'Accent op verre reizen'
Leidse hoogleraar heeft felle
kritiek op Griekse minister
Van 't Hart beschrijft
molens van Rijnland
'Vakbond nieuw
leven inblazen'
Randstad
Onderzoek Schiphol
door sponsoring WNF
Minder animo voor
casino Scheveningen
Renovatie van zuiveringsinstallatie
WOENSDAG 28 APRIL 1993
chef willem spierdijk. 071-161440. plv -chef meindert van d
Martinair reageert op terugloop vracht en vakanties
Omdat de markt voor luchtvracht slecht is en het passa
giersvervoer naar de Middellandse Zee en Canarische Ei
landen terugloopt, richt Martinair zich op verre bestem
mingen. Dat zijn Canada, Amerika, Mexico, Zuidoost-
Azië en het Caribisch gebied. De maatschappij hoopt de
winst gelijk te houden aan die van het vorig jaar toen
men netto op 104,5 miljoen gulden uitkwam. Directeur
Martin Schroder zei dat gisteren tijdens de presentatie
van het jaarverslag 1992.
Schroder, geen behoefte aan
'een woeste concurrentie' en
vermindert de capaciteit daar
om met 22,6 procent. Dat
neemt niet weg dat de maat
schappij minstens eenderde
deel van de Nederlandse markt
in handen wil houden. Als het
nodig is zullen de tarieven daar
bij als breekijzer worden ge
bruikt. Maar, zei Schroder: „Ik
zou dat zeer betreuren, want
die tarieven zijn nu al afschu
welijk laag. Wij doen niet mee
aan het algemeen optredend
prijsbederf en gaan niet als idio
ten tekeer om toch vooral maar
volume binnen te halen."
Op de verre bestemmingen
noteerde Martinair vorig jaar
909 vluchten met in totaal
475.000 passagiers. De bezet-
Vorig jaar schoot Martinair voor
het eerst in het 35-jarig bestaan
door de omzetgrens van één.
miljard gulden heen. Het passa
giersvervoer leverde 51 procent
van die omzet op, de lucht
vracht 32 procent, de dochter
ondernemingen 7 procent en
diverse andere activiteiten (on
der meer onderhoud voor der
den) 10 procent. Het vervoer
van passagiers naar de vakan
tiebestemmingen Middellandse
Zee en Canarische Eilanden
loopt, zo verwacht Schroder, dit
jaar met 18 procent terug. Dat
komt mede door de stevige bui
tenlandse concurrentie en de
opkomst van het 'nieuwe' Air
Holland. Martinair heeft, aldus
tingsgraad van de toestellen lag
op 84,3 procent (1991: 84,1). De
vooruitzichten voor 1993 zijn,
meldde Schroder, op dit punt
goed. Half april waren al
207.000 stoelen verkocht tegen
ruim 168.000 op hetzelfde mo
ment in 1992. Vooral in Duits
land lopen de zaken goed. Daar
is sprake van 31,5 procent meer
boekingen voor verre bestem
mingen. Ook in België heeft
Martinair de plus te pakken.
Boekten daar in 1991 per week
ruwweg duizend mensen een
verre vlucht, inmiddels zijn dat
er wekelijks zo'n 20.000. Zij ko
men vanuit onder meer Ant
werpen en Gent massaal met de
bus naar Schiphol.
Het vliegen voor andere
maatschappijen (onder meer
KLM, Singapore Airlines, Alita
lia, Virgin en Royal Nepal) lever
de vorig jaar 121 miljoen gulden
omzet op tegen 114 miljoen in
1991. De luchtvracht was in
1992 goed voor 333 miljoen gul
den omzet (1991: 301 miljoen).
Als gevolg van een keiharde
prijzenslag is de markt volgens
Schroder op het moment 'ui-
U»'
met 24 procent, in Frankrijk,
Italië en Duitsland met 31 pro
cent, in Nederland met 20 pro
cent en in Amerika met 4 pro
cent. Martinair ving die klappen
op door de omzet te verhogen.
Of zoals Schroder het uitdrukte:
„Omdat het niet anders kan,
vullen we onze toestellen echt
tot de strot en vechten we kei
hard mee."
