sHi":
Overname
Arbouw
lijkt opzet
Leegstand kantoren in Leidse regio neemt af
Grote campagne Akzo in Hongarije
H
OR Samsom-Sijthoff tegen ontslagen
Stand van Zaken
'De klanten moeten het je gunnen
Fokker Space werkt
samen met Russen
VRIJDAG 30 APRIL 1993
WILLEM SPIERDIJK. 071 -161440. PLV -CHEF MEINDERT VAN DER KAAIJ. 071
leiden valerie leenheer
„We hebben nu in Leiden in vijf
maanden 4.500 vierkante me
ters kantoorruimte verhuurd,
terwijl er een tijd is geweest dat
dal nog niet eens in een jaar
verhuurd werd." P. van der Plas
van Basis Bedrijfshuisvesting is
één van de makelaars uit de
Leidse regio die menen dat de
leegstand op de kantorenmarkt
in de regio de laatste maanden
flink is afgenomen. Er zijn meer
vierkante meters kantoorruimte
verkocht en ook het aanbod van
bedrijfsruimtes is minder ge
worden.
De situatie in de Leidse regio
lijkt daarmee overeen te stem
men met de uitkomst van een
vastgoed-enqüete die Het Fi-
nancieele Dagblad afgelopen
maand heeft gehouden. Daaruit
bleek dat de leegstand op de
Nederlandse kantorenmarkt het
afgelopen halfjaar met zo'n zes
procent is afgenomen. Ook
werd duidelijk dat het aanbod
van bedrijfsruimtes in Neder
land fors is gedaald.
Van der Plas denkt dat de ople
ving in de Leidse kantoorruim-
temarkt vooral te danken is aan
de goede bereikbaarheid van de
stad. „Leiden is door de goede
verbindingen met de snelwegen
en het station een hele goede
lokatie voor ondernemers. Ook
beschikken we hier over hoog
waardige kantoorpémden. Die
zijn aantrekkelijk voor de on
dernemers en raken we dan so
wieso vrij makkelijk kwijt. Daar
is altijd wel een markt voor,
denk ik."
M. Smitsloo van Smitsloo Be-
drijfsmakelaardij bv. is het daar
mee eens. „In mijn ogen is Lei
den bijzonder aantrekkelijk ge
worden, daarom is leegstand
gedaald. Wij hebben het afgelo
pen jaar alleen in Leiden al
23.000 vierkante meters ver
huurd. De prijzen zijn lager, de
panden zijn uitstekend bereik
baar door de goede infrastruc
tuur en ook de secundaire voor
waarden, dus de kwaliteit van
de kantoorruimtes, is beter."
Het probleem van leegstand ligt
volgens een aantal makelaars
dan ook bij het aanbod van
kantoorruimtes en niet bij de
vraag. Van der Plas legt uit: „In
Leiden is er de laatste jaren niet
zo veel gebouwd als bijvoor
beeld in Amsterdam of Rotter
dam. Het is dan ook logisch dat
ze daar hun vierkante meters
niet kwijt raken. Het aanbod in
Leiden is veel lager. Vraag en
aanbod zijn in leiden in even
wicht."
A. Bakker van Mens Makelaardij
sluit zich bij de mening van Van
de Plas aan. „Het aantal panden
dat leegstaat is hier in de regio
veel minder geworden. Ook het
aanbod is gedaald. Er zijn hier
in de Bollenstreek dan ook min
der nieuwbouwplannen dan
een paar jaar geleden. In Lisse
bijvoorbeeld, worden op het
moment geen nieuwe kantoor
panden gebouwd."
Kantoorpanden aan de Schipholweg in Leiden.
Akzo begint samen met de Hongaarse verf-
producent TVK een reclamecampagne om
verf van het merk Supralux op de Hongaar
se markt te promoten. De campagne wordt
de grootste die ooit in de Hongaarse media
is gevoerd. Ook in Nederand begint het be
drijf een campagne, waarin verf wordt ver
kocht door gebruik te maken van wellui
dende woordgrappen als beautyfarmgroen
en belastingblauw.
