'Televisie kun je niet negeren'
Individualiteit staat voorop
Fans Peter Gabriel komen
komen voor oude successen
Cultuur Kunst
Rondleiding
Eerste Holland Festival Almanak
uitgebreide vraagbaak bezoekers
Kartonnen theater in Apeldoorn
WOENSDAG 28 APRIL 1993
Jan Montyn in Alphen
alphen aan den run Jan Montyn vertelt morgen (20.30 uur) in het
Parkfilmhuis in Alphen over zijn leven en werk. Hij vocht
schillende oorlogen als legionair in het vreemdelingenlegioen.
Later stortte de nu 70-jarige Montyn zich op de grafische en
schilderkunst en schreef hij poëzie. Kaarten zijn verkrijgbaar bij
de bibliotheek, Expressie '70, de VW en boekhandel Haasbeek.
Bij Hofman Van der Zee in de Hooftstraat is werk van Montyn
'Bekijk het maar' in Katwijk
katwijk» Tripodia in Katwijk brengt morgen de musical 'Bekijk
het maar' op de planken voor de plaatselijke basisscholen. Zo'n
500 leerlingen krijgen het verhaal te horen en te zien van Jacoba,
Desirée en Pepito. Drie heel verschillende kinderen met als
overeenkomst dat hun ouders of verzorgers weinig tijd voor ze
hebben. De teksten zijn van Riens Gratama en Renée Sellis-van
Hensbergen. De beroemde poppenspeler Feike Boschma maak
te de enge beesten en pratende bomen en Joop Stokkermans
schreef de muziek.
Donald Duck in Boerhaavemuseum
leiden De beroemste eend ter wereld is zondag 2 mei te zien in
een aantal films in het Boerhaavemuseum in Leiden. Op het wit
te doek beleeft Donald Duck avonturen in Wiskundeland en
worstelt hij onder meer met de stelling van Pythagoras. Twee
andere tekenfilms uit de Walt Disney-studios laten zien hoe het
menselijk oog en oor in elkaar zitten. De films draaien tussen
13.30 uur en 16.30 uur aan de Lange St. Agnietenstraat.
Leids concert voor Roemenië
leiden Leerlingen van de vakopleiding Elektrotechniek aan de
MTS in Leiden houden op 5 mei een benefietconcert voor Roe
menië. Met de opbrengst gaat de school in mei naar Covasna,
een klein plaatsje in de Karpaten om daar een medisch centrum
te renoveren. Peter Koelewijn, Misty Moon, Short Circuit, The
Opposit New Jack Style en René Shuman zijn maar een paar na
men die de scholieren hebben gestrikt voor een optreden. Het
concert vindt plaats op het sportveld van het Bonaventurecolle-
ge aan de Burggraveniaan 2. Kaarten a 10 gulden zijn te koop bij
Elpee, Plato, het CD-centrum en tijdens kantooruren te bestel
len bij de MTS, telefoon 173471.
Cursus muziektheorie
leiden» Voor muziekliefhebbers houdt Bureau Bourdon houdt in
Leiden een korte cursus over muziektheorie. De vier lessen van
ieder drie uur worden gehouden in scholengemeenschap Louise
de Coligny aan de Kagerstraat 7. De cursusmiddagen zijn op 19
mei, 26 mei, 2 juni en 9 juni. Voor meer informatie en aanmel
ding: Bureau Bourdon Muziekopleidingen, telefoon: 01620-
50374.
Fotograaf Bram Kruyt bekroond
runsburg» De portret- en reportagefotograaf Bram Kruyt uit
Rijnsburg is bekroond met een eervolle vermelding in de natio
nale fotowedstrijd om de Camera d'Or 1992/1993. In deze twee
jaarlijkse wedstrijd is vooral vorm, expressie, stijl en techniek
van de portretfoto van belang.