De dochterbedrijven van
Martinair zaten vorig jaar net
als hun moeder stevig in de
plus. Marfo (Martinair Food)
haalde 47,5 miljoen gulden om
zet (30,9 miljoen in 1991), ver
zorgde 23,8 miljoen maaltijden
(ook voor derden als Northwest,
Air France en Lufthansa) en
bakte 5,7 miljoen omeletten.
Martinair Party Service verzorg
de 1554 partijen (703 in 1991)
en tilde de omzet van 18,6 mil
joen gulden (91) naar 33,8 mil
joen. Die groei komt vooral op
conto van de Floriade waar het
cateringbedrijf nadrukkelijk ac
te de présence gaf. De omzet
van de vliegschool in Lelystad
handhaafde zich rond de 3 mil
joen gulden. Het aantal geslaag
de vliegers steeg van 71 in 1991
naar 105 in 1992.
leiden/marathon cpd
De Leidse hoogleraar milieukunde H. Udo
de Haes heeft gisteren tijdens de eerste dag
van de Europese conferentie over kustbe-
scherming in het Griekse Marathon fel uit
gehaald naar de Griekse minister van ver
keer en waterstaat. Volgens Udo de Haes is
de minister, tevens ondernemer, corrupt.
Hij zou er zelfs prat op gaan hotels en
bungalowparken te bouwen op plaatsen
waar het niet mag. Udo de Haes, president
van de Europese Unie voor Kustbescher-
ming (EUCC), eist actie van de EG-top in
Brussel.
De Leidse hoogleraar stelde dat via pro
jectontwikkelaars in zeer hoog tempo eco
logisch waardevolle kustgebieden langs de
Middelandse Zee verloren gaan. Lokale
overheden houden een soort uitverkoop.
Het ergst is de situatie in Griekenland en
Turkije. Daar kost het particuliere natuur
beschermers de grootste moeite de laatste
legstranden van zeeschildpadden te behou
den. De Monniksrob, een zeehondensoort,
is inmiddels vrijwel uitgestorven. Vaak wor
den grootschalige projecten, bestemd voor
het massatoerisme, fors gesubsidieerd door
de EG. De EUCC wil dat de EG subsidiëring
koppelt aan het opstellen van een milieu
effectrapportage (MER). „Daarover is an
derhalf jaar geleden al overeenstemming
bereikt tussen de EG-ministers van milieu
zaken, maar van een uitwerking van het
voornemen is het tot op heden niet geko
men. Engeland ligt om politieke redenen
dwars en de landen in Zuid-Europa willen
niet dat het milieu aan invloed wint ten
koste van de economische groei", aldus de
gedesillusioneerde Leidse hoogleraar.
De EUCC gaat in Marathon de politieke
druk opvoeren om de EG-milieukar inzake
de kustbescherming weer vlot te trekken.
Udo de Haes: „We vergaderen met opzet in
Griekenland, er zijn ruim 200 conferentie
gangers uit twintig Europese landen. Meest
wetenschappers en topfunctionarissen van
allerlei organisaties, ook van overheden. Als
wij hier een krachtig protest laten horen,
maakt dat indruk op de publieke opinie."
Inmiddels hebben de EG-ministers wel
de zogeheten habitat-richdijn vastgesteld
ter bescherming van de Europese natuur.
Maar naar de mening van de EUCC zal de
ze richdijn net als bij voorbeeld de Europe
se vogelrichtlijn, niet afdoende zijn in het
gevecht tegen het economische krachten
veld. Udo de Haes: „Er is meer nodig, zoals
een invloedrijke particuliere natuurbe
schermingsorganisatie in alle EG-lidstaten.
Nederland kan op dat vlak een belangrijke
rol spelen."
den haag «jank
De stichting Natuur en Milieu
heeft het onderzoeksbureau
Grontmij uit Zeist opdracht ge
geven een 'Leefmilieu-alterna
tief voor Schiphol te ontwer
pen. Dat onderzoek is mede
mogelijk gemaakt door geldelij
ke steun van het Wereld Natuur
Fonds. Bewonersorganisaties,
het Platform Leefmilieu Regio
Schiphol en de Noordhollandse
Milieufederatie zijn met bewo
ners mede- initiatiefnemers.
De groepen menen dat eco
nomische groei van Schiphol
nog steeds de hoofddoelstelling
is en dat de zorg voor het milieu
op een tweede plaats komt.
