Vaker schulden bij
mensen in bijstand
Wie gaat er kuipjesteken,
zakslaan of kruiwagenracen
Marietje brengt al geld mee naar de cel
Binnenland
Afvaldump als protest
Milieu-keurmerk voor eind
van dit jaar in Nederland
Principe-akkoord bij
Akzo over nieuwe CAO
Bo Gyi verlost van gips
WOENSDAG 28 APRIL 1993
Algemeen Nederlands Persbureau cpd Gemeenschappetylte Persdienst
Ruim helft auto's te vervuilend
den haag Bij meer dan de helft van de Nederlandse auto's is de
motor niet goed afgesteld. Deze auto's vervuilen de lucht meer
dan wettelijk is toegestaan. Dit blijkt uit een nationale steekproef
onder 1241 personenauto's, uitgevoerd in opdracht van het mi
nisterie van milieubeheer. Door een verkeerde afstelling bleek
de uitstoot van vervuilende stoffen als koolmonoxide in veel ge
vallen boven de norm.
GroenLinks wil verbod op apenhandel
den haag Staatssecretaris Gabor (natuurbeheer) moet de han
del in apen verbieden. Deze oproep heeft kamerlid Van Ojik
(GroenLinks) gisteren gedaan. De voormalige medewerker van
de Novib, een organisatie voor ontwikkelingshulp, is er achter
gekomen dat het onderzoeksinstituut TNO optreedt als hande
laar in apen, die van de Filipijnen naar laboratoria in Groot-Brit-
tannië gaan.
Gecultiveerde lamsoren te koop
den haag Een soort veredelde spinazie. Zo kan de smaak van
lamsoren het beste worden omschreven. Deze zilte plantensoort
wordt vandaag in Breda voor het eerst als gecultiveerde groente
geveild. Lamsoren komen van nature voor in zilte en brakke ge
bieden, vooral in de provincie Zeeland. De partij lamsoren die
vandaag wordt geveild, is gekweekt op een proefakker binnen de
dijken. Met een pomp werd het eb- en vloedsysteem nagebootst.
Bevolking krijgt meer tijd voor inspraak
den haag Burgers krijgen twee maanden de tijd om bezwaren
in te dienen tegen de aanleg van een weg, spoorweg of vaarweg.
Dat heeft de Tweede Kamer gisteren besloten. Oorspronkelijk
was de inspraaktermijn vastgelegd op vier weken.
den haag anp
Voor het eind van dit jaar zullen
ook in de Nederlandse winkels
produkten met een milieu
keurmerk te koop zijn. Dat heeft
minister Alders (milieu) gisteren
aangekondigd op het congres
'Duurzaam Consumeren' in
Den Haag, dat was georgani
seerd door de internationale
koepelorganisatie van consu
mentenorganisaties (IOCU).
Een milieu- of eco-keurmerk is
al in onder meer Duitsland een
bekend verschijnsel.
Het milieu-keurmerk zou
aanvankelijk al per 1 'januari
1992 in Nederland worden in
gevoerd, maar de introductie
ondervond nogal wat vertra
ging. De oprichting van de
stichting die deze onderschei
dingen gaat verlenen, vergde
meer tijd dan was voorzien.
Een produkt krijgt de aandui
ding 'milieuvriendelijk' omdat
het zó is gemaakt, verpakt en te
verwerken is dat de natuur mi
nimaal wordt belast. Onderzoek
wijst uit dat mensen graag
milieuvriendelijke produkten
kopen, als ze er maar niet te
veel moeite voor hoeven doen.
Daarom staan veel producenten
te trappelen om hun waren een
milieu-keurmerk mee te geven.
Omdat de Consumentenbond
dit jaar veertig jaar bestaat, had
de IOCU-bijeenkomst in Neder
land plaats. Het congres was
bedoeld om ideeën uit te wisse
len over de manier waarop het
gedrag van producenten en
consumenten zo kan worden
beïnvloed dat het milieu minder
schade oploopt dan op dit mo
ment.
