'We zijn acteurs en willen
acteren, niet moraliseren'
Shalalalalalalala, shalalalalalalali
Rtv show
Dansflop als spannend drama
Hoe Reflex en Rosa von Praunheim het niet eens werden
VRIJDAG 30 APRIL 199315,
Hoofdrolspelers Fresh Prince of Bel Air genieten van succes
PatriziaTuerlings, artistiek leidster Reflex en danser DietmarJaneck. foto maro borggreve
„Van mislukkingen kun je
meer leren dan van succes
sen", zegt Rosa von Praunheim
in de documentaire Cucumber
Salad die de NOS vanavond
uitzendt. Na het bekijken van
deze film van Peter Gielissen
en Piet Hurkmans kun je alleen
maar constateren dat Von
Praunheim inmiddels weer
veel geleerd moet hebben. De
film laat namelijk zien hoe een
veelbelovende samenwerking
tussen Von Praunheim en het
Groninger dansgezelschap Re
flex op een faliekante misluk
kinguitliep.
Rosa von Praunheim,
spraakmakend regisseur en
homoactivist, zou in het kader
van het grensoverschrijdende
beleid van Reflex een choreo
grafie maken voor artistiek
leidster Patrizia Tuerlings en
danser Dietmar Janeck. Begin
dit jaar, slechts enkele dagen
voor de première, besloten bei
de partijen echter het bijltje er
bij neer te gooien. De film van
Gielissen en Hurkmans over
dit fiasco was oorspronkelijk
bedoeld als een leerzaam kijkje
in de keuken van een dansge
zelschap. Leerzaam is de docu
mentaire zeker geworden,
maar op een heel andere ma
nier dan Reflex en Von Praun
heim voor ogen moet hebben
gestaan.
Vanaf de allereerste ontmoe
ting tussen de Berlijnse regis
seur en de leden van het Gro
ningse dansgezelschap voel je
dat het eigenlijk niet goed kan
gaan. Het meest essentiële ele
ment in een creatief proces,
wederzijds vertrouwen, lijkt
volstrekt afwezig. Je kunt je
niet aan de conclusie onttrek
ken dat Reflex het onheil over
zichzelf heeft afgeroepen door
een cameraploeg te laten mee
kijken bij een zo persoonlijk
emotioneel proces. Men had
toch kunnen verwachten dat
de voorbereidingen bij een
anarchistisch type als Von
Praunheim extreme vormen
zouden kunnen aannemen.
In het eerste weekeinde dat
Von Praunheim in Berlijn met
Patrizia Tuerlings en Dietmar
Janeck aan de slag gaat, leidt
de Berlijnse kunstenaar het
tweetal naar een SM-kelder.
Achtergrond van het uitstapje
is Von Praunheims niet zo on
zinnige gedachte dat de ma
nier waarop dansers met hun
lichaam omgaan de nodige
masochistische trekjes heeft.
Janeck en Tuerlings voelen
zich overduidelijk niet op hun
gemak in de kelder, waar Von
Praunheims assistent Valentin
Passoni de zweep hanteert. Ja
neck kiest voorzichtig voor het
conflict, door eerlijk zijn weer
zin te luchten, Tuerlings zie je
daarentegen in haar schulp
kruipen, een schulp die ze
daarna niet meer zou verlaten.
Hier wordt geen professionele
vaardigheid verlangd, maar
slechts blind vertrouwen. En
dat ontbreekt.
Al direct na deze moeizame
kennismaking gaan er tussen
Berlijn en Groningen brieven
over en weer, waarin getwijfeld
wordt of de samenwerking wel
zin heeft. Had men toen maar
de knoop doorgehakt, ben je
geneigd te constateren, maar
aan de andere kant hadden we
dan een bijzondere film ge
mist. Cucumber Salad heeft
iets van een ongemeen span
nende klassieke tragedie in de
manier waarop het wantrou
wen tussen met name Tuer
lings en Von Praunheim groeit.