Zelfs het onderzoek naar het
door de regering voorgestelde
'meest milieuvriendelijke alter
natief is in hun visie een vari
ant op een economisch groei
plan. Daarom willen zij de zaak
omdraaien. Zij willen een
milieu- alternatief voor de om
geving van Schiphol vastleggen
en vervolgens onderzoeken wel
ke ontwikkeling van de luchtha
ven mogelijk is binnen die
milieu-randvoorwaarden.
Vooralsnog verkeert het pro
ject in de fase van
derzoek, dat mede dient om te
beoordelen of het hier een haal
baar project betreft. De haal
baarheid hangt onder meer af
van het feit of de projectgroep
van de rijksoverheid die de uit
breidingsplannen van Schiphol
begeleidt, basisgegevens uit an
dere onderzoeken beschikbaar
wil stellen aan Natuur en
Milieu. Vooral de gegevens uit
de Integrale Milieu Effect Rap
portage (IMER) zijn daarbij van
belang. Volgens Natuur en
Milieu zullen vervolgonderzoe
ken niet kunnen plaatsvinden
'als de informatievoorziening
vanuit de IMER-organisatie niet
is gegarandeerd.'
Volgens Natuur en Milieu is
een volwaardige uitwerking van
een leefmilieu-alternatief van
groot belang voor een welover
wogen besluitvorming over de
groeiplannen van Schiphol. Zij
meent dat het alternatief een
serieus onderdeel moet uitma
ken van de milieu effect rap
portage. Daarom ook zou de
projectgroep van de overheid
volgens Natuur en Milieu alle
van belang zijnde gegevens aan
Grontmij ter beschikking moe
ten stellen.
Patroonhulzen als ledenwerfactie
Honderden lege patroonhulzen worden dezer dagen ingezet om
de anti-jachtlobby extra kracht te geven. De Stichting Kritisch
Faunabeheer heeft in de bossen en weiden de lege hulzen opge
spoord en verstuurt deze nu naar potentiële nieuwe leden. Met
de actie proberen de anti-jagers onder meer duidelijk te maken
wat er in de natuur achterblijft als de jagers en de geschoten die
ren zijn vertrokken. „Stille getuigen van zinloze moordpartijen",
aldus de stichting.
Kritisch Faunabeheer probeert met het versturen van de lege
hulzen extra leden te winnen. De strijd tegen de, zoals Kritisch
Faunabeheer het noemt, 'brave huisvaders die in het veld veran
deren in struikrovers', moet harder worden.
Er zijn honderden kokers met lege hulzen verstuurd naar po
tentiële nieuwe leden. Gevraagd wordt de koker inclusief huls in
elk geval terug te sturen.
Foto's van Els Hansen in 'Niet van wind alleen'
leiden meindert van der kaajj
Het grootscheepse restauratie
plan van de Rijnlandse Molen
stichting is inmiddels halverwe
ge. De stichting heeft nu geld
genoeg om dit en volgend jaar
twaalf molens uit de regio gron
dig op te knappen. In de tweede
fase, in de jaren '94 en '95, ko
men nog negen andere molens
aan de beurt. Om hiervoor geld
binnen te krijgen is een fraai
boek uitgegeven over de Rijn
landse molens met foto's van
Els Hansen en teksten van
Maarten 't Hart.
De stichting kwam twee jaar
geleden met een ingrijpend res
tauratieplan omdat veel de 40
monumenten in erbarmelijke
staat verkeerde. Voor het op
knappen van de 12 molens die
er het slechtst aan toe waren
was een bedrag nodig van vier
miljoen gulden. De rijksover
heid kon bezuinigingen in
plaats van de normale 80 pro
cent, dit keer maar 30 procent
in de kosten bijdragen. De rest
kwam van donateuren, bedrijfs
leven, waterschappen, gemeen
ten en provincie Zuid-Holland.
Op dit ogenblik staan vijf mo
lens in de steigers.
Het boek 'Niet van wind al
leen' moet de financiële basis
leggen voor de tweede restaura
tieronde, die in 1994 van start
gaat. In deze uitgave wordt het
leven in en om de molens van
de stichting in beeld gebracht
door de bekende fotografe Els
Hansen. Zij portretteerde een
groot aantal vrijwillige mole
naars uit de regio Rijnland ter
wijl zij aan het werk zijn of ge
woon thuis zitten in de kleine
huiskamers.