Voor Hongaarse campagne worden ver
schillende technieken gebruikt: in kranten
en tijdschriften verschijnen advertenties, op
radio en tv worden reclamespots uitgezon
den en langs een aantal grote wegen wor
den reclameborden opgesteld. Al het mate
riaal is in Hongarije ontworpen en gemaakt.
Sinds 1989 werkt Akzo samen met TVK in
een joint venture, die momenteel 25 pro
cent van de markt voor verf in en om het
huis in handen heeft. De joint venture heeft
380 medewerkers in dienst en produceert in
haar fabriek in het plaatsje Tiszaujvaros
20.000 ton verf per jaar. Onder de naam Su
pralux komt een assortiment van veertien
kleuren op de markt, aangepast aan de
Hongaarse smaak.
Ook in Nederland begint Akzo binnen
kort een nieuwe reclamecampagne om Su
pralux te promoten. De doe-het-zelf verven
worden in zwart-wit advertenties aangepre
zen onder de titels belastingblauw, galge-
maalgeel, beautyfarmgroen en kleedkamer-
rood.
De een droomde altijd al
van een eigen bedrijf.
Voor een ander was het
ondernemerschap de
laatste mogelijkheid om
uit de werkloosheid te
komen. Een derde zag het
gat in de markt dat
niemand anders opviel.
Allemaal hebben ze
gemeen dat ze er voor
kozen hun eigen baas te
worden. Vandaag: Robert
van Delft van de lunch
express De Hemelse Bol
uit Leiden.
Sl
Bij de Bouw- en Houtbond FNV is met gemengde gevoe
lens gereageerd op de gisteren bekend gemaakte overna
me van het failliete aannemersbedrijf Arbouw uit Leider
dorp door het Leidse Formabouw. ,Aan de ene kant zijn
we blij dat een aantal mensen aan het werk blijft, maar
tegelijk heeft het toch veel weg van een vooropgezette
constructie", zegt districtsbestuurder F. Dobbelaer.
k werkte drie jaar als bedrijfslei-
I der bij Annie's Verjaardag in Lei-
JLden, toen ik voor mezelf wilde
beginnen. Ik heb altijd in de horeca gewerkt
en ik vind dat nog steeds leuk. Alleen wilde
ik af van het 's nachts werken. Je krijgt toch
het gevoel veel te missen.
Het idee achter De Hemelse Bol was dat
het aantal kantoren in Leiden groeit en dat
de mensen die er werken behoefte hebben
aan een goede lunchvoorziening. Zij kun
nen bij ons per fax bestellen en dan bezor
gen wij de broodjes. Veel aan voorbereiding
heb ik niet gedaan. Ik heb de keuken hier
aangepast aan de eisen die de Warenwet
stelt, daar ben ik door mijn eerdere werk
goed mee op de hoogte. Verder hebben we
een aantal bedrijven aangeschreven en zijn
we per 1 januari gewoon begonnen.
Het is direct boven verwachting aangesla
gen. Nu al zijn er zo n vijftig bedrijven die
met een zekere regelmaat bestellen. Niet al
leen voor lunches, maar bijvoorbeeld ook
voor mensen in avonddienst of bij over
werk. Hoe ik dat succes verklaar? Nou... die
broodjes zijn natuurlijk erg lekker. We bak
ken alles zelf af, we zorgen voor afwisseling.
De kaart wordt regelmatig veranderd en ik
ben altijd op zoek naar nieuwe soorten
broodjes en beleg. Daarnaast leveren we
soepen en salades. Die salades maakt mijn
vriendin. Zij is daar héél erg goed in.
We hebben al snel uitgebreid met cate
ring en bezorging 's avonds. Daar was vraag
naar. Bovendien blijkt in de praktijk dat
veel kantoren eigen kantines hebben. Bo
vendien is er ook concurrentie. Dus moeten
we ook wel meer doen om hiervan te kun
nen leven. Maar ik pak ook dingen aan om
dat ik ze gewoon leuk vind. Ik ben gevraagd
om voor een groot feest bij een camping in
Flevoland de catering te verzorgen. Daar
treden bands op, onder andere Het Goede
Doel. en er worden 5.000 mensen verwacht.
Hoe we dat gaan doen, moeten we nog be
denken.
Nu kunnen we hier nog niet van leven,
maar dat zal de komende tijd veranderen.