Peter Gielissen en Piet Hurk
mans kregen het drama min of
meer op een presenteerblaadje
aangeboden, Cucumber Salad
is het voorbeeld van een docu
mentaire waarin het onder
werp krachtig genoeg is om
manco's in de aanpak te ver
hullen. De filmmakers laten
namelijk op essentiële mo
menten de nodige gaten vallen
en hebben dan een 'voice over'
nodig om de zaak weer recht te
breien.
Ook lijken ze weinig te heb
ben doorgevraagd bij de steeds
verder uit elkaar groeiende
partijen. Maar dankzij het
menselijke drama dat zich
voor hun camera afspeelde
blijft Cucumber Salad toch een
spannend uur televisie dat nie
mand zich mag laten ontgaan.
(Uitzending, vanavond, 23.04
uur, Nederland 3)
LOS ANGELES MONIQUE BRANDT
De één is klein en
nogal mager, de an
der groot en nógal
breed: acteurs Joseph Marcell
en James Avery vormen ook
buiten de set van de serie Fresh
Prince of Bel Air een komisch
ogend duo. De Amerikaanse
(zwarte) comedy is opgebouwd
rond de rapper Will Smith. Hij
speelt een eigenzinnige tiener
(in de serie ook Will Smith ge
naamd) die terecht komt bij zijn
rijke oom Philip (James Avery)
en tante Vivian in Californië,
om eindelijk eens manieren te
leren. De 'streetwise kid' jaagt
de familie, nichtjes en neef in
cluis, voortdurend op stang. De
onkreukbare butler Geoffrey,
alias Joseph Marcell, tracht het
wankele evenwicht in het gezin
te behouden.
In Amerika kijken wekelijks
dertig- tot veertig miljoen men
sen naar de show. In Nederland
stemmen wekelijks rond de
twee miljoen mensen af op 'The
Fresh Prince'. De rol als de be
kakte butler betekende voor de
Britse, in Londen wonende ac
teur Joseph Marcell dus een in
ternationale doorbraak. Ook Ja
mes Avery krijgt eindelijk het
succes waarvoor hij jaren heeft
gewerkt. Al komt de roem dan
niet uit de richting die de twee
oorspronkelijk voor ogen stond.
De acteurs zijn afkomstig uit
het theater en waren zodoende
niet echt voorbereid op een car
rière als tv- of filmacteur, al
hebben beiden ook in deze sec
tor talrijke rollen op hun naam
staan.
Ze verbazen zich desondanks
nog dagelijks over de wonderlij
ke wegen van het succes. Mar
cell: ,,Ik had nooit gedacht dat
mijn leven ooit zó zou verande
ren. Opeens steken alle rare
dingen die ik heb gedaan in
mijn leven, schraal af tegen
mijn huidige bestaan. Ik ben
plotseling wereldberoemd, en
dat na twintig jaar. Het duurde
even, maar het is mógisch en
het is leuk. Elke keer als ik naar
feestjes ga, vragen mensen me
'hoe moet ik deze tafel dekken'
of 'kun jij deze wijnfles openen,
je bent er zo goed in'. Vreemd,
maar grappig
Avery: „Vroeger was het thea
ter het belangrijkste in mijn le
ven; het ontwikkelen van mijn
vakmanschap, in goede stukken
staan. Plotseling is alles anders
geworden. Maar ik ben geluk
kig. Ik heb een baan, een gezin,
twee honden, ik verdien einde
lijk eens genoeg geld. En ik ben
nu 'eenmaal een levensgenieter,
dat zal je misschien zijn opge
vallen", lacht Avery, duidend op
zijn overdadige postuur. „Ik
word nu eenmaal ziek van al
dat 'health food', ik hou van ba
con of hamburgers. Heli, mar
garine smaakt nu eenmaal niet
hetzelfde als echte boter, en
zoetjes smaken anders dan sui
ker. En room is room. en daar-
Zwarte comedy
Het lijkt een vreemde overstap,
van kunstzinnig theater naar
een flitsende tv-comedy. Maar
Marcell en Avery is de stap in
ieder geval goed bevallen. Jo
seph Marcell werd, na een tech
nische opleiding, geschoold op
de Central School of Speech
and Dance in Londen. Daarna
maakte hij deel uit van de be
faamde Royal Sheakespeare
Company. „Dit werk is heel an
ders, ja. In Engeland was ik echt
een Acteur, ik deed alleen din
gen waarvan ik aannam dat ze
bijdroegen tot wat ik wilde be
reiken. Heel breed werken, dus.