De Consumentenbond wil
zelf ook een bijdrage leveren
door zich bezig te houden met
gedragsverandering bij de Ne
derlandse consument. In de
Consumentengids van volgende
maand introduceert de bond de
'Persoonlijke Milieutest'. Daar
bij kunnen mensen hun con
sumptiegedrag analyseren en
kijken in hoeverre hun levens
stijl milieuvriendelijk genoeg is.
Onderzoek sociale dienst Rotterdam wijst uit:
Het aantal uitkeringsgerechtigden dat schulden heeft,
neemt sterk toe. Dat blijkt uit een onderzoek van de soci
ale dienst in Rotterdam. Vier jaar geleden had ongeveer
de helft van de uitkeringsgerechtigden schulden. Dat
percentage is nu gestegen tot 63 procent. De gemiddelde
schuldenlast bedraagt 4.500 gulden.
deren de hoogste schulden heb
ben, gevolgd door alleenstaan
den.
„Door alle publiciteit rond
fraude in de bijstand is het
beeld ontstaan van de fraude
rende bijstandstrekker. Maar uit
ons onderzoek blijkt dat er echt
niet zoveel wordt bijgeklust en
gerommeld", aldus onderzoe
ker Aat Brand. Onderzoek zoals
dat in Rotterdam wordt lande
lijk nauwelijks gepleegd. Toch
oordeelt de Haagse politiek dat
de bijstand voor een aantal
groepen flink omlaag kan en
voor andere groepen zelfs ge
heel kan verdwijen. Brand con
cludeert dat de uitkomsten van
Volgens een woordvoerder van
de Rotterdamse sociale dienst
hebben vooral mensen die al
enkele jaren een bijstanduitke
ring ontvangen, hoge schulden.
Om hun schulden toch zoveel
mogelijk te beperken, bezuini
gen zij vooral op verzekeringen.
Tweederde van de huishoudens
heeft geen wettelijke aansprake
lijkheidsverzekering (WA), vier
op de tien huishoudens geen
brand- of inboedelverzekering.
Uit het onderzoek, dat is ge
houden onder 205 willekeurig
gekozen huishoudens, blijkt
verder dat echtparen met kin-
onderzoek naar fraude eerder
de leidraad hebben gevormd
voor die bezuinigingen dan ge
degen onderzoek naar de beste
dingsmogelijkheden van men
sen met een uitkering.
„Veel uitkeringsgerechtigden
hebben schulden omdat de uit
kering zo laag is. Grote uitga
ven, zoals de aanschaf van een
wasmachine of de vervanging
van een versleten bank zijn bij
na onmogelijk zonder je in de
schuld te steken", aldus Brand.
De mogelijkheden om bij te
verdienen zijn voor langdurig
werklozen volgens Brand niet
zo groot als wel wordt voorge
steld. Want ook op de zwarte ar
beidsmarkt worden capacitei
ten gevraagd. „Fraude is meer
voor de slimmerikken, mensen
die lef hebben of juridisch de
gaatjes weten te vinden. Het
gros zou misschien wel willen,
maar kan niet sjoemelen."
Vlieland en Sneek in ban van koninginnedag
Rotterdam» Om hun eis voor loonsverhoging kracht
bij te zetten, hebben ambtenaren van de Rotterdam
se reinigingsdienst Roteb gisteren de inhoud van
twee en een halve vuilniswagen op de stoepen van
het stadhuis gedumpt De vuilnisophalers eisen 2,5
procent loonsverhoging, maar de Roteb wil niets ex
tra's geven. De bende voor het stadhuis is inmiddels
weer opgeruimd. foto anp ed oudenaarden
'Gevangenen arm
als kerkratten'
Een illusie. Zo noemt directeur
C. Boeij van de Alkmaarse in
richting Schutterswei het plan
van minister Hirsch Ballin (jus
titie) gevangenen te laten beta
len voor 'kost en inwoning'. Ge
noemd is een bedrag van 1.232
gulden per maand. „Veruit de
meeste gevangenen hebben
geen cent, ze zijn zo arm als
kerkratten", reageert de voorzit
ter van de overkoepelende ver
eniging van gevangenisdirec
teuren.