Italiaanse band Loschi Dezi in LVC
leiden De Italiaanse band Loschi Dezi geeft morgenavond een
concert in het Léidse LVC. De groep maakte vorig jaar haar Ne
derlandse debuut op het Waterpop-festival. Loschi Dezi brengt
een mix van rap, ska, Italiaanse folk, latin en rock. LVC is om
21.00 uur open. Op vrijdag 30 april is er in het vrijetijdscentrum
een speciaal Oranjebal met deejay L-Dopa vanaf 22.00 uur.
De Italiaanse band Loschi Dezi. foto pr
muziek
recensie louis du moulin
Concert: Peter Gabriel in Ahoy'. Met Peter
Gabriel (zang. toetsen). David Rhodes (gi
taar), Joy Askew (toetsen,zang), Tony Le
vin (bas), Manu Katche' (drums) en special
guest Shankar (viool). Herhaling: van-
Zo langzamerhand lijkt de Ne
derlandse popconsument kies
keuriger te worden. Niet alleen
de verkopen van geluidsdragers
dalen, ook in het concertbezoek
is er sprake van een afnemende
gretigheid. Wie niet echt 'hot' is
hoeft niet meer te rekenen op
een volle bak van het kaliber
Ahoy'. Ook Peter Gabriel moest
gisteravond constateren dat de
tweede ring van het Rotterdam
se sportpaleis leeg bleef.
Nu heeft de Engelse rockvete-
raan (43) op deze 'Secret World
Tour' weliswaar gekozen voor
tweemaal Ahoy', dus is de toe
loop verdeeld. Maar daar staat
weer tegenover dat er bij zijn
voorlaatste reguliere toernee
(1987) zelfs werd gedacht aan
de Kuip. Sindsdien heeft Gabriel
meer waardering geoogst als ge
wetensvolle wereldburger (denk
aan zijn Kurd-Aidsbenefietcam-
pagne met Sting en Sinéad
O'Connor) dan opzien gebaard
als trendsettend zanger-compo
nist. Met zijn jongste album
'US' leverde de voormalige fr
ontman van Genesis vorig jaar
wederom vakwerk af, maar niet
het vuurwerk waarop de miljoe-
chef annemiekruygrok. 071-161423, piv -chef jan rusdam. 071-161415
Filmdagen laten tv-series toe tot kalveren-competitie:
Televisie-drama mag voortaan deelnemen aan de com
petitie om de Gouden Kalveren. Dit blijkt uit de aange
paste reglementen van de Nederlandse Filmdagen. Vorig
jaar werden de voor tv gemaakte films als Het Zakmes en
Op Afbetaling nog afgewezen. Na een fikse rel en op aan
dringen van de Nederlandse producenten heeft het na
tionale filmfestival de toelatingscritera weer aanzienlijk
verruimd. Zo zeer zelfs dat ook televisie-series kunnen
dingen naar een Gouden Kalf op de dertiende editie van
de Filmdagen in september.
utrecht gpd
De verruimingen van het regle
ment moeten volgens Filmda
gen-directeur Jacques van Heij-
ningen niet begrepen worden
als een poging iedereen die een
keer boos is geworden het ver
volgens blindelings naar de zin
te maken. Tenslotte ontstond er
twee jaar geleden ook groot tu
mult toen de driedelige tv-serie
Bij Nader Inzien de meeste Kal
veren won waarna de strenge
restricties van vorig jaar werden
doorgevoerd. Van Heijningen
ziet de verruiming eerder als
een aanpassing van de functie
van de Filmdagen aan de reali
teit.
„Tenslotte is het zo dat steeds
meer van de Nederlandse cine
asten voor het uitoefenen van
hun vak afhankelijk raken van
de televisie, omdat de mogelijk
heden voor het maken van pri
mair op de bioscopen mikken
de produkties steeds verder
krimpen", aldus de directeur.
„Dat is een ontwikkeling waar je
je ogen niet voor kunt sluiten."