Gekke, experimentele stukken,
Shakespeare in India, dat soort
dingen. Ik deed alleen televisie
als net op zijn minst een heel
ongebruikelijke rol was, Doctor
Who of zo. Mijn vrienden in die
kringen vragen me nu steeds 'Je
verdient nu veel geld, maar is
het ook wel Kunst? Nee, dat
niet, maar het is wel heel leuk."
Collega Avery denkt er net zo
over. De Vietnam-veteraan en
ex-hippie studeerde eens filoso
fie en literatuurwetenschappen,
met zwarte literatuur als specia
lisatie. Hij schreef scripts en
poëzie, demonstreerde lustig
mee in de jaren zestig en deed
veel experimenteel theater.
Door de jaren heen werd de fi
losoof/acteur steeds realisti
scher: alle idealen ten spijt moet
er immers wél brood op de
plank komen. En daarbij hij
heeft dagelijks de grootste lol
met zijn mede-acteurs op de set
van Fresh Prince. Bovendien
ziet de sympathieke acteur het
nut van de serie wel degelijk in.
Fresh Prince of Bel Air met linksboven Joseph Marcell en rechtsboven
James Avery. foto ap
„We zijn acteurs en willen ac
teren, niet moraliseren. Maar
door het simpele feit dat ik
zwart ben, krijgen de rollen die
ik speel een andere lading, wor
den het meteen statements over
wie ik ben en wat ik wil zijn. Het
feit dat deze serie gaat over een
upperclass zwarte familie, is bij
zonder. Een zwarte rechter die
heel zelfbewust is. Het is nor
maal dat hij Schopenhauer leest
en regelmatig naar de opera
gaat. Dat doet hij niet omdat ie
dereen in Bel Air dat doet, maar
omdat hij werkelijk geïnteres
seerd is. Hij omringt zich met
de goede dingen van het leven
omdat hij het heeft verdiend.
Hij heeft hard gewerkt om in
een bepaalde positie terecht te
komen, en nu geniet hij ervan.
Met het idee: als je hard werkt
om te bereiken wat je wil berei
ken, dan lukt het ook. Ook al
ben je zwart en vind je mis
schien méér obstakels op je
pad."
Opsteker
Ook Marcell wordt tegenwoor
dig bijna dagelijks geconfron
teerd met de gevolgen van zijn
succes als zwarte Brit in Holly
wood. „Ik ben de eerste zwarte
'moderne' acteur in Engeland
die in Amerika succes heeft. Dat
blijkt een opsteker voor zwarte
collega's. Mensen in Londen
vragen me opeens om raad. of
hun werk bij de Royal Shake
speare Company hun soortge
lijk succes zou kunnen brengen
en hoe ze het eventueel anders
moeten aanpakken. Ik verte
genwoordig een nieuwe genera
tie Britten, van wie de ouders
immigranten waren, afkomstig
uit het Caribisch gebied. Wij
zijn nu Brits, en eisen meer van
het leven dan een simpel baan
tje en genoeg eten. Ik heb op
eens een soort verantwoorde
lijkheid, die ik niet als last er
vaar. maar als iets moois."
Joseph Marcell, die eerder
een rol vervulde in de speelfilm
Cry Freedom, noemt het wer
ken aan de serie 'constant werk
in uitvoering'. In het theater
krijgen de acteurs weken de tijd
om een rol voor te bereiden. In
een tv-serie drie tot vijf dagen.