De schrijver Maarten 't Hart
maakte de teksten voor dit
boek. Sommige verhalen, die
uiteraard allemaal over molens
gaan, werden nog nooit eerder
gepubliceerd. Als Warmonder
wordt hij omringd met een paar
molens van de Rijnlandse Mo
lenstichting. In sommige verha
len zoekt 't Hart waar de molen
heeft gediend als inspiratiebron
voor literatuur, beeldende kunst
en muziek.
Het boek met 96 pagina's is te
krijgen als welkomstgeschenk
bij aanmelding als donateur van
de stichting. Dat kan door veer
tig gulden over te maken op
bankrekening 56.64.10.575 (giro
van de ABN-AMRO 9013) onder
vermelding van Niet van wind
alleen. Het boek wordt dan
thuisbezorgd. Een dag vóór de
nationale molendag wordt het
boek ten doop gehouden bij het
hoogheemraadschap van Rijn
land en aangeboden aan de
dijkgraaf Van Tuyll van Seroos-,
kerken, gedeputeerde Pool van
de provincie Zuid-Holland en
directeur Hylkema van de rijks
dienst voor de r
scheveningen cpd
De opening van het casino in
het Plaza in Rotterdam is vorig
jaar ten koste gegaan van Sche
veningen, dat daardoor zijn eer
ste plaats op de lijst van Neder
landse casino's moest afstaan
aan Amsterdam.
Het nieuwe casino in Rotter
dam werd op 13 juni geopend.
Daarvoor zat het in het Hilton-
hotel. Rotterdam telde in totaal
573.000 bezoekers, een stijging
van bijna 18 procent en daar
mee komt het casino op de der
de plaats.
In totaal bezochten vorig jaar
3,8 miljoen mensen de acht ca
sino's in Nederland. Over 1992
nam het aantal bezoekers ten
opzichte van het jaar er voor toe
met 9,4 procent. Holland Casi
no's schrijft dit toe aan de gro
tere capaciteit van de nieuwe
casino's van Rotterdam en Am
sterdam.
De vier miljoen bezoekers ga
ven in 1992 gemiddeld 139 gul
den uit; twee gulden meer dan
in '91. Het netto bedrijfsresul
taat nam in Npderland met 17,2
procent toe tot 106,1 miljoen
gulden. Dit wordt, samen met
nog eens 113,6 miljoen gulden
aan kansspel- en omzetbelas
ting, afgedragen aan de schat
kist.
leiden De rioolwaterzuiveringsinstallatie achter de Groenoordhallen is over twee jaar klaar. In het tweede kwartaal van 1995 wordt zij in ge
bruik genomen. Op het moment wordt het oude gedeelte, dat nog stamt uit de jaren dertig, vervangen door nieuwe 'zuiveringstraten'. Het deel
dat in de jaren tachtig is gebouwd, wordt gemoderniseerd.
De zuiveringsinstallatie kan straks het afval van 110.000 mensen verwerken. De huidige installatie kan het afvalwater van 90.000 mensen
aan. Over twee jaar moet er ook het afvalwater van Leiderdorp worden verwerkt. De zuiveringsinstallatie daar wordt afgebroken en er komt een
nieuwe pijpleiding die wordt aangesloten op de installatie in Leiden-Noord. foto w//w dijkman
Rover Leiden:
OV-plan is
slecht voor
treinreizigers
leiden valerie leenheer
„In principe stimuleren wij
de studenten om zo veel
mogelijk gebruik te maken
van het openbaar vervoer.
Maar zo als het plan van
minister Ritzen voor een
nieuwe OV-kaart voor de
bus, de tram en de metro er
nu uit ziet denk ik dat de
studenten er niet meer zo
happig op zullen zijn."
Frans Mensonides van de
Leidse afdeling van de reizi
gersorganisatie Rover kan
de plannen van minister
Ritzen voor de nieuwe ver
voerskaart voor studenten
niet waarderen. Hij is bang
dat de studenten het open
baar vervoer massaal gaan
mijden en misschien weer
de auto gaan pakken.