Boeij stelt dat bijna altijd bij
standsuitkeringen van gevange
nen worden stopgezet, zodat ze
zijn aangewezen op eigen geld
of de verdiensten in de cel. De
beloning varieert van 25 tot 75
gulden per week. „Moeten ze
daarvan sparen? In de meeste
gevallen zal dus eerst een uitke
ring moeten worden gegeven",
aldus Boeij. Hirsch Balin wil de
eigen bijdragen gebruiken om
duizend extra cellen te exploite
ren. De bouwkosten worden be
taald door verhoging van de
diesel- en benzine-accijns.
'Koffie altijd
redelijk lekker'
den haag gpd
De koffiemerken die in Neder
land te koop zijn, smaken alle
maal ongeveer even lekker,
ongeacht de prijsklasse. Er zijn
in smaak nauwelijks uitschie
ters, zowel naar boven als be
neden. Ook cafeïne-vrije koffie
smaakt over het algemeen
even goed als gewone koffie.
Dat constateert de'Consu
mentenbond, die de kwaliteit
en de smaak van ruim vijftig
soorten koffie onderzocht. Een
zestien-koppig panel proefde
de merken, die in prijs varieer
den van 1,15 tot 6 gulden per
pak.
Opvallend was dat enkele
merken die zich 'mild' noe
men, dat volgens de test hele
maal niet zijn. De term 'cafeï-
ne-vrij' kan geen enkel merk
waarmaken: dergelijke soorten
bevatten, zij het veel minder
dan normaal, wel degelijk ca
feïne. Het gaat dan om onge
veer 3 milligram pèr kopje.
DEN HAAG BERT JANSSEN
Marietje weet waarover ze praat. Zelf heeft
ze in de vrouwenvleugel van de Bijlmerba
jes gezeten; haar man verblijft momenteel
in de gevangenis van Roermond. Dë
woordvoerdster van de vereniging Relaties
van Gedetineerden en Ex-Gedetineerden
te Tilburg heeft geen goed woord over
voor het plan van minister Hirsch Ballin
(justitie) om gestraften elke maand 1.232
gulden te laten dokken voor kost en inwo
ning.
Water en brood is er nog steeds volop in het
vaderlandse gevang; voor ham en kaas geldt
spaarzaamheid. Twee plakken, voor twee
maaltjes. Met mini-potjes hagelslag, boter
en jam mag de gedetineerde zijn sneetjes
verder op smaak brengen. „Je bent haast
verplicht wat bij te kopen in de winkel",
meent Marietje. Ze kent het klappen van de
zweep, als oud-bewoonster van de Bijlmer
toren en als echtgenote van een man die nu
in Roermond achter de tralies vertoeft.
Zelf had ze het nog niet zó beroerd. Haar
bijstandsuitkering liep door, de sociale
dienst tekende voor de huur en de vaste las
ten. „Maar dat moest ik later wèl terugbeta
len."
Manliefheeft het beroerder. Hij heeft geen
uitkering; hij plakt voor 26,50 gulden in de
week enveloppen. Daarvan moet hij zijn
wekelijkse portie sigaretten tien pakjes
betalen, telefoonkaarten kopen voor de
gesprekken met het thuisfront en een TV en
koelkastje huren, voor dertien gulden per
week.
Al met al moet Marietje geld meebrengen
om haar echtgenoot achter de tralies te on
derhouden en te bezoeken. Van de huidige
bijstandsuitkering voor haar en de drie kin
deren 1.598 gulden gaat wekelijks een
kleine honderd piek naar de cel. „Je vult het
ene gat met het andere. Het lukt net; jon
gens die in de gevangenis niemand achter
de hand hebben, zijn er helemaal beroerd
aan toe."
