Verleden
bouwers lab
is duister
'Als het mooi weer is, komen de klanten'
FNV maakt zich zorgen
over toekomst Fasson
Stand van Zaken
r mmuz
WOENSDAG 28 APRIL 1993
ZAKELIJK
Symposium
LEIDEN - Makelaar Harry Mens
is vrijdag 7 mei een van de spre
kers op een symposium van
Thinktank, een vereniging van
jonge ondernemers met een
academische achtergrond. Hij
spreekt over de kwaliteiten die
een ondernemer nodig heeft
om succes in zaken te behalen.
Mens opent de dag met zijn in
leiding. Behalve Mens verzorgt
management-consultant Arnold
S. Robles een inleiding met als
titel 'Happy people make the
difference'. Het symposium om
vat verder vier workshops. Het
programma begint om een uur
in het Academiegebouw van de
Rijksuniversiteit Leiden aan het
Rapneburg 73. Deelname is
kosteloos, maar aanmelden
vooraf is wel verplicht, via 071-
127335 of 070-3654566.
Showroom
OUDE WETERING - Kantoor
Efficiency Schrama in Oude
Wetering opent morgen een
nieuw kantoor en showroom.
Schrama is leverancier van ko
pieermachines, computers,
faxen, telefooncentrales en
laserprinters. De nieuwe show
room van Schrama is gevestigd
aan de Kerkstraat 6.
Waardering Belgen
REGIO - Belgen vinden de Ne
derlandse snijbloemen en
bloembollen net zo goed als de
produkten uit het eigen land.
De bloemen en bollen krijgen in
elk geval een dikke voldoende
van onze zuiderburen. Dit blijkt
uit een onderzoek van het mi
nisterie van landbouw en het
Produkschap voor Siergewas
sen.
De Belgische consument is al
leen niet zo te spreken over de
verkrijgbaarheid en de prijs. Het
Belgische onderzoek is een on
derdeel van een serie enquêtes
in verschillende EG-landen.
Fietsenafzet stabiliseert; handelaars hebben geen klagen
LEIDEN RUDOLF KLEUN
„Wij hebben geen klagen", zo
vat de Leidse rijwielhandelaarJ.
van Polanen de gang van zaken
in zijn branche samen. De fiet-
senhandel heeft twee goede ja
ren achter de rug en hoewel de
verwachting was dat het in 1993
een stuk minder zou gaan,
maakten fabrikanten Batavus
en Gazelle deze week bekend
dat ze hun produktie gaan op
voeren.
Toch heeft dat volgens ver
schillende Leidse fietsenhande
laren nog niet zoveel met de
verkopen van dit moment te
maken. Vorig jaar werd name
lijk vooral goed verkocht in het
voorjaar. Daarna zakten de ver
kopen, maar de produktie zou
aanvankelijk niet zijn vermin
derd. Het gevolg: grote voorra
den, en inkrimping in het na
jaar. Van Polanen: „Ze dachten
kennelijk dat de bomen tot in
de hemel groeiden. Maar op
een gegeven moment vlakt dat
af. Het is wel goed dat ze even
met beide benen op de grond
zijn gezet."
De voorraden zouden nu zijn
weggewerkt en de produktie
kan weer worden aangepast aan
het seizoen, want de handel
moet het juist van de zomer
maanden hebben. Van Polanen:
„Het is net als met tuincentra.
Als het mooi weer is komen de
klanten.Teruggang constateert
hij nog niet. „De vraag naar fiet
sen is verrassend hoog." Een
uitspraak die wordt bevestigd
bij rijwielhandels Tom Walen
kamp en Ton Overdevest. Zij
gaan uit van groei. Overdevest
die zich tot nu toe vooral op
sportieve klanten richt, wil bo
vendien een breder publiek
naar zijn zaak trekken. Landelijk
zijn de aanvankelijk erg negatie
ve verwachtingen ook bijge
steld. De tweewielerbranche
Fietsverkoop bij De Molen in De Merenwijk. „Recessie heeft wel invloed."
houdt het er nu op dat de ver
koop stabiliseert en waarschijn
lijk één procent achter blijft bij
de 1,3 miljoen van vorig jaar.