Marcell: „Je moet als acteur be
schikken over een erg flexibele
geest, omdat je jezelf steeds om
moet schakelen, constant moet
veranderen. Bijvoorbeeld: we
lezen een wit script op maan
dag. Dan noteren we onze op
merkingen, bezwaren. Vervol
gens krijgen we een blauw, aan
gepast script op dinsdag. We
proberen dingen uit en kijken
wat wél of niét werkt. Op
woensdag krijgen we weer een
wit script. Op donderdag krijgen
we camerarepetities en probeer
je je teksten te onthouden, met
behulp van het gele script. Op
vrijdag nemen we op met een
roze script. We maken dus ei
genlijk elke week een toneel
stuk."
Trots
Marcell over zijn rol: „Geoffrey
lijkt een droogstoppel, maar
heeft een waanzinnig gevoel
voor humor. Hij is trots op zijn
werk. We kunnen niet allemaal
astronaut of hersenchirurg of
advocaat zijn. Iémand zal toch
moeten schoonmaken, koken
en een nieuwe lamp indraaien.
Geoffrey doet dat, en hij doet
het goéd."
Avery: „Dat is ook een be
langrijke boodschap die in de
serie is verpakt. Mijn moeder,
die ook werkte, zei altijd tegen
ons: 'Het kan me niet schelen
wat je doet, als je het maar goed
doet. Als je een kamer schoon
moet maken dan maak je die
beter schoon dan iemand an
ders ooit zou doen. Als je een
kuil graaft, graaf je de beste kuil
die maar gegraven kan worden'.
Philip Banks is ook een voor
beeld van iemand die dingen
goéd doet. En onze dochter Hi
lary natuurlijk. Ze is een dom
kop. maar een goeie domkop.
De beste domkop die er is."
(The Fresh Prince of Bel Air,
elke zondag op RTL 4, 21.25
uur)
'Potje Sport' in Villa Achterwerk
Het
Wereldje
B rank,
I heb jij een discojasje?
.JL. Een wèt?
Een discojasje. Of
broek of zoiets.
We gaan naar de
'IT', dè disco de la
disco waar tout
culturique Am
sterdam zich 's
nachts ter party
verzamelt.
Heb jij het voor
jaar in je hoofd of
zo?
Ik niet, maar
LUV' wel. Ter pro
motie van hun
nieuwe verzamel-
CD 'LUV' Gold'
treedt, na jaren
van haat. nijd. on
verkwikkelijke
processen en die
pe. diepe stilte, -
Neerlands enige PAND>
echte meiden
groep nog één
maal op.
Meidengroep?
Bejaardengroep zul je bedoelen.
Foei! Poets je camera's nu
maar op en ga mee. Het gaat
een enorm spektakel worden,
een 'Party Extravaganza', de
bladen staan er al maanden vol
van. Komt Patty Brard wel, of
komt ze niet? Is ze nu ingestort
na alle commotie rond haar
blad 'HALLO!' en de zakelijke
onhandigheidjes van de Nieuwe
Man in haar leven, of lag ze echt
alleen maar in het ziekenhuis
om wat galstenen te laten ver
wijderen. zoals Privé deze week
nog moest rectificeren? Span
ning! Sensatie! Een knalfeest!
Daar moeten we bij zijn.
Voor de 'IT' staan lange rijen.
LUV'-fans, platenbonzen. de ve
le gasten van LUV's platen
maatschappij Arcade, Mary
Borsato, die de kleding voor
LUV' heeft verzorgd is er nog
iemand die niet in een jurk van
Mary Borsato loopt? en daar
tussen de reguliere bezoekers
van de 'IT' die hun
vaste avondje ko
men 'housen'. Ter
wijl de camera's al
om hevig flitsen
worden alle bezoe
kers vakkundig door
de portiers gefouil
leerd. Eigenaar
Manfred Langer
neemt geen risico.