Volgens de woordvoerster van de Vereni
ging Relaties van Gedetineerden en Ex-Ge
detineerden treft het voorstel van Hirsch
Ballin vooral gestraften aan de 'onderkant'.
„Zeker zeventig procent van de jongens
heeft het geld niet, waar moeten ze het van
betalen?"
Waarmee niet gezegd is dat élke bajesklant
automatisch een armoedzaaier is. „Er lopen
ook zat heertjes tussen", schildert ze de
cliëntèle. Marietje vindt het oneerlijk dat
sommige gedetineerden even zo vrolijk
voor vijfhonderd gulden uit de winkel in
slaan, terwijl een ander moet schrapen en
knijpen. „In de Bijlmer gold een limiet. We
mochten niet meer dan 150 gulden per
week besteden. Dan merk je de verschillen
niet meer zo. Het is al erg genoeg dat die er
in de gevangenis ook zijn."
Bij de sociale dienst van Amsterdam wor
den bijstandsuitkeringen aan gestraften su
biet gestopt. In een enkel geval, zoals voor
gevangenen met kinderen, worden de huur
en vaste lasten betaald. Dat wordt nuchter
en zakelijk bekeken, aldus een woordvoer
der.
Het komt lang niet altijd tot het verhalen
van de opgebouwde schuld. „Dat hangt af
van de behandelend ambtenaar. Er zijn
geen scherpe richtlijnen. Zelfs in Amster
dam kunnen er verschillen zijn tussen de
diverse rayonkantoren."
Het voorstel de kosten van de 'logies' op het
bordje van gedetineerden te leggen, kan
volgens de woordvoerder van de dienst lei
den tot een bizar staaltje vestzak-broekzak.
„Wie het betalen kan, prima. Maar er zijn
maar weinig gevangenen die hun bijstands
uitkering houden. Als zij moeten betalen
voor hun verblijf in de cel, krijg je alleen een
gigantische bureaucratie die tot niets leidt."
Koningin Beatrix stelt prijs op
een traditionele koninginne
dag. Al te veel poespas is niet
gewenst, en: jaagt u zich vooral
niet op kosten. Het liefst zou
zij het feest meevieren als ware
zij een toevallige passant. Vlie
land en Sneek proberen het
juiste midden te vinden. Over
de voorbereidingen van een
toch nog strak geregisseerd
sprookje.
VUELAND/SNEEK GPD
Op Vlieland en in Sneek wordt
niet moeilijk gedaan over de fi
nanciën. Een bezoek van de ko
ningin is zo uitzonderlijk dat de
buidels even uitzonderlijk be
horen te rinkelen, zo redeneer
den beide gemeenteraden.
Voor het bedrag van een
mooie middenklasse-auto
(40.000 gulden) geeft Vlieland
oude panden een frisse laag
verf, krijgen gehavende lichtar-
maturen in de Dorpstraat nieuw
glaswerk, worden tweeduizend
oranje ballonnen gekocht, twin
tig doorschijnende paraplu's
aangeschaft, negen bananendo-
zen vol vlaggetjes ingeslagen en
35 (extra) politiemannen voor
zien van eten en drinken.
Ze hebben het er maar druk
mee op Vlieland. Zo zal het
zand niet stuiven als de heli
kopter het koninklijk gezelschap
op het strand van Vlieland afzet.
Brandweerlieden spuiten het
vlak voor haar aankomst nat.
Alles is tot in de puntjes gere
geld, alleen de organisatie van
de onvermijdelijke volksspelle-
De Oranjevereniging In
Sneek heeft gisteren een
particuliere bewakings
dienst ingeschakeld om de
versieringen voor koningin
nedag te beschermen. Een
zes meter hoge meiboom
werd maandag in brand ge
stoken, waarmee weken
werk van 25 ondernemers
in rook opging.