Recessie
Minder optimistische geluiden
komen van Gijs van Dam en
van J. van Wetten van Twee wie-
Iercentrum De Molen uit de
Merenwijk. Van Wetten: „Ik be
twijfel of die 1,3 miljoen fietsen
vorig jaar daadwerkelijk zijn
verkocht. Ik denk eerder dat de
fabrikanten dat aantal aan de
handel hebben geleverd en dat
er nog veel van die fietsen in de
winkels staan. Dure voorraad
die iedereen eerst zal willen ver
kopen voordat opnieuw wordt
besteld." Van Wetten zegt dat
de fietsenbranche wel degelijk
de gevolgen van de recessie on
dervindt. „Met fietsen geldt net
als met andere duurzame con
sumptiegoederen dat mensen
terughoudend zijn met de aan
schaf. Vergeet niet dat er bij
voorbeeld bij Fokker nog altijd
700 mensen op hun ontslag
wachten. Een aantal komt hier
uit de buurt en die hebben wel
wat anders aan hun hoofd dan
de aanschaf van een nieuwe
fiets."
Toch is ook Van Wetten niet
negatief over de ontwikkeling
van de branche. ,Ach, met fiet
sen is het altijd in ups and
downs gegaan. Voor de omzet
zijn inmiddels andere artikelen
medebepalend." En ook hij
constateert dat de fietsen die
worden verkocht steeds duur
der worden. Gemiddeld kost
FOTO HIELCO KUIPERS
een fiets nu zo'n 800 gulden, te
gen 600 in 1988. Bovendien is
de traditionele fiets met ketting-
kast op de terugtocht. Zes jaar
geleden maakte die nog drie
kwart van de omzet uit, nu is
dat ruim veertig procent. In
plaats daarvan is er de 'aange
klede hybride' gekomen, een
soort toerfiets met veel versnel
lingen. Volgens Van Wetten de
gebruiksfiets van de toekomst.
De mountainbike speelt een
veel kleinere rol. „Die is op zijn
retour."
Rabobanken
willen fuseren
HAZERSWOUDE
De Rabobanken Hazers-
woude-Koudekerk en
Stompwijk-Zoeterwoude
willen gaan fuseren. Daar
toe hebben de beheerscol-
leges van de banken inmid
dels een intentieverklaring
ondertekend. Nu wordt een
fusievoorstel voorbereid om
eind dit jaar aan de leden
van de beide coöperaties
voor te leggen. De plaatse
lijke Rabobanken zijn na
melijk zelfstandige coöpe
raties waarvan de leden het
uiteindelijke beslissings
recht hebben over dit soort
zaken.
Uit onderzoek is inmid
dels gebleken dat een fusie
voordelen biedt voor beide
banken. Door schaalvergro
ting kan de dienstverlening
worden gegarandeerd, ter
wijl de herkenbaarheid
wordt behouden in de zes
dorpen waar de beide ban
ken actief zijn. De onderne
mingsraden hebben inmid
dels positief geadviseerd
over het fusieplan. Het sa
mengaan zou geen gevol
gen hebben voor de hon
derd medewerkers.
CHEF WILLEM SPIERDIJK. 071-161440. PLV-CHEF MEINDERT VAN DER KAAIJ, 071-161
Universiteit zwijgt over Sylvius
De in opdracht van de universiteit gebouwde zogenaam
de Annex van het Sylviuslaboratorium wordt gebouwd
door lieden met een duister verleden. Achter de door de
universiteit ingehuurde projectontwikkelaar ontspint
zich een web van ondoorzichtige constructies. Een ver
oordeling wegens fraude, een onderzoek van Justitie en
een bouwbedrijf met een naam die het niet mag voeren
zijn de nieuwste ingrediënten in het verhaal. De vraag
hoe de universiteit met deze bedrijven in zee heeft kun
nen gaan blijft onbeantwoord. Zij weigert al maanden elk
commentaar.