Als het aan mij ligt, breiden we ook verder
uit. Maar dan hebben we op den duur ook
een pand nodig. Daar kijk ik nu al naar uit.
Ook moet er dan personeel komen. Nee,
daar zie ik niet tegenop. Ik ken genoeg
mensen die ik zo goed vertrouw dat ik met
hen in zee wil gaan.
Het leuke van een eigen zaak is de onaf
hankelijkheid. Wel is het nu harder werken
en minder verdienen. Een eigen zaak heb ik
altijd willen hebben. Ik heb ook al eerder
een zaak gehad, in Zuid-Frankrijk ook in de
horeca. Ik zal dit altijd blijven doen omdat
het leuk is. Het aantrekkelijke van de horeca
is dat het dankbaar is, al op heel korte ter
mijn. Met steeds meer gemak slaag je er in
iemand een plezier te doen, door een goede
sfeer te scheppen. Met de bezorging van de
broodjes kan dat moeilijk, maar ook daar
mee proberen we ons toch te onderschei
den. Door extraatjes, met Pasen een paas
eitje, of de presentatie. Via een goede rela
tie. bind je toch de klanten. Ze moeten het
je uiteindelijk toch gunnen."
De Hemelse Bol is te bereiken via 071-
144485 (fax 134613).
tekst: rudolf kleun
foto: hielco kuipers
LEIDEN RUDOLF KLEIJN
Aanleiding voor Dobbelaer om
aan een opzetje te denken is het
feit dat twee leden van het
management van Arbouw ook
deel uitmaken van de directie
van Formabouw. „Het komt op
zich vaker voor dat de activa
van eert bv worden overgeno
men. Maar dit moet toch een
tijd van tevoren zijn bedacht",
zegt Dobbelaer. Hij vindt het
bovendien opvallend dat er
geen opening van zaken is ge
geven over de manier waarop
de overname wordt gefinan
cierd.
Curator E. Muller zegt desge
vraagd dat ook hij de indruk
heeft dat er tussen Arbouw en
Formabouw al langer contacten
bestonden. „Er was al overleg
en ik sluit niet uit dat het anders
tot een soort sterfhuisconstruc
tie was gekomen. Het ging al
langer slecht met Arbouw, ma
terieel was het bedrijf al failliet.
Op 19 april werd uiteindelijk de
geldkraan dichtgedraaid, waar
door zo'n constructie niet meer
mogelijk was."
Muller stelt tegelijk dat hij rond
de overname nog geen zaken is
tegengekomen die het daglicht
niet kunnen velen. „Maar ik
moet nog uitzoeken hoe alles in
werkelijkheid is gegaan." De cu
rator meent vooralsnog niette
min dat de uitslag voor alle par
tijen de gunstigste is. .Anders
hadden we gegadigden moeten
zoeken om projecten over te
nemen. En de doorsnee-aanne
mer zoekt dan toch omzetver-
groting om die met eigen men
sen uit te voeren. Dat zou veel
slechter geweest zijn voor het
personeel van Arbouw. Nu kan
tenminste nog een deel van het
personeel aan het werk."
Vakbondsbestuurder Dobbe
laer deelt die mening. „De in
tentie is op zich prima als het
gaat om in standhouden van
werkgelegenheid. Voor degenen
die worden overgenomen zijn
de arbeidsvoorwaarden goed.
Het is niet zo dat mensen tien
procent loon moeten inleveren.
Bovendien is toegezegd extra
aandacht te besteden aan de
positie van personeelsleden van
boven de vijftig."
Ook voor Dobbelaer is het
nog niet duidelijk hoeveel men
sen uiteindelijk aan het werk
blijven. Hij is iets pessimisti
scher dan curator Muller met
een schatting van dertig a veer
tig van de 76 personeelsleden.
„We kennen de standpunten
van de opdrachtgevers nog
niet."
Problemen
Dobbelaer merkt op dat de so- regio »cor boos
ciale consequenties van het fail
lissement groot zijn. „Het komt
aan het eind van de maand, op
het moment dat iedereen zou
worden uitbetaald. Nu wordt
het loon over april wel uitbe
taald door de bedrijfsvereni
ging, maar daar gaan toch drie
tot zes weken overheen. Er ko
men zeker gezinnen op korte
termijn in financiële proble
men.