„Dat we intussen de bioscoop
nog steeds beschouwen als de
beste plek om film tot zijn recht
te laten komen, mag blijken uit
het feit dat we het Gouden Kalf
voor de beste lange speelfilm al
leen bereikbaar maken voor
films die hun eerste openbare
vertoningen in bioscopen of
filmtheaters hebben gekregen.
Maar we horen van de filmpro
ducenten dat voor de continuï
teit van de filmindustrie de tele
visie als opdrachtgever te be
langrijk is geworden om te kun
nen negeren."
„Het is ook wat het ministerie
van wvc wil dat er gebeurt, op
dat de kwaliteit van het tv-dra-
ma verbeterd kan worden. Wij
denken dat te kunnen stimule
ren door bekroningen met Gou
den Kalveren mogelijk te maken
voor tv-drama, waarbij er gelet
wordt op nadrukkelijk de cine
matografische en film-ambach
telijke kwaliteiten van zulke
produkties. Anders dan het Kalf
voor de beste lange speelfilm,
die terechtkomt bij de produ-
Thoolen geëerd
utrecht» gpd
De dertiende editie van de
Nederlandse Filmdagen in
september gaat Gerard
Thoolen eren met een retro
spectief van zijn film-oeuvre.
De acteur speelde hoofdrol
len in onder meer De Man
netjesmaker van Hans
Hylkema en in de speelfilms
De Smaak Van Water en Per-
vola van regisseur Orlow
Seunke. Ais een van Neder
lands meest gevraagde ka
rakteracteurs speelde hij bij
rollen in talloze lange en kor
te films.
Een tweede rode draad in
het Filmdagen-programma is
een overzicht in vogelvlucht
van de Nederlandse filmhis
torie sinds de oprichting van
de Filmacademie in 1958.
Hoogtepunt is de première
van de film Hollands Holly
wood, een documentaire die
op initiatief van het festival
vervaardigd werd door Rob-
be de Hert en Willem Thijs-
sen.
De Filmdagen lanceren het
initiatief om september uit te
roepen tot 'maand van de
Nederlandse film' en gaan
zich inspannen om in die pe
riode zowel op de televisie
als in speciale voorstellingen
door het hele land zo veel
mogelijk Nederlandse films
vertoond te krijgen.
Tina Turner
maakt haar
come-back
rotterdam «gpd
Het stilzitten blijkt Tina Tur
ner toch niet zo te bevallen.
Drie jaar na haar groot
scheepse afscheidstoemee
waagt de Amerikaanse God
mother of Rock 'n Soul (54)
haar rentree op het podium:
met vier openluchtoptredens
in Duitsland in augustus, on
der meer in Berlijn en Mün-
chen.
Deze opzienbarende co
me-back. vergelijkbaar met
die van Frank Sinatra begin
jaren zeventig, krijgt volgend
jaar een nog spectaculairder
vervolg met een uitgebreide
concertreis door de Verenig
de Staten, die van begin juli
tot eind september zal du
ren.
Haar 'volledige' terugkeer
houdt verband met het ver
schijnen van haar nieuwe al
bum 'What's love got to do
with it', tevens de sound
track van de gelijknamige
film over haar turbulente le
ven, die in juli in Amerika in
première gaat. De hoofdrol
in dat levensverhaal wordt
vertolkt door de onbekende
Angela Bassett. De titel van
beide produkties is ontleend
aan een van Turner's hits uit
1984.
Tina Turner (geboren An
na Mae Bullock) heeft zich
zelf altijd als 'gedeeltelijk met
pensioen' verklaard, want
platen wilde ze nog wel blij
ven opnemen. Het rondtoe
ren over de hele wereld was
ze na ruim dertig tropenjaren
meer dan zat, verklaarde ze
gedurende haar 'Foreign af
fair farewell tour', waarvan
het laatste optreden op 4 no
vember 1990 in Ahoy' plaats
vond. De kans dat Tina Tur
ner deze zomer of volgend
jaar ook nog in Nederland zal
optreden moet vooralsnog
gering worden geacht.
cent, gaat het speciale Kalf voor
op film opgenomen tv-drama
daarom naar de regisseur."