LEIDEN ERIC JAN WETERINGS
Op 10 mei probeert de raad van
arbitrage voor het bouwbedrijf
de ruziënde partijen bij elkaar
te brengen, maar de kans op
succes lijkt gering. Tot die tijd
blijft de bouw in ieder geval stil
liggen. Aannemer De kempen
weigert verder te bouwen zo
lang hij zijn rekeningen niet be
taald krijgt van projectontwik
kelaar ABS Eurospan. Dit een
mansbedrijf werd weer inge
huurd door financieringsmaat
schappij Fibomij, die de op
dracht van de universiteit ont
ving. Tussen beide eenmansbe
drijven bestaan hechte banden.
Justitie heeft warme belang
stelling voor de bouwers. Eind
januari begon een gerechtelijk
vooronderzoek naar 'een aantal
bv's' en 'een drietal mensen'.
„Ze worden ervan verdacht een
misdadige organisatie te vor
men met bouwfraude als oog
merk," verklaart officier van jus
titie JA. van Zon uit Dordrecht.
„Dan gaat het om zaken als on
juiste belastingaangifte en vals
heid in geschrifte."
Volgens verschillende betrok
kenen gaat het om Van Ko
ningsveld, Van Meijeren en hun
oude zakencompagnon R.J.
Roodhardt. De laatste bracht De
Kempen in contact met het An
nex-project. Een woordvoerder
van Justitie wil niet t^y&tigen
dat het onderzoek zich op deze
personen richt. „Daar doen we
geen mededelingen over."
Directeur A. van Meijeren van
ABS werd in 1987 veroordeeld
wegens fraude en ook vorig jaar
had Justitie hem op de korrel.
Volgende maand volgt uit
spraak in het hoger beroep dat
Van Meijeren aantekende tegen
zijn veroordeling van een jaar
onvoorwaardelijke gevangenis
straf. ABS heette toen nog
Ronsoph vastgoed, met als di
recteur P. van Koningsveld, de
huidige directeur van Fibomij.
Van Meijeren verscheen in 1988
als mede-directeur. Van Ko
ningsveld stapte twee jaar later
op. om vorig jaar korte tijd weer
terug te keren. Toen Van Meije
ren in 1990 failliet werd ver
klaard presenteerde Van Ko
ningsveld zich tegenover de cu
rator als zijn 'administrateur'.
ABS heet voluit 'Alternatieve
Bouwsystemen Eurospan Bene
lux B.V.', maar voert deze naam
ten onrechte. Eurospan is een
bouwbedrijf uit het Oostenrijkse
plaatsje Pfaffenhofen dat het
patent heeft op het bouwprocé
dé Eurospan. dat door gebruik
te maken van blokken van ge
perste houtvezel en beton de
bouwtijd fors verkort. De Annex
wordt volgens hetzelfde, in Ne
derland nog betrekkelijk onbe
kende procédé, gebouwd.
Aanvankelijk had ABS toe
stemming van de Oostenrijkse
firma om 'Eurospan' aan haar
naam toe te voegen. De relatie
tussen beide bedrijven werd
echter verbroken, toen ook Eu
rospan kennismaakte met de
dubieuze betalingsmoraal van
ABS, zo verklaart een woorvoer-
der van de Oostenrijkse firma.
Bij de Kamer van Koophandel
voor Rotterdam staat het bedrijf
van Van Meijeren nog steeds als
ABS Eurospan geregistreerd.
Doel is het 'promoten, ontwik
kelen. toepassen van bouwsys
teem eurospan en alles wat
hiera^q.bevorderlijk is.'
Tegenover directeur Denier
van bouwbedrijf De Kempen
deed Van Meijeren het voorko
men of hij eigenaar van de Oos
tenrijkse fabriek was. Het is niet
mogelijk Van Meijerens visie op
de zaak te vernemen, want hij is
al wekenlang onbereikbaar voor
commentaar. Onduidelijk blijft
ook wie de werkelijke eigenaar
is van ABS. Het dossier van de
Kamer van Koophandel ver
meldt als bestuurders A. van
Meijeren Holding B.V. en A. van
Meijeren, maar het aandelenre-
gister is geheim.