Er zit volgens Mensonides
een groot aantal nadelen
aan het plan van Ritzen. Hij
legt uit: „De snelbussen
gaan minder frequent rij
den dan de trein. Normaal
gaat er vanuit Leiden elk
kwartier een trein naar Am
sterdam. Dat is met die
nieuwe snelbuslijnen niet
het geval. De kwaliteit van
het vervoer zal dus afne
men. Als de studenten meer
gebruik gaan maken van de
auto, omdat ze het open
baar vervoer zat zijn, is het
milieu weer de grote verlie
zer. Als ze wèl van de bus
sen gebruik maken ook,
want die zijn schadelijker
voor het milieu dan de
trein."
Ook voor de overige trein
reizigers vindt Mensonides
het nadelig dat de studen
ten niet meer met de trein
reizen. „Het aantal treinki-
lometers is met de invoer
van de huidige OV-studen-
tenkaart gestegen van 10 tot
ongeveer 15 miljard. Als de
studenten ineens niet meer
met de trein reizen heeft
dat tot gevolg dat de andere
reizigers het wel wat rusti
ger in de trein krijgen, maar
ook dat de NS een groot
aantal lege plaatsen krijgt
en het al bestelde materieel
niet meer nodig heeft. Dat
zal dan waarschijnlijk weer
doorberekend worden in de
tarieven, of misschien
wordt er dan wel een aantal
trajecten geschrapt."
Toch heeft de nieuwe BTM-
kaart volgens Mensonides
wel een voordeel. „Voor het
openbaar vervoer in Leiden
en dan vooral het streek- en
stadsvervoer, is de invoe
ring van de huidige OV-
kaart heel belangrijk ge
weest. Er waren lijnen
waarvan de bussen soms
maar voor de helft vol za
ten. Dat probleem is door
de invoering van de OV-
kaart opgelost en met de
nieuwe kaart blijft dat ook
zo", aldus Mensonides.
Drie Leidse actievoerders opgestaan
leiden meindert van der kaau
Tussen de bijna 20.000 Leidse
studenten lijken er drie actie
voerders te zijn opgestaan. De
drie bezochten eergisteren een
bijeenkomst van Landelijke Stu
denten Vakbond (LSVb) toen
hen duidelijk werd dat Leiden
geen vakbond of andere actie
groep meer had. Reden genoeg
voor het drietal om morgen een
vergadering te houden om
plannen te maken voor protest
actie, tegen onder meer de
plannen van minister Ritzen om
de basisbeurs afhankelijk te la
ten zijn van het inkomen van de
ouders.
Woordvoerster Esther Goos-
sens: „Het moet een spring
plank worden voor een nieuwe
Leidse Studenten Bond. Die wil
len wij weer nieuw leven inbla
zen". De eerstejaars-studente
Koreaans beseft dat dit niet
eenvoudig zal zijn. „Leiden is
inderdaad een beetje tam. Ie
dereen om mij heen reageert
een beetje lauwtjes. Zij hebben
nog niet in de gaten dat ook zij
dit keer in hun portemonnee
worden getroffen. Het is belang
rijk dat wij alle Leidse studenten
daarvan gaan doordringen".
Concrete plannen voor actie
zijn er volgens Goossens nog
niet. „Daar laat ik mij nog niet
.over uit. Dan zou de spontani
teit verdwijnen. Bovendien zou
dat andere mensen gelegenheid
geven om eventuele acties te
dwarsbomen". Zijn er soms
heel harde acties op komst?
„Nou dat niet. Wij denken in
eerste instantie aan ludieke din
gen. Het is belangrijk dat wij be
halve studenten ook gewone
burgers achter ons standpunt
kunnen krijgen. Veel mensen
denken dat het studentenbe
staan een paradijs is. Toegege
ven, het is soms ook heel leuk
Maar er zitten ook minder posi
tieve kanten aan. Het is finan
cieel een zeer krap bestaan."
Op 8 mei is er in Den Haag
een landelijke actiedag. Goos
sens hoopt dat veel Leidse stu
denten daar aanwezig zullen
zijn. „Dat zou ik een grote over
winning vinden. Ik weet dat ik
historisch gezien niet erg sterk
sta in mijn optimistische ver
wachtingen. Maar omdat dit
keer juist de jongeren van ou
ders uit de midden- en hoge-in-
komensgroep worden getroffen,
denk ik dat Leidse studenten
wel wakker zijn geschud. Ik
denk dat Ritzen daarom nu één
stap te ver is gegaan."
De bijeenkomst is morgen
hoogst waarschijnlijk in Het
Gulden Vlies aan de Breestraat
en begint om 20.30 uur.