Gekrakeel
In tegenstelling tot korte of lan
ge speelfilms mogen documen
taires wél op video worden ge
draaid. Van Heijningen ver
wacht niet dat over dit verschil
in behandeling nieuw gekrakeel
zal ontstaan. „Dat documentai
res op video gemaakt mogen
zijn, dat wordt al jarenlang door
Filmdagen-directeur Jacques van Heijningen: „Televisie is nu eenmaal een grote opdrachtgever voor filmpro
ducers". foto gpd
de Filmdagen toegestaan. Dat is
niets nieuws. Het hangt samen
met de praktijk van het docu
mentairefilmen."
„Bovendien zijn tegenwoor
dig documentalisten vrijwel
verplicht om op het kleine
scherm te mikken. Met speel
films ligt dat toch nog anders.
Op video gedraaid drama levert
per definitie een cinematografi
sche kwaliteit op die onverge
lijkbaar is met die van op film
opgenomen drama. Indien je de
Gouden Kalveren-competitie
zou openstellen voor ook al die
op video vervaardigde soap-se
ries van de tv, dan sorteer je een
effect dat juist tegengesteld is
aan wat wij willen stimuleren,
namelijk film-artistieke kwali
teit, ook op televisie."
Het is niet de bedoeling dat
willekeurige items van actuali
teitenrubrieken ineens als do
cumentaire worden aange
merkt. Tevens behoudt het be
stuur zich het recht voor uitzon
deringen te maken op de selec-
tie-regels. „Als wij ergens zou
den stuiten op een dramatische
produktie die op video gemaakt
is, maar volgens ons in cine
matografisch opzicht toch onal
ledaagse verdiensten heeft, dan
nemen wij de vrijheid zo'n film
toch voor de competitie toe te
laten. Maar ook dat is in het
verleden eerder gebeurd."
Zaterdag 8 mei is er een rond
leiding langs de Marekerk, Har-
tebrugkerk, Waalse Kerk en de
Hooglandsekerk in Leiden. Niet
alleen komt de geschiedenis
van de kerken aan bod. Ook
wordt de historie belicht van
haar orgels. De historicus Hans
Brons geeft tekst en uitleg. Or
ganist Joop Brons bespeelt de
besproken instrumenten. Aan
meldingen bij K&O, Oude Vest
45 (071-141141).
nen fans al vanaf het verrassen
de mega-succes 'So' (1986) ei
genlijk op wacht(t)en.
Dat 'US' niet echt tot de ver
beelding heeft gesproken komt
ook tot uitdrukking in de directe
confrontatie met de fans. De
eerste lichting in Ahoy', onge
veer 5500 liefhebbers sterk, nam
het meest verse repertoire tel
kens voor lief, maar ging
prompt uit de bol bij oudere
successen als 'Sledgehammer',
'In Your Eyes' en 'Biko'. De eni
ge uitzondering op deze spon
tane gedragscode vormde de re
cente (video)hit 'Steam', waar
mee Gabriel net even te over
duidelijk heeft getracht om vol
gens het recept van 'Sledge
hammer' het grote publiek op
nieuw te behagen.
Wat hij als podiumpersoon
lijkheid in de loop der jaren aan
intensiteit heeft verloren, heeft
Gabriel aan raffinement gewon
nen en dat maakt het bezoek
aan zijn 'Geheime Wereld' toch
meer dan de moeite waard. Het
gebruik van twee speelplaatsen
(een ronde in het hart van de
arena) met décor, van het wen
telende video-scherm, van een
mini-camera a la Margreet Dol
man, de rol van het licht, de
wisselwerking met zijn compac
te, gedreven band, kortom alles
voegt het gewenste toe aan het
optreden van de als vanouds
schorre en innemende maestro.