Ook houdt Dobbelaer er toch
nog rekening mee dat een aan
tal personeelsleden flink het
schip in gaat bij de uitkering
van vakantiegeld. Arbouw zou
al maanden in gebreke zijn ge
bleven bij het storten van dat
geld en het moet volgens Dob
belaer nog blijken of het perso
neel alle aanspraken hard kan
maken bij het Sociaal Fonds
Bouwnijverheid dat het geld
moet uitkeren.
U M N
Prijzenslag pe's gaat door
y-i
en van de weinige bedrijven die nog veel geld
I verdienen in de computermarkt is Intel. Dat zal
M 4 nog wel even zo blijven, maar wellicht wordt het
wel minder. De aandelen van Intel kelderden in ieder geval
behoorlijk na het bekend worden van het onderstaande
Wat is er aan de hand. Intel maakt de centrale processor
voor de veelgebruikte MS-dos computers. Tot een paar jaar
geleden deed dit bedrijf dat zo ongeveer als enige. Dat verg
de forse investeringen, maar ze konden ook jarenlang be
hoorlijke prijzen vragen voor die processors (bekend als de
8088,8086,80286, 80386 en 80486). Maar sinds kort zijn be
paalde patenten op de oudere processors verlopen, hetgeen
concurrenten de ruimte biedt om vergelijkbare produkten
te maken. Bovendien verloor Intel onlangs een proces over
de rechten op de snellere 80486, zodat concurrenten die
ook kunnen gaan namaken.
Een van die concurrenten is Cyrix die een 486 SLC-proces-
sor op de markt heeft gebracht. Die is wat langzamer dan de
Intel 486, maar vraagt ook aanzienlijk minder energie. Op
de elektronica-tentoonstelling Cebit in Hannover, die ik on
langs bezocht, was een groot aanbod aanwezig van note
book-computers, voorzien van deze processor en gemaakt
in China, Taiwan en Malaysia.
Een noviteit is verder dat rond deze processor ook een
kaartje met een schakeling is gemaakt waardoor het Cyrix-
produkt kan worden gebruikt in een computer met een
80286-processor. Op de stands van de leveranciers was het
zeer druk. Ik heb ter plekke zo'n kaartje gekocht en weer te
rug in Leiden geïnstalleerd in een IBM PS/2 50-computer.
Dat systeem werkt sindsdien foutloos en is bovendien vier
keer zo snel. We hebben het ook op een netwerk aangeslo
ten en ook dat gaf geen problemen. Niet alle onderdelen
van de computer zijn echter sneller, dus een besluit om een
systeem zo op te waarderen, hangt van meer factoren af.
Maar de processors van Cyrix en anderen zullen nog wat
prijsverlagingen voor de snellere personal computers be
werkstelligen.
Inmiddels heeft Intel de bui zien hangen en is het al een
jaar bezig met een reclamecampagne onder het motto 'Intel
Inside'. Die kreet hebben we zelfs in Leiden op de billboards
kunnen zien. Nu weet u in ieder geval waar dat op sloeg.
Nog enkele indrukken van de Cebit die ik u niet wil onthou
den:
Steeds meer standhouders staan bij elkaar in landenstands.
Daarbij waren opvallende aanwezig de stands van landen
van de voormalige Sovjet-Unie. Waaronder een aantal lan
den waar ik overigens nog nooit van had gehoord. De
stands van die landen waren overigens opvallend leeg, of
bevolkt door mensen die het vooral onderling druk hadden
of met adviseurs die hun diensten aan de landen aanboden.
Steeds sterker vertegenwoordigd is het Verre Oosten. Met
ook steeds betere aanbiedingen uit Singapore, Malaysia,
Thailand en India. Veel bedrijven uit Hongkong en Taiwan
verplaatsen bovendien hun pro-
duktie naar het Chinese vasteland. |M
De Cebit was overigens met
500.000 bezoekers de drukst be- f
zochte tot nu toe. Alsof het niet 0QF -•
slecht gaat met de computerbran-
che. Om al die bezoekers naar de f- jjï
parkeerterreinen van de Hannover v 'rif M
Messe te dirigeren is een prachtig "T" 'M
systeem bedacht. In de spitsuren t«|
Messe omgetoverd tot eenrich- ""'Jri fln
tingsverkeer. 's Ochtends gaat al-
overdag is er weer normaal twee-
richtingsverkeer en 's avonds
wordt het weer vierbaans afvoe
ren. Als je dan als spookrijder i
dit geval legaal over de linkerbaan nu directeur van Res-
rijdt, krijg je toch respect voor dat tart Computers in Lei
organisatietalent. den.