Zelf staat hij glim
mend in een zwart
met goud speelpakje
de bezoekersstroom
gade te slaan: „Dag
lieverd, dag schat.
Hè, gezéllig."
Travestieten
Binnen is het
stamp- en stampvol.
DE Uit de honderden
speakers dreunen
triljoenen decibellen
en er wordt op de
dansvloer al gehoust. Laserstra
len doorklieven de ruimte, uit
een indrukwekkende batterij
rookkanonnen wordt een dikke
mist over de deinende massa
geblazen en de bars zijn slechts
op de tast te bereiken. De druk
rondlopende glazenverzame-
laars van de 'IT' dragen fluitjes
om hun nek waar ze. als ze er
echt niet meer door kunnen ko
men, krachtig op blazen.
„Waarvoor dienen die metalen
platforms tegen de zijwanden?"
vraagt een middelbare dame die
erg zweet omdat ze per abuis
een tweed mantelpakje als de
juiste outfit voor vanavond had
ingeschat. „Om op te housen,
natuurlijk. Als je gezien wil wor
den, ga je daarop staan." En ge
zien worden, dat wil iedereen in
a chanson". „Dit is de nieuwe
LUV'-medley. schaterlacht Patty
in de microfoon, „en het gaat
een gróte hit worden!" Marga
en José staan er wat afwezig bij.
als hebben ze ter voorbereiding
op dit wereldgebeuren zusterlijk
een paar valiumpjes gedeeld.
Maar Patty springt rond. lacht
breed naar alle fotografen en
maakt grapjes waarbij ze het
woordje 'Hallo!' opvallend vaak
semi-achteloos uit de mond laat
rollen. Ingestort? Welnee. Of ze
is de beste actrice van Neder
land en mag meteen in aanmer
king komen voor een Louis
d'Or. „Shalalalalalalala, Sha
lalalalalalali." Patty's moeder
staat vooraan bij het podium en
swingt met gepaste trots mee.
Hello, Goodbye
Dan wordt de nieuwe CD offi
cieel overhandigd door Paul de
Leeuw, hoera, gejuich, applaus,
en kan het knaloptreden pas
echt een aanvang nemen. Hoe
wel... Nee. De dames LUV'
heupwiegen wuivend het podi
um weer af. „Daèhèag!" Exit
LUV'. Pardon? Was dit het kn
alfeest, het superoptreden, de
gebeurtenis van het jaar? Een
kwartiertje Shalalala playback
en? Inderdaad, dat was het.
Frank ben ik in de drukte al
uren geleden kwijtgeraakt, dus
thuisgekomen bel ik hem even
om te horen of hij het overleefd
heeft.
„Shalalalalalalala"
Nee hè...
„Shalalalalalalali. Zeg, wat
denk je, beleeft LUV' over een
paar jaar een tweede herrijze-
Je weet het maar nooit. Het
Heintje-Davids-principe schijnt
weer erg in de mode te zijn.
„En, shalalalalalalali, hoeven
we er dan alstjeblieft niet naar
toe?"
Ik beloof het.
Patty, Paultje, Marga, José en Manl
de 'IT'. De travestieten die
moeten stikken van de hitte met
hun pruiken, hun borsthaarbe-
dekkende coltruitjes en hun on
der de arm geklemde klamme
pluche poedeltjes de leerf-
reaks, de legerboys, de creatures
from outer space, de geoliede
spierbundels, de jongens in mi
nirokjes en de meisjes in trans
parant ondergoed. Tip voor als
u eens een avondje naar de 'IT'
gaat: ondergoed is erg in op het
moment. Boxershorts en tanga
slips voor de heren, kanten bh's
voor de dames. Met niets er
overheen uiteraard en wie dat
nog niet aandurft drage de bh
gewoon óver truitje of t-shirt.
ed Langer in een kort maar hevig afs
Dat gezien worden, is overigens
niet geheel probleemloos. De
blacklights van de 'IT' onthullen
genadeloos haarstukjes, valse
tanden en contactlenzen. Wie
hier komt, kan zich geen uiter
lijke onvolkomenheden permit
teren. De tweed-mevrouw
schuifelt nog steeds verdwaasd
rond. „Is dat nu XTC?" „Nee
schat, dat is een schaaltje pin
da's." „En waar blijft LUV
Ja. waar blijft LUV'? Er moet
eerst nog een heleboel gehoust
worden, maar dan is het zo ver.