Uitgebalanceerd heet dat.
amsterdam franqoise ledeboer
Het Holland Festival heeft voor
het eerst in zijn 46-jarige ge
schiedenis een almanak met
achtergronden en praktische
programma-informatie uitgege
ven. De publikatie van deze
vraagbaak is een goed idee om
dat het festival nu eenmaal veel
nieuwe of weinig uitgevoerde
produkties presenteert. Bezoe
kers vinden het allicht prettig
zich aan de vooravond van de
traditionele festivalmaand juni
eerst grondig te kunnen inlezen.
De keus voor de combinatie
van achtergrondartikelen met
het van dag-tot-dag-overzicht
wekt echter enige verbazing.
Voor de voorstellingen wordt
ook nog apart informatie over
de programma's verstrekt, heeft
directeur Jan van Vlijmen be
loofd. Dat is waarschijnlijk geen
overbodige luxe: je kunt je maar
moeilijk voorstellen dat festival
gangers de hele maand juni met
deze almanak van 208 pagina's
door de theaters trekken. De
prijs (24,50 gulden) is boven
dien aan de hoge kant. De kans
lijkt groot dat de dansliefhebber
die alleen naar Anne Teresa de
Keersmaeker of Kylian wil,
daardoor geen zin heeft deze
handleiding bij het totale pro
gramma te kopen.
De almanak zal echter zeker
in de smaak vallen van Holland
Festival-bezoekers die er een
gewoonte van maken van aller
lei programma-onderdelen een
graantje mee te pikken. De toe
lichtingen op de festival thema's
zijn in het algemeen helder ge
schreven en bevatten een schat
aan nuttige informatie. De bij
dragen zijn kort: daarmee wordt
voorkomen dat de lezers ver
veeld raken door al te specialis
tische uiteenzettingen.
Max Arian schreef een portret
van Peter Sellars, dit jaar de
opening van het festival met
Debussy's 'Pelléas et Mélisande'
bij de Nederlandse Opera. De
Amerikaanse regisseur maakte
naam met zijn overrompelende
actualiseringen van de 18e
eeuwse opera's van Handel en
Mozart en was in 1988 in het
festival met de moderne opera
'Nixon in China'.
De Duitse journaliste Claudia
Petzold schetst de kwaliteiten
van Thomas Langhoff, leider
van het Deutsches Theater Ber
lin en algemeen beschouwd als
een van grote Europese regis
seurs van dit moment. Haar be
vlogen bijdrage maakt meteen
benieuwd naar de voorstellin
gen die zijn Deutsches Theater
in Amsterdam komt presente
ren.
Artikelen over Ton de Leeuw,
Steve Reich en Henryk Górecki
konden natuurlijk niet ontbre
ken: deze componisten spinnen
samen de rode draad door het
muziekprogramma van dit jaar.
De lezer maakt verder kennis
met het werk van festivalcho-
reograaf Anne Teresa de Keers
maeker. „Zij is een kunstenaar
voor wie je naar Haarlem reist
of naar Brussel, naar Montpel-
lier, Avignon of waar het haar
ook maar belieft om een nieuwe
voorstelling te presenteren",
zegt Ariejan Korteweg.
De Holland Festival Almanak
1993 telt 208 pagina's en is een
uitgave van Meulenhoff. De
prijs bedraagt 24,50 gulden. Be
halve tijdens de voorstellingen
in juni wordt de almanak ook in
de boekhandel verkocht.
Vrouwelijk naakt van Sichi herinnert aan Matisse.
foto ben wagemaker
Vijf kunstenaars in Alphense galerie Hofman Van der Zee
beeldende kunst
apeldoorn anp
Aan de Kanaalboulevard in Apeldoorn verrijst
over enkele weken een theater van golfkarton.
Het theater moet op 11 juni klaar zijn om te die
nen voor de festiviteiten bij het 1200-jarig be
staan van de stad.
Het kartonnen theater is van architect prof.ir. F.