Iets minder winst Mulder Boskoop
BOSKOOP ANP
Mulder Boskoop (producent van truckmixers, beton- en band-
transportinstallaties) heeft vorig jaar een positief resultaat na belas
tingen behaald van bijna 750.000 gulden tegen 865.000 gulden in
1991. De omzet daalde van 20,3 miljoen naar 17,6 miljoen. Voorge
steld wordt een dividend te betalen van 1,75 gulden in contanten
(v.j. 2 gulden). Op grond van de huidige gang van zaken wordt ook
over 1993 een positief resultaat verwacht, zo heeft het bestuur be
kendgemaakt.
„We maken hier allerlei optische componenten, zoals
lenzen, prisma's en vensters. Als instrumentmaker
streef je naar de hoogst haalbare kwaliteit, afgestemd
op de wensen van wetenschappers. Je bereikt een
hoogwaardigheid die in serieproduktie niet mogelijk is.
Een optische component breekt en reflecteert het
licht in een bepaalde hoek en die proberen wij zo
nauwkeurig mogelijk te bepalen. Wij maken hier voor
namelijk lenzen voor meetinstrumenten van laborato
ria. Zo'n meetinstrument is eigenlijk een complex op
tisch systeem, waarin meer lenzen elkaar corrigeren. In
elk stuk zitten kleur- en vormfouten. Die ontstaan niet
door de bewerking, maar dat zijn eigenschapppen van
het materiaal zelf.
Ons werk begint als een blok glas van een van de on
geveer 800 bekende soorten hier binnenkomt. In zo'n
stuk van maximaal dertig bij twintig bij tien centimeter
kun je zagen, boren en frezen. Een zaag heeft bij ons
geen gewoon blad met tanden, maar een met diamant
korrels die het werkstuk als het ware doorslijpen. Ook
bij het boren gaat het anders dan de meeste mensen
waarschijnlijk denken. Daar moet je je een pijp bij
voorstellen met aan de voorzijde diamantkorrels die
zich door het glas heenslijpen. Diamant gebruiken we
omdat glas erg hard is.
Na dit wat grove werk volgt het slijpen en dat gebeurt
met een 'losse' slijpkorrel. (Bij de zaag en de boor zit
het diamant aan de machine vast.) In deze fase gaan
we van een grove korrel naar een steeds fijner slijpmid-
del. 'Grof bewerken gaat met een nauwkeurigheid van
0,05 millimeter ^n bij een fijnslijper gaan we van 0,01
De klompenmaker doet zijn werk haast
alleen nog maar op braderieën tijdens
demonstraties, terwijl de
televisiereparateur een onmisbare kracht is
op de arbeidsmarkt. Zo zijn in de loop der
jaren veel ambachten verdwenen, maar
kwamen er ook veel nieuwe beroepen bij.
In Nederland zijn 109.000 kleine
ambachtelijke bedrijven, die aan 577.000
mensen werk bieden. In deze serie vertellen
mensen met een ambachtelijk beroep over
hun werk. Vandaag P.B.N.M. (Paul) Jünger
(29) leraar research instrumentmaker
optiek aan de Leidse
instrumentmakersschool, de enige in
Nederland. „Wij zijn rustige techneuten en
op-en-top perfectionisten."
tot 0,001 millimeter (een duizendste). Na elke fase
moet je met een loep steeds nauwkeurig speuren naar
beschadigingen: omdat je met een steeds fijner slijp-
middel gaat werken kun je grotere beschadigingen uit
een eerdere fase niet meer wegwerken.
Daarna gaan we polijsten, dat zie je mij op de foto
doen. De lens wordt eerst vastgezet op een steel en
daama draai ik het werkstuk in een met de voeten aan
gedreven schaal met polijstvloeistof. Dat aandrijven
met de voeten is belangrijk want zo heb je een goede
controle over de omloopsnelheid van de schaal: je
houdt voeling met het werk, je kunt het sturen.
Pas door het polijsten krijgt het glas een glimmend
oppervlak en wordt het doorzichtig. Dat is het opval
lendste resultaat van deze bewerking. In deze fase gaat
er nog maar heel weinig van het materiaal af, je moet
heel nauwkeurig te werk gaan. Bij metingen op het
werkstuk maken we dan ook alleen gebruik van de re
flecties van het licht op het glimmende oppervlak. Het
is pas klaar als de juiste radius (kromming) van het glas
is bereikt. Die kromming kan overigens ook volledig
vlak zijn. De kwaliteitseis die we na die laatste bewer
king hanteren is een nauwkeurigheid van 0,0001 milli
meter (een tienduizendste!).
