lang niet altijd lukte. Het onderhoud van be roemde courtisanes in de wijk Yoshiwara („Het Gelukkige Moeras" naar een moeras dat zich op deze plek bevond) kost te nu eenmaal een fortuin. Dat de dames ook wel keisei („kas telen-verwoesters") werden ge noemd, zegt in dit verband ge noeg. De rosse buurt telde op het hoogtepunt van haar bloei maar liefst een miljoen bezoe kers per jaar en was tevens de belangrijkste uitgaanswijk van Edo. Op 70 van de ruim 450 Japan se prenten uit de verzameling van Vincent en Theo van Gogh zijn courtisanes te zien. De da mes waren een geliefd onder werp voor kunstenaars: door hun jeugdige onaangetaste schoonheid wekt dat geen ver bazing. Een goed opgeleide prostituee was echter niet al leen bekwaam in het vervullen van seksuele verlangens. Ter vermaak van de mannen moest ze ook een instrument kunnen bespelen en de dichtkunst be heersen. Kunisada vereeuwigde in 1830 zo'n geleerde courtisane met een lange rol schrijfpapier op haar schoot en een pen tus sen haar lippen geklemd. De prenten op de expositie tonen alleen de tayu, de dames in de wijk die de hoogste rang hadden bereikt. Hun prachtige kimono's en opgestoken kapsels doen bijna vergeten dat in Yos hiwara natuurlijk ook minder succesvolle hoeren aan de kost moesten komen. Deze „yot- aka", Japans voor nachthaviken, zwierven zonder vaste verblijf plaats met een slaapmat over straat. Naakt Naakt kom je overigens zelden tegen op deze houtsnedes: voor de Japanner bracht een blote hals of een beetje borst kenne lijk al genoeg opwinding te weeg. Een van de „blotere" prenten is de vermakelijke scè ne met twee courtisanes in een badhuis, gemaakt door de schoonzoon, leerling en latere naamgenoot van bovenge noemde Kunisada. De dames werden vereeuwdigd in 1868: ze zijn zich giechelig aan het was sen, kennelijk blij dat het werk erop zit. Kunisada gunt ons zelfs een blik op een blote dij. De courtisanes op de meeste ningse NS-slation verrijst. De bouw, inrichting, exploitatie alsmede het openingsfestijn van het 47 miljoen gulden kostende museum zijn voor een groot deel afhankelijk van Haks. De werkgroep die Haks vervangt, is aangesteld voor de periode tot en met de opening van het museum, die eind 1994 is gepland. Haks werd vorige week door B en W geschorst omdat Justitie hem vervolgt wegens mogelijke steunfraude. Haks plukte gedurende vijf jaar de vruchten van een uitkering van zijn vriend en huisgenoot. Haks en zijn partner vormden een economische eenheid, waardoor Haks' vriend fei telijk geen recht op de rww-uitkering had. Haks zou van de uitkering van ziin vriend hebben ge weten. Hem worden opzetheling en valsheid in geschrifte ten laste gelegd. Zittende courtisane op een Japanse houtsnede. prenten kijken vooral gesloten of melancholiek: ze gunnen de kijker geen enkel zicht op even tuele heftige emoties. De expositie „Courtisanes in de lapanse prentkunst" in het Van Gogh Museum (Paulus Potterstraat, Amsterdam) duurt tot en met 31 oktober. De openingstijden van het mu- De gemeente Groningen en het bestuur van het Groninger Museum hebben* een werkgroep be noemd, die de taken van de geschorste museum directeur F. Haks moet overnemen. Interim manager R.G.M. Vemooy neemt de dagelijkse lei ding en krijgt steun van nog een interim-manager en twee topambtenaren van de gemeente Gro- FOTO CPD njngen De gemeente en het Groninger Museum willen het (museale) beleid van Haks onverminderd seum zijn van dinsdag tot en voortzetten. Het wegvallen van Haks plaatst de met zaterdag van 10.00 tot gemeente en het museumbestuur echter voor 17.00 uur en op zondag en een groot aantal praktische problemen. Haks kent feestdagen van 13.00 tot 17.00 alle ins en outs van het nieuwe Groninger Muse uur. um, dat momenteel in het water voor het Gro-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1993 | | pagina 15