Wim van Leenen was
oprichter en directeur
van de Infotheek e
Robotcinn voor Russisch ruimtestation
tion in de ruimte,
1997 wordt begonnen. Wanneer
het station eenmaal operatio
neel is, kan de Fokker robot
worden gebruikt voor onder
houd en inspectie van het plat
form.
De samenwerking met de
Russen heeft plaats op initiatief
van de Europese ruimtevaartor
ganisatie ESA in Noordwijk. De
robotarm werd oorspronkelijk
ontwikkeld voor de Europese
bemande ruimtevaart. De arm
is uitermate geschikt voor de
MIR-2 omdat hij is ontworpen
voor langdurig verblijf in de
ruimte. Bovendien kan de robot
zichzelf verplaatsen ('lopen')
waardoor het apparaat op alle
plaatsen van het ruimte
vaartstation kan opereren. Vol
gens Fokker biedt de Neder
lands-Russische samenwerking
voor beide bedrijven interes
sante perspectieven.
Fokker Space Systems gaat
samenwerken met het Russi
sche ruimtevaartbedrijf NPO
Energia. De bedrijven willen on
derzoeken hoe een door Fokker
ontwikkelde robotarm kan wór
den toegepast op het toekom
stige Russische ruimtestation
MIR-2. Het op Schiphol geves
tigde Fokker Space Systems
verhuist later dit jaar naar een
nieuw onderkomen aan de
Newtonweg in Leiden.
De robotarm dient voor aller
lei missies in de ruimte die
voorheen slechts door astro
nauten konden worden uitge
voerd. De Russen zijn volgens
Fokker bijzonder geïnteresseerd
in de mechanische arm om de
ze te gebruiken op hun nieuwe
ruimtestation. Een van de toe
passingsmogelijkheden is het
assisteren van ruimtevaarders
tijdens de opbouw van het sta-
ALPHEN AAN OEN RUN RUDOLF KLEUN
Bezuinigingen bij het grafisch
bedrijf Samsom-Sijthoff mogen
niet leiden tot gedwongen ont
slagen. Dat zegt voorzitter J. Wit
van de ondernemingsraad in re
actie op uitspraken van de di
rectie die ontslagen niet wil uit
sluiten.
Samsom-Sijthoff maakt deel
uit van het Wolters-Kluwercon-
cern. Ruim twee jaar geleden
werd besloten dat grafisch be
drijf te verzelfstandigen. Net als
veel andere uitgevers vindt ook
Wolters-Kluwer dat het grafisch
bedrijf niet tot de kernactivitei
ten hoort. De uiteindelijke op
zet van de verzelfstandiging
binnen het concern is dan ook
het verkopen van het bedrijf,
hoewel daar nog geen concrete
plannen voor zijn.
Volgens Wit heeft de directie
steeds toegezegd dat er geen
ontslagen zouden vallen als ge
volg van de verzelfstandiging.
Daardoor zouden weliswaar
veertien functies komen te ver
vallen, maar in zes gevallen zou
dat zijn op te vangen via na
tuurlijk verloop. Voor de reste
rende acht zou binnen het con
cern of met hulp van een out
placementbureau een oplossing
worden gezocht. Onlangs echter
zei de directie, onder meer in
deze krant, ontslagen niet meer
uit te sluiten. Ze zou daartoe ge
dwongen zijn door de noodzaak
kosten te besparen.
Wit bevestigt dat net als bij
veei andere grafische bedrijven,
ook bij Samsom-Sijthoff de re
sultaten onder druk staan. „De
grafische wereld heeft het niet
gemakkelijk, maar er is geen ur
gente noodzaak besparingen tc
bereiken via ontslagen, dat kan
ook op andere manieren