Voorzitter De Jong van de
Oranjevereniging wii niet de
kans lopen dat nogmaals
vernielingen worden aange
richt. „De stad ls zo langza
merhand versierd met aller
lei kunstwerken. Iedereen is
daar vrijwillig en enthou
siast mee bezig. We moeten
voorkomen dat dit In één
keer wordt vernield."
tjes leverde de nodige proble
men op. Aanvankelijk had de
organisatie grote moeite met
het vinden van voldoende spe
lers. Vlieland heeft tenslotte
maar 1.100 inwoners. Een groot
aantal van hen was al een dub
bele of een driedubbele functie
toebedeeld. Kon de heraut, die
zich op de kamer van de burge
meester toch al razendsnel
moet omkleden tot zanger van
het zeemanskoor, wellicht ook
nog tijd vrijmaken voor een
potje zakslaan, kuipjesteken,
kruiwagenracen, zaklopen, of
spijkerslaan? Nee, dat kon de
heraut niet, tenzij een uur 120
minuten zou tellen. Maar na het
nodige speurwerk is het beno
digd aantal deelnemers toch
bijeengebracht, zo meldt de
burgemeester trots.
In Sneek zijn nieuwe vlagge-
masten en een rode loper voor
de bordestrap van het stadhuis
gekocht. Een woordvoerder
meldt dat de masten eigenlijk
toch al aan vervanging toe wa
ren. En de aanschaf van een ro
de loper, leuk ook voor huwelij
ken, zat al lang in de pijplijn.
Sneek vindt dat ze zich aan
het koninklijk decreet (niet te
veel poespas) heel aardig houdt.
Althans, vergeleken bij vroeger
Bij het bezoek van de t oenmali
ge koningin Juliana aan de stad
in 1976 werd het watercloset
met toebehoren in de Kleine
Raadzaal van het stadhuis voor
een flinke bom duiten compleet
gerenoveerd.
Mocht Beatrix volgende week
in Sneek haar neus willen poe
deren, dan kan zij daar, net als
haar moeder eerder, op diezelf
de plek terecht. Maar het ka
mertje is, ondanks het regelma
tige gebruik door de wethou
ders, voor deze gelegenheid niet
opnieuw opgeknapt, zo wordt
op het stadhuis met nadruk ge
steld.
Er is voor het koninkijke be
zoek echter wel wat gesneuveld.
Om de twee helikopters (de ko
ningin en de kroonprins reizen
door de lucht altijd gescheiden
van elkaar) bij het landen en
stijgen voldoende armslag te
geven, zullen op het Starteiland
in het Sneekermeer, de vertrek-
plek, enkele bomen moeten
worden gekapt.
Drugshandelaar vermoord door jonge lijfwacht
rotterdam gpd
Een 16-jarige Rotterdammer, die vorige week in
de Maasstad een man doodschoot, blijkt de lijf
wacht van het slachtoffer te zijn geweest. Hij zou
door zijn baas, een drugsdealer, met de dood zijn
bedreigd omdat hij had geweigerd enkele liquida
ties uit te voeren. De jongen is inmiddels voorge
leid aan de officier van justitie en heeft een volle-
Loonsverhoging van 4,5 procent
Reageerbuis kan
onvruchtbare
man helpen
arnhem «anp
Het Akzo-concern (20.500 werk
nemers) en de vakbonden heb
ben gisteren een principe-ak
koord bereikt over een nieuwe,
tweejarige CAO. De afspraken
behelzen onder meer een
loonsverhoging van 4,5 procent.
Opmerkelijk is dat bepaalde
werknemers het recht krijgen
om verlofdagen (ATV-dagen) te
verkopen.
Het grootste struikelblok was
de loonparagraaf. Akzo heeft
lang volgehouden dit jaar geen
structurele loonsverhoging te
willen doorvoeren. Uiteindelijk
stemden de onderhandelaars
van het chemieconcern toch in
met een salarisverbetering van
2 procent op 1 oktober.