Mijn vak is erg veelzijdig, want je bent bij elke fase
van de ontwikkeling van een instrument betrokken, bij
het ontwerp, de constructie en de vormgeving. De grote
uitdaging is voor mij om steeds het hoogst nauwkeurig
haalbare te bereiken: elke keer denk ik 'dat heb ik 'm
toch maar weer geflikt.'
Dat probeer ik ook op de leerlingen over te brengen.
Bij de meeste zie je al heel snel dat ze trots zijn op het
mooie vak dat ze hier leren. Concentratie is heel be
langrijk. Wij zijn rustige techneuten met een groot uit
houdingsvermogen. Dit is een werkplaats waar niets
knalt of lawaai maakt. Als er een potlood valt dan
schrikken we ons bij wijze van spreken al rot."
TEKST: ERIC JAN WETERINGS
FOTO: HIELCO KUIPERS
LEIDEN RUDOLF KLEUN
De Industriebond FNV maakt
zich zorgen over de toekomst
van Fasson Nederland. Aanlei
ding daarvoor zijn de recent
aangekondigde reorganisaties
en nieuwe plannen van Fasson
om de produktie (van zelfkle
vende materialen) flexibeler op
te zetten. De directie heeft voor
stellen daartoe gedaan tijdens
de CAO-onderhandelingen.
Fasson maakte onlangs be
kend het distributiecentrum in
Alphen te sluiten. Daardoor
worden vijftien twintig men
sen ontslagen. Daarnaast krij
gen negentien oudere werkne
mers een regeling voor ver
vroegd vertrek aangeboden en
wordt een aantal mensen intern
overgeplaatst. Als dat laatste
niet lukt vallen er mogelijk nog
meer ontslagen. Inmiddels wor
den ook plannen ontwikkeld
om het hoofdkantoor in Leiden
te reorganiseren. Naar verwach
ting is in juni duidelijk hoeveel
mensen daar moeten afvloeien.
Dan moet er volgens de bond
opnieuw een sociaal plan wor
den afgesloten.
Bestuurder H. Salomon van
de Industriebond constateert
dat de nu lopende reorganisatie
de vierde is in enkele jaren tijd.
De vorige werd eind 1992 afge
sloten. „Dat baart zorgen, het
wekt ook argwaan, ook al om
dat de marktsituatie voor Fas
son inderdaad niet zo florissant
Fasson i
gen begonnen. Knelpunt daar
bij zijn vooral de plannen van
de directie voor 'flexibilisering'
van de produktie Salomon:
„Dat betekent dat de ene week
in drie ploegen kan worden ge
werkt en de andere week in vijf,
zoals nu. Het gevolg is ook dat
mensen die nu bijvoorbeeld in
de weekends werken dan door
de week worden verwacht en de
vraag is of er dan werk voor hen
is." Volgens Salomon heeft de
directie toegezegd dat er in elk
geval door de flexibilisering
geen gedwongen ontslagen zul
len vallen. „Daar zullen we ze
aanhouden."
In tegenstelling tot andere be
drijfstakken is volgens Salomon
het overbruggen van lu i WAO
gat bij Fasson geen probleem.
De directie stelt daar wel tegen
over dat het personeel vrije da
gen moet inleveren bij ziekte
verzuim. De bond wijst die
'prikkels' vooralsnog af. Salo
mon: ..Het terugdringen van het
ziekteverzuim moet gezocht
worden In verbetering van de
werkomstandigheden. Fasson
heeft onlangs zonder overleg de
bezetting van een aantal machi
nes teruggebracht van vier naar
drie man, dat betekent een aan
zienlijke verhoging van de
werkdruk." Het bedrijf denkt
bovendien dat het inleveren van
een aantal vakantiedagen er
juist toe leidt dat mensen zich
vaker ziek zullen melden.
De bond overlegt vanavond
met zijn achterban over de re-
fultateri van de eeivte onder
handelingsronde. Het overleg
met de Fasson directie wordt la
ter voortgezet.