Ruijssenaars, die ook het nieuwe Apeldoornse
stadhuis ontworpen heeft. Het bouwsel wordt zes
meter hoog, twaalf meter breed en twintig meter
lang. Er kunnen maximaal honderd mensen tege
lijk in.
■■M: bestaat uit zeven lagen speciaal
verlijmd golfkarton, vervaardigd door de Apel
doornse papierindustrie. Gebouwen van golfkar
ton zijn nog nooit ergens in de wereld gebouwd.
Het bedrijfsleven van de stad draait op voor de
kosten. Daarnaast verschijnt in het kanaal nog
een drijvend theater met een twintig meter brede,
massief kartonnen overkapping.
Het kartonnen theater moet vijf weken lang
dienst doen voor de festiviteiten in Apeldoorn,
waar onder anderen Lee Towers en Peter Koele
wijn optreden. Na afloop van het feest is het thea
ter te koop, maar voor hoeveel weten de initiatief
nemers 'nog niet bij benadering'.
recensie ben wagemaker
Expositie Kotsireas, Rahder, Van Aart. Eli-
as en Sichi Te zien tot 16/5, wo en do
13-17 uur, vr 13-21 uur, za 11-17 uur,
Galerie Hofman Van der Zee. Hooft
straat 209, Alphen aan den Rijn.
In de moderne kunst is alles
toegestaan. Vanaf 1980 over
spoelde een explosie van werk
drift en vitaliteit de kunstwe
reld: alles kon. alles mocht, dic
taten bestonden niet meer. Het
is wellicht om die reden dat op
de tentoonstelling van Kotsire
as, Rahder, Van Aart, Elias en
Sichi nauwelijks sprake is van
verwantschap. Van een ge
meenschappelijk kunstzinnig
credo is weinig te bespeuren,
individualiteit staat voorop.
Met een duidelijke lijnvoering
die bij een enkel vrouwelijk
naakt herinnert aan Matisse,
presenteert Ubaldo Sichi scher
men en schilderijen. Delen van
zijn werk worden letterlijk door
zichtig doordat hij het linnen of
hout verwijdert. Het aldus ont
stane 'gat' vult hij met transpa
rant acryl. De Italiaan beschil
dert vervolgens voor- en achter
zijde van zijn dragers. Door de
vorm van de opening wordt hij
naar eigen zeggen gedwongen
na te denken over de composi
torische eenheid van beide kan
ten. Daar waar zijn onortho
doxe kamerschermen een goe
de plaats in het licht hebben ligt
een associatie met de glaze
nierskunst voor de hand.
Ook bij Stavros Kotsireas is
het menselijk lichaam - meestal
aanwezig in een sterk gestileer
de lijn of streep - een constante.
Net als In het beeldidioom van
Sichi ontmoeten abstractie en
figuratie elkaar, maar het werk
van de Griek is duidelijk meer
introspectief van karakter. Hier
en daar worden dufnatiich
stemmingen geuit, gebeurtenis
sen verwerkt, emoties opgeroe
pen en verbeeld.
Vanaf het moment dat de
slang Eva verleidde tot het proe
ven van de appel heeft de slang
een seksuele lading. Om die
laatste reden is de keramist Ad
van Aart sterk door het dier ge
fascineerd. Agressief gifgroen,
erotisch rood, het zijn deze har
de kleuren die tesamen met ro
ze en meer natuurlijke tinten
terugkomen op het glazuur van
zijn sculpturen, waarin de slang
zelf als herkenbare vorm aan
wezig is.
De lyrische abstractie op de
acryl- en olieverfschilderijen
van Liesbeth Rader heeft alles
van doen met haar communi
catieve werkwijze. Een schilderij
Is voor haar ..een spiegel die
strelend, kritisch of kwetsend
kan zijn, maar altijd wacht tol
zij tevreden is." Haar krachtige,
kleurrijke doeken hangen goed
naast die van F.lias, die in- en
met hel Zuid-Franse licht de
grenzen van chaos en orde ver
kent