Het principe-akkoord voor
ziet verder in loonsverhogingen
van 1,25 procent op 1 april en 1
oktober volgend jaar. Op 1 juli
van dit jaar wordt een eenmali
ge uitkering van 450 gulden be
taald.
Voor de vakbonden zijn de
belangrijkste uitkomsten dat
het zogenoemde WAO-gat
wordt gerepareerd en dat de
spaarregeling voor vervroegde
uittreding wordt verruimd.
De bonden hebben een deel
van hun bezwaren tegen de
'verkoop' van verlofdagen moe
ten inslikken. Specialisten uit
het middenkader krijgen de
mogelijkheid om vijf van hun
tien tot twaalf ATV-dagen te
verkopen. De opbrengst daar
van kunnen zij vrij besteden.
Akzo had liever gezien dat alle
werknemers die mogelijkheid
kregen.
gpd
Ook voor onvruchtbare mannen
kan reageerbuisbevruchting een
uitkomst bieden. Dat conclu
deert S. van de Leur in zijn
proefschrift 'Mannelijke fertili
teit en in-vitro-fertilisatie',
waarop hij morgen promoveert
aan de Erasmus Universiteit
Rotterdam.
Tot nu toe wordt reageerbuis
bevruchting vooral in verband
gebracht met de behandeling
van onvruchtbaarheid bij vrou
wen. Bij veel paren ligt de oor
zaak van de onvruchtbaarheid
echter niet bij de vrouw, maar
vormt de kwaliteit van het sper
ma het grote struikelblok.
Voor mannelijke onvrucht
baarheid was tot op heden vaak
geen adequate therapie. Uit het
onderzoek van Van de l^ur
blijkt dat in die gevallen de kans
op bevruchting met behulp van
de in-vitro-fertilisatiemethode
tussen de 30 en 70 procent ligt.
emmen Het gaat niet goed met olifantenbaby Bo Gyi uit het Noorder Dierenpark In Emmen. De toestand van
de vorig jaar geboren kleuter is zorgwekkend. De olifant brak vier weken geleden zijn voorpoot toen hij door
een van zijn tantes in een droogstaande gracht werd geduwd. Het loodzware gips heeft het olifantje uitgeput.
Gisteren is het gips voortijdig verwijderd. Het was niet verantwoord het te laten zitten omdat Bo Gyi sinds
een paar dagen bijna niet meer drinkt en helemaal niet meer overeind komt. foto anp frans van der linde
dige bekentenis afgelegd.
De jongen zqu onder dwang door een drugsor
ganisatie in dienst zijn genomen, eerst als loop
jongen en later als lijfwacht. Toen hij opdracht
kreeg om niet betalende afnemers te liquideren,
weigerde hij dat, waarop hij zelf met de dood
werd bedreigd. De 16-jarige zag volgens eigen
zeggen geen andere uitweg dan zijn baas om net
leven te brengen.
Simons tegen
bouw speciale
traumacentra
DEN HAAG GPD
Staatssecretaris Simons (volks
gezondheid) wijst hel plan vooi
de bouw van tien tot elf trauma
centra van de hand. Dit blijkt
uit een brief van Simons aan de
Tweede Kamer. Het college
voor ziekenhuisvoorzieningen
had de bewindsman geadvi
seerd de traumacentra te bou
wen. De bouw zou 45 miljoen
gulden kosten, de exploitatie
jaarlijks 75 miljoen.
Simons erkent dat er proble
men zijn rond de opvang, bi-
handeling en revalidatie van
traumapatiënten, mensen met
lichamelijk en psychisch letsel
veroorzaakt door „uitwendige
fysische of chemische invloeden
waaronder de gevolgen van ver
drinking. onderkoeling en ver
giftiging".
Om de traumapatiënten beter
te kunnen opvangen, wil Si
mons ambulancepersoneel een
speciale opleiding geven.