De decibellen worden afgezet,
de spots boven het podium
gaan aan en het knaloptreden
dè gebeurtenis van het jaar
heid. foto frank fahrner
kan beginnen. „Dames en
heren,voor een allerlaatste
maal L-U-V'!" Kwiek springen
Marga, José en jawel! Patty
het podium op in kleurige korte
broekjes opdat hun handels
merk de benen! voor een
laatste maal aanschouwd kan
worden. „Shalalalalalalala
shalalalalalalali" playbacken de
dames vol overgave, en alle bij
behorende nostalgische ge
baartjes wapperend handje
naast het linkeroor, wapperend
handje naast het rechteroor
blijken nog vers in het geheu
gen te liggen. „Hé, hello, yes
you're the greatest lover Sha
lalalalalalala Sing me sing me
Een sportprogram
ma speciaal voor
kinderen is er nog
niet in ons land.
Vanaf aanstaande
zondagochtend
komt daar echter
verandering in. Dan
start de VPRO een
reeks van zeven uit
zendingen van 'Pot
je Sport' in Villa
Achterwerk.
„Als we de Neder
landse kampioen
schappen winnen, is
dat iets dat we sa
men hebben ge
daan. Ik kari niet Hansv
zonder mijn pony
winnen en hij niet
zonder mij", vertelt de dertien
jarige paardrijdster Joffra in
'Potje Springen'. Iedere afleve
ring bestaat uit drie vaste on
derdelen. Het volgen van een
kind of team vlak voor. tijdens
en na een belangrijke wedstrijd
is een van de onderdelen. In
'Potje Veldrijden' vertelt de der
tienjarige, fanatieke, veldrijder
Casper waarom hij graag Ne
derlands kampioen veldrijden
zou willen worden. „Ik wil ge
woon graag in die kam
pioenstrui rijden." Hij start
goed, maar valt al in de eerste
ronde met zijn fiets. Hij wordt
tweede. In 'Potje Volleybal'
wordt een volleybalteam ge
volgd. „Volleybal is een leuke
teamsport. Je kunt je lekker uit
leven op de bal," vinden de jon
gens.
Een ander onderdeel is 'Potje
Speciaal', waarin de 'randver
schijnselen' van de sport aan
dacht krijgen. Bijvoorbeeld ou
ders van kinderen die aan sport
doen, of invalidensport. Óme
Piet is terreinknecht en legt uit
wat dat precies inhoudt. Want
dat weet eigenlijk niemand.
„Dat is een kabouter", denkt
een klein jongetje zelfs. Bij de
voetbalclub kent iedereen ome
Piet als iemand die ballen op
pompt, limonade inschenkt,
kleedkamers opruimt en lijnen
op het veld trekt. Maar niemand
wist, dat dat nou het werk van
een terreinknecht is.
'Potje les' is het laatste onder
deel, waarin een jongen in zijn
dromen les krijgt van een be
kende topsporter. Hans van
Breukelen leert hem keepen.
„Daar heb je talent, doorzet
tingsvermogen en durf voor no
dig", somt Hans op. „Kijk de bal
altijd aan. En strek je benen, dit
is zo krom als een hoepel man",
vervolgt hij zijn aanwijzingen.
„Niet zo stijf in die armen Peter,
je bent geen windmolen." In de
lessen worden praktische tips
gegeven. Met vallen en opstaan
leert Peter zo, samen met de kij
ker, verschillende sporten. Ju
doka Irene de Kok roept tijdens
de les: „Rechtop staan. En niet
vergeten af te tikken